vragen kinderen weekendschool

VRAGEN KINDEREN WEEKENDSCHOOL
13 april 2008
Beantwoord door Dhr. Hans Prinse
Vraag van Clinton: Hoeveel sterren zijn er?
Antwoord: Het aantal sterren is oneindig groot. Het is ontelbaar. Een 1 met misschien wel 100 nullen.
Dat komt doordat het heelal zelf oneindig groot is. Oneindig is een raar getal. Je kunt er eigenlijk niks
mee. Of misschien vind je dit wel interessant: als jij oneindig rijk zou zijn, dan kun je je rijkdom
oneindig lang met iedereen delen: je zult altijd oneindig rijk blijven. Denk daar maar eens over na.
Vraag van Tugkan: Hoe ontstaan planeten?
Antwoord: In het eindeloos grote heelal zwerft allerlei materiaal rond, zoals gas, water, ijzer en steen.
Dat kan zich verzamelen en zo een kleine of grote planeet vormen. Kleine planeten hebben soms
grillige vormen en lijken bijvoorbeeld op een aardappel, een pinda of een banaan. Grote zijn allemaal
bollen.
Vraag van Mehtap: Hoe ziet een ster eruit?
Antwoord: Een ster is een enorme bol en bestaat uit heet gas dat licht geeft. Een beetje ster is minstens
100 x zo zwaar als de zwaarste planeet. De zon - een kleine ster - is al 110 keer groter en al 300.000
keer zwaarder dan de aarde. Is de aarde een euro, dan is de zon een aardig kapitaal.
Vraag van Rishi: Waarom zijn er wolken op onze aarde en waarom niet op andere planeten?
Antwoord: Op onze planeet is er veel water en een dampkring met (regen)water erin.
Overigens zijn er ook op andere planeten wolken, bijv. op Venus, Mars en Jupiter, maar die zijn niet
erg vriendelijk. Op de maan en Mercurius vind je geen wolken, want die planeten hebben geen
dampkring.
Vraag van Kamal: Hoeveel planeten zijn er?
Antwoord: Het aantal sterren en planeten is oneindig groot. Het is ontelbaar. Een 1 met misschien wel
100 nullen. Dat komt doordat het heelal zelf oneindig groot is. Oneindig is een raar getal. Je kunt er
eigenlijk niks mee. Of misschien vind je dit wel interessant: als jij oneindig rijk zou zijn, dan kun je je
rijkdom oneindig lang met iedereen delen: je zult altijd oneindig rijk blijven. Denk daar maar eens
over na.
Vraag van Kim: Als sterren geboren kunnen worden, kunnen ze dan ook dood gaan?
Antwoord: Sterren worden geboren, ze ontwikkelen zich, worden ouder en gaan dood.
Een beetje ster gaat wel miljarden jaren mee. Maar er komt een keer een eind aan. Dat geldt dus ook
voor onze zon. Wees gerust: deze hemelkachel blijft nog 5 miljard jaar branden.
Vraag van Lidia: Kan een ster ontploffen?
Antwoord: Een ster is een enorme gasbol en die kan inderdaad ontploffen. Eigenlijk doet hij dat
constant, vandaar die hitte en dat licht, maar de zwaartekracht houdt hem netjes bij elkaar. De meeste
sterren (en ook onze zon) gaan aan het einde van hun lange, lange leven, langzaam uit. Sommige grote
jongens beleven een gewelddadig einde: ze vliegen in een grote klap uit elkaar. Berg je dan maar
Vraag van Shanishka: Kan de maan ineens weggaan?
Antwoord: De maan kan niet zomaar weggaan. De maan is verbonden met de aarde door de
zwaartekracht en die twee laten elkaar niet los. Jij zelf valt ook niet (zomaar) van de aarde. Wel kan de
maan tijdens een maansverduistering 'verdwijnen' in de schaduw van de maan. Maar dat is nep. De
maan wordt alleen maar - tijdelijk - onzichtbaar. Hij gaat echt niet weg.
Je kunt een maansverduistering nadoen met een zaklantaarn, een grote en een kleine bal.
Leg de grote bal op de grond. Leg een eindje verder ook de zaklantaarn op de grond en laat hem op de
bal schijnen.
Die wordt nu aan een kant verlicht. De andere kant blijft donker. Dit is de aarde.
Pak nu de kleine bal: dit is de maan.
Houd die aan de donkere kant van de aarde.
Eerst boven de aarde: hij is dan ook half verlicht.
