VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 2001/58/EG van de Commissie der Europese Gemeenschappen KOELVLOEISTOF -35°C 1. Identificatie van de stof/preparaat en van de vennootschap/onderneming 1.1 Identificatie van de stof of het preparaat: Synoniemen: geen CAS-nr. EG-index-nr. EINECS-nr. RTECS-nr. : : : : N.V.T. N.V.T. N.V.T. N.V.T. NFPA-code Molecuulmassa Brutoformule 1.2 Gebruik van de stof of het preparaat: Antivriesmiddel 1.3 Identificatie van de vennootschap/onderneming: Leco Concepts BV Handelsweg 36 NL-6114 BR Susteren ( +31 46 449 18 33 +31 46 449 22 31 Email: [email protected] 1.4 Telefoonnummer voor noodgevallen: ( +31 46 449 18 33 2. Samenstelling en informatie over de bestanddelen Gevaarlijke bestanddelen CAS-nr. Conc. in % EINECS-nr. 1,2 ethaandiol 107-21-1 : 1-1-0 : N.V.T. : N.V.T. Gevaarssymbool Risico’s (R-zinnen) < 95 Xn 22 < 3 - - (1) 203-473-3 Dinatriumtetraboraat 1330-43-4 215-540-4 (1) Voor volledige tekst van R-zinnen: zie rubriek 16 3. Identificatie van de gevaren - Schadelijk bij opname door de mond Afdrukdatum Opgesteld door : : 8/12/05 Leco Concepts BV Handelsweg 36, NL-6114 BR Susteren ( +31 46 449 18 33 E-mail: [email protected] MSDS gemaakt op : 08-12-05 1/10 KOELVLOEISTOF -35°C 4. Eerstehulpmaatregelen 4.1 Contact met de ogen: - Bij blijvende irritatie: medische dienstarts raadplegen - Onmiddellijk 15 minuten met veel water spoelen - Geen neutralisatiemiddel gebruiken 4.2 Contact met de huid: - Bij blijvende irritatie: medische dienst/arts raadplegen - Gebruik van zeep toegestaan - Onmiddellijk 15 minuten met veel water spoelen - Kleding verwijderen voor spoelen 4.3 Na inademen: - Bij ademhalingsmoeilijkheden: medische dienst/arts raadplegen - Breng het slachtoffer in de frisse lucht - Indien bewusteloos: zorg voor vrije luchtwegen 4.4 Na inslikken: - Indien men zich onwel voelt: medische dienst/arts raadplegen - Zo vlug mogelijk na inname: veel water laten drinken - Nooit water aan bewusteloos slachtoffer geven - Goed bewust slachtoffer: zo snel mogelijk laten braken 5. Brandbestrijdingsmaatregelen 5.1 Geschikte blusmiddelen: - Verneveld water - Polyvalent schuim - Alcoholbestendig schuim - BC-poeder - Polymeerschuim 5.2 Te mijden blusmiddelen: - Volle straal kan overschuimen veroorzaken 5.3 Speciaal blootstellingsgevaar: - Brandbaar - Bij verbranding: vorming van koolstofmonoxide - koolstofdioxide 5.4 Instructies: - Tanks/vaten koelen en/of in veiligheid brengen 5.5 Speciale beschermende uitrusting voor brandweerlieden : - Bij verhitting/verbranding: perslucht-/zuurstoftoestel - Bij groot lek of in gesloten ruimte: persluchttoestel 6. Maatregelen bij accidenteel vrijkomen van de stof of het preparaat 6.1 Persoonlijke beschermingsmiddelen/voorzorgsmaatregelen: - Zie rubriek 8.1/8.3/10.3 6.2 Milieuvoorzorgsmaatregelen: - Vrijkomend product in geschikte vaten opvangen/overpompen - Lek dichten, toevoer afsluiten 6.3 Opruiming/reinigingsmethoden: - Morsvloeistof absorberen in absorptiemiddel