Themalijst Brazilië

Themalijst
Brazilië
Muziek | Film | literatuur
november 2011
Voor zijn 23ste festival, neemt Europalia u mee naar Brazilië ! Dit land in beweging, resoluut modern en naar
de toekomst gericht is beïnvloed door zijn origines en de mozaïek aan volkeren die het samenstellen.
Iedereen leeft er samen : van de erfgenamen van de Europese kolonialen tot de indianen van het
Amazonegebied, van de Afro-Brazilianen – afstammelingen van de slaven – tot de vele inwijkelingen :
Japanners, Libanezen, Italianen of Duitsers.
De Portugese kolonisatie
Voordat de Portugezen in 1500 voet aan wal zetten, leefden er al vele
eeuwen Indianenstammen in Brazilië. Ze woonden langs de kust en langs
de vele rivieren in het Amazonegebied.
Voor hen was 22 april 1500 een rampdag, de dag dat de Portugese
zeevaarder Pedro Álvares Cabral Brazilië ontdekte.
Zes jaar eerder was bij het Verdrag van Tordesillas (1494) de hele aarde
verdeeld in een Portugees en een Spaans deel. Op grond van dat verdrag
kreeg Portugal Brazilië toegewezen.
Vanaf 1532 begon Portugal met de systematische kolonisatie van Brazilië,
het eerst in het noordoosten. Grond in de Nordeste werd verdeeld onder
Portugese edelen, die er grote suikerplantages vestigden. Al snel was
Brazilië de belangrijkste suikerproducent ter wereld.
De Indianen werden verdreven of als slaaf tewerkgesteld op de plantages. Maar de Portugezen vonden de
Indianen niet erg geschikt als arbeidskrachten. Daarom werden slaven uit West-Afrika gehaald. Dat is de
oorzaak van de gemengde samenstelling van de Braziliaanse bevolking, heel anders dan die van andere ZuidAmerikaanse landen.
Portugees leren
Je kan bij ons in de Bib taalcursussen lenen (4 weken, gratis)
Of je kan een cursus Portugees volgen in de Hitek-Katho (gebouwen Hantal)
Doorniksesteenweg 145, 8500 Kortrijk (Tel 056 26 41 48)
Voor meer info, surf naar
http://www.hitek.be/cvo/pages/talen/portugees/algemeen-aanbod.php
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 2
Geschiedenis van de Braziliaanse muziek
Ontstaan van de Bossa Nova
De geschiedenis van de moderne populaire Braziliaanse muziek begon in de 19e eeuw. Die periode bracht
verschillende muziekstijlen voort waarvan de bekendste de “Choro” is. Men beweert dat de Braziliaanse
Choro geïnspireerd was door de Europese populaire muziek van die tijd, voornamelijk wals en polka. Choro
betekent “huilen” en dat zegt genoeg over deze muziekstijl vol emoties. De bekendste componisten uit die
tijd zijn saxofonist Pixinguinha en Heitor Villa-Lobos.
De tweede periode begint in de eerste helft van de 20e eeuw, op hetzelfde tijdstip als
het begin van de beroemde traditie van Carnaval. De meest bekende Braziliaanse
muziekstijl die een connectie had met Carnaval is de Samba.
De periode van Bossa Nova begon ook in de jaren 50 van de vorige eeuw. De bekendste
naam en waarschijnlijk de grootste Braziliaanse componist van alle tijden, vaak
beschouwd als de uitvinder van deze muziek was Antonio Carlos Jobim. Toch zou
Antonio niet zijn wat hij vandaag is, zonder Joao Gilberto, de grootste bossa speler ooit. Bossa Nova werd
sterk beïnvloed door Amerikaase jazz en klinkt erg warm en sensueel, altijd rustig en nooit agressief. De
ritmisch getemperde, maar harmonisch geavanceerde stijl is gebaseerd op een enkel ritme.
De tweede belangrijkste muzikant uit die tijd is zeker Baden Powell, componist en buitengewoon virtuoze
gitarist. Waarschijnlijk is Jobim's "The Girl from Ipanema", onder andere uitgevoerd door Astrud Gilberto het
bekendste bossanova-nummer.
Talloze composities van Jobim zijn standards geworden, de muziek van de legendarische componist worden
nog steeds wereldwijd uitgevoerd door diverse artiesten, waaronder Caetano Veloso, de man met de
omfloerste stem, zijn zuster Maria Bethania, Gilberto Gil en Gal Costa.
De samba
Het ritme van de Samba komt uit Afrika. Van oorsprong was het een vrolijke, lichtzinnige dans van de Bantu
Negers. Als slaven namen zij de muziek mee naar Brazilië, waar de dans verder ontwikkelde en de nationale
dans werd. De Samba zweept de mensen op en brengt ze in extase. Het is zeker opmerkelijk te noemen dat al
in de 17e en 18e eeuw gedanst werd in paren in plaats van in rijen.
In de jaren '20 en '30 had de samba-rage zijn hoogtepunt in Brazilië.
Naast de klassieke ballades ('Samba Canção') was ook de 'Samba Enredo'
ontstaan, welke tot op heden tijdens het Carnaval van Rio wordt
gezongen en gedanst. Er waren grote "Escolas de Samba" gekomen, die
tegelijkertijd carnavalsverenigingen waren. Deze Samba-scholen
vervulden, vooral in de sloppenwijken, een belangrijke sociale functie.
In 1924 waaide de dans onder zijn huidige naam over naar andere delen
van de wereld en de wereldtentoonstelling van New York in 1939 heeft
gezorgd voor de grootste verspreiding ervan. Pas tegen het einde van de
Tweede Wereldoorlog werd de Samba populair in Europa. Tegenwoordig
is het één van de uitbundigste dansen uit de Latin America serie.
Naast deze twee bekende muziekstijlen zijn er nog diverse Braziliaanse dansvormen waaronder forro, zouk,
capoeira, zumba en de lambada.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 3
De voornaamste Braziliaanse muzikanten
Hieronder vindt u een overzicht van een aantal vertegenwoordigers van de Tropicaliabeweging, die
Braziliaanse ritmes, Afrikaanse grooves, rock-‘n-roll en avantgarde samenbracht.
Antonio Carlos Jobim
Antônio Carlos Brasileiro de Almeida Jobim (Tijuca (Rio de Janeiro), 25 januari 1927 - New York, 8 december
1994), ook bekend als Tom Jobim, was de belangrijkste exponent van de bossa nova. Hij wordt beschouwd
als de Gershwin van de Latijns-Amerikaanse muziek. Hij heeft meer dan vierhonderd songs geschreven,
waarvan enkele tientallen echte standards zijn geworden. Hij componeerde ook de muziek voor twintig films,
waarvan Orfeu negro (1959) de bekendste is. Zijn beroemdste song is Garota de Ipanema (The Girl from
Ipanema), met tekst van Vinicius de Moraes, dat tevens de doorbraak voor Astrud Gilberto betekende. Hij
stierf in New York tijdens een hartoperatie. Hij kreeg in Brazilië een staatsbegrafenis, en de luchthaven van
Rio de Janeiro is naar Jobim vernoemd.
Zijn complete discografie bedraagt 26 cd’s waarvan wij de volgende hebben (je vindt ze bij 86 brazi jobim)
Joa Gilberto
João Gilberto (Juazeiro (Bahia), 10 juni 1931) is de eigenlijke uitvinder van de bossa nova-muziekstijl. Hij
bracht in samenwerking met Jobim, in de eerste plaats diens composities naar een groot internationaal
publiek. Omwille van zijn immens belang voor de muzikale vernieuwing, wordt hij in eigen land O Mito
genoemd, wat 'de legende' betekent. Onder invloed van jazzartiesten als Duke Ellington vermengde hij jazz
en Braziliaanse dansmuziek (samba). Sinds 1960 bracht hij jaar na jaar vele albums uit.
