PowerPoint-presentatie

Onkruidbeheersing
in Kapellen
milieuraad 15 september 2015
Sofie Vincke – deskundige groen
OVERZICHT
● Wetgeving
● Mina-werkers
● Historiek in Kapellen
● Onkruidbestrijdingstechnieken
● Onkruidbeheersing 2015
● Toekomst
WETGEVING
WETGEVING
● Pesticidenreductiedecreet: 21 dec 2001
▶ decreet inzake de vermindering van het pesticidengebruik door
openbare diensten in het Vlaams gewest
▶ decreet geldig tot 31 dec 2014
▶ nulgebruik vanaf 2004, tenzij goedgekeurd reductieprogramma
voor besturen tot einde 2014
● Pesticidenreductiebesluit: 19 dec 2008
▶ besluit van de Vlaamse regering met de spelregels inzake de
reductieprogramma’s voor de vermindering van het pesticidengebruik
▶ besluit geldig tot 31 dec 2014
MINA-werkers
⇨ Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 :
● doelgroepwerknemers voeren milieu- en natuurgerelateerde
taken uit (MINA-werkers)
● kunnen ingezet worden bij thema ‘WATER’ in functie van
duurzame onkruidbeheersing
● 2009-2013: 2 VTE Mina-werkers goedgekeurd en aangesteld via Aralea
● jaarlijkse subsidie van 12.400 euro
● jaarlijkse rapportering over uitgevoerde taken
⇨ Toetredingscontract tussen Vlaams gewest en gemeente 2014-2019
● toekenning van compensatie voor milieugerelateerde taken
uitgevoerd door doelgroepmedewerkers (BVR 28/3/2014)
● 2 werkpakketten van 600 uur voor gemeente Kapellen (Aralea)
● jaarlijkse subsidie van 10.500 euro
● jaarlijkse rapportering over uitgevoerde taken
HISTORIEK KAPELLEN
reductieprogramma
HISTORIEK: reductieprogramma
⇨ vanaf 2004:
start van reductieprogramma en geleidelijke afbouw van
chemische bestrijdingsmiddelen
⇨ extra tools van overheid:
● productenlijst met gedoogde producten
● on-line inventaris pesticidengebruik
● pesticidentoets
A. REDUCTIEPROGRAMMA : pesticidenvrij beheer
2004: Putte en Kapellenbos en kerkhof Hoogboom
2009: Mina-werkers worden ingeschakeld om Putte pesticidenvrij te beheren
(bosmaaien + afsteken graskanten)
2010: wijk Vredenburch (Mina-werkers)
2011: wijk De Sterre (bestek onkruidbestrijding)
2013: wijk Haeseldonck (bestek onkruidbestrijding)
HISTORIEK: reductieprogramma
B. AFBOUW CHEMISCHE BESTRIJDINGSMIDDELEN
▶Roundup-verbruik op (half)open verhardingen:
- daalt geleidelijk van 140 liter per jaar naar 60 liter per jaar
- voorwaarden in bestek worden steeds specifieker
▶type Roundup wijzigt:
steeds lagere POCER-indicator (= minste impact voor milieu)
C. LIJST GEDOOGDE PRODUCTEN
▶ opvolging lijst, producten worden bijgestuurd waar nodig
D. ON-LINE INVENTARIS PESTICIDEN GEBRUIK
▶ jaarlijkse rapportering van pesticiden en gebruikte hoeveelheden
HISTORIEK: reductieprogramma
E. PESTICIDENTOETS
▶ leidraad bij de heraanleg van de openbare ruimtes
▶ wordt opgenomen in bestekken van openbare werken
▶ wordt rekening mee gehouden bij heraanleg groenzones
▶ heeft tot doel onkruidgroei in nieuw aangelegde omgevingen te vermijden
of te beperken
Bijvoorbeeld:
* weinig voegen
* obstakels plaatsen in plantvakken of aan gevels
* goede bodembedekkers
* aangepaste plantdichtheid