o.a. zand, aarde, vermiculiet, gemalen kalksteen - Morsstof opscheppen in afsluitbare vaten - Bevuilde oppervlakten reinigen met een overmaat water - Na werkzaamheden kleding en materiaal reinigen Afdrukdatum : 8/12/05 2/9 KOELVLOEISTOF -35°C 7. Hantering en opslag 7.1 Hantering: - Normale hygiëne - Apparatuur aarden - Verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken - Verontreinigde kleding reinigen 7.2 Opslag: - Verpakking goed gesloten houden - Op een droge plaats bewaren - Ventilatie langs de vloer - Brandveilig lokaal - Verwijderd van: warmtebronnen, ontstekingsbronnen, oxidatiemiddelen, zuren, basen Opslagtemperatuur Maximum hoeveelheid Maximum stockeertijd Materiaalkeuze verpakking - geschikt : N.B. : N.B. : N.B. °C kg dagen : roestvrij staal, glas, polypropyleen, polyethyleen : aluminium, zink 7.3 - te mijden Specifieke toepassingen: - Zie de aanwijzingen van de fabrikant 8. Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming 8.1 Grenswaarden voor blootstelling: 1,2-ethaandiol TLV-TWA TLV-STEL TLV-Ceiling : : : 100 mist mg/m3 mg/m3 mg/m3 OES-LTEL OES-STEL : 10 part/52va : (-part/104va) mg/m3 mg/m3 - ppm ppm MAK TRK : 26 : mg/m3 10 ppm MAC-TGG 8 u MAC-TGG 15 min. : 52d : 104 d mg/m3 mg/m3 VME-8 u VLE-15 min. : : 125 va mg/m3 mg/m3 50 vapeur ppm ppm GWBB-8 u GWK-15 min. : : 101 a mg/m3 mg/m3 - ppm ppm EG EG-STEL : 52 : 104 mg/m3 mg/m3 20 40 ppm ppm TLV-TWA TLV-STEL TLV-Ceiling : 1 : : mg/m3 mg/m3 mg/m3 OES-LTEL OES-STEL : 1 : - mg/m3 mg/m3 MAK TRK : : mg/m3 ppm MAC-TGG 8 u MAC-TGG 15 min. MAC-Ceiling : 1 : : mg/m3 mg/m3 mg/m3 ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm Dinatriumtetraboraat Afdrukdatum : 8/12/05 ppm ppm ppm - ppm ppm 3/9 KOELVLOEISTOF -35°C VME-8 u VLE-15 min. : 1 : - mg/m3 mg/m3 - ppm ppm GWBB-8 u GWK-15 min. Momentane waarde : 1 : : mg/m3 mg/m3 mg/m3 - ppm ppm ppm EG EG-STEL : : mg/m3 mg/m3 Meetnormen: 8.2 - Borates, Testrasodium salts - Ethylene Glycol - Ethylene Glycol ppm ppm OSHA NIOSH OSHA CSI ID 125G 5523 Maatregelen ter beheersing van blootstelling: 8.2.1 Beheersing van beroepsmatige blootstelling: - Regelmatig concentratie in de lucht meten - Werken onder plaatselijke afzuiging/ventilatie 8.2.2 Beheersing van milieublootstelling: - zie rubriek 13 8.3 Persoonlijke beschermingsmiddelen: 8.3.1 Adembescherming: - Gasmasker met filtertype A - Bij hoge damp-/gasconcentratie: perslucht-/zuurstoftoestel 8.3.2 Handbescherming: - Handschoenen Materiaalkeuze: Butylrubber Neopreen Chloorsulfaatpolyethyleen Natuurrubber Nitrilrubber - Doorbraaktijd: N.B. 8.3.3 Oogbescherming: - Veiligheidsbril 8.3.4 Huidbescherming: - Hittebestendige kleding Materiaalkeuze: Butylrubber Neopreen Chloorsulfaatpolyethyleen Natuurrubber Nitrilrubber 9. Fysische en chemische eigenschappen 9.1 Algemene informatie: Voorkomen Geur Kleur 9.2 (bij 20°C) : Vloeistof : Bijna reukloos : Blauw Belangrijke informatie met betrekking tot de gezondheid, de veiligheid en het milieu: pH-waarde Kookpunt/kooktraject Vlampunt