Gilberto's zoete, bijna fluisterende zang gaf een sensueel effect, terwijl uit
zijn gitaar, die hij zowel als harmonisch als percussief instrument
gebruikt, een swingend ritme vloeide. Gilberto verkiest meestal een
minimalistische begeleiding, vaak enkel zijn gitaar. Hij is sinds het begin
internationaal gericht, en nam ook songs op in het Engels (Amerikaanse
standards), Spaans, Frans, Italiaans, zonder hierbij zijn Braziliaanse roots
te verloochenen. Vandaag is Gilberto een voorbeeld voor de groten van
de Braziliaanse muziek, omwille van zijn vernieuwing en zijn focus op
louter artistieke (niet commerciële) songkeuzes. Hij wordt in zijn
thuisland tevens, meer dan wie ook, verantwoordelijk geacht voor de
populaire revival van vergeten songs uit de eerste vijf decennia van de twintigste eeuw.
Gilberto was een tijdlang gehuwd met zangeres Astrud Gilberto. Door de samenwerking van het echtpaar
met Stan Getz werd ook zij een wereldster (hoewel minder geliefd door de jazzliefhebbers van Joao/Getz).
Zijn dochter Bebel Gilberto, die hij had met de zangeres Miucha, heeft de afgelopen jaren ook enkele albums
uitgebracht met een mengeling van Bossa Nova en andere (elektronische) invloeden.
De toonaangevende en veelzijdige Braziliaanse artiest Caetano Veloso is sterk beïnvloed door Gilberto. Ze
traden samen op (João noemde Caetano daarbij "de toekomst"), coverden nummers van elkaar en Veloso
produceerde Gilberto's album "João Voz e violão" (João, stem en gitaar) uit 2000.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi gilbe) :
Caetano Veloso
Caetano Veloso is geboren in Santo Amaro da Purificação, in het noordelijke Bahia, als vijfde van de zeven
kinderen. Hij koos de naam voor zijn babyzuster Maria Bethânia die hem voor ging in beroemdheid als
zangeres medio jaren zestig.
Hij begon zijn carrière met het zingen van pop en Bossa Nova en hij was in zijn vroege periode muzikaal sterk
beïnvloed door Joao Gilberto. (João Gilberto zou later over de bijdrage van Caetano zeggen dat het een
intellectuele dimensie aan Braziliaanse populaire muziek (MPB) heeft toegevoegd.)
Samen met vakbroeders Gilberto Gil, Gal Costa, Tom Zé, Chico Buarque en Os Mutantes, en sterk beïnvloed
door het latere werk van de Beatles, ontwikkelde Veloso in de jaren zestig de muziekstroming Tropicalismo,
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 4
die Braziliaanse pop smolt met Rock-'n-Roll en avantgardemuziek, wat resulteerde in een meer internationaal
klinkend, psychedelisch, en sociaal bewust geluid. Een iconisch en veelzeggend lied uit die periode is É
Proibido Proibir (Het is verboden te verbieden). Tropicalismo werd Braziliës belangrijkste culturele beweging
sinds de bossa nova.
Het werk van Caetano Veloso bij zijn terugkeer in 1972 werd vaak gekenmerkt door, niet alleen internationale
stijlen, maar ook halfvergeten Braziliaanse folkloristische ritmes en stijlen. In het bijzonder zijn eerbetoon aan
de Afro-Braziliaanse cultuur uit Bahia kan als voorloper worden gezien van Afro-centrische groepen, zoals
Timbalada.
De populariteit van Veloso groeide in de jaren '80 buiten Brazilië, vooral in Israël, Portugal, Frankrijk en Afrika.
Zijn platen, onder meer geproduceerd door Arto Lindsay, hebben hem geholpen een groter publiek te
bereiken.
In 2004 was hij was één van de meest gerespecteerde, productieve en veelzijdige internationale popsterren,
met meer dan vijftig albums beschikbaar, met onder andere liedjes in soundtracks van films zoals "Eros" van
Michelangelo Antonioni en "Hable con Ella" van Pedro Almodovar en "Frida". Ook voor verscheidene
Braziliaanse films en televisieseries schreef hij de muziek.
Zijn eerste volledig Engelstalige cd was A Foreign Sound (2004), gewijd aan de invloed van de Verenigde
Staten op de muziek. Het behandelt zowel pop als rock en jazz, gaande van Elvis of Nirvana's "Come as You
Are" tot standards uit het Great American Songbook. De meerderheid van de liederen op zijn albums Caetano
Veloso (1971) en Transa (1972), waren ook al in het Engels (op dat moment verblijvend als politiek balling in
Londen). Behalve in het Portugees, Spaans, en Engels, nam Veloso ook enkele songs op in het Italiaans en
Frans.
Geen andere Braziliaanse artiest verwierf meer (Latin) Grammy Awards dan Veloso. Het album Livro uit 1997
werd zo bekroond, net als het album Noites Do Norte in 2001 en recenter "Cê" (Best Latin Singer-Songwriter
Album). Ook voor João Gilberto's album uit 2000 deelde Veloso, als producer, mee de eer van de Grammy
World Music Award.
Vermits de zanger over een discografie beschikt die veel te uitgebreid is om hier helemaal af te drukken beperken
we ons tot hetgeen we in onze collectie hebben: Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86
brazi velos)
Gilberto Gil
Aan het eind van de jaren 1950 speelde Gil forró-muziek in een band met de naam Os Desafinados ("De
Valsspelers"). Rond deze tijd hoorde hij voor het eerst de muziek van João Gilberto. Daarop kocht hij een
gitaar en leerde hij de bossa nova te spelen.
In 1964 waren de zangers Gilberto Gil, Caetano Veloso, diens zus
Maria Bethânia, Gal Costa en Tom Zé te zien in de televisieshow
Nos por exemplo ("Wij bijvoorbeeld"). Dit zou van groot belang
zijn voor de carrières van deze zangers. Hierna begon Gil veel
met Caetano Veloso samen te werken. In hun teksten kwam hun
sociale betrokkenheid naar voren, een belangrijk element in de
Tropicália-stroming die zij zouden vormgeven.
In het jaar 1965 had hij zijn eerste hit, toen de zangeres Elis
Regina het door hem geschreven nummer Louvação uitbracht.
Maria Bethânia, die nog sneller bekend was geworden dan Gil,
hielp om zijn carrière een verdere impuls te geven. In deze periode waren Gil en Veloso qua manier van
werken, bekendheid en betekenis voor de Braziliaanse muziek een beetje vergelijkbaar met het duo Lennon
& McCartney in Groot-Brittannië.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 5
Ballingschap
Mede door hun sociaal-kritische teksten werden Gil en Veloso door het
militaire bewind, dat in 1964 aan de macht kwam, echter als "subversief"
gezien. Zij werden een tijdlang gevangengezet, waarop zij besloten het
land te verlaten en naar Londen vertrokken. In zijn Londense periode
nam Gil nummers in het Engels en het Portugees op, en speelde hij ook
met groepen als Yes, Pink Floyd en The Incredible String Band. Door
velen wordt deze tijd als een van zijn meest creatieve periodes gezien.
In 1972 keerden Gil en Veloso terug naar Brazilië.