* snel herstel bij beschadigingen
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
NIET-CHEMISCHE TECHNIEKEN:
VOORDELEN: geen watertoxiciteit meer
NADELEN:
(1) lagere bestrijdingseffectiviteit : enkel bovengrondse delen
(2) hogere frequenties/behandelingen noodzakelijk +
lagere werksnelheid
(3) hogere kosten
(4) vele toestellen hoog energieverbruik + lucht-toxiciteit
ONDERSCHEID: ‘MECHANISCHE BESTRIJDING’
▶ borstelmachines
▶ bosmaaien
‘THERMISCHE BESTRIJDING’
▶ heet water / stoom
▶ hete lucht
▶ branden
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
BORSTELEN
● mechanische (preventieve) onkruidbestrijding om zand, zwerfvuil en organisch materiaal
te verwijderen van verhardingen
● dikwijls in combinatie met veegwagen
● stalen borstels kunnen ook (vergevorderd) onkruid weg borstelen van verhardingen
● inzetbaar bij alle weersomstandigheden
NADELEN:
▶ dure stalen borstels slijten snel af
▶ verhardingen slijten 25% sneller af
▶ stof- en geluidsoverlast
▶ niet geschikt voor plaatsen met veel obstakels
▶ niet inzetbaar op verharding met ongebonden voegen of
op halfverhardingen
▶ relatief oppervlakkig verwijderen van het onkruid
▶ milieu-impact op luchttoxiciteit (fossiele brandstof)
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
BOSMAAIER
● mechanische onkruidbestrijding
● handmatig, makkelijk wendbaar op alle locaties ook
rondom obstakels
● alle soorten onkruid kunnen op elke tijdstip
worden weggemaaid
● inzetbaar bij alle weersomstandigheden
NADELEN:
▶ enkel oppervlakkige plantendelen worden verwijderd
▶ stof- en geluidsoverlast
▶ nevenschade (wegvliegende steentjes)
▶ milieu-impact op luchttoxiciteit (fossiele brandstof)
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
HEET WATER
● thermische techniek waarbij water bij 98°C op de plant wordt gespoten
● celstructuur van de planten wordt vernietigd + beschadiging wortelhals
● redelijk effectief vanwege hoge warmtegeleidingscoëfficiënt van water
● toepasbaar op alle soorten verharding
● lage behandelingsfrequentie (3 à 4 beurten per jaar volstaan)
● geen lawaai- of stofoverlast
● sensor-gestuurd / infrarooddetectie
NADELEN:
▶ hoog waterverbruik
▶ hogere milieu-impact (luchttoxiciteit – fossiele brandstof)
▶ best inzetbaar op klein/laag onkruid, diep wortelende
soorten moeilijk te bestrijden
▶ minder efficiënt bij nat weer
▶ niet geschikt voor plaatsen met veel obstakels
▶ duurste methode
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
HETE LUCHT
● thermische techniek (zonder water, zonder open vlam) waarbij hete lucht
op planten wordt geblazen (‘wervelwind’)
● onkruid verbrandt, na 3de herhaling ook beschadiging van de wortels
● toepasbaar op alle soorten verharding
● goedkoopste methode
● weinig lawaai- of stofoverlast
NADELEN:
▶ hogere behandelingsfrequentie nodig
▶ best inzetbaar op klein/laag onkruid, diep wortelende
soorten en planten met dikke waslaag of veel
bladbeharing moeilijk te bestrijden
▶ niet toepasbaar bij wind of regen
▶ goed veegbeleid nodig voor goed resultaat
