Referaat ontstaan FreeTekno beweging
advertisement
Inhoudopgave Inleiding Blz 1 Muziek Blz 2-4 o o o o Ontwikkeling van de elektronische muziek (in vogelvlucht) De synthesizer als inspiratiebron Chicago House, Acid House en Detroit Techno Tekno Blz 2 Blz 2 Blz 4 Blz 4 Free festivals Blz 5 Soundsystems Blz 5 Freetekno Spiral Tribe Blz 6-7 o o Castlemorton Spiral Tribe naar europa Art o Blz 7 Blz 7 Blz 8 Mutiod Waste Company Slotwoord Blz8 Bronnen Blz 9 Verklarende woordenlijst Blz 10 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Inleiding Er staan woorden in de tekst waarvan de betekenis misschien niet bekent is. Deze woorden staan in cursief en verwijzen naar de verklarende woordenlijst op bladzijde tien, waar de woorden in alfabetische volgorde kunnen worden opgezocht. Als begin jaren tachtig vanuit de disco en andere muziekstijlen een nieuwe muziekvorm ontstaat had niemand kunnen voorspellen dat het zou uitgroeien naar de meest dominante vorm in de elektronische dansmuziek. Omdat dit genre zo breed is en een veelheid aan verschijningsvormen heeft over de hele wereld zal ik mezelf in dit referaat beperken tot een paar relevante stromingen die uiteindelijk hebben geleid tot de Tekno muziek die in de FreeTekno beweging gedraaid wordt. Of het nou om vroege rock, punk, HipHop of Tekno gaat, al deze stromingen zijn vanuit de underground ontstaan. Als tegencultuur of afzetten tegen de mainstream en de commercie. Het ging er altijd om een vrijplaats te creëren en de mogelijkheid zich te kunnen ontwikkelen, creatief te zijn en gemeenschappelijke projecten te organiseren. Naast deze gemeenschappelijke liefde voor de muziek wilde deze jonge mensen hun eigen leven zelf inrichten. En telkens waar deze tegencultuur de door de maatschappij aangegeven grenzen overtraden werden zij door de staat of de gevestigde orde terug geslagen. De muziek is de gemeenschappelijke factor die mensen bij elkaar brengt, hier zal ik dan ook wat uitgebreider op in gaan. Ik zal een tijdlijn schetsen over het ontstaan van de elektronische muziek en vervolgens het ontstaan van de House. Ik ben mezelf ervan bewust dat ik hier niet de volledige geschiedenis van de elektronische muziek de revue kan laten passeren en zal dan ook in vogelvlucht gaan vanaf begin 1900 tot aan de ‘eerste house plaat’. Van daaruit zal ik mij beperken tot de Techno stroming die hoofdzakelijk de inspiratie voor de vroege Tekno muziek is geweest. De meningen over de eerste houseplaat lopen nogal uiteen, dit ligt waarschijnlijk aan welke definitie je er op los laat. Er is eind jaren zeventig begin jaren tachtig een soort grijs overgangsgebied van Disco naar House en wat nou de eerste houseplaat is geweest doet in dit referaat niet echt ter zaken. Naast de muziek zijn nog een aantal andere factoren van belang geweest bij het ontstaan van de FreeTekno beweging. Ik zal van deze factoren de belangrijkste toelichten. Een van de trendsetters van de FreeTekno beweging zijn Spiral Tribe en The Mutoid waste Company uit Engeland geweest. Er zijn in Engeland wel meer soundsystems geweest maar Spiral Tribe en MWC zijn de toonaangevende groepen geweest die de FreeTekno beweging naar Europa heeft gebracht en van daaruit is het een wereldwijd fenomeen geworden. Als laatste zal ik ook nog een stukje over kunst en Tekno vertellen. In het begin waren de soundsystems klein en was de aankleding van de feesten minimaal. Naast de soundsystems waren er in Engeland ook groepen kunstenaars die wegen zochten om hun artistieke vrijheid te uiten. Dit vonden zij in diezelfde kraakpanden, leegstaande loodsen en fabrieken waar ook, de toen nog Techno feesten gegeven werden. Later zal een van die groepen de Mutoid Waste Company samen met Spiral Tribe grote feesten organiseren onder anderen in Berlijn. Deze feesten zou je kunnen zien als een gesamtkunstwerk, grote installaties, lichtshows,vuurshows, performances, muziek alles onder een dak of in de open lucht. 