Latere carrière
In de jaren 1970 voegde Gilberto Gil meer elementen uit de Afrikaanse en Noord-Amerikaanse muziek toe
aan zijn stijl. Belangrijke albums uit deze periode zijn Realce en Refazendo. In 1973 nam João Gilberto Gils
nummer Eu vim da Bahia ("Ik kom uit Bahia") op zijn album João Gilberto, dat als een klassieker wordt gezien.
Uit die periode stamt ook een samenwerking van Gil met Jimmy Cliff. Met hem deed hij in 1980, en ook nam
hij met hem een Portugese versie van het nummer No woman no cry van Bob Marley & the Wailers op (Não
chores mais). Hiermee was Gil in feite degene die de reggae in Brazilië bekend maakte.
Het album Tropicália 2, dat Gil in 1993 samen met Caetano Veloso opnam, wordt als een van de beste van zijn
latere carrière gezien. Hierop staat o.a. een cover van het nummer Wait Until Tomorrow van Jimi Hendrix.
Van 1989 tot 1992 was Gil gemeenteraadslid van de stad Salvador. In 2002 vroeg de verkozen president Luiz
Inácio Lula da Silva hem als Minister van Cultuur in zijn regering. Gil werd formeel in deze functie ingewijd op
2 januari 2003. Deze beslissing kwam hem echter op kritiek te staan van diverse personen uit de Braziliaanse
kunstwereld.
In 2006 gaf Minister Gil zijn publieke steun aan een initiatief om de drugswetgeving te hervormen, en het
drugsgebruik meer als een gezondheidsprobleem te zien dan als een justitieel probleem.
Op 31 juli 2008 trad hij af als minister om zich weer op de muziek te gaan concentreren.
Minister Gil tijdens een persconferentie (sept.2004)
Ook Gilberto Gil heeft een zeer uitgebreide discografie en we beperken ons hier weer tot de cd’s die we in ons bezit
hebben in onze muziekafdeling : volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi gil)
Maria Bethania
Maria Bethânia, volledige naam: Maria Bethânia Vianna Vertelt Veloso (Santo Amaro da
Purificação (Bahia), 18 juni 1946) is een Braziliaanse zangeres, zus van Caetano Veloso.
Haar broer Caetano heeft haar naam verzonnen bij haar geboorte. Hij was toen 4 jaar
oud. Zij begon haar carrière in 1964 in Rio de Janeiro met de show "Opinião". Met haar
sterke, rustige stem en dramatische interpretatie is zij de op een na best verkopende
Braziliaanse zangeres allertijden met meer dan 26 miljoen albums verkocht.
Te verkrijgen cd’s in afdeling beeld en geluid : alle cd’s zitten bij 86 brazi betha
As cançoes que você fez pra mim (1993), A intérprete (2000), Diamante verdadeiro (2000), Ao vivo (2003), Tua
(2009), Amor festa devoçao : Ao vivo (2011)
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 6
Astrud Gilberto
Astrud was een van de drie dochters van een Braziliaanse moeder en een Duitse vader. Zij werd in Salvador
geboren en groeide op in Rio de Janeiro. Daar ontmoette zij de gitarist en singer-songwriter João Gilberto
met wie ze trouwde. In het begin van de jaren zestig emigreerden ze naar de VS en lieten ze zich
naturaliseren. Ze kregen twee zonen, in de jaren ‘90 scheidt zij van haar man. Astrud legde haar muzikale
carrière neer in 2001 en is sindsdien bezig met schilderen.
Haar carrière
In 1963 werkte Stan Getz samen met João Gilberto aan het album Getz/Gilberto, waarop ook Antônio Carlos
Jobim voorkwam. Creed Taylor, de producer, vond dat een van de liederen van Jobim in het bijzonder een
mogelijke hit kon zijn - The girl from Ipanema. Echter moest het lied wel wat Engelse tekst krijgen, naast de
Portugese tekst van João Gilberto. Astrud kende een beetje Engels maar had geen ervaring als professionele
zangeres. Ze mocht het lied 'spreek-zingen'(parlando) en het resultaat werd zo goed bevonden dat een 7"single - zonder de stem van João - werd uitgegeven in de VS in 1964. Die single verkocht met meer dan een
miljoen meer exemplaren beter dan het album Jazz Samba van 1962 (met Charlie Byrd en Stan Getz).
Haar carrière als zangeres werd door toeval gestart door Ipanema waarop haar ongetrainde, natuurlijke, bijna
trieste stem te horen was. Zij ging door met bijdragen aan Getz Au Go Go en Getz/Gilberto #2, een liveopname van een concert in de Carnegie Hall.
Astrud maakte tussen 1965 en 1967 5 albums voor het label Verve, allemaal met
goede arrangementen en wederom geproduceerd door Creed Taylor. Haar
muziekstijl werd bossa nova - maar dan dichterbij de pop dan bij de jazz.
Op haar eerste eigen album, The Astrud Gilberto Album van 1964, was het vooral
materiaal van Jobim dat gebruikt werd, terwijl op de twee volgende albums
vooral Braziliaans materiaal (niet van Jobim afkomstig) werd opgenomen. Het
album Beach Samba is een mix van Hollywood, Broadway en Braziliaanse
nummers, en op A Certain Smile, A Certain Sadness werkte ze samen met de trio
van Walter Wanderley.
Astrud schreef ook zelf veel nummers en gaf concerten over de hele wereld. In 1992 kreeg ze de "Latin Jazz
USA Award for Lifetime Achievement" uitgereikt voor haar werk in de muziek.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi gilbe)
This is Astrud Gilberto (1988), Plus (1988)
Bebel Gilberto
Bebel Gilberto (New York, 12 mei 1966) is een Amerikaans-Braziliaanse zangeres, dochter van de
legendarische musicus João Gilberto en de zangeres Miucha. Begin jaren '90 heeft Gilberto enkele jaren in
New York gewoond, waar ze onder andere met David Byrne werkte.
De afgelopen jaren heeft zij enkele albums uitgebracht waarop zij de Bossa Nova traditie vermengt met
andere stijlen. Van haar eerste album 'Tanto Tempo' uit 2000 is een jaar later een album met remixes (onder
andere door Da Lata) uitgebracht. In 2004 verscheen haar album 'Bebel Gilberto' dat werd geproduceerd door
Marius de Vries, een producent die ook met Björk, Madonna en Annie Lennox werkte. De cd bevat vooral
eigengeschreven nummers, deels in het Engels, deels in het Portugees. In 2007 verscheen het album
Momento. Alle albums van Gilberto verschenen bij een Belgisch label, Crammed.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi gilbe)
Tanto tempo (2000) Bebel Gilberto (2004) Momento (2007) All in one (2009)
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 7
Costa gal
Gal Costa, geboren als Maria da Graça Costa Penna Burgos (Salvador, 26 september 1945) was reeds op jonge
leeftijd beïnvloed door muziek, want haar vader was de eigenaar van een platenwinkel. Zij werd één van de
belangrijkste zangeressen van de Braziliaanse Tropicalismo beweging tijdens de jaren '60 en '70. Samen met
haar vriendin Maria Bethânia werd zij een politieke activiste die dikwijls in conflict kwam met het militaire
bewind van Brazilië in de tijd dat een afwijkende mening in muziek werd gecensureerd (1968).