▶ niet geschikt voor plaatsen met veel obstakels
▶ hogere milieu-impact luchttoxiciteit (fossiele brandstof)
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
BRANDERS
● thermische techniek met open vlam (draagvoertuig of handbrander)
● onkruid verbrandt en na enkele behandelingen sterven ook wortels af
● toepasbaar op (half)verharding
● relatief snelle en goedkope(re) methode
● toepasbaar rond obstakels met handbrander
● weinig lawaai- of stofoverlast
● 6 tot 8 maal per jaar herhalen voor goed resultaat
NADELEN:
▶ mogelijk brandgevaar en nevenschade aan andere
beplantingen
▶ best inzetbaar op klein/laag droog onkruid
▶ niet toepasbaar bij regen
▶ vrijkomen van verbrandingsgassen
▶ hogere milieu-impact luchttoxiciteit (fossiele brandstof)
ONKRUIDBESTRIJDINGSTECHNIEKEN
FACTOREN DIE ONKRUIDBESTRIJDING BEÏNVLOEDEN :
● weersomstandigheden ⇨ groei van onkruid
⇨ type toestel dat kan ingezet worden
● omgevingsfactoren
⇨ type verharding
⇨ aanwezigheid van obstakels
● onkruidflora
⇨ oppervlakkige vs. diepwortelde soorten
⇨ grote vs. kleine bladeren
⇨ beharing op bladeren
⇨ dikte van de bladeren
NIET- CHEMISCHE
⇨ groeiwijze (rosetvormers, grassen)
ONKRUIDBESTRIJDING =
⇨ ouderdom van de plant
NIET EVIDENT
+
GEEN PERFECT TOESTEL
DAT ALLES KAN
ONKRUIDBEHEERSING
2015
2015
▶ BESTEK opgemaakt ifv niet-chemische onkruidbestrijding:
* frequentiebestek: 3 beurten
* type toestel niet gespecifieerd, keuze aannemer
* 5 firma’s aangeschreven
* slechts 1 offerte van Aralea (circa 100.000 euro incl. 21% btw)
▶ te duur + onvoldoende budget
⇨ afspraak cfr. Mina-werkers ifv manueel/mechanische onkruidbeheersing
⇨ 1600 uren toegewezen
⇨ uitvoering met bosmaaiers
▶ KOSTENPLAATJE
* 60.000 euro (incl. 21% btw)
* subsidie Mina-werkers: 10.500 euro per jaar (2014-2019)
2015
▶ PROBLEMEN & KLACHTEN
* bijna uitsluitend klachten uit zone waar tot en met 2014
chemisch gespoten werd
* onkruid wordt enkel oppervlakkig verwijderd
* te lage uitvoeringsfrequentie
* lawaai van de bosmaaiers
* wegvliegende steentjes – schadedossiers
* geparkeerde auto’s verhinderen vlotte uitvoering
TOEKOMST
TOEKOMST
▶ SAMENAANKOOP ONKRUIDBEHEERSING
● 2016: samenaankoop met verschillende gemeentebesturen
● via Infrax
● beeldbestek : nastreven van beeldklassen per zone/verhardingstype
● geen vast aantal beurten – permanente opvolging
● vrije keuze van techniek door aannemer
● controle en opvolging door extern bedrijf
▶ BETERE OPVOLGING + AFSTEMMING VEEGRONDES
● parkeerverboden ifv efficiëntere veegtoeren
● inschakelen borstelmachine waar mogelijk
TOEKOMST
▶ SENSIBILISEREN VAN KAPELLENAREN
● via gemeentelijke infokanalen
● oproep voor hogere ‘onkruidtolerantie’ in straatbeeld
● oproep bewoners om stukje voor hun perceel op niet-chemische
manier mee te onderhouden
▶ AANPASSINGEN OPENBAAR DOMEIN
● oplossingen zoeken voor probleemzones:
* heraanleg van groenzones
* heraanleg van verhardingen
* opvullen van voegen (waar aangewezen)
● rekening houden met ‘pesticidentoets’ bij heraanleg
en nieuwe infrastructuur (onkruid voorkomen)
VRAGEN ?