En dan achter de aarde: de maan wordt helemaal donker.
De aarde staat ervoor!
Je weet nu waarom de maan soms verduisterd wordt.
Hoe gaat het nu bij een zonsverduistering?
Vraag van Meenakshi: Wat voor kleuren hebben de sterren?
Antwoord: Sterren kunnen allerlei kleuren hebben. Onze ogen zijn niet zo geschikt om kleuren van
sterren te zien. Daarom zijn de meeste wit. Toch kun je bij sommige sterren wel zien dat ze rood,
oranje of goudgeel zijn. Andere zijn blauwig. Met een fototoestel kun je de sterrenkleuren wel heel
goed vastleggen. De kleuren zeggen iets over leeftijd en felheid van sterren. Rode zijn (meestal) zwak,
koel en / of oud; blauwe zijn (meestal) fel, heet en jong.
Dat is gek, want wij vinden rood warm en blauw juist koud. Het is niet anders.
Vraag van Sandip: Waarvoor dienen sterren?
Antwoord: Waarvoor sterren dienen, weten wetenschappers niet. Sterren zijn er gewoon. Voor
wetenschappers dienen sterren als studie-object: ze willen er van alles over te weten komen. En die
kennis kan nuttig zijn voor andere doelen, bijv. hoe je uit gassen energie, licht en bouwstoffen maakt.
Geleerden willen ook weten hoe onze zon zich ontwikkelt: Wordt hij warmer of juist kouder? Gaat hij
gevaarlijke straling uitzenden? Of juist niet?
Vraag van Chandenie: Hoe moet je astroloog of astronoom worden?
Antwoord: Voor astronoom moet je naar de universiteit. En dan voor ongeveer de zwaarste studie:
heel veel wiskunde en natuurkunde. Allemaal moeilijke vakken. Slaag je, dan gaat de hemel voor je
open. Verwacht niet dat je veel geld gaat verdienen. Gaat het je niet om de hemel, maar om het geld,
dan kun je misschien beter astroloog worden. Voor dat vak gelden geen officiële eisen, maar ben je
een handige psycholoog en heb je geduld met mensen, dan kun je financieel een eind komen. Zeg
alleen niet dat je wetenschappelijk werk doet, want geen wetenschapper gelooft je.
Vraag van Kajol: Mag je een wens doen als er een ster valt?
Antwoord: je mag een wens doen, als er een 'ster' valt.
Vraag van Chandani: Wat heeft de maan met sterren te maken?
Antwoord: -De maan is een hemellichaam, een ding, een voorwerp of een object dat door het heelal
beweegt. Sterren zijn allleen veel en veel groter en zwaarder dan de maan. En ook veel verder weg.
Vraag van Sonata: Komt er dit jaar weer een komeet naar de aarde?
Antwoord: Ieder jaar is er wel een komeet. De meeste vallen niet op. Maar soms krijgt een komeet een
lange, mooie staart. Een komeet kan net als de bliksem inslaan. En dat kan een ramp zijn voor de
natuur.
Een komeet is een hemelse kogel, maar dan een hele grote. De kogel uit een pistool is niet veel groter
dan een vingerkootje, maar dodelijk door de snelheid waarmee hij je treft.
Een komeet is een bonk ijs, steen of ijzer zo groot als een berg of de hele stad Rotterdam bij elkaar.
Iets van 20 bij 50 bij 20 km. Hij gaat ook veel harder dan een pistoolkogel.
Er vliegen er nog heel wat rond. Regelmatig komen ze dicht in de buurt.
Een enkele keer is het fout gegaan. Arme dino's. En als het nu gebeurt: Arme Sonata en vriendjes....
De kans is heel klein, maar niet te verwaarlozen. Wetenschappers letten erop, want ze willen op tijd
zo'n kosmisch monster bijsturen. Technisch kan dat, maar je moet wel op tijd wezen.
Vraag van Illias: Bestaan er aliens?
Antwoord: Of aliens bestaan, weten we niet. Ander leven lijkt best mogelijk. Het heelal is groot zat.
Mogelijkheden genoeg. Dat andere leven kan er wel heel anders uitzien dan je denkt. Misschien zijn
ze niet zo aardig en houden ze van mensenvlees.... Ik ben toch wel heel erg nieuwsgierig
Vraag van Bobby: Wat is een horoscoop, en waarom zijn er horoscopen?