Muzikant Caetano Veloso, Maria Bethânia's broer, stelde haar voor aan Gilberto Gil en Tom Zé in 1963, die in
staat waren om voor haar een platencontract in te regelen in São Paulo voor haar debuutalbum Domingo met
Caetano Veloso. Dit debuutalbum in 1969 wordt een echte Tropicalismo klassieker beschouwd en bevat
liederen door Veloso, Gil, Zé en Jorge Ben. Terwijl dit album een evenwicht tussen de Braziliaanse en
Amerikaanse psychedelische invloeden bracht, was haar volgende live album opnieuw een evenwicht tussen
het Braziliaanse geluid met invloeden van heavy rock. Costa heeft liedjes opgenomen die geschreven waren
door een aantal van de populairste liedjesschrijvers van Brazilië zoals Tom Jobim, Ben en Erasmo Carlos. In
1982 werd de single "Festa Do Interior" van het dubbelalbum Fantasia haar grootste hit ooit, resulterend in
multi-platina aan het einde van het jaar.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi costa)
Acustico MTV (1997) Minha voz, minha vida (2000) Gal Costa canta Tom Jobim (2000)
Tom Zé
Gitarist Tom Zé stond in de jaren ’60 – naast o.a.Caetano Veloso,Gilberto Gil en OsMutantes –mee aan de
wieg van de Tropicaliabeweging, die Braziliaanse ritmes, Afrikaanse grooves, rock-‘n-roll en avantgarde
samenbracht. Toen hij door David Byrne van Talking Heads werd opgepikt, kreeg hij de erkenning die hij
verdiende. Zé, ondertussen flink in de 70, staat bekend voor zijn onorthodoxe aanpak. Zo bespeelt hij een
typemachine als een instrument en maakt hij telkens onvoorspelbare composities, wat hem de bijnaam ‘de
Braziliaanse Zappa’ opleverde. Zé is een plezier om aan het werk te zien en te horen. De Standaard had het
over “vingeroefeningen van een gekke knutselaar. Haast onvergetelijk hoe Zé door zijn hoekige, haast
manische lichaamstaal zijn vijfkoppige groep én publiek dirigeert.”
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi ze)
The best of Tom Zé (1990), Estudando a pagode (2006)
Milton Nascimento
Milton Nascimento (26 oktober 1942) wordt beschouwd als een van de iconen van de Braziliaanse muziek.
In het begin van zijn carrière speelde Nascimento in twee sambagroepen en zijn vriendschap met de broers
Borges leidde tot de Clube da Esquina ("hoekclub"). Nascimento is beroemd om zijn falsetto en toonhoogte,
evenals om liedjes zoals "Canção da América" (Lied van Amerika) en "Coração de Estudante" (het hart van een
student).
De internationale doorbraak voor Nascimento kwam met zijn samenwerking met jazzsaxofonist Wayne
Shorter op het album Native Dancer (1974). Dit leidde tot samenwerking met sterren als Peter Gabriel, Paul
Simon, James Taylor en Pat Metheny.
Door zijn vriendschap met gitarist Warren Cuccurullo, kwam een plaatopname tot stand met de poprockband Duran Duran (1993). Nascimento schreef en zong in het Portugees het lied "Breath After Breath" op
het album Duran Duran. Hij ging ook met de band mee op tour in Brazilië om het album te promoten.
Nascimento kreeg een Grammy Award in de categorie "Best World Music Album" in 1998 voor zijn album
"Nascimento", en werd ook genomineerd in 1991 en 1995.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi nasci)
Txai (1990), Miltons (1992), Clube da Esquina vol.2 (1995), Nascimento (1997), Pieta (2007), Club da esquina (2007)
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 8
De nieuwere namen in de Braziliaanse muziek
Ben Jorge
Jorge Duílio Lima Meneses (Rio de Janeiro, 22 maart 1942) koos zijn artiestennaam naar de
naam van zijn moeder, die van Ethiopische origine was. Momenteel noemt hij zich vooral
Jorge Ben Jor. Dit zou een reactie zijn op een incident waarbij een deel van zijn royalty's per
ongeluk naar de Amerikaanse jazzgitarist George Benson ging. Tot zijn bekendste
composities behoren "Mas Que Nada", "País Tropical", "Fio Maravilha", "Taj Mahal", "O
Telefone Tocou Novamente", "Oba, Lá Vem Ela" en "Que Pena".
Onderstaande cd’s hebben we in onze collectie : je vindt ze bij 86 brazi benGrands succès 1978-1985 (1987),
Grandes successos de Jorge Ben (2001), The definitive collection (2006), Favourites : from Samba Esquema Novo
1963 to African Brasil 1976 (2008)
Nana Vasconcelos
Juvenal de Hollanda 'Naná' Vasconcelos (Recife, 2 augustus 1944) heeft met talloze musici samengewerkt,
waaronder Pat Metheny, Don Cherry en Gato Barbieri.
Hij is de zoon van een gitarist en speelde op zijn twaalfde bongo en maracas in de band van zijn vader.
Halverwege de jaren zestig ging hij naar Rio de Janeiro, waar hij werkte met zanger Milton Nascimento. In
1970 nam saxofonist Gato Barbieri hem in zijn band op. De groep maakte een uitgebreide toer (onder meer
op het Montreux Jazz Festival) en nam een aantal platen op. Na de toer woonde Vasconcelos in Parijs en nam
daar zijn eerste album op, Africa Deus. Ook speelde hij af en toe met trompettist Don Cherry in Zweden. Na
zijn terugkeer in Brazilië ging hij samenwerken met gitarist en fluitist Egberto Gismonti, waarmee hij
verschillende platen maakte, zoals Dança das Cabeças.
In 1978 vormde hij in New York met Don Cherry en Collin Walcott (tabla, sitar) de groep Codona, die een
mengeling van verschillende soorten muziek maakte. De groep was actief tot de dood van Walcott in 1984. In
diezelfde tijd speelde Vasconcelos als gast in de groep van Pat Metheny (1980-1983). In 1986 maakte
Vasconcelos een solo-tournee door zijn geboorteland.
De percussionist werkte samen met talloze musici zoals Jan Garbarek, Trilok Gurtu, Arild Andersen en Paul
Simon, onder meer voor de opnames van filmmuziek (films van bijvoorbeeld Jim Jarmusch en Mika
Kaurismäki). In 1995 vormde hij een duo met de Schotse percussioniste Evelyn Glennie. In 2005 trad hij met
Antonello Salis en Peppe Consolmagno op in de documentaire 'Vasconcelos, Salis, Consolmagno'.
Vasconcelos heeft ook balletmuziek geschreven voor onder andere Pina Bausch.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi vasco)
Rain dance (1989), Storytelling (1995), Saudades (1998)
Chico Buarque
Het was de muziek die Brazilië in het midden van de vorige eeuw een eigen gezicht gaf. Een groep bevriende
kunstenaars uit de wijk Ipanema in Rio de Janeiro schiep een nieuwe, invloedrijke muzikale stijl, die nog altijd
een stempel drukt op jazz- en popmuziek. De directe opvolger van bossa nova, Música Popular Brasileira
(MPB) was in eigen land minstens zo succesvol. De drie leidende figuren van MPB, Caetano Veloso, Gilberto
Gil en Chico Buarque de Hollanda, zijn nationale iconen. Als de standvastige intellectueel van de drie heeft
Chico Buarque een bijna bovenmenselijke reputatie in Brazilië.
Chico maakte zijn debuut als musicus en componist in 1964. Hij bouwt snel een reputatie op bij
muziekfestivals en televisieprogramma's. Het naar zijn naam vernoemd debuutalbum gaf een voorproefje
van het werk dat nog zou volgen. Het bevatte samba's gekenmerkt door vindingrijke woordspelingen en
subtiliteit van nostalgische tragedie. Chico Buarque is ook beroemd met het spelen op het Portugese
communistische festival Avante!.