1 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Muziek Ontwikkeling van de elektronische muziek (in vogelvlucht) In het begin van de 19e eeuw begonnen componisten geluiden uit de geïndustrialiseerde wereld in hun composities te verwerken. Luigi Russolo was een van de componisten die op een revolutionaire manier met alledaagse geluiden in zijn composities begon te experimenteren. Deze componisten vonden meer voldoening in geluidscombinaties van trams, uitlaatgeluiden of luidruchtige mensenmassa’s in tegenstelling tot een klassiek muziekstuk. Deze manier van geluiden combineren zou zich in de jaren zeventig tot de muziekstroming Industrial ontwikkelen. Dit combineren van geluiden had echter nog niks met elektronisch opgewekte geluiden te maken. De ontwikkeling en toepassing van buizen en tape recording tussen 1927 en 1939 maakte het mogelijk om geluid te maken en op te nemen. ( Breinl, Christiana 2012 ) Na de tweede wereld oorlog in de jaren vijftig werd er veel geëxperimenteerd met verschillende manieren om geluid te produceren en vervolgens te componeren tot een muziekstuk. Karlheinz Stokhausen is een van de pioniers op het gebied van elektronische muziek. Alle klanken en geluid is muziek! ( http://en.wikipedia.org/wiki/Karlheinz_Stockhausen) In deze periode worden ook de eerste synthesizers gebouwd. Deze synthesizers zijn echter nog erg groot en moeilijk te bedienen. Vanuit deze experimenten en nieuwe manier van muziek produceren worden veel verschillende muziekanten geïnspireerd. In 1964 wordt door Robert Moog de Moog-Synthesizer op de markt gebracht. Dit was een apparaat dat op elektronische manier tonen kon voortbrengen en was een van de eerste elektronische instrumenten die zich in de muziek wereld verspreide. Het bespelen van deze instrumenten was overigens niet eenvoudig en je moest een zekere mate van technisch inzicht hebben om de juiste geluiden eruit te krijgen. Het terughalen van een specifiek geluid was ook niet eenvoudig omdat er geen geheugen functie op deze apparaten zat. In de jaren zeventig worden de synthesizers compacter en makkelijker te bespelen, en er zijn veel bands die de nieuwe instrumenten gebruiken. De bands die compleet uit synthesizers bestaan zoals Tangerine Dream en Jean Michelle Jarré brengen in deze jaren veel albums uit en geven grote concerten. Deze bands zijn over het algemeen wel rock georiënteerd. (http://en.wikipedia.org/wiki/Synthesizer) Het ontstaan van deze bands en muziekgenres als New-Wave en Synth-Pop zijn grotendeels toe te schrijven aan de ontwikkelingen van synthesizertechnologie. Kraftwerk uit Duitsland neemt in het verhaal in de richting van onder andere de house muziek en redelijk unieke plaats in, omdat deze band een grote invloed heeft gehad op latere genres zoals de HipHop van Afrika Bambaata in New-York, Techno van Juan Atkins in Detroit en de house muziek van Franky Knuckles in Chicago. Hypnotiserende monotone beat, eindeloze bassgrooves en het gelijk stellen van het ritme tegenover de melodie zijn ingrediënten van de muziek van Kraftwerk die later in de Techno terugkomen. (Techno zal zich later in een hardere vorm ontwikkelen genaamd Tekno) ( Breinl, Christiana 2012 ) De synthesizer als inspiratiebron Zoals je hierboven hebt kunnen lezen neemt de synthesizer een belangrijke plaats in als inspiratiebron voor veel verschillende muziekstromingen. In deze paragraaf wil ik nog een aantal invloeden aanhalen die later in de Tekno scene weer terug komen. Aan het einde van de jaren zeventig loopt de punk op een eindje. Punk dat oorspronkelijk op rock was gebaseerd, was een radicale jongerencultuur waar de provocatie en Do-it-Yourself (dit komt later terug in de Tekno beweging) principe de boventoon voerde. Daarnaast heeft deze stroming ook de overgebleven ideale van de jaren zestig weggevaagd. Na de ‘dood’ van punk eind jaren zeventig was er een revolutie van technische vernieuwing op het gebied van muziek productie. Je zou kunnen spreken van een liberalisering van de muziek productie. Een veelheid van elektronische muziekapparatuur kwam op de markt en vooral in Engeland en Duitsland vormde zich nieuwe bands die onder de noemer Synth-Pop vallen. Ook een aantal punk bands experimenteerde met machines en mixten punkmuziek met elektronische elementen. ( Breinl, Christiana 2012 ) 2 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Een punk band als Joy-Division ging na de dood van hun leadzanger verder als New-Order een bijna volledig elektronische band. De leden van New-Order leidde samen met Tony Wilson de legendarisch en wereldberoemde club The Haciënda in Manchester. Deze club was de enige die buiten de Verenigde Staten al in 1986 House muziek draaide. Later in 1988 zetten de club de toon in de ontwikkeling van Acid-House. Voor zover even het uitstapje naar de punk en de Acid-House, hier kom ik later op terug in het hoofdstuk FreeTekno Spiral Tribe. Elektronische instrumenten werden ook door andere muziekrichtingen gebruikt om een bepaalde boodschap uit te dragen. Om een paar voorbeelden te noemen, Industrial en EBM. Industrial was een muzikale uiting en een antwoord op de troosteloze toestand waarin veel Engelse steden zich in het begin van de jaren tachtig bevonden. Industrial sprong in het ‘gat’ dat punk had