Antwoord: Een horoscoop is een beschrijving van de stand van sterren, planeten, maan en zon op een
bepaalde datum, bijv. jouw geboortedatum of de datum waarop je wil trouwen of een (vlieg)reis
maken. Verzin maar iets wat jij belangrijk vindt. In een horoscoop wordt je toekomst voorspeld. Je
kunt daarin lezen of je arm, rijk, gelukkig of ongelukkig wordt, wat je later gaat doen, met wie je
trouwt en of je kinderen krijgt, enz. Dat willen we allemaal graag weten. Dus zijn er horoscopen.
Verwacht er niet te veel van: meestal zijn ze vaag en daarom geloven wetenschappers er niet in, maar
dat maak je zelf uit.
Vraag van Hajar: Hoe ontstaat een zwart gat in het heelal?
Antwoord: Een zwart gat is een overblijfsel van een hele zware ster die ontploft is en doodgegaan. In
zo'n gat zit de hele zon of zelfs meer. Er kan niks uit ontsnappen. Zelfs licht niet. Daarom heten zwarte
gaten zwarte gaten: ze geven geen licht en je ziet ze niet. Gelukkig zul je er niet zomaar invallen, want
al zie je ze niet met je ogen, op een andere manier verraden ze zich toch.
Vraag van Naïma: Hoeveel sterren zijn er in het heelal?
Antwoord: Het aantal en ook het aantal soorten sterren is oneindig groot. Het is ontelbaar. Een 1 met
misschien wel 100 nullen. Dat komt doordat het heelal zelf oneindig groot is. Oneindig is een raar
getal. Je kunt er eigenlijk niks mee. Of misschien vind je dit wel interessant: als jij oneindig rijk zou
zijn, dan kun je je rijkdom oneindig lang met iedereen delen: je zult altijd oneindig rijk blijven. Denk
daar maar eens over na.
Vraag van Hayat: Hoe ver is een ster?
Antwoord: De meeste sterren staan ontzettend ver weg. Het dichtstbij staat de zon: 150 miljoen km.
Als je die afstand zou vliegen met een gewoon vliegtuig, dan ben je jaren onderweg. Ga maar uit van
een snelheid van 1000 km per uur en doe net alsof de tanks nooit leegraken. Probeer niet te landen op
de zon, want hij bestaat uit gas. En blijf een beetje uit de buurt, want het is er heet en ongezond.
Intussen zijn er met raketten wel robots naar de zon gestuurd. Raketten zijn een stuk vlotter dan
vliegtuigen. Andere sterren hebben we nog niet bereikt en dat zal nog wel even duren. Hoewel? Jullie
zijn jong en wie weet wat jullie gaan ontdekken! De eerstvolgende ster, die lijkt toevallig veel op onze
zon, staat 4,5 lichtjaar van ons vandaan. Astronomen gebruiken lichtjaren om hele grote afstanden aan
te geven. Dat praat makkelijker. Een lichtjaar is de afstand die het licht in een jaar aflegt. Dat is
ongeveer 10.000 x een miljard km. Een onmogelijk getal. Een onvoorstelbaar eind. Heel veel sterren
staan 1000-den, miljoenen en soms zelfs miljarden lichtjaren van ons vandaan. Voorlopig komen we
daar niet. Toch weten we ook van die sterren een heleboel. Astronomen vangen met hun kijkers al dat
licht op en in licht zit heel veel informatie. Net zoals in het signaal van je mobieltje. In feite is de
energie die je voor je mobieltje gebruikt, ook een soort licht. Het gaat ook net zo snel.
Vraag van Zelihanur: Wat is een komeet?
Een komeet is een hemelse kogel, maar dan een hele grote. De kogel uit een pistool is niet veel groter
dan een vingerkootje, maar dodelijk door de snelheid waarmee hij je treft.
Een komeet is een bonk ijs, steen of ijzer zo groot als een berg of de hele stad Rotterdam bij elkaar.
Iets van 20 bij 50 bij 20 km. Hij gaat ook veel harder dan een pistoolkogel.
Als zo'n ding inslaat op aarde, dan is dat een ramp voor de natuur en ook voor de mensenwereld.
Er vliegen er nog heel wat rond. Regelmatig komen ze dicht in de buurt.
Een enkele keer is het fout gegaan. Arme dino's. En als het nu gebeurt: Arme Zelihanur en vriendjes....
De kans is heel klein, maar niet te verwaarlozen. Wetenschappers letten erop, want ze willen op tijd
zo'n kosmisch monster bijsturen. Technisch kan dat, maar je moet wel op tijd wezen.