Chico's stijgende politieke activiteit tegen de Braziliaanse militaire dictatuur leidde tot zijn arrestatie in 1968
en uiteindelijk tot zelf-ballingschap in Italië in 1969. Chico keerde naar Brazilië terug in 1970. Hij maakte
gebruik van zijn bekendheid en vaardigheden als liedjesschrijver om tegen de dictatuur te protesteren. Hij
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 9
schreef het licht-versluierd protestlied Apesar de Você (Ondanks U) dat door de militaire censuur wordt
toegestaan. Dit lied wordt het volkslied van de democratiebeweging. Nadat er meer dan 100.000 exemplaren
verkocht waren, werd het lied uiteindelijk verboden en alle exemplaren worden uit de winkels verwijderd.
Chico bleef oppositie voeren, ondanks de censuur. Dit leidde tot liedjes zoals Samba de Orly (1970), Acorda
Amor (Wordt wakker, lieveling) (1974), en Vai Passar (Het zal overgaan) (1983).
Tijdens jaren '70 en de jaren '80 werkte Chico samen met filmmakers, toneelschrijvers en musici in de verdere
protesten tegen de dictatuur.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi buarq)
De cd’s O sambista (2000), Carioca (2006)
Sergio Mendes
Sérgio Santos Mendes (Niterói, 11 februari 1941) was een veelbelovend klassiek pianist, maar raakte
geïnteresseerd in jazz. Hij begon eind jaren 50 te spelen in nachtclubs tijdens de opkomst van de bossa nova.
Mendes speelde met Antonio Carlos Jobim, die tevens als zijn mentor wordt gezien, en vele andere
jazzmuzikanten door heel Brazilië.
Mendes vormde de groep Sexteto Bossa Rio en nam het album Dans Moderno op in 1961. Hij begon te
touren door Europa en de Verenigde Staten, Mendes nam albums op met Cannonball Adderly en Herbie
Mann en speelde in de Carnegie Hall. Mendes ging in de Verenigde Staten wonen omstreeks 1964 en nam
twee albums met de groep Brazil. Het succes maakte hem tot de grootste Braziliaanse ster van de wereld. Hij
trad onder meer op in het Witte Huis voor president Johnson en president Nixon.
De carrière van Mendes was over zijn hoogtepunt in de jaren zeventig, maar hij bleef zeer populair in ZuidAmerika en Japan. Hij bleef de Braziliaanse muziek ontwikkelen, met onder anderen Stevie Wonder, die de
R&B-hit The Real Thing schreef. In de jaren tachtig maakte hij weer succesvolle platen. Zo had hij in 1983 een
grote hit met Never Gonna Let You Go. Maar zijn echte succes komt pas met zijn album Brasileiro in 1992.
Daarmee won hij een Grammy.
In de jaren negentig ging hij albums maken zoals hij in het begin met Brasil '66 maakte. En ook anno 2006 lijkt
Sergio Mendes weer de oude weg in te slaan met het album Timeless. Met Stevie Wonder, Will.i.am, The Black
Eyed Peas en vele andere sterren brengt hij oude nummers uit in een nieuw jasje.
Op 1 juni 2010 zal Bom Tempo, het 37ste studioalbum van Mendes, uitgebracht worden door Concord Records.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi mende) Brasileiro (1992), The swinger from
Rio : favourites (2004), Timeless (2007), Encanto (2008),
Carlinhos Brown
Geboren als Antonio Carlos Santos de Freitas nam hij de artiestennaam Brown aan ter ere van het Black
Panther-lid H. Rap Brown en de zanger James Brown.
Hij is succesvol in zowel Brazilië als het buitenland. Niettemin is hij altijd in de zwarte sloppenwijk Candeal
van Salvador blijven wonen. Hier fungeert hij inmiddels als een voorbeeldfiguur, vanwege zijn inzet op het
gebied van sociale ontwikkeling. Zo pakt hij problemen in zijn woonwijk aan als drugshandel en geweld,
maar ook achterstandsproblematiek zoals gebrek aan elektriciteit, water en hygiëne. Hij heeft er een
ultramoderne opnamestudio en een muziekschool gebouwd waar hij kansen biedt aan de lokale inwoners.
Verder bouwde hij er een concertruimte met een capaciteit van meer dan 1000 bezoekers.
Door zijn samenwerking met muzikanten uit Afrika en opname van elementen uit de Afrikaanse muziek gaf
hij een impuls aan de Braziliaanse traditionele muziek. Zijn muziek is een mix van funk, rock en soul met
elementen van Braziliaanse en Caraïbische muziek, al zijn er meer invloeden te ontdekken zoals candombe,
salsa, hiphop, rap en zelfs klassieke muziek. In zijn optredens combineert hij verschillende tradities, zoals
Braziliaanse folklore, Portugees-christelijke mythologie en Afrikaanse spiritualiteit.
Hij stond aan de wieg van de muziek- en carnavalsgroep Timbalada en was de gastzanger en percussionist in
de song Rattamahatta op het album Roots van de Braziliaanse heavy metalband Sepultura.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 10
In 2002 richtte hij de muziekgroep Tribalistas op met Arnaldo Antunes en Marisa Monte. Het lied Já sei
namorar belandde in de Braziliaanse hitparades op de eerste plaats en ook met zijn tweede lied, Velha
infância, werd een succes.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi Brown Alfagamabetizado (1996), Omelete
man (1998), Bahia do mundo - mito e verdade (2001), Tribalistas (2003)
Chico Cesar
Chico Cesar (1964)is een geliefd liedjesschrijver uit het noordoosten van Brazilië. Grote zangeressen als Maria
Bethania, Daniela Mercury en Ana Carolina vechten om zijn composities.
Cesar is ook een excentriek performer die zijn ritmische, poëtische muziek tot op Roskilde en het Montreux
Jazz Festival bracht. In die muziek combineert hij Bahiaanse, Caribische en Afrikaanse ritmes, Europese
melodieën, maar net zo lief muziek uit andere voormalige Portugese kolonieën of uit India.
De laatste jaren schrijft hij vooral beeldschone, ingetogen ballades; gevoelige kippenvel-muziek die hij zingt
met licht overslaande stem.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi cesar) Chico César (2000), Respeitem meus
cabelos,brancos (2003), De uns tempos pra ca (2006), Mama mundi (2007)
Ceumar
Zangeres, liedjesschrijver en gitarist Ceumar groeide op in het plaatsje Itanhandu in de Braziliaanse provincie
Minas Gerais. Ze vertrok al snel naar Sao Paulo voor een muziekcarrière. Ontdekt door producer Zeca Baleiro
bracht ze haar eerste cd 'Dindinha' uit. Door deze cd werd Ceumar bekend als 'de nieuwe parel van de Musica
Popular Brasileira'.
Ceumar kreeg bij haar geboorte een prachtige naam. 'Céu' betekent hemel,
'mar' betekent zee. En zo klinkt haar stem ook: eenvoudig en natuurlijk, nooit
opdringerig, aards en hemels tegelijkertijd. Opgegroeid met de MPB van
grootheden als Chico Buarque en Caetano Veloso, waarin invloeden uit de
jazz en soul samensmelten met de meer traditionele samba-stijl, vormt deze
nu de proteïne van haar eigen muziek. Ook de muziek van haar
geboortestaat Minas Gerais - met name die van Milton Nascimento - was
vormend voor de eigen stijl die Ceumar ontwikkelde.
