PowerPoint-presentatie

Thema 4: Begeleiding van
leerlingen met dyslexie
Vakinhoudelijke begeleiding
Nederlands
Woordenschatuitbreiding
Dyslectici hebben vaak een beperkte
woordenschat door gebrek aan leeservaring.
Woordenschatuitbreiding is een taak van alle
docenten.
Begeleidingsmogelijkheden
• Gebruik specifiek woordenschatmateriaal
• Stimuleer het lezen van boeken, tijdschriften,
kijken naar educatieve programma’s
(wereldkennis vergroot woordenschat)
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Technisch lezen
Veel lezen verbetert de technische
leesvaardigheid en vergroot het leesplezier.
Begeleidingsmogelijkheden
•
•
•
•
•
Bied tijd in de les voor (stil)lezen
Ondersteun bij boekkeuze
Laat een verhaal omzetten in een script
Stimuleer lezen van recensies van boeken
Laat leerlingen een boekverfilming kijken
voordat ze het boek lezen
• Laat leerlingen luisteren naar voorgelezen
boeken
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Begrijpend lezen
Technisch lezen vraagt veel cognitieve belasting
van dyslectische leerlingen waardoor ze moeite
hebben om tot begrip te komen.
Ter compensatie kunnen leerlingen gebruik
maken van leesstrategieën.
Begeleidingsmogelijkheden
• Aanleren van leesstrategieën:
– Gebruik directe instructie
– Gebruik wederkerend onderwijs
• Zorg dat het leesdoel helder is voor de
leesstrategie bepaald wordt
• Geef een reëel leesdoel
• Leer leerlingen te vragen wat
schooltaalwoorden als bestudeer, vergelijk,
etc. betekenen
Begeleidingsmogelijkheden (vervolg)
• Leer leerlingen controleren of het leesdoel
bereikt is
• Stem met vakdocenten af dat leerlingen ook
bij zaakvakteksten leesstrategieën gebruiken
• Gebruik extra materiaal gericht op
leesstrategieën
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Spelling
Spellingniveaus lopen sterk uiteen.
In hoeverre is correct spellen het doel van het
voortgezet onderwijs?
Begeleidingsmogelijkheden
• Laat leerlingen ervaren waarom correcte spelling van
belang is
• Leer leerlingen wanneer een tekst geen spelfouten
mag bevatten
• Leer leerlingen met welke hulpmiddelen je tot een
tekst zonder spelfouten kunt komen
• Geef inzicht in de opbouw van woorden
• Leer de uitspreken-wat-er-staatmethode
• Bied extra oefenstof aan
• Laat leerlingen ezelsbruggetjes bedenken
• Gebruik voor het aanleren van spellingregels directe
instructie
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Grammatica
Dyslectische leerlingen hebben moeite met het
onthouden van namen voor woorden en met
het onthouden en toepassen van grammaticale
regels.
Begeleidingsmogelijkheden
• Verbind namen van woordsoorten aan
betekenissen
• Geef aandacht aan persoonsvorm, onderwerp
en gezegde
• Controleer of leerlingen de betekenis van een
zin begrijpen
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Schrijven
Teksten van dyslectische leerlingen hebben vaak
weinig samenhang, zinnen zijn ongrammaticaal,
woorden worden weggelaten en er is geen
gestructureerde lay-out.
Begeleidingsmogelijkheden
• Leer leerlingen een schrijftaak voor te
bereiden
• Leer leerlingen geschreven werk te
controleren
• Laat leerlingen aan elkaar hun tekst voorlezen
• Laat leerlingen elkaar observeren tijdens het
schrijfproces
• Laat digitale hulpmiddelen gebruiken
Vertaling naar de eigen lespraktijk
Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de
zorgspecialist (niveau 3):
Vragen:
• Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het
inzetten van de genoemde begeleidingsmogelijkheden?
• Waar heb jij de ondersteuning van een
zorgspecialist nodig?
Zelfstudie
• Henneman, K., Bekebrede, J., Cox, A.,
Krosse, H. de. (2013). Protocol Dyslexie
Voortgezet Onderwijs. Handreiking voor directie,
middenmanagement en docenten. Den Bosch:
KPC Groep Hoofdstuk 7