1422 Droge en natte ogen

1422
Droge en natte ogen
Droge ogen is een veel voorkomend probleem en wordt veroorzaakt door onvoldoende
bevochtiging en smering van het oogoppervlak (figuur 1). Als gevolg hiervan kunnen de ogen
gaan steken, branden, of slijm afscheiden. Onze ogen gaan hierdoor tranen, maar deze
tranen lossen het probleem niet op. Waardoor er mogelijk een overmatige traanproductie het
gevolg is: natte ogen.
Bij elke knipperslag, zo om de 20 tot 30 seconden, wordt het traanvocht in een dun laagje
gelijkmatig verdeeld over het oog. Deze dunne laag noemen we de “traanfilm”, en bestaat uit
drie lagen (figuur 2):
1. Een buitenste olie-achtige (lipide) laag verhindert de verdamping van de traanfilm, deze
wordt geproduceerd door kleine kliertjes in de oogleden, de kliertjes van meiboom.
2. Een middelste waterachtige laag heeft als taak het oog schoon te wassen van vuil en
stof, deze wordt geproduceerd door de traanklier en de kliertjes in het bindvlies dat over
het oogwit (conjunctiva) heen zit.
3. Een binnenste slijmachtige (muceuze) laag zorgt voor een goede binding en gelijkmatige
verdeling van de waterachtige laag aan het oogoppervlak, deze komen uit andere
kliertjes in het bindvlies van het oog.
Figuur 1: doorsnede voorkant
Figuur 2: Traanfilm
5-10-2015
1-5
1422
Als de traanfilm in goede verhouding is hebben we geen klachten, als deze om welke reden
dan ook niet in goede verhouding is krijgen we hier klachten van. Mogelijke symptomen zijn:
 Jeuk
 Branderig en/ of droog gevoel
 Gevoel dat er wat in de ogen zit
 Roodheid
 Wazig zicht
 Lichtgevoeligheid
 Veel tranen
 Drukkend gevoel achter en/ofrondom de ogen
 Wisselend zicht, ook met lezen en/of achter de computer
 Vermoeide ogen
 Gezwollen oogleden
Als een van de laagjes van de traanfilm onvoldoende is of ontbreekt kan men last krijgen van
droge ogen. Mogelijke oorzaken van droge ogen zijn:
 Het natuurlijk verouderingsproces (met onder andere de menopauze)
 Bepaalde systemische ziekten
 Gebruik van bepaalde medicijnen
 Het klimaat: koude buitenlucht in de winter (en droge lucht binnen als gevolg van de
verwarming)
 Airconditioning
 Onvoldoende knipperen met de ogen, bijvoorbeeld bij langdurig lezen of kijken naar een
televisie of beeldscherm
 Langdurig gebruik van contactlenzen
 Overmatig alcohol en/of cafeïne gebruik (zoals koffie/drop/energiedrank)
Behandeling is meestal niet eenvoudig, omdat het lang niet altijd lukt de oorzaak van de
droge ogen weg te nemen. Waar dat wel mogelijk is, zal geprobeerd worden de oorzaak te
behandelen. Als bijvoorbeeld het probleem wordt veroorzaakt door een ontsteking van de
oogleden dan wordt deze natuurlijk behandeld.
Als de oorzaak niet behandeld kan worden, bijvoorbeeld als
de traanklier niet goed meer werkt, of zelfs door een ziekte
onherstelbaar beschadigd is, is het doel van de behandeling
om te proberen de irritatie door uitdroging zoveel mogelijk te
verminderen. De nadruk van de behandeling verschuift dan
van het wegnemen van de oorzaak naar het zoveel mogelijk
bestrijden van de symptomen en het onder controle krijgen
van de klachten.
Om bij een slechtere traanfilm het oog weer vochtiger te
krijgen wordt er heel vaak gestart met kunstmatig traanvocht,
in de vorm van "kunsttranen" (oogdruppels) of ooggel.
Hiervan zijn er zeer veel soorten te verkrijgen. Vaak is het
een tijd zoeken naar een product dat het beste bevalt. Wees
u ervan bewust dat het een terugkerend probleem kan zijn
(vicieuze cirkel – figuur 3).
Figuur 3
2-5
1422
Het is mogelijk dat er dingen blijven veranderen en er zelfs af en toe verandering van
therapie kan plaatsvinden. Eventueel zou het sluiten van de traanafvoerkanaaltjes, door
middel van plugjes, een mogelijkheid zijn om de tranen zo lang mogelijk in het oog te
houden, hierover adviseert de oogarts of optometrist u als dit voor u een goede optie is.
Wat is blefaritis?
Blefaritis is een ontsteking en vaak infectie van de ooglidrand. Hierin bevinden zich
talgkliertjes (de kliertjes van Meiboom) en de haarzakjes met de wimperharen. Blefaritis gaat
vaak gepaard met jeuk, irritatie en soms een rood oog en schilfers aan de wimperharen
(vooral in de ochtend). Blefaritis kan op alle leeftijden voorkomen.
Blefaritis ontstaat als er door de Meiboomkliertjes te veel talg (vet) wordt geproduceerd, dit
blijft dan aan de oogharen kleven. Het wordt vervolgens zuur waardoor de ooglidranden en
het oogoppervlak geïrriteerd raken.
Huidbacteriën, die normaal gesproken onschuldig zijn, kunnen bij deze irritatie harder gaan
groeien en nu toch een infectie veroorzaken.
Wat is meiboomklier dysfunctie?