Na een succesvolle carrière in Brazilië verhuisde Ceumar in 2009 naar Amsterdam waar ze ondermeer speelt
met de Afrikaanse groep Kokoura en het Nederlandse jazztrio van Mike del Ferro. Het geluid van Ceumars
heldere, verfijnde stem en gitaar gaat zeer naturel samen met de muziek van Del Ferro. De openheid van Del
Ferro’s pianospel en de Braziliaanse swing en stuwende funky drive vormen een strakke en hechte
ondergrond voor een nieuwe benadering van de jazz en de Braziliaanse muziek.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi ceuma) Achou (2006), Live in Amsterdam
(2010)
Sabrina Malheiros
Sabrina Malheiros, afkomstig uit Rio de Janeiro is de dochter van Alex Malheiros, bassist van de legendarische
Braziliaanse jazzrockformatie Azymuth, die eerst als begeleidingsband van Marcos Valle en laat jaren ’60 op
eigen kracht furore maakte. De muziek kreeg ze met de paplepel ingegoten. Zo’n zes jaar terug verraste ze
met haar debuutalbum Equilibria (2005), een cool album vol Braziliaanse songs met een cooltempo electro
flavour. De sound van het album was te vergelijken met die van Bebel Gilberto, maar Sabrina bleek in het
songschrijven al een geheel eigen signatuur te hebben.
Haar tweede album Vibrasons is uitgekomen in 2006. Ze heeft, net als haar landgenote Bebel Giberto een
tijdje terug heeft gedaan, haar album laten remixen. Ieder nummer is heel verschillend uitgewerkt. Ze vroeg
voor de remixen ondermeer Spiritual South (Mark Robertson), Nicola Conte en Roc Hunter. De ingetogen
bonustrack lemanja laat nogmaals Malheiro’s veelzijdigheid horen. Het resultaat is een plaat vol mooie
luisterliedjes en aanstekelijke dansnummers.
Hoe de groei in haar kwaliteiten in drie jaar is toegenomen wordt al snel duidelijk met beluisteren van haar
nieuwe album New Morning (2008). De elektronica is volledig verdwenen en de weg terug naar warme
instrumenten is gevonden. Ze nam de songs op met de beste muzikanten uit Rio. Het levert een album op
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 11
wat ons doet denken aan de tijdloze Braziliaanse albums uit de jaren ’50 en ’60. Met in vele songs de
arrangeerhanden van legende Arthur Verocai in strijkers en blazers klinken die songs dan nog beter en
mooier.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi malhe)
Daniela Mercury
Daniela Mercury wordt geboren in Salvador de Bahia. Al op jonge leeftijd neemt ze dansles en op haar
vijftiende besluit ze, beïnvloed door Elis Regina, dat ze zangeres wil worden. Ze volgt de dansopleiding aan
de Federale Universiteit van Bahia, treedt op met verscheidene nationale dansgroepen en verdient haar
brood met het geven van dansles en als choreografe
Op haar 23ste gaat ze een tijdje als achtergrondzangeres aan de slag bij Gilberto Gil. Na twee albums met de
Companhia Clic, komt in 1991 haar eerste solo album uit. Als een jaar later Canto da Cidade uitkomt en ze in
Sao Paulo voor een publiek van 20.000 mensen optreedt, is haar doorbraak als zangeres definitief. Sindsdien
toert ze door Latijns Amerika, Europa en Azië en zijn er inmiddels zes albums van haar uit. Op haar nieuwste
album Sou De Qualquer Lugar(2005) zingt ze stukken van Gilberto Gil, Lenine en Chico Science.
De muziek die Daniela maakt is populaire muziek afkomstig uit Salvador de Bahia. Het begon als puur
instrumentale muziek, maar is geworden tot een fusie van samba en reggae gecombineerd met zang. In de
jaren '80 was het populaire muziek onder de Brazilianen en begin jaren '90 groeide het uit tot mainstream,
voor een groot deel dankzij Daniela. Haar wervelende podiumpersoonlijkheid zal ervoor zorgen dat dit genre
alleen maar aan populariteit toeneemt.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi mercu
Feijao com arroz (1996), Sou de qualquer lugar (2003), Sol da liberdade (2006)
Marisa Monte
Marisa Monte (Rio de Janeiro, 1976), groeide op in de postbossa-nova-periode en dat hoor je. Er zijn minder jazzy
invloeden, maar haar muziek leunt meer over naar pop en
ballad, ook wel MPB genaamd. Soms klinkt het geheel zelfs
een beetje kitscherig (maar dat is daarom niet altijd
negatief). Een belangrijk kenmerk van de MPB is dat de
muziek altijd uiterst gevoelig en melodieus is, en dat ook de
exclusieve en ingewikkelde teksten en melodieen voor alle
lagen van de bevolking toegankelijk blijven.
Marisa Monte wordt wel eens de laatste grote Braziliaanse
diva genoemd. Vooral sinds haar Mais-album uit '91 wist ze
ook bij ons een publiek te winnen voor haar subtiele
mélange van jazz, pop, reggae, plus natuurlijk die extra
Brazilaanse latin-soul.
Monte is dan ook de best verkopende Braziliaanse artieste, al moet ze met Bebel Gilberto toch een goeie
concurrente gekregen hebben.
Marisa Monte heeft haar eigen platenlabel Phonomotor opgericht. Zij begon ook als muziekproducent te
werken, onder andere voor Carlinhos Brown. Samen met Carlinhos Brown en Arnaldo Antunes vormde ze in
2002–2003 het trio Tribalistas. Verder blijft ze optreden met de sambaschool Portela.
Volgende cd’s zijn in onze collectie verkrijgbaar (je vindt ze bij 86 brazi monte)
Marisa Monte (1991), Mais (1991), Rose and charcoal (1994), A great noise (1996), Memories, chronicles and
declarations of love.Bij 86 triba vind je de cd Tribalistas (2003)
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 12
Brazilië als Filmland
In Latijns-Amerika behoort Brazilië - samen met Mexico en Argentinië - tot de grootste filmproducerende
landen. Die drie landen hadden in de jaren 30, 40, 50 van de vorige eeuw een echte filmindustrie, met
filmstudio's en filmsterren. De invloed van Hollywood was in die beginjaren groot: genrefilms, westerns,
detectivefilms en musicals met een Braziliaans sausje waren toen uitermate populair.
Deels als reactie daartegen ontstond daar eind de jaren 50, begin de jaren zestig,60, de zogenaamde Cinema
Novobeweging - in het kielzog van het Itialiaanse neorealisme en de Franse Nouvelle Vague. Jonge cineasten
wilden af van de op westerse leest geschoeide amusementsfilm en maakten sociale en politieke films die hun
wortels hadden in de Braziliaanse geschiedenis en cultuur: "nieuwe cinema" - waarop ook de naam van ons
festival gebaseerd is.
Ook nu nog is Brazilië een dynamisch filmland, met de grootste filmproductie van het Latijns-Amerikaanse
continent. Op filmfestivals worden hun films geprezen en geregeld bekroond.
Central do Brasil (1998)
Central do Brasil is een Braziliaanse dramafilm uit 1998 onder regie van Walter Salles.
Nora (Montenegro) werkt in het spoorwegstation Central do Brasil in Rio de Janeiro waar
ze tegen betaling brieven schrijft voor analfabeten. Ze post de geschreven brieven
echter niet, maar scheurt deze meestal in stukken. Op een dag komt een vrouw samen
met haar zoontje bij haar langs om een brief te laten schrijven en verzenden naar de
vader van de jongen. Als de vrouw op het station door een bus wordt geschept en
vervolgens komt te overlijden, blijft haar zoon alleen achter. Nora ontferm zich in eerste
instantie over de jongen en neemt hem mee naar huis, maar daarna probeert ze van hem
af te komen. Later krijgt ze hier spijt van en dan gaat ze samen met hem op zoek naar
zijn vader in het Noordoosten van Brazilië.