achter gelaten en was hier nog sterk mee verbonden. In België onderging deze Industrial muziek een transformatie. Waar Industrial nog sterk politiek geladen was en niet echt dansbaar richtte de zogenaamde EBM zich wel op het dansen. Sterker nog EBM richtte zich op het totale lichaam, hoofd en ziel. EBM wordt gezien als de Europese tegenhanger van de Detriot Techno de nieuwe muziekstijl die zich parallel in de Verenigde Staten ontwikkelde. ( Breinl, Christiana 2012 ) ( http://en.wikipedia.org/wiki/Industrial_music ) ( http://nl.wikipedia.org/wiki/The_Ha%C3%A7ienda ) Chicago House, Acid House en Detroit Techno Voor wat betreft de house muziek uit Chicago waar de onlangs overleden Franky Knuckles de geestelijk vader van was wil ik kort zijn omdat deze stroming eigenlijk te ver afstaat van de muziek uit de Tekno scene. Deze vorm van muziek borduurt sterk voort op de disco uit de jaren zeventig en werd in de zwarte Gay-Underground gedraaid. De verbinding met de latere dansscene is wel sterk aanwezig. Omdat de zwarte Gay scene zich nergens thuis voelde of werden geaccepteerd hielden zij hun eigen feesten waar een sterk samenhorigheid gevoel heerste, verbonden door hun afkomst en geaardheid en de muziek natuurlijk. Vooral een eigen plek creëren waar je samen je eigen feestje kon houden zonder dat je aangekeken wordt op je afkomst, sociale klasse, geaardheid enz. Samenhorigheid en ruimte voor individualiteit en met zijn alle een feestje bouwen zijn tot op de dag van vandaag de ingrediënten van bijna alle dansfeesten. ( http://nl.wikipedia.org/wiki/House_(muziekstijl) Niet geheel onbelangrijk is de halverwege de jaren tachtig ontstane Acid-House die ook in Chicago zijn oorsprong heeft. De Acid-house heeft zijn ontstaan aan een enkel apparaat te danken namelijk de Roland 303. Het karakteristieke geluid uit dit apparaatje scheen van een andere wereld te komen. Dj Pierre en Marshall Jefferson kochten het apparaatje en produceerde er gelijk een plaat mee. Toen het publiek de plaat hoorde sprong de vonk gelijk over, iedereen wilde weten waar dit geluid vandaan kwam, voor deze tijd had nog nooit iemand het gehoord. Ik ga in het hoofdstuk Spiral tribe verder in op de Acid-House hype. ( Breinl, Christiana 2012 ) In Detroit werd er begin jaren tachtig aan een sound gewerkt die een nieuwe intensiteit moest brengen. Drie jonge muziekanten ontwikkelde een nieuwe elektronische, futuristische sound die sterk door de elektronische muziek uit Europa beïnvloed was. Net als in Engeland was er een economische crisis gaande die zich al halverwege de jaren zeventig had ingezet. Detroit was een sterk geïndustrialiseerde stad waar gigantische fabrieken uit de grond waren gestampt waar rondom heen de arbeiders woonde. Toen de grote kapitaalvlucht halverwege de jaren zeventig inzette en veel fabrieken hun deuren sloten ontstond er grote werkeloosheid en veel mensen verlieten de stad. Hele wijken waren rijp voor de sloop en de bevolking verarmde snel. De toestand in de stad werd steeds erger, rassendiscriminatie, jeugdwerkeloosheid en criminaliteit beïnvloedde het wereldbeeld van de muzikanten en dit had veel invloed op de nieuwe muziek. Techno was het antwoord op de verstikkende sociale verhoudingen in Detroit. Juan Atkins en Richard Davis vormde het Electro duo Cybotron en waren daarmee de pioniers in de Techno muziek. Zij baseerde zich ook op een boek van Toffler “The third wave” waarin de omwenteling van de elektronische en technologische machtstrijd in de moderne geïndustrialiseerde wereld staat beschreven. Daarnaast was er in Detroit een gevoel van richtingloosheid en onzekerheid, Tofflers boek hielp de muzikanten vooruit te kijken en in plaats van de technologische ontwikkelingen te vrezen, het te omarmen. 3 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Muzikaal gezien waren de platen die Atkins en Davis maakte sterk beïnvloed door de Duitse band Kraftwerk, de band die als geen ander de verbinding tussen mens en machine maakte. Het maken van nieuwe muziek is een ding, maar dat het ook gedraaid word en op die manier bij het publiek terecht komt is weer een ander verhaal. Dj Mojo was een radio Dj die hoofdzakelijk Afro-Amerikaanse muziek draaide en zo’n tien jaar lang de muzikale smaak van Detroit meebepaalde. Hij was het die de eerste single van Cybotron “Alleys of your mind”op de radio draaide. Atkins bracht zijn twee schoolvrienden Derrick May en Kevin Saunderson in contact met Davis, maar al snel was Davis niet tevreden met de sound en wilde gitaren introduceren in de muziek. Dit stuitte op verzet bij Atkins en de twee gingen uit elkaar. De