De ontsteking en infectie bij blefaritis treedt vaak op als er al langer een verandering van de
kliertjes van Meiboom bestaat. De Meiboomkliertjes kunnen verstopt zijn, maar ook te veel
talg afgeven. Beide situaties worden Meiboomklierdysfunctie genoemd. De talg die
geproduceerd wordt door de Meiboomklieren is normaal nodig om het verdampen van de
tranen op het oogoppervlak (de traanfilm) tegen te gaan. Verstopte Meiboomklieren vormen
waarschijnlijk de belangrijkste en meest voorkomende oorzaak van klachten van droge ogen.
Meiboomklier dysfunctie kan op zichzelf voorkomen maar kan ook heel verschillende
oorzaken hebben, zoals medicijn‐ en contactlensgebruik, allergie, hormonale veranderingen
zoals zwangerschap en overgang (menopauze), systemische ziektes zoals diabetes mellitus
(suikerziekte) en schildklieraandoeningen.
Wat kunt u zelf doen?
Als u heeft gemerkt dat u onder bepaalde omstandigheden méér klachten heeft, probeer dan
deze omstandigheden te veranderen of te verminderen:
 De luchtvochtigheid in huis of op kantoor te verbeteren. Dit kunt u doen met behulp van
waterbakken aan de verwarming of door de aanschaf van een luchtbevochtiger.
 Buiten kan een speciale (fiets‐)bril die aan de zijkanten is afgesloten er voor zorgen dat
de ogen door de wind niet te veel uitdrogen.
 Zaken die extra droogte of irritatie geven, zoals een föhn, ventilator, airconditioning of
rook proberen te vermijden of aan te passen.
 Druppel extra met kunsttranen of gel in situaties die u niet kunt vermijden maar waarvan
u bij voorbaat weet dat u er meestal last bij krijgt.
 Het dragen van contactlenzen kan bij droge ogen soms grote problemen geven, dus
vaker op een bril overschakelen kan klachten doen verminderen.
 Indien de kwaliteit van de traanfilm niet goed is doordat de klieren in de ooglidrand niet
goed werken kunt u warme kompressen gebruiken en ooglid massage uitvoeren (zie
hieronder).
3-5
1422


Regelmatig oogdruppels gebruiken volgens de aanwijzingen van de oogarts of
optometrist en de ogen regelmatig laten controleren door de oogarts in ernstige gevallen
kan complicaties voorkomen.
Omega 3 vetzuren zorgen voor een betere doorbloeding, dit heeft een gunstig effect bij
droge ogen. Zorg dat u de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid hiervan binnen krijgt via de
voeding (bv vette vis) of supplementen.
Behandeling
Verwarmen van de oogleden:
Bij niet goed werkende of verstopte meiboomklieren is warmte
aanbevolen (talg wordt pas zacht bij 39°zie ( tabel 1). De oogleden
verwarmen gedurende 10 minuten met warme kompressen,
kersenpittenzakje of gelmasker (een warm washandje koelt te snel af
zie rechter balkjes tabel 1). De warmte zorgt voor een betere
bloedtoevoer, zachter worden van de huid en hierdoor het smelten van
de talg in de meiboomkliertjes. Het duurt ten minste 7
Tabel 1: temperatuur van het ooglid met
minuten voordat het talg gaat smelten daarom is het
warmte masker (links) en met warme
washand (rechts).
belangrijk de 10 minuten aan te houden.
Massage van de oogleden:
Na het verwarmen van de oogleden is het belangrijk dat de
klieren ook uitgedrukt worden (figuur 4). Dit doet u door met uw
wijsvinger op de ooglidrand richting het oog te drukken. Dit kan
het beste in 3 keer: neus kant, midden en buitenkant.
Dit doet u bij beide ogen en zowel het boven als onderooglid.
Probeer zoveel mogelijk bij de massage weg te kijken van de
drukrichting, dat wil zeggen dat u bij het drukken op het
onderooglid naar boven kijkt en andersom.
Uitknijpen van de oogleden:
Het is belangrijk om na het masseren de oogleden uit te knijpen
door tussen de duim en wijsvinger het ooglid vast te oppakken
(figuur 4) en goed druk er op te zetten.
Figuur 4: masseren en poetsen van
oogleden.
Reinigen van oogleden:
Het is belangrijk om de oogleden ook goed schoon te maken na de massage en het
uitknijpen, zodat al het losgekomen talg niet weer op de ooglidrand opdroogt.
Dit reinigen kan op verschillende manieren:
 Er is een speciale reinigingsvloeistof (Blephasol of Blephagel), deze hoeft niet gemengd
te worden en is bij de apotheek/ Optiekzaak verkrijgbaar (gebruik volgens de
handleiding).
 Er zijn speciale vochtige doekjes (Blephaclean of Blephaplus) voor het reinigen van de
oogleden. Dit is bij de apotheek verkrijgbaar (gebruikt volgens de handleiding).
 Voeg een druppeltje babyshampoo (dit prikt minder dan gewone shampoo) toe aan een
kopje lauw water. Dep een wattenstokje in de samenstelling en poets over de ooglidrand
en tussen de wimperharen. Doe dit ook weer voor beide ogen en zowel het boven- als
onderooglid.
4-5
1422
Hoe vaak volgt u de stappen:
Eerste 2 weken
Daarop volgende
3 weken
Vervolg
2 maal per dag
1 maal per dag
1 maal om de twee
dagen.
Meiboomklierdysfunctie is vaak van chronische aard, het is daarom niet aan te raden nooit
volledig te stoppen met de behandeling. Wanneer u zelf merkt meer klachten te krijgen is het
aan te raden om het aantal keren per dag te verhogen.
Tot slot
Deze folder geeft in het kort aan, wat er aan de hand kan zijn als u last heeft van droge
ogen. Niet alle informatie in deze folder is noodzakelijk op u van toepassing.
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust aan uw oogarts of
optometrist. Natuurlijk kunt u met uw vragen ook telefonisch bij ons terecht, polikliniek
Oogheelkunde:  (036) 868 8733.
5-5