Cidade de Deus (2002)
Cidade de Deus (Engelse titel: City of God) is een film uit 2002 onder regie van Fernando
Meirelles, gebaseerd op het gelijknamige boek van Paulo Lins. Mereilles was vijf jaar later
als co-producent opnieuw betrokken bij Cidade dos Homens, dat wat betreft onderwerp
wel de opvolger was maar verhaaltechnisch geen vervolg.
City of God beschrijft het leven in Cidade de Deus een criminele buurt in zuid Rio de
Janeiro. Dit is een buurt waar je geluk hebt als je ouder dan 16 jaar wordt.
In de film wordt vooral de drugshandel en moord beschreven van de mensen die hier
leven. Moorden op straat, drugsdealen met kinderen onder de acht jaar, moordende
kinderen en kinderen vermoorden; niets is te gek. Hier is geen leven mogelijk. In deze film
wordt ook het leven van de drugsbazen beschreven. Hun techniek was: Wachten tot de
huidige drugsbaas wordt vermoord en dan hun zaak overnemen. De vroege drugsbazen begonnen meestal
op hun 12e jaar.
Cidade dos Homens (2007)
Cidade dos Homens (internationaal ook verschenen als City of Men) is een Braziliaanse
misdaad-dramafilm uit 2007 onder regie van Paulo Mo
Acerola (Douglas Silva) en Laranjinha (Darlan Cunha) zijn twee bijna volwassen jongens
die samen zijn opgegroeid in een favela van Rio de Janeiro. Ze hebben allebei hun vader
nooit gekend. Acerola heeft zelf samen met zijn vriendin Cris (Camila Monteiro) inmiddels
ook een per ongeluk verwekt zoontje genaamd Clayton, waarvoor hij er zelf wel altijd wil
zijn. Laranjinha nadert daarentegen zijn achttiende verjaardag en wil eindelijk wel eens
weten wie zijn vader is of was en gaat naar hem op zoek.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 13
Estômago (2007)
Estômago (Portugees voor maag) is een Braziliaanse film uit 2007. De film won vier
prijzen op het Filmfestival van Rio de Janeiro.
De ietwat sullige Raimundo Nonato arriveert in Sao Paolo, per bus en zonder geld.
Dankzij zijn kooktalent werkt hij zich snel op in de wereld van de gastronomie, en hij
wint er zelfs het hart van Ira mee: de liefde gaat nu eenmaal door de maag. Via een flashforward ontmoeten we Raimundo in de gevangenis. Ook daar zet zijn verbazende
kookkunst (in een groezelige keuken) hem in de kortste keren een paar plaatsen hoger in
de bestaande pikorde. Maar waarom is hij eigenlijk in de gevangenis beland? Deze
aardige fabel vertelt over de band tussen eten, macht en seks, en hoe een schlemiel
zelfvertrouwen wint dankzij zijn talent..
Happy desert (2007)
Deserto Feliz is een klein dorp in Brazilie waar de veertienjarige Jessica een huis deelt
met haar moeder en stiefvader. Die vergrijpt zich regelmatig aan haar, waardoor voor
Jessica de stap niet groot is om op zoek te gaan naar een beter leven. In de kustplaats
Recife lijkt het leven gelukkiger: er wordt gelachen en gedroomd in de kamer die
pooiermoeder Dona verhuurt aan Jessica en andere meisjes van de nacht. Ze verleiden
toeristen, in de hoop een rijke buitenlander aan de haak te slaan. Caldes kaart het grote
probleem van jeugdprostitutie en sekstoerisme in Brazilie aan maar Happy Desert is
vooral een rustig doch rauw portret van een meisje dat tegen beter weten in hoopt de
grote liefde te vinden.
Linha de passe (2008) Birdwatching (2008)
In het hart van één van de hardste en meest chaotische steden in de wereld proberen
vier jonge, vaderloze broers hun weg te vinden in het leven. Denis, de oudste, is één van
de 300.000 koeriers op brommertjes die de straten doorkruisen om aan de kost te
komen. Dario, een getalenteerde voetballer, hoopt dat hij via de sport een beter leven
kan opbouwen. Dinho zoekt zijn toevlucht in een evangelische kerk. En de jongste,
Reginaldo, rijdt de hele dag in een bus om zijn vader terug te vinden. Voor hun moeder
Cleuza, die alweer zwanger is, is het niet altijd makkelijk om haar vier zonen, van
verschillende vaders, alleen op te voeden. Maar hoe wanhopig ze soms ook is, ze blijft ze
onvoorwaardelijk steunen. Allemaal zijn ze op zoek naar een oplossing voor hun
uitzichtloze situatie.
Angels of the sun (2009)
Angels of the Sun vertelt het tragische verhaal van Maria, een 12 jarig meisje uit een
Braziliaans vissersdorpje. Er lijkt nog geen vuiltje aan de lucht wanneer een man
genaamd Tadeu het dorpje aandoet. Hij biedt Maria's vader een aanzienlijk geldbedrag
aan om haar te laten werken voor een rijke familie in Rio de Janeiro. De naïeve vader gaat
in op het aanbod! Een hard en zeer moeilijk leven staat haar nu te wachten. Deze
adembenemende film laat zien hoe verschrikkelijk de werkelijkheid kan zijn voor
kinderen in Brazilië. Vriendschap en hoop houden Maria op de been in haar onmenselijk
zware zoektocht om te ontsnappen aan haar bestaan!
The Year My Parents Went on Vacation (2009)
Mauro wordt in 1970 door zijn vader en moeder afgezet bij zijn opa in een Joodse buurt van
Sao Paolo. Nadat zijn ouders hals over kop vertrokken zijn, komt Mauro erachter dat zijn opa
net die dag is overleden. Terwijl heel het land in de ban is van het WK voetbal, moet Mauro
zien te overleven. Waar zijn ouders naar toe zijn en wanneer ze terugkomen, weet hij niet.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 14
Non-fiction
Favela rising (2006) 948.1 fave
1987 – 2001, Rio de Janeiro, de favela Vigário Geral: één van de meest criminele
sloppenwijken waar dagelijks moorden, geweldplegingen en drugshandel plaatsvinden.
Anderson Sá groeide op in deze buurt en draait mee in de negatieve spiraal, tot hij er
genoeg van heeft. Anderson trekt een sociale revolutie op gang door woede om te
zetten in dans en muziek. Via positieve prikkels mobiliseert hij hoofdzakelijk de jeugd en
tracht hij de eenheid in de favela te herstellen.
Solo, de wet van de favela 619.14
Documentaire waarin regisseur Jos de Putter op zoek gaat naar veelbelovende
voetballertjes in de sloppenwijken van Rio de Janeiro. Voetbal speelt een belangrijke rol
in het uitzichtloze bestaan van veel jeugdige krottenwijkbewoners. Een loopbaan als
profvoetballer vormt voor hen misschien wel de enige mogelijkheid te ontkomen aan de
alom tegenwoordige sfeer van geweld en criminaliteit. De documentaire concentreert
zich op twee onafscheidelijke elfjarige vriendjes die samen bij een lokaal team
voetballen. Een langgekoesterde droom lijkt uit te komen wanneer een scout van een
rijke Braziliaanse club hen een voetbalcontract in het vooruitzicht stelt. Na een
proefwedstrijd komt één van de vrienden voor een dilemma te staan.
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 15
Braziliaanse muziek
Brasileirinho (2008)
Gilberto Gil
Omara Portuondo en Maria Bethania
Bandadois
Ao vivo (2009)
785.9
muzi 86 gil
muzi 86 portu
Hierboven hebben we geprobeerd de belangrijkste vertegenwoordigers (m/v) van de Braziliaanse muziekscène in
kaart te brengen. Wie nog meer wil horen, vindt hier een volledige lijst van alle zangers, zangeressen en groepen,
zowel op cd als op elpee.