drie overgebleven mannen, Atkins, May en Saunderson gaan samen verder. Ze kochten alles wat er aan simpele apparatuur te krijgen was en maakte daarmee droge, kinetische funk met donderende bassen die gelijktijdig melancholisch en romantisch was. Het was alsof de machines een klaaglied lieten horen over hoe het was om als Afro-Amerikaan in het zwarte post industriële Amerika te leven. De techno muziek kenmerkt zich door een strakke 4/4 basdrum en synthesizer bassline waar overheen een minimalistische melodie lijn loopt met eventueel een robotachtige vocoder stem. Deze Techno uit Detroit ontwikkelde zich op een meer melodische manier waardoor het meer uitnodigde tot dansen maar had nog altijd het industriële geluid. Techno ontwikkelde zich op een aantal plaatsen op de wereld maar vooral in Detroit en Frankfurt. De Techno muziek heeft zich sinds die tijd over de wereld verspreid en heeft talloze andere dance stijlen beïnvloed, onder andere Tekno. ( Breinl, Christiana 2012 ) ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Techno ) Tekno Tekno muziek laat zich wat moeilijker omschrijven dan Techno omdat het een samenvoeging van verschillende stijlen is. Hardcore, rave, jungle, gabber en Techno zijn een aantal van de ingrediënten van Tekno muziek. De muziek ging een meer duistere en organische kant op en de beats per minuut werd sterk opgevoerd. De muziekstijl ontwikkelde zich begin jaren negentig gelijktijdig met de FreeTekno beweging. Veel van de organisatoren en Dj’s van de FreeTekno beweging maakte zelf muziek en gebruikte alles wat er aan apparatuur beschikbaar was. In het begin waren dat hoofdzakelijk drumcomputers, synthesizers en keyboards samen met samplers en computers. Later werden er ook laptops gebruikt voor live optredens omdat de mogelijkheden van zowel hardware als software snel verbeterde. Er bestaan een aantal namen voor deze nieuwe stroming muziek zoals: Spirat Tekno, hardtek, tribetek. Later volgde er subgenres zoals pumping tek, hardfloor en Frenchcore. Net als in de Techno wordt er geen zang gebruikt in Tekno muziek al wordt er wel veel gebruik gemaakt van samples die uit de populaire media worden gehaald. De makers van deze muziek stroming hebben een ander soort ideologie in vergelijk met mainstream producers. Artiesten gebruiken vaak een pseudoniem en zijn niet geïnteresseerd is mainstream succes of erkenning. De meeste zijn ook niet geïnteresseerd in winst maken, en ondersteunen de vrije distributie van hun werk. De muziek is niet van henzelf maar van de fans en de beweging. Dit sluit natuurlijk naadloos aan bij de filosofie van de FreeTekno feesten waar zonder winstoogmerk feesten worden georganiseerd. ( http://en.wikipedia.org/wiki/Free_tekno ) 4 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Free festivals Free festivals werden in Engeland sinds de jaren zeventig naast de festivals waar entree moest worden betaald georganiseerd. Geïnspireerd door Woodstock begonnen hippies festivals te organiseren als reactie op de als maar commerciëler wordende festivals. Glastonbury was een van die festivals waar naast muziek ook theater, circusacts en cabaret plaats vond. (dit is overigens al lang niet meer gratis en een van de grootste festivals van Europa) Er ontstonden steeds groter wordende hippie konvooien die van het ene naar het andere festival reisden. In de loop van de jaren trokken steeds meer post-punks uit de steden naar deze festivals, aangetrokken door de punk bands die er speelde. Ook het steeds moeilijker wordende leven van krakers in de grote steden leidde ertoe dat veel mensen zich aansloten bij de autonome nomadische levensstijl. ( ook wel travellers of later New age travellers genaamd) Geïnspireerd door deze festivals begon Phil Russell (beter bekend als Wally Hope) met het organiseren van een festival bij Stonehenge, met als doel deze plaats weer terug te geven aan de mensen en er rituele feesten met muziek en dans te houden. Hij wilde Stonehenge terug claimen en er een plaats voor free festivals van maken, met als grondgedachte: free space, free Music, free mind, wat later in de FreeTekno beweging terugkomt. Vanaf 1975 werd het festival steeds groter met als hoogtepunt zestigduizend bezoekers in 1984. De autoriteiten konden deze ontwikkeling van wetteloze anarchie niet tolereren. Inmiddels waren er al wat opstootjes geweest tussen groepen punks en bikers op het overigens vreedzame festival, maar de mensen massa werd te groot. Daarnaast voelde de regering zich bedreigd door allerlei activistische elementen die zich onder de travellers bevonden. Politieke activisten, milieu activisten