2 Wat is orthostatische hypotensie?

Als gevolg van bepaalde ziekten of medicijnengebruik komen soms
plotselinge bloeddrukdalingen voor. Ouderen lopen hierop een
vergroot risico. De bloeddrukdalingen kunnen de dagelijkse
bezigheden beïnvloeden of zelfs leiden tot een val. Bij
orthostatische hypotensie daalt de bloeddruk als u gaat staan. Bij
postprandiale hypotensie ontstaat een lage bloeddruk na het eten
van een (warme) maaltijd.
2
Wat is orthostatische hypotensie?
Wat zijn de verschijnselen?
Wat is de oorzaak?
Hoe wordt orthostatische hypotensie vastgesteld?
Hoe wordt het behandeld?
Wat kunt u er zelf aan doen?
2
5
5
3
6
6
4
Wat is postprandiale hypotensie?
Wat zijn de verschijnselen?
Wat is de oorzaak?
Hoe wordt een postprandiale hypotensie
vastgesteld?
Hoe wordt het behandeld?
Wat kunt u er zelf aan doen?
Vragen?
4
5
5
5
6
6
6
Bij een bloeddrukdaling met een verschil van 20 mmHg
(millimeterkwik) of meer bij de bovendruk en/of een verschil van 10
mmHg of meer bij de onderdruk is er sprake van orthostatische of
postprandiale hypotensie.
In deze folder leest u meer over de oorzaken en klachten omtrent
bloeddrukdalingen en krijgt u advies.
Wat is orthostatische hypotensie?
Bij orthostatische hypotensie daalt de bloeddruk (te snel) als u
vanuit een zittende of liggende houding gaat staan. Bij patiënten
met orthostatische hypotensie werkt de bloeddrukregulatie niet
goed. Het gevolg is dat de bloeddruk na het opstaan lager wordt en
even te laag blijft. Daardoor pompt het hart onvoldoende bloed naar
de hersenen of andere lichaamsdelen.
Wat zijn de verschijnselen?
De klachten door deze bloeddrukdaling kunnen zijn:
Licht in het hoofd, duizeligheid
Zweten
Zwart voor de ogen zien, wazig zien
Zweverigheid, wankelen
Het gevoel van flauwvallen of flauwvallen
1
Orthostatische hypotensie & postprandiale hypotensie 12-08-2015
2
Wat is de oorzaak?
Verschillende oorzaken kunnen meespelen bij het ontstaan van
orthostatische hypotensie:
Er kan sprake zijn van een lichamelijke aandoening, zoals
bloedarmoede, hartfalen, infectieziekten, diabetes en de ziekte
van Parkinson
Door ouderdom kunnen de bloedvaten minder flexibel worden,
waardoor de bloeddrukregeling bij bijvoorbeeld het opstaan niet
meer goed werkt
Te weinig drinken, uitdroging
Als bijwerking van medicijnen, zoals vaatverwijdende tabletten,
kalmerende en antidepressiva tabletten en medicijnen voor de
ziekte van Parkinson
Hoe wordt orthostatische hypotensie vastgesteld?
De bovendruk en onderdruk worden gemeten als u van liggen tot
zitten komt. Voor het meten moet u minimaal een kwartier hebben
gelegen.
Daarna gaat u staan en na één minuut wordt de tweede meting
gedaan. Vervolgens wordt, na nog twee minuten staan, een derde
meting gedaan. Tijdens en tussen de metingen door wordt
er gekeken en gevraagd of er verschijnselen zijn die passen bij een
bloeddrukdaling.
Hoe wordt het behandeld?
Welke behandeling in uw geval het beste is, hangt af van de
oorzaak. Soms leidt het stoppen of aanpassen van medicijnen tot
verbetering. Dit moet altijd door een arts voorgeschreven worden.
Soms krijgt u elastische kousen voorgeschreven en daarnaast
kunnen er leefregels geadviseerd worden.
Wat kunt u er zelf aan doen?
Om de klachten te verminderen en vallen te voorkomen is het
belangrijk om de volgende adviezen op te volgen:
Sta altijd rustig op vanuit een zittende en/of liggende houding.
Ga eerst op de bedrand zitten en met de benen bengelen.
