Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem Dalende oogstopbrengsten. Uitsterven van planten en diersoorten. Verandering in weerpatroon Orkaan Katrina, $115 mrd schade. Elfstedentocht voorgoed historie? Hype in de media ? Met welke vragen zit U? • Is er wel een “ klimaat” probleem? • Gaat het vooral om CO2? • Moeten de overheid en het bedrijfsleven niet als eerste wat doen? • Wat zijn de trends? • Beleggen in klimaat en milieu, hoe dan? Internationale politiek Ontkoppeling van economische groei met uitputting natuurlijke grondstoffen en belasting van klimaat en milieu. De uitdaging heet klimaatbeheersing ! Internationale afspraken stuwende kracht Europese Unie (1990): In 2000 C02 uitstoot beperken tot niveau 1990. Kyoto-Protocol (1997): Van 2008 tot 2012 uitstoot tot 5% onder niveau 1990. Aanvullend EU-Voorstel: 2050 uitstoot broeikasgassen de helft van uitstoot in 2000. Industrie Binnen de EU- meer dan 30 maatregelen voor efficienter produceren en reduceren •Doelstellingen: In 2020 20% van de energie duurzaam. •Invoering van emissierechten (ETS) industrie. •Normen voor schone auto’s: Uitstoot CO2 per km tot 33 % omlaag tot 2012. Betrokken sectoren: olie- en nutsindustrie, automobielindustrie, luchtvaartindustrie, industriële engineering, kapitaalgoederen voor duurzame energieopwekking. Consument Aandacht op richtlijnen voor vermindering van energiegebruik en hergebruik van afval, alsmede en milieubewust consumeren •Woning en utiliteitsbouw: Energie Prestatie Norm voor nieuwbouw en vanaf 2008 ook verkoop van woningen. •Gloeilamp uit produktie in Australie en Canada •Invoering Europees Ecolabel voor non-food produkten en diensten. Marktaandeel vergroten van 1% naar 25% Sectoren: chemie, afvalverwerking voedingsmiddelenindustrie, supermarkten, technische installatiebedrijven, electronica Wet en regelgeving is fundament voor een wereldwijde trend van innovatie en aanpassen. Specifieke groeigebieden rondom klimaat en milieu Reductie van CO2 uitstoot door aanbod van duurzame energie. Intensiever water- en afvalbeheer. Technologische innovatie gericht op schoon, zuinig en efficiënt. Veel aandacht voor CO2 Broeikasgassen in EU en 2003 6% 2% 10% Energieverbruik Vervoer Landbouw 21% 61% Industriële processen Afval Potentieel bij alternatieven voor energieopwekking en transport Welke energiebronnen worden gebruikt ? Huidige energiebronnen voor opwekking van elektriciteit 16% 1% 40% 16% 1% 7% 19% Kolen Gas Olie Bio-massa Kernenergie Waterkracht Wind & Zonne-energie Wind en zonne-energie zijn de groeisegmenten • Groeiend energieverbruik komt uit alternatieve bronnen. Hernieuwbare bronnen zullen de grootste groei laten zien omdat zij ook traditionele bronnen zullen vervangen. Bovendien zijn zij voldoende aanwezig. • Lokale omstandigheden bepalen keuze, transport over grote afstanden leidt tot energieverliezen. • Groei aanbod windenergie 49% per jaar (laatste 5 jaar). • Groei aanbod zonne-energie 29% per jaar (laatste 5 jaar). • Windenergie wordt qua productiekosten concurrerend en minder afhankelijk van subsidies. Lokale omstandigheden ? Wat is uw kennis? De energiebehoefte in China zal snel een hoge vlucht gaan nemen. Hoeveel van de wereldwijde aanbod in zonne-energie komt uit China? a. 15% b. 25% c. 32% d. 40% Het rendement van Eco-beleggingen Bron: Bloomberg En alternatieve energie ? Bron: Bloomberg Innovatie leidt tot rotatie Bron: Bloomberg In de crisis gaat alles….. Ter afsluiting: Ons advies: Defensief: Ook bestaande beleggingen • Wet en regelgeving dwingen tot aanpassen en veranderen. • Elke industrie ervaart elke industrie kansen & bedreigingen • Grootste invloed merkbaar in de sectoren energie, chemie, automobielindustrie, electronica en industriële dienstverlening en voedingsmiddelenindustrie • Concurrentieverhoudingen kunnen drastisch wijzigen door innovatie. Kansen voor U als belegger Met klimaat én milieu Offensief: Spreiden en beheerst • Spelers zijn vooral nationale kampioenen. Per land is de keuze van alternatieve energiebronnen afhankelijk van klimaat en ligging. • Wind-, zonne-energie en biofuels zijn de deelsegmenten met de beste groeivooruitzichten. • Hernieuwbare energiebronnen verdienen een plek in de beleggingsportefeuille naast de traditionele energie en nutsbedrijven. Vragen ? Duurzaam dilemma: Bio-fuels voor vervoer • Techniek en productie goed toepasbaar. • Geografische beperkingen ten aanzien van beschikbare landbouwgronden. • Productieschakels niet altijd duurzaam; landbouw, agro-chemie, raffinage en distributie. • Gebruik van schaars drinkwater. • Concurrentie voedsel en energie.