mensen die de maatschappij de rug toe keerde, hierin zag de conservatieve regering van Thatcher een bedreiging. Het was duidelijk het Stonehenge festival van 1985 zou geen doorgang vinden, onder geen enkele voorwaarde! Wat de geschiedenis in zou gaan als “The battle of the beanfield” was het einde van het Stonehenge festival. De regering was er alles aan gelegen om de free festival en traveller beweging het zo moeilijk mogelijk te maken. De travellers werden door de toenmalige minster van binnenlandse zaken als een bende straatrovers die geen respect voor de wet en hun medemensen hebben betiteld. De eerste poging om het nomadenleven onmogelijk te maken was de in 1986 ingestelde publik order act. Deze wet werkte averechts en er ontwikkelde zich een tegenbeweging die zich uitte in de free party - en straat protest beweging, waarbij zich steeds meer krakers en punkers aansloten. Deze vereniging van punks en hippie festivals bezoekers bracht een nieuwe vorm van punk voor, de rainbow-punk, die een versmelting van het hippie idealisme en het politieke activisme van punk voortbracht. ( Breinl, Christiana 2012 ) Soundsystems Tot in het einde van de jaren tachtig waren de festivals in Engeland vooral op rock gericht. Op het festival van Glastonbury komen in 1989 voor het eerst de rave-scene en de free festival beweging op een wat grotere schaal samen. Sinds de “The battle of the beanfield” komen er steeds meer travellers naar het Glastonbury festival om daar hun verkoopwaar aan te bieden om zo te kunnen feesten. In deze tijd werden ook de eerste soundsytems gebouwd en op het festival neergezet. Zij trokken een gemengd publiek van punks, travellers, ravers en skinheads. Soundsystems als Do-it-Yourself uit Nottingham en Tonka uit Camebridge zijn hier ook aanwezig. Tonka had toen al een aantal free-raves en Hip-Hop feesten in clubs in Londen georganiseerd. Ook in een groot kraakpand in Londen organiseerde zij feesten met hun eigen versie van disco en Acid-House. Tonka heeft ook het idee van nonstop Party’s op het Glastonbury festival ingebracht. Het concept van Soundsystems was overigens al langer bekend in Engeland, het werd in de jaren zestig door uit Kingston geëmigreerde Jamaicanen mee naar Engeland genomen. Na de eerste contacten tussen aanhangers van de nieuwe elektronische muziek en travellers, punks, hippies op de festivals kwam er in 1989 ook in Londen voor het eerst samensmeltingen van post-hippies, punks, studenten en feestbeesten die samenkwamen op warehouse Party’s. Een van de legendarische groepen die feesten in leegstaande fabriekshallen organiseerde was de Mutoid waste Company. Zij bouwde grote installaties van oud ijzer om zo de grote hallen aan te kleden en grote feesten te geven. Later zullen zij samen met Spiral Tribe feesten in Europa organiseren. ( Breinl, Christiana 2012 ) 5 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne FreeTekno Spiral Tribe Spiral Tribe was niet het enige soundsystem dat actief was in Engeland maar was wel één van de trendsetters die samen met The mutoid waste Company FreeTekno naar Europa exporteerde. In de jaren dat Thatcher aan de macht was tussen 1979 en 1990 ontstond er onder jongeren een vervreemding van de politiek en maatschappij. Door het neoliberale beleid kregen de rijke steeds meer geld en het inkomen van de arbeiders daalde steeds verder. Massaontslagen en lage lonen veroorzaakte grote onzekerheid onder de bevolking. Op zoek naar houvast en een uitlaatklep grepen veel jongere de nieuw ontstane elektronische jeugdcultuur en de bijbehorende drugs aan om aan het dagelijks leven te ontsnappen. Ook geen wonder dat er onder andere in het noordwesten van Engeland waar massaontslagen als gevolg van de sluiting van mijnen er een grote partyscene ontstond. ( Breinl, Christiana 2012 ) De Acid-Hype in Engeland die zich aan het einde van de jaren tachtig ontwikkelde kwam onder andere voort uit het feit dat de danscultuur al een aantal jaar op vernieuwing zat te wachten. Deze vernieuwing kwam voor een deel uit Ibiza waar veel jonge Engelse op vakantie gingen, en natuurlijk door de nieuwe muziek Acid-House. Op Ibiza heerste een sfeer van vrijheid en het idee je eigen leven vorm te geven. Er werden feesten gegeven zonder entree waar gedanst werd onder de sterrenhemel. In 1987 opende twee Britse Dj’s een bar op Ibiza wat een van het belangrijkste trefpunt van de toekomstige Acid-house scene in Engeland zou worden. Naarmate de zomer langer duurde kwamen er steeds meer jongeren op de open-air feesten af waar een enorm samenhorigheidgevoel heerste mede door de invloed van xtc. Terug