Daarna rustig opstaan, u zonodig ergens aan vasthouden en
wachten tot de draaierigheid is verdwenen
Vermijd heet douchen en baden
Vermijd langdurig stilstaan
Drink voldoende en gebruik voldoende zout. Let op; dit mag
slechts beperkt als u een hoge bloeddruk of hartproblemen
heeft. Overleg hierover met uw arts
Als u duizelig wordt terwijl u staat, ga dan zitten met de benen
omhoog. Zorg zonodig dat de rollator wordt meegenomen of
binnen handbereik staat
Soms helpen steunkousen, overleg met uw arts
Voorkom vallen. Zet een rollator of stoel naast het bed en laat
een nachtlampje branden. Maak eventueel gebruik van een
postoel of urinaal
Plaats zonodig beugels bij de toilet en/of de douche
Regelmatige beweging is belangrijk om de spieren in de benen
in goede conditie te houden. Deze spieren spelen een essentiële
rol bij de terugstroom van bloed naar het hart
Wat is postprandiale hypotensie?
Postprandiale hypotensie is een lage bloeddruk na het eten.
Om een maaltijd goed te kunnen verteren gaat er kort na het eten
meer bloed naar de maag en darmen. Zodoende gaat er minder
bloed naar het hoofd, waardoor u duizeligheid kunt ervaren.
3
Orthostatische hypotensie & postprandiale hypotensie
4
Wat zijn de verschijnselen?
Bij postprandiale hypotensie kunnen dezelfde klachten ontstaan als
bij orthostatische hypotensie.
Veelvoorkomende klachten zijn:
Plotselinge duizeligheid na het eten
Moeheid en slaperigheid na het eten
Licht in het hoofd
Wazig zien
Het gevoel van flauwvallen of flauwvallen
Wat is de oorzaak?
De oorzaak is nog niet helemaal duidelijk. Bij iedereen gaat na het
eten meer bloed naar het maagdarmstelsel voor de vertering van
het eten. Bij ouderen werkt het mechanisme om die toestroom van
bloed te compenseren minder goed, daardoor kunt u bovenstaande
klachten ervaren.
De klachten kunnen in de volgende situaties optreden:
Bij het opstaan
Bij snelle houdingsveranderingen
Bij het eten van grote/vette maaltijden
In een warme omgeving
Bij een volle blaas en/of darmen
Obstipatie kan de klachten verergeren
Hoe wordt een postprandiale hypotensie vastgesteld?
De bloeddruk wordt gemeten voor, tijdens en na het eten.
Het is belangrijk dat alle metingen op dezelfde plek en in dezelfde
houding gemeten worden, bij voorkeur zittend aan de tafel.
Vlak voordat de (warme) maaltijd begint, wordt de bloeddruk
gemeten.
Nadat er begonnen is met eten, wordt elk kwartier de bloeddruk
gemeten tot anderhalf uur na de maaltijd.
Tijdens en na de maaltijd wordt er gekeken en gevraagd of er
sprake is van verschijnselen die passen bij een bloeddrukdaling.
Hoe wordt het behandeld?
Welke behandeling in uw geval het beste is, hangt af van de
oorzaak van de postprandiale hypotensie. Soms leidt het stoppen of
aanpassen van medicijnen tot verbetering. Dit moet altijd door een
arts voorgeschreven worden. Daarnaast kunnen er leefregels
geadviseerd worden.
Wat kunt u er zelf aan doen?
Eet kleine maaltijden, de bloeddruk daalt dan niet teveel door
verplaatsing van bloed naar de darmen. Eventueel meerdere
kleine maaltijden per dag
Drink veel/voldoende en regelmatig
Voedingsvezels hebben een gunstig effect bij het legen van de
maag in de darm. Eet daarom zoveel mogelijk vezelrijke
voeding; bruine broodsoorten, groenten en fruit
Probeer of het drinken van cafeïnehoudende koffie bij het eten
helpt. Cafeïne vernauwt namelijk de bloedvaten van de
buikorganen
Beperk het gebruik van alcohol en gebruik voldoende zout als u
geen zoutbeperkt dieet heeft
Rust na een maaltijd
Bij veel klachten kunt u het hoofdeinde van het bed omhoog
zetten
Vragen?
Bij vragen kunt u contact opnemen met de polikliniek Geriatrie. De
polikliniek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag van
8.00 tot 16.30 uur op telefoonnummer (0512) 588 317.
5
Orthostatische hypotensie & postprandiale hypotensie
6