Lyme-ziekte - Telenet Users

Lyme-ziekte
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid - Louis Pasteur (W.I.V.)
Afdeling Epidemiologie
in samenwerking met
de Vlaamse Gemeenschap van België
Preventieve en Sociale Gezondheidszorg
Gezondheidsinspectie
en
de Referentielaboratoria :
U.Z. St Rafaël - K.U.L. - Leuven
Cliniques St LUC - U C.L. - Bruxelles
Samenvatting
l .Wat is de Lyme-ziekte?
2.Hoe komt de Lyme-ziekte tot uiting?
3.Hoe kan men de Lyme-ziekte oplopen?
4.Hoe ziet een teek eruit?
5.Waar komen er in België teken voor?
6.Wie kan de Lyme-ziekte krijgen?
7.Wanneer kan men de Lyme-ziekte oplopen?
8.Wat moet men doen om de Lyme-ziekte te voorkomen?
9. Wat moet men doen in geval van een tekebeet?
10. Moeten we ons nu erg druk maken?
1. Wat is de Lyme-ziekte?
De Lyme-ziekte of Lyme-borreliose is een infectieuze aandoening die men kan oplopen nadat men gebeten is
door een besmette teek. Gelukkig zijn niet alle teken besmet, slechts 10% van de teken zijn geïnfecteerd door
een ziekteverwekkende kiem (Borrelia).
Tijdens het wandelen of spelen in loofwouden met een dichte onderbegroeiing maar ook in weiden en in
stadsparken kan men gebeten worden.
Het aantal gevallen per jaar vastgesteld en bevestigd door één van de referentielaboratoria (K.U.L. of U.C.L.)
is sinds 1991 gestegen (in 1991 : 42, in 1992 : 101, in 1993 : 134, in 1994 : 184, in 1995 : 162 en in 1996 :
233 gevallen).
2. Hoe komt de Lyme-ziekte tot uiting?
In de Lyme-ziekte onderscheidt men doorgaans 3 stadia die niet noodzakelijk allemaal doorlopen worden
le stadium : 3 dagen tot 3 maanden na de beet:
• ontstaan van een rode ringvormige vlek die geleidelijk aan groter wordt op de plaats van de beet,
• ontstaan van grieperige symptomen zoals hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid, koorts, ...;
2e stadium : enkele weken of maanden na de beet:
• pijn in de armen of benen,
• scheefstaand gezicht veroorzaakt door een verlamming van de spieren van het aangezicht,
• dubbel zien,
• hartritmestoornissen;
3e stadium : maanden en soms zelfs jaren na de beet:
• pijn en zwelling van één (dikwijls ter hoogte van de knie) of meerdere gewrichten,
• chronische neurologische stoornissen (zelden),
• chronische huidaandoeningen t.h.v. armen en/of benen.
Een geïnfecteerde persoon zal één of meerdere van deze symptomen, in verschillende combinaties
doormaken.
3. Hoe kan men de Lyme-Ziekte oplopen?
Men kan zich infecteren :
• zo men gebeten is door een teek (een tekebeet is niet pijnlijk),
• zo deze teek besmet is door een ziekteverwekkende bacterie (10% van de teken in Europa zijn besmet) en
• zo de teek gedurende meer dan 12 uren aan de huid vastgehecht blijft.
Niet alle geïnfecteerde personen zullen de ziekte ontwikkelen. Het risico dat iemand de ziekte doormaakt na
een tekebeet wordt in West-Europa op minder dan 1% geschat.
4. Hoe ziet een teek eruit?
Een teek is een klein bruin-zwart spinachtig diertje dat de grootte heeft van een speldekop. De teek zet zich
vast op de lage vegetatie gedurende één of meerdere jaren. Indien een mens of een dier (klein knaagdier, rund,
schaap, paard of hond, ...) daar voorbij komt, ontwaakt de teek en hecht zich met haar monddelen vast aan de
huid van de gastheer en zuigt bloed. Na het bloedzuigen kan ze een grootte van 7 tot 11 mm bereiken. Indien
de teek volgezogen is, maakt ze zich los van de huid en laat zich op de grond vallen.
Hoe langer de teek aan de huid gehecht blijft, hoe meer tijd ze zal hebben om op te zwellen en hoe meer tijd ze
heeft om de ziekteverwekkende kiemen over te dragen.
5. Waar komen er in België teken voor?
De teken komen voor waar er bossen zijn en waar een lage begroeiing (hoog gras, varens, struiken)
bestaat maar ook in weiden en in groene stadsruimten.