in Engeland wilde de hoofdzakelijk uit Londen afkomstige jongeren het gevoel dat ze op Ibiza hadden gehad opnieuw herleven. Al snel kwamen er nieuwe clubs in Londen die de Ibiza sound en het bijbehorende gevoel als uitgangspunt hadden. In deze clubs heerste een gevoel van empathie, vrijheid, samenhorigheid en de hippie gedachte van “love and peace”, samen met de muziek en xtc waren dit de ingrediënten voor een nieuwe jeugdcultuur, de Acid-hype. Binnen korte tijd overspoelde de nieuwe hype Engeland. Niet alleen in Londen maar ook vooral in het noordwesten van Engeland gelegen steden ontstond een levendige party scene. De regering van Engeland was not amused en deed in deze tijd een poging doormiddel van wetgeving en een zero-tolerance beleid de feesten te stoppen, dit lukt maar ten dele. Naast de wetgeving waren er inmiddels allerlei criminele elementen onder andere rondom Blackburn die zich met de partyscene en de daarbij behorende drugshandel bemoeide. De sfeer van de feesten werd hier negatief door beïnvloed en zou de grote warehouse party’s voorlopig tot staan brengen. ( Breinl, Christiana 2012 ) Zoals gezegd werden er door heel Engeland heen grote (open air) raves georganiseerd waar op een gegeven moment de oorspronkelijke sfeer van de Acid-house clubnachten in de Haciënda, de Stonehenge free festivals en Tonka soundsysem op Glastonbury ver te zoeken was. Commercie, repressieve maatregelen van de overheid en criminaliteit konden de rave-hype niet stoppen. Ondanks dat je natuurlijk gewoon naar een club kon gaan om daar op de nieuwe muziek te dansen was er onder de ‘vrije’ mensen (krakers, post-punks, travellers, hippies) een sterke drang om hun eigen feesten te blijven organiseren. Mark Harrison en zijn broer Alexander begon samen met twee vriendinnen Debbie en Simone geld te sparen om zelf een soundsystem te beginnen. Het was een uitgemaakte zaak de grote commerciële raves hadden hun spirit verloren. Hun eerste FreeParty vond plaats in 1990 in een gekraakt schoolgebouw. Mark Harrison die zelf uit de kraakscene kwam was van beroep grafisch ontwerper, hij beschilderde de zwarte muren van de school met Opart, hedonistische symbolen en hiërogliefen. De Op-art zou in de latere Tekno beweging een van de uitdrukkingsvormen blijven. Na een aantal warehouse en open-air raves verliet de groep de kraakscene van Londen en vertrok naar het Stonehenge festival. (dit werd nog steeds gehouden, maar niet meer in Stonehenge maar in Longstock) Op dit festival kwamen ze precies op het juiste tijdstip aan, op het festival was inmiddels een verscheidenheid aan bezoekers aanwezig die de nieuwe sound konden waarderen. Een steeds groter deel van de rave scene verbond zich met de traveller en (free) festival gemeenschap. 6 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Op het festival trok het soundsystem veel verschillende mensen aan, die op de snellere en hardere techno muziek afkwamen. Naast het effect dat Spiral Tribe op het festival had, had het festival ook een sterke invloed op het soundsystem. De energie die het festival gaf en de response van het publiek inspireerde het soundsystem om de ingeslagen weg verder te volgen, en zo reisde ze van het ene naar het ander festival. Op hun reis sloten er meer en meer mensen en Dj’s zich bij hen aan en werd zo een collectief. De nieuw aangesloten mensen zagen in de SpiralTribe euforie een herleving van de Acid-House scene uit de jaren 1988-1989. Het idee om samen FreeParty’s te organiseren en dat de bezoekers er deel van uitmaakte werd zo geboren. Spiral Tribe verbond sjamanistische rituele, om zo met behulp van muziek en dans de stadsjeugd opnieuw met de natuur te verbinden. In de zomer van 1991 werden er door Spiral Tribe in heel Engeland veel Free-Party’s georganiseerd waar hun ideeën en enthousiasme op veel mensen werden overgebracht. Naast het nemen van psychotrope middelen is het muziek en dans dat centraal staat in het wereldbeeld van Spiral Tribe. Voortbordurend op sjamanistische dansculturen die al sinds mensenheugenis bestaan, het uren lang dansen op het ritme van de muziek brengt het lichaam en de ziel weer in balans. ( Breinl, Christiana 2012 ) De muziek waar Spiral Tribe zich op baseerde was de Techno muziek van Juan Atkins en Derrick May uit Detroit. Zij zagen de Techno als revolutionaire muziek om samen met bewustzijn verruimende drugs en intensief dansen opnieuw de verbinding met de aarde te maken. Ze maakten een eigen versie van Techno met een sterk verhoogd aantal beats per minuut, wat later Tekno genoemd zou gaan worden. De kracht van het ritme staat in het middelpunt