Gnaeus Pompeius Magnus Het theater is gebouwd in 55 voor

Gnaeus Pompeius Magnus
Het theater is gebouwd in 55 voor Christus in opdracht van Pompeius. Pompeius
was een politiek en militair leider in Rome. Hij was het meest bekend omdat hij
samen met Marcus Licinius Crassus en Julius Caesar het eerste triumviraat oprichtte
in 60 voor Christus. Tussen Pompeius en Julius Caesar was veel spanning. Na de
opstand van Caesar werd Pompeius aangesteld als dictator om het rijk te verdedigen
tegen Caesar, maar omdat Pompeius geen tijd had om een leger bij elkaar te
roepen, kon hij niks anders doen dan naar het zuiden vluchten. De burgeroorlog
tussen aanhangers van Caesar en aanhangers van Pompeius brak nu in alle
hevigheid uit.
Uiteindelijk wist Pompeius nog een groter leger dan Caesar op te richten , maar het
meerendeel had weinig tot geen ervaring op het slagveld. Desondanks won
Pompeius in het begin nog slagen van Caesar. Uiteindelijk werd Pompeius wel
verslagen, doordat de senaat hem restricties oplegde en door zijn eigen
besluiteloosheid. Hij vluchtte naar Egypte, waar de toenmalig heerser Ptolemaios
XIII hem nog hulp verschuldigd was. Hij werd echter, nadat hij was aangekomen in
Egypte, onthoofd.
Het theater
Het theater word beschouwd als een van de grootste en mooiste monumenten van
de stad. Later werd dit theater als voorbeeldmodel gebruikt voor andere theaters.
In het theater was plek voor ongeveer 28.000 toeschouwers. Het theater had een
diameter van 150 meter en de scaena (podium muur) was wel 95 meter lang. De
tribune bestond uit 3 verdiepingen die werden ondersteund door schitterende zuilen
in de Dorische, Ionische en Korinthische orde. Het gehele theater was zeer luxueus
ingericht en er stonden veel beelden en schilderingen. Rondom en in het theater
stonden 14 beelden, die de 14 landen die Pompeius had onderworpen tijdens zijn
zegetocht moesten voorstellen.
Achter het theater was een grote porticus gebouwd. Dit is een rechthoekige
binnentuin omgeven door zuilengalerijen. Hier konden mensen tussen
toneelstukkendoor of als het regende verblijven. Ook hier stonden vele beelden en
schilderingen voor versiering.
Aan de oosterse zijde van het theater werd de zogenaamde Curia Pompei gebouwd ,
voor vergaderingen van de senaat.
In 44 voor Christus word hier Julius Caesar vermoord door senatoren en zijn eigen
zoon Brutus, die dit allemaal gepland had toen op een dag toevallig de
vergaderingen in de Curia werden gehouden. Hier is Caesar dus doodgestoken en
heeft hij zijn beroemde woorden “Ook jij, Brutus?” gezegd.
Het eerste stenen theater
Het theater van Pompeius was het eerste permanente stenen theater. Normaal
gesproken werden de tragedies en komische stukken gehouden in tijdelijke houten
theaters, die na afloop van deze stukken weer afgebroken werden.
Nadat Pompeius enorme rijkdom had gekregen bij zijn succesvolle oorlogen in het
oosten van het romeinse rijk, liet hij een theater bouwen op het marsveld, om zo nog
meer indruk te maken op het volk en om meer macht te krijgen. Om een permanent
theater te rechtvaardigen en om te voorkomen dat censoren het direct weer af
zouden laten breken, bouwde hij een tempel boven de toeschouwerstribune ter ere
van Venus. De stoelen waar de toeschouwers op zaten waren eigenlijk treden naar
deze tempel. Hierdoor werd in 55 voor Christus het gehele gebouw ingewijd als
heiligdom en mocht het niet afgebroken worden.
Verval van het theater
Na de val van het romeinse rijk werden de meeste monumenten in Rome niet meer
onderhouden. Er werden bijna geen theatervoorstellingen gegeven en een groot
theater zoals het theater van pompeius was niet meer nodig. Het marmeren
afdekmateriaal werd verwijderd uit het theater en gebruikt voor andere gebouwen.
Ook lag het theater aan de Tiber. Deze rivier overstroomde regelmatig en dit water
uit de rivier tastte zo de constructie van het theater aan. Zo raakte het theater in
verval tot uiteindelijk alleen nog de betonnen kern van het theater overbleef. Rond
1100 werd deze betonnen kern omgebouwd tot 2 kerken en woonhuizen. Alleen nog
het grondplan van het oude theater bleef herkenbaar.
50 jaar later kocht de machtige en rijke Orsini famillie alle gebouwen die op het oude
theater waren gebouwd op en bouwde alles om tot een gigantisch fort. Later kwam
de betonnen kern op straatniveau te liggen en verdween het bijna geheel. In het
heden is het theater alleen nog te herkennen in het stratenplan van Rome.
Friezen in het theater
Ook is er een verhaal bekend over de eerste nederlandse toeristen in dit theater.
Malorix en Verritus waren aanvoerders van de friezen en zij kwamen naar Rome of
een conflict over een stuk grond uit te praten met keizer Nero. Tijdens het wachten
voordat ze mochten praten met de keizer gingen ze de stad rome rond om de
monumenten te bezoeken. Zo kwamen Malorix en Verritus ook in het theater van
Pompeius. Doordat ze het opgevoerde stuk niet begrepen, liepen ze wat rond in het
theater en bestudeerden ze de toeschouwers. Aan het publiek vroegen ze informatie
over de rangen waar belangrijke personen mochten zitten en toen ze zagen dat op
de plekken van de senatoren ook mensen zaten in kleding, die normaal gesproken
niet in Rome werd gedragen, vroegen ze wat voor personen dat waren. De burgers
legden uit dat dit mensen waren die door het tonen van moed en vriendschap aan de
romeinen een plek hadden verdiend. Toen Malorix en Verritus dit hoorden, zeiden zij
dat zij het moedigste volk waren en ze namen plaats tussen de senatoren. De
romeinse burgers konden deze uiting van moed wel waarderen en Nero schonk hen
het Romeinse burgerrecht.