Op basis van gevallen gediagnosticeerd door de referentielaboratoria van 1994 tot 1996, stelt men vast dat de
gevallen bijna in alle arrondissementen van het land voorkomen
6. Wie kan de Lyme-ziekte krijgen?
Iedereen die door een teek gebeten is kan de Lyme-ziekte oplopen. Het is mogelijk meerdere malen
geïnfecteerd te geraken. De lyme-ziekte wordt niet overgedragen van persoon tot persoon, noch van een
dier op de mens.
7. Wanneer kan men de Lyme-ziekte oplopen?
De Lyme-ziekte ziet men vooral vanaf juni tot oktober, soms vanaf april tot november, afhankelijk van de
weersomstandigheden.
Indien het weer goed is, hebben vele personen de gewoonte om open kledij te dragen en dit verhoogt dus
het risico op een tekebeet.
8. Wat moet men doen om de Lyme-ziekte te voorkomen?
• als men in het bos gaat spelen en zeker in bossen met lage begroeiing moet men ervoor zorgen dat zijn
huid beschermd is, d.w.z. lange mouwen, lange broek en gesloten schoeisel;
• in wouden, uit respect voor de natuur, op de paden blijven en vermijden langs struiken en planten te
strijken waarop misschien teken zitten die wachten tot er een gastheer voorbijkomt;
• er bestaan insektenwerende produkten, maar die beschermen slechts erg tijdelijk;
• na het wandelen en spelen loont het de moeite om na te kijken of er geen vastgehechte teken op de huid
zitten.
Tot nu toe bestaat er geen preventieve behandeling om de Lyme-ziekte te voorkomen.
9. Wat moet men doen in geval van een tekebeet?
• alle teken zorgvuldig opsporen;
• alle teken zo vlug mogelijk verwijderen (hoe langer de teek aan de huid gehecht is, hoe groter het risico
op besmetting door de ziekteverwekkende bacterie) en zo goed mogelijk de volgende stappen in acht
nemen :
1. een beetje ether op een propje watten aanbrengen en dit gedurende minimum anderhalve minuut op de
teek leggen om ze te bedwelmen,
2. de teek verwijderen met behulp van een pincet (of twee vingers); ervoor zorgen dat enkel de kop van de
teek tussen het pincet zit en niet het met bloed volgezogen lijf,
3. voorzichtige trekbewegingen uitoefenen om de teek er volledig uit te halen zonder deze te verpletteren
zodat er geen gedeelte onder de huid blijft zitten,
4. de wonde ontsmetten met alcohol, het pincet steriliseren (in warm water zetten) en de handen wassen;
• indien de teek er niet volledig kon uitgehaald worden, een arts raadplegen om het in de huid
achtergebleven gedeelte te verwijderen;
• een heet bad of een hete douche nemen kan soms volstaan om de teken te verwijderen; daarna de huid
goed controleren;
• in een agenda de datum van de beet en de vermoedelijke plaats van besmetting noteren;
• letten op de klinische tekens vermeld onder punt 2;
• nakijken of vrienden of makkers geen tekebeet hebben;
• indien er zich rode vlekken, hoofdpijn en/of pijn in de armen of benen voordoen, een arts raadplegen.
Indien nodig, zal een bloedname uitgevoerd worden om na te gaan of men geïnfecteerd is met de bacterie
die verantwoordelijk is voor de Lyme-ziekte. Zonodig moet er dan antibiotica voorgeschreven worden.
Het verloop van de ziekte is doorgaans gunstig, maar een behandeling met antibiotica zal een snelle
genezing in de hand werken en de ongemakken voor de patiënt en het risico op latere complicaties
verminderen.
10. Moeten we ons nu erg druk maken?
Nee want,
• niet elke beet is besmettelijk,
• een infectie veroorzaakt niet noodzakelijk de ziekte,
• de ziekte zal meestal evolueren naar een spontane genezing,
• de ziekte kan op een efficiënte manier met antibiotica behandeld worden.
Voor meer informatie :
W.I.V. - Afdeling Epidemiologie
Tel. : 02/642.50.26
Vlaamse Gemeenschap van België Tel. : 03/224.62.04
Referentielaboratoria :
K.U.L. :Tel. -.016/33.21.60 U.C.L. :Tel. : 02/764.17.50
Deze brochure is verkrijgbaar
op het volgend adres :
Mevrouw G. DUCOFFRE
W.I.V. - Afdeling Epidemiologie
J. Wytsmanstraat, 14
1050 - Brussel