van de muziek en moet mensen in een trance brengen. Deze manier van muziek maken zorgt voor een afstand tot de Europese mainsteam, die zich op muzikaal vlak over het algemeen op melodie en harmonie richt. Castlemorton Spiral Tribe hadden samen met andere soundsystems ervoor gezorgd dat de tot dan toe losse verbinding tussen Travellers, free festival bezoekers en ravers een nieuw gezamenlijk doel ontstond. Deze verbintenis bestond eruit om samen met duizenden mensen op 23 mei 1992 bij Castlemorton een groot festival te organiseren. Dit festival zou de geschiedenis in gaan als de grootste illegale rave in Engeland. Ondanks pogingen van de politie om het festival te verhinderen konden zij de kilometers lange colonne van auto’s, bussen en vrachtwagens niet stoppen. De strategie om de nieuwe muziek met de free festivals traditie van hippies te verbinden was een groot succes. Uiteindelijk duurde het festival meer dan een week en kwamen er ongeveer twintigduizend mensen op af. Het festival zou model staan voor de in de jaren daarna gehouden teknival festivals in Europa. In de nasleep van het festival werd de verantwoordelijkheid bij Spiral Tribe in de schoenen geschoven, wat resulteerde in een jaren lange gerechtelijke strijd. Grote verstoring van de openbare orde werd hen ten laste gelegd. Naast deze strijd in de rechtbank zorgde Castlemorton ervoor dat het ministerie van binnenlandse zaken de in 1986 ingevoerde ‘Public order act’ ten volle tot uitvoering bracht. Travellers moesten van de straat en weer terug in een huis gaan wonen en het organiseren van raves moest onmogelijk worden gemaakt. ( Breinl, Christiana 2012 ) Spiral Tribe naar Europa Na twee jaar van gerechtelijke touwtrekkerij werden alle aangeklaagde leden van Spirat Tribe vrijgesproken. Omdat het door de nieuwe wetgevingen haast onmogelijk was geworden om free festivals te houden in Engeland vertokken een aantal soundsystems naar Europa, onder hen Spiral Tribe. Een van de stops die zij maakte was in Berlijn bij het Mutiod festival maar daarover in het volgende hoofdstuk meer. In 1993 organiseerde Spiral Tribe in noord Frankrijk samen met een aantal soundsystems het eerste Teknival festival. Van hieruit ontwikkelt zich in Europa langzaam een Freetekno beweging met een verbinding van de traveller cultuur en de kraakbeweging naast het hippie element en de sterk autonome ideeën en Do-it-yourself houding uit de punkscene. In de jaren daarna zal het over een aantal landen verspreiden met Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Oostenrijk, Duitsland en Nederland als belangrijkste landen. De laatste vijftien jaar is het een wereldwijd fenomeen geworden van Australië tot aan Canada. De uitgangpunten zijn voor een groot deel nog aanwezig maar worden door al de verschillende groepen mensen op hun eigen manier in de praktijk gebracht. De muziek is natuurlijk een van de basis elementen van de Tekno scene en heeft zich ook over de jaren heen doorontwikkeld en je kan ook niet meer echt spreken van één bepaalde Tekno sound. Het ritme blijft centraal staan in de muziek maar verder geven ze er in de verschillende landen hun eigen invulling aan. ( Breinl, Christiana 2012 ) 7 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Art Mutoid waste Compagnie In 1984 ontmoette punk Joe Rush en de ongewone mecanicien Robin Cook elkaar, en richtte samen The Mutoid waste Companie op. Uit oud ijzer maakte ze sculpturen en al gauw beïnvloede zij een kleine groep gelijk gezinde en er ontstond een anarchistische kunstenaars commune. Gezamenlijk kraakte zij gebouwen die ze tot woonhuis en expositieruimte ombouwde. Het duurde niet lang voordat deze gebouwen het podium werden voor freeparty’s. Geïnspireerd door de visie om hun kunst op reizende wijze onder de mensen te brengen, bezocht MWC verschillende festivals waaronder Glastonbury. Hun levenswijze inspireerde vele mensen om ook op een alternatieve wijze te leven. Deze andere manier van leven was de conservatieve regering van Thatcher een doorn in het oog. Zoals je in de vorige hoofdstukken hebt kunnen lezen zijn er in Engeland een aantal wetgevingen doorgevoerd om het onder andere de krakers het leven moeilijk te maken. Zo ook voor de MWC waren deze maatregelen en de wens om hun ‘Mutate or Die’ boodschap de wereld in te brengen de rede om naar Europa te trekken. Na een aantal stops onder andere in Amsterdam en Parijs kwam de groep in Berlijn terecht. Daar bouwde ze een ‘Peace bird’ en een ‘Beetle Man’ die ze op spoorrails richting oost Berlijn lieten rijden om een teken van vrede aan de bewoners van oost Berlijn te brengen. Een deel van de Company vertok naar Italië waar ze in tegenstelling tot Engeland met open armen ontvangen werden. Ze kregen zelfs van lokale politici een verlaten steengroeve om als uitvalsbasis te gebruiken. In 1993 haalde de MWC twee MIG-21 straaljagers en een paar tanks naar Tacheles, een autonoom kunstcentrum midden in Berlijn. Samen met Spiral Tribe die inmiddels ook in Europa waren organiseerde ze samen een spectaculaire Tekno-perfomance. Een jaar later nemen zij de MIG’s mee naar Tsjechië en organiseren daar het eerste teknival van Tsjechië. De MWC reist door Europa en op hun weg bezoeken zij grote festivals en spektakels om daar hun installatie performances te laten zien.