Explosiegrenzen Dampdruk Dampdruk Relatieve dichtheid Wateroplosbaarheid Oplosbaar in Relatieve dampdichtheid Afdrukdatum : 8/12/05 (bij 20°C) (bij 50°C) (bij 20°C) : : : : : : : : : N.B. 197 °C 111 °C 3/15 vol% (°C) 0.07 hPa 1.1 hPa 1.1 Oplosbaar Ethanol,aceton, azijnzuur, glycerol, pyridine : 2.1 4/9 KOELVLOEISTOF -35°C Viscositeit Verdelingscoëfficiënt n-octanol/water Verdampingssnelheid t.o.v. Butylacetaat t.o.v. Ether 9.3 Pa.s : N.B. : N.B. Andere gegevens: Smeltpunt/smelttraject Zelfontbrandingstemperatuur Verzadigingsconcentratie 9.4 : >0.021 : N.B. °C °C g/m³ : -13 : 398 : N.B. Mengtabel: % Product % Water Vorstbescherming 50 50 -35°C 40 60 -26°C 10. Stabiliteit en reactiviteit 10.1 Te vermijden omstandigheden/chemische reacties: - Hygroscopisch - Niet stabiel l.o.v. vocht 10.2 Te vermijden stoffen: - Verwijderd houden van: warmtebronnen, brandbare stoffen, oxidatiemiddelen, zuren, basen - Verwijderd houden van: aluminium, zink 10.3 Gevaarlijke ontledingsproducten: - Bij verbranding: vorming van koolstofmonoxide-koolstofdioxide - Reageert heftig met (sterke) oxidantia: (verhoogde) kans op brand/explosie - Reageert heftig tot explosief met (sommige zuren) - Reageert o.i.v. water en warmte met (sommige) metalen - Reageert o.i.v. temperatuurverhoging met (sommige) basen 11. Toxicologische informatie 11.1 Acute toxicatie: 1,2 ethaandiol LD50 LD50 LD50 LC50 LC50 oraal rat dermaal rat dermaal konijn inhalatie rat inhalatie rat :>5000 :N.B. :10483 :N.B. :N.B. mg/kg mg/kg mg/kg mg/1/4u ppm/4u 11.2 Chronische toxiciteit 1,2 ethaandiol EG carc. cat. EG muta. cat. EG repr. cat. : niet opgenomen : niet opgenomen : niet opgenomen Carcinogeniteit Carcinogeniteit Carcinogeniteit Carcinogeniteit Afdrukdatum : (TLV) (MAC) (VME) (GWBB) 8/12/05 :(A4) : niet opgenomen : niet opgenomen : niet opgenomen 5/9 KOELVLOEISTOF -35°C Carcinogeniteit (MAK) Mutageniteit (MAK) Teratogeniteit (MAK) : niet opgenomen : niet opgenomen : C IARC-classificatie : niet opgenomen 11.3 Wijze van blootstelling - inslikken, inademen, ogen en huid Opgepast! Stof wordt opgenomen door de huid 11.4 Acute effecten/symptomen NA INADEMING BIJ BLOOTSTELLING AAN HOGE CONCENTRATIES - Droge keel/keelpijn - Irritatie luchtwegen - Neusslijmvliesirritatie NA OPNAME DOOR DE MOND NA OPNAME VAN GROTE HOEVEELHEDEN - Braken - Buikpijn - Hoofdpijn - Depressie centraal zenuwstelsel - Dronken gevoel - Maag/darmklachten - Gestoord reactievermogen - Bewustzijnsstoornissen - Zwaktegevoel - Slikstoornissen - Duizeligheid - Bedwelming - Gestoorde gevoelsgewaarwording - Gestoord gezichtsvermogen - Aantasting hersenen - Versnelde hartwerking - Verlaagde bloeddruk - Veranderingen in bloedbeeld of- samenstelling - Versnelde ademhaling VOLGENDE SYMPTOMEN KUNNEN VERTRAAGD OPTREDEN: - Blauwgrijze huidskleur - Verminderde nierfunctie - Gewijzigde urinesamenstelling - Urinedebietwijzigingen NA NA - CONTACT MET DE OGEN LANGDURIGE/HERHAALDE BLOOTSTELLING/CONTACT: Lichte irritatie Roodheid van het