(onder andere ook het robodock festival in Amsterdam). Hier blijft het niet bij, ze gaan de hele wereld over en verspreiden op deze manier de free-party, kunst en tegencultuur. De MWC is een van meest invloedrijke tegencultuur groepen van de laatste vijfentwintig jaar geweest en inspireerde festivals als Glastonbury, en kunstenaars als Damien Hirst. ( Breinl, Christiana 2012 ) ( http://en.wikipedia.org/wiki/Mutoid_Waste_Company ) (http://www.mutatebritain.com/history/ ) Slotwoord Ik ben mezelf ervan bewust dat ik een aantal mensen, groepen, soundsysems, Dj’s, muziek producenten, enz, en de mensen die gewoon belangeloos hebben meegewerkt aan het organiseren van feesten en het tot stand komen van de FreeTekno beweging tekort heb gedaan in dit referaat. Het schrijven van dit referaat was een behoorlijk ingewikkeld verhaal vanwege het feit dat er weinig gedegen literatuur over bestaat en omdat de invloeden die tot de FreeTekno beweging hebben geleid zeer divers zijn. Ik heb er daarom ook voor gekozen om het ontstaan van de beweging als uitgangspunt te nemen en loopt dit referaat ook maar tot halverwege de jaren negentig ondanks dat de FreeTekno beweging tot op de dag van vandaag actief is. 8 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Bronnen Literatuur: Breinl, Christiana ( 2012 ): Freetekno. Berlijn ( Lit Verlag ) Shapiro, Peter ( 2000 ): Modulations. New York ( Caipirinha Productions ) Websites: Geraadpleegd http://nl.wikipedia.org/wiki/House_(muziekstijl) 29-4-2014 http://en.wikipedia.org/wiki/Karlheinz_Stockhausen 30-4-2014 http://en.wikipedia.org/wiki/Synthesizer 29-4-2014 http://nl.wikipedia.org/wiki/The_Ha%C3%A7ienda 30-4-2014 http://en.wikipedia.org/wiki/Industrial_music 30-4-2014 http://nl.wikipedia.org/wiki/Techno 01-05-2014 http://en.wikipedia.org/wiki/Free_tekno 01-05-2014 http://www.mutatebritain.com/history/ 02-05-2014 http://en.wikipedia.org/wiki/Mutoid_Waste_Company 03-05-2014 Afbeeldingen: Voorblad: https://www.facebook.com/etkwear/photos_stream 28-4-2014 Afb 1: eigen archief Afb 2: eigen archief Afb 3: eigen archief Afb 4: eigen archief Afb 5: http://beatsessions.com/spiral-tribe/ 01-05-2014 Afb 6 t/m 11: http://mutoidwastecompany.org 01-05-2014 9 Referaat: het ontstaan van de FreeTekno beweging Geschreven door: Geert Krijbolder FHK: Hoofdfase Docent: Simone-Christianne Verklarende woordenlijst 4/4 basdrum : Vier kwarts maat, vier tellen in een maat. Buizen : De elektronenbuis, ook wel radiobuis of vacuümbuis genoemd, was het eerste echte elektronische component. EBM : Electronic Body Music, muziek stroming ontstaan onder andere in Duitsland en België twee trendsetters in dit genre waren DAF uit Duitsland en Front 242 uit België. Industrial : Industrial is een muziekstijl die aan de gevestigde conventies van de rock wilde ontsnappen. Door verregaande experimenten met geluid, tapeloops en vroege elektronische instrumenten wilde men tot een nieuwe vorm van muziek komen. Sampler : Een sampler is een muziekinstrument dat geluiden opwekt door geluidsfragmenten digitaal af te spelen. Synthesizer : Een synthesizer is een elektronisch muziekinstrument dat klanken en geluiden kunstmatig (meestal elektronisch) opwekt. Met een synthesizer is het mogelijk het op te wekken geluid vergaand te beïnvloeden, zodat nieuwe, nog niet bestaande klanken gemaakt kunnen worden. Ook kunnen sommige synthesizers de klanken van reeds bestaande (akoestische) instrumenten, bijna perfect nabootsen (bijvoorbeeld piano of orgel). Vocoder : Een vocoder (voice encoder) wordt voor twee verschillende doeleinden toegepast. Een vocoder analyseert het spectrum in de aangeboden stem, en past deze spectrale eigenschappen toe op een tweede signaal, dat bijvoorbeeld door een synthesizer geleverd wordt. Dit kan resulteren in een robotstem die metaalachtig en monotoon klinkt. De groep Kraftwerk gebruikt vaak vocoders in hun muziek en het is een populair effect in electro. 10