oogweefsel. Tranenvloed 11.5 Chronische effecten - Bevat een stof of groep C (MAK-Schwangerschaftsgruppe) (1,2-ethaandiol) 12. Milieu-informatie 12.1 Ecotoxiciteit 1,2-ethaandiol - LC50 - EC50 - EC50 (96u) (48u) (72u) : 40761 mg/l(SALMO GAIRDNERI/ONCORHYNCHUS MYKISS) : 41100 mg/l(DAPHINA MAGNA) : 6.5/13 g/l(SELESANSTRUM CAPRICORNUTUM) dinatriumtetraboraat - LC50 - EC50 - EC50 Afdrukdatum (96u) (48u) (72u) : 8/12/05 : 1900 mg/l(PIMEPHALES PROMELAS) : 340 mg/l(DAPHINA MAGNA) : 158 mg/l(SCENEDUSMUS SUBSPICATUS) 6/9 KOELVLOEISTOF -35°C 12.2 Mobiliteit: Vluchtige organische stoffen (VOS): > 20% - Oplosbaar in water Voor andere fysicachemische eigenschappen zie rubriek 9. 12.3 Persistentie en afbraak: - Biodegradatie BOD5 - Water - Bodem : : : N.B. N.B. T1/2: N.B. 12.4 Mogelijke bioaccumulatie: - log Pow - BCF : : N.B. N.B. 12.5 Andere schadelijke effecten: - WGK - Effect op de ozonlaag - Broeikaseffect - Effect op de afvalwaterzuivering % ThoD dagen : 1 (Classificatie op basis van de Componenten volgens Verwaltung Verwaltungsvorschrift wasserGefährdender Stoffen (VwVws) van 17 mei 1999) : Niet gevaarlijk voor de ozonlaag (1994/45/EG) : Geen gegevens beschikbaar : Geen gegevens beschikbaar 13. Instructies voor verwijdering 13.1 Afvalvoorschriften - Afvalstofcode (Vlaanderen): O15 - Gevaarlijk afval (91/689/EEG) - Afvalstofcode (91/689/EEG, beschikking 2001/118/EG van de commissie, P.B. L47 van 16/2/2001) : (antivriesvloeistoffen die gevaarlijke stoffen bevatten) 13.2 Verwijderingsmethoden - Afvoeren naar vergund centrum voor vernietiging, neutralisatie of wegwerken van gevaarlijk afval - Niet lozen in oppervlaktewater 13.3 Verpakking - Afvalstofcode verpakking (91/689/EEG, Beschikking 2001/118/EG van de Commissie P.B. L47 van 16/2/2001): 15 01 10 (verpakking die resten van gevaarlijke stoffen bevat en daarmee is verontreinigd). 14. Informatie met betrekking tot het vervoer 14.1 Indeling van de stof overeenkomstig de UNO-aanbevelingen UN-nummer : KLASSE : SUB RISKS : VERPAKKINGSGROEP : PROPER SHIPPING NAME : 14.2 ADR (vervoer over de weg) KLASSE VERPAKKINGSGROEP of CLASSIFICATIECODE ETIKET TANKS ETIKET COLLI : : : : NIET ONDERWORPEN 14.3 RID (vervoer per spoor) KLASSE VERPAKKINGSGROEP of CLASSIFICATIECODE ETIKET TANKS ETIKET COLLI : : : : NIET ONDERWORPEN Afdrukdatum : 8/12/05 7/9 KOELVLOEISTOF -35°C 14.4 ADNR (vervoer over de binnenwateren) KLASSE VERPAKKINGSGROEP of CLASSIFICATIECODE ETIKET TANKS ETIKET COLLI : : : : NIET ONDERWORPEN 14.5 IMDG (vervoer over zee) KLASSE SUB RISKS VERPAKKINGSGROEP MFAG EMS MARINE POLLUTANT : : : : : : NIET ONDERWORPEN 14.6 ICAO (vervoer over de lucht) KLASSE SUB RISKS VERPAKKINGSGROEP VERPAKKINGSINSTRUCTIES PASSENGER AIRCRAFT VERPAKKINGSINSTRUCTIES CARGO AIRCRAFT : : : : : NIET ONDERWORPEN 14.7 Speciale voorzorgsmaatregelen met betrekking tot het vervoer : Niet onderworpen aan de internationale transportvoorschriften 15. Wettelijk verplichte informatie Etikettering volgens de richtlijnen 67/548/EEG en 1999/45/EG (**: zie rubriek 16) Schadelijk 16. Bevat : 1,2 ethaandiol R22 : Schadelijk bij opname door de mond S(02) : (Buiten bereik van kinderen bewaren) Overige informatie De informatie in dit veiligheidsblad werd opgesteld naar best vermogen, en geeft de stand van kennis weer op het ogenblik van publicatie. De gegevens zijn weergegeven als richtlijn voor het veilig hanteren, gebruik, verbruik, opslag, vervoer, verwijdering van de stof, en kunnen niet worden beschouwd als waarborg of kwaliteitsspecificatie. De vermelde gegevens hebben betrekking op de stof als dusdanig, en zijn mogelijk niet meer geldig wanneer de stof wordt gebruikt samen met andere stoffen, of in processen, tenzij aangegeven in de tekst. N.V.T. = N.B. = * = NIET VAN TOEPASSING NIET BEPAALD INTERNE CLASSIFICATIE (**) Etikettering De etikettering van de stof, beschreven in de MSDS, is reeds gebaseerd op richtlijn 1999/45/EG van 31 mei 1999, gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 200 van 30/07/1999. Deze richtlijn vervangt richtlijn 88/379/EEG van 7 juni 1988, gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 187 van 16/07/1988. Overeenkomstig artikel 22 van de richtlijn passen de lidstaten de genoemde en wettelijke en bestuursrechtelijke regelingen toe: a) vanaf 30 juli 2002 op preparaten die niet onder richtlijn 91/414/EEG of richtlijn 98/8/EG vallen; b) vanaf 30 juli 2004 op preparaten die onder richtlijn 91/414 of richtlijn 98/8/EG vallen. Volledige tekst van alle R-zinnen vermeld onder rubriek 2: R11 : Licht ontvlambaar R22 : Schadelijk bij opname door de mond R36 : Irriterend voor de ogen R65 : Schadelijk: kan longschade veroorzaken na verslikken R67 : Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken Afdrukdatum : 8/12/05 8/9 KOELVLOEISTOF -35°C Blootstellingsnormen TVL OES MEL MAK TRK MAC VME VLE GWBB GWK EG : Threshold Limit Value – ACGIH US 2000 : Occupational Exposure Standards – Verenigd Koninkrijk 1999 : Maximum Exposure Limits – Verenigd Koninkrijk 1999 : Maximale Arbeitsplatzkonzentrationen – Duitsland 2001 : Technische Richtkonzentrationen – Duitsland 2001 : Maximale aanvaarde concentratie – Nederland 2002 : Valeurs limites de Moyenne d’Exposition – Frankrijk 1999 : Valeurs limites d’ Exposition à court terme – Frankrijk 1999 : Grenswaarde beroepsmatige blootstelling – België 1998 : Grenswaarde kortstondige blootstelling – België 1998 : Indicatieve grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling – richtlijn 2000/39/EG I : Inhaleerbare fractie = T: Totaal stof = E: einatembarer Aerosolanteil : Inadembare fractie = A: alveolengängiger Aerosolanteile/Alveolair stof : Ceiling limit R C a: d: du: fa: fi: fu: p: aërosol damp dust Faser fibre fume poussière (stof) (vezel) (vezel) (rook) (stof) r: st: ve: va: om: on: part: rook stof vezel vapeur (damp) oil mist (olienevel) olienevel particles (stofdeeltjes) Chronische toxiciteit : K : Lijst van kankerverwekkende stoffen en processen – Nederland 2002 Afdrukdatum : 8/12/05 9/9