Verzamelcd’s
Baila mi ritmo vol. 8 (1995)
Berimbau e percussao (1997)
Boa fonte : caminho para o Amazonas (2008)
Bororo world of sound (1989)
Bossa Nova story (2004)
Brasil acoustic (2000)
Brazil blue (1994)
Brazil choro, saxophone (1999)
Brazil class.—forro
Brazil now (1998)
Brazilian nights (1991)
Cavol-Marinho (2003)
Choros from bahia (1994)
Far out: strictly samba (2009)
Freerange records colour series, vol. 1: yellow (2005)
Grandes mestres do samba, vol. 1 (1995)
Grandes sambistas (1988)
Music for maids and taxi drivers (1989)
Musique du Haut Xingu (1992)
Putamayo presents a Putamayo blend (1997)
Putamayo presents brasileiro (1999)
Putamayo presents Brazilian groove (2003)
Putamayo presents muysic from the coffeelands, vol 2 (2002)
Putamayo presents samba bossa nova (2002)
Putamayo presents new world party (1999)
Putamayao presents festa Brasil (2000)
Rio blues (2008)
The Rough Guide to Samba (2001)
The Rough Guide to the music of Brasil (1998)
Samba (1996)
The story of bossanova (200)
What’s happening in Pernabuco (2007)
Yele Brazil (1994)
Themalijst Muziek uit Brazilië
86 CDM 16503
86 brazi
86 brazi
86 CDM 6889
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 CDM 16485
86 brazi
86 CDM 3121
86 brazi
86 CDM 16505
86 brazi
86 brazi
86 CDM 16486
86 CDM 16488
86 CDM 13719
86 CDM 13720
89 wereld
86 brazi
86 brazi
89 wereld
86 brazi
89 wereld
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
86 brazi
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 16
Zangers en groepen
Apparecida, Maria
Assad, Badi
Bandolim, Jacob do
Baptista, Cyro
Barbosa, Zelia
Batacoto
Ben, Jorge
Benjor, Jorge
Bethania, Maria
Bossacucanova
Brown, Carlinhos
Cabruera
Campos, Lygia
Cantuaria, Vinicius
Caram, Ana
Casuarina
César, Chico
Ceu, Maria do
Ceumar
Ceumar & Trio
Chao, Manu
Chico & Roberta
Costa, Gal
Creuza, Maria
Cristina, Teresa
Da Mata, Vanessa
Da Viola, Paulinho
Daude
De Gonzaga, Luizinho
Do Pifo, Joao
Escola de Samba Mocidade
Faraco, Marcio
Fonseca, Zelia
Forro in the Dark
Gil, Gilberto
Themalijst Muziek uit Brazilië
Couleur Bresil (1989)
Verde (2005)
Choro – valsa … (2006)
Vira loucos (1997)
Sertao e Favelas (s.d.)
Batacoto (1993)
Grandes successos (2001)
Favourites (2008)
The definitive collection (2006)
Diamante verdadeiro (2000)
Ao vivo (2003)
A intérprete (2000)
Tua (2009)
Amor festa devoca (2011)
Ao vivo (2009)
Alfagamabetizado (1996)86 brownOmelete man (1998)
Bahia do mundo (2001)
Tribalistas (2003)
Proibido cochilar (2005)
Meu nome é Brasil (2008)
Silva (2005)
Cymbals (2007)
Lagrimas Mexicanas (2010)
Sunflower time (1996)
Certidao (2010)
Chico César (2000)
Respeitem meues cabelos (2003)
De uns tempos pra ca (2006)
Mama mundi (2007)
Céu (2005)
Sonantes (2008)
Vagarosa (2009)
Achou (2006)
Live in Amsterdam (2010)
Esperanza (2001)
Frente a frente (1990)
Acustico MTV (1997)
Canta Tom Jobim (2000)
Minha voz, minha vida
Canta Vinicius de Moraes (2005)
Interpreta Baden Powell (2007)
A vida me fez assim (2007)
Sim (2008)
Samba e choro negro (1993)
Daude (1996)
Gonzaguinha (1991)
Flutes from Brazil (2001)
Fantastica batucada (2005)
Invento (2007)
Um Rio (2008)
O tempo (2011)
Impar (2010)
Bonfires of Sao Jao (2007)
Light a candle (2009)
parabolic (1993)
Quanta (1997)
O sol de Oslo (1998)
Openbare bibliotheek Kortrijk
86 CDM 16499
86 brazi assad
86 brazi banda
86 brazi bapti
86 CDM 3034
86 CDM 13739
86 CDM 6910
86 brazi ben
86 brazi benjo
86 brazi betha
86 CDM 3035
86 brazi betha
86 brazi betha
86 brazi betha
86 brazi bossa
86 CDM 5270
86 brazi brown
86 brazi brown
86 brazi brown
86 brazi cabru
86 brazi campo
86 brazi cantu
86 brazi cantu
86 brazi cantu
86 brazi caram
86 brazi casua
86 brazi cesar
86 brazi cesar
86 brazi césar
86 brazi césar
86 brazi ceu
86 brazi ceu
86 brazi céu
86 brazi ceuma
86 brazi ceuma
86 brazi chao
78 VRT 545
86 brazi costa
86 brazi costa
86 brazi costa
86 brazi creuz
86 brazi creuz
86 brazi crist
86 brazi da mat
86 CDM 6258
86 CDM 14695
86 CDM 1622
86 brazi do pif
86 brazi escol
86 brazi farac
86 brazi farac
86 brazi farac
86 brazi fonse
86 brazi forro
86 brazi forro
86 CDM 13746
86 brazi gil
86 CDM 6790
november 2011 p. 17
Fé na festa (2010)
Um banda um (s.d.)
The early years (2004)
Gilberto, Bebel
Bebel Gilberto (2004)
Momento (2007)
All in one (2009)
Gilberto, Joao
Gonzaguinha
Grupo de Capoeira AngolaPelourinho
Gumpert, Ulrich
Ipanemas, The
Jobim, Antonia Carlos
Jorge, Sue
Joyce
Katia B.
Koning, Josée
Pedro Luis e A Parede
Ma, Yo-Yo
Machado, Celso
Maita, Luisa
Malheiros, Sabrina
New morning (2008)
Maria, Tania
Marquee, Andrea
Matogrosso, Ney
Mendes, Sergio
Menezes, Margareth
Mercury, Daniela
Monte, Marisa
Moreno, Clara
Moreno, Simone
Moreno, Joyce & Tutty Moreno
Moreno Veloso
Nascimento, Milton
Themalijst Muziek uit Brazilië
Kaya n’gan daya (2002)
Millenium (2003)
86 brazi gil
86 brazi gil
86 brazi gil
Tanto tempo (2000)
86 brazi gilbe
86 brazi gilbe
86 brazi gilbe
Prado pereira de oliveira (1998)
Joao voz e violao (s.d.)
The essential (2005)
Salvador from Brazil (1996)89 wereld
The secret concert (1991)
Samba is our gift (2006)
Call of the Gods (2008)
Que beleza (2010)
Stone flower (2001)
Cru (2006)
Live at Montreux (2007)
America Brasil o disco (2008)
Aquarius (2010)
Mais uma (2005)
Bem brasileiro (2007)
Ponto enredo (2008)
Obrigado Brazil (2003)
Jongo le (1999)
Lero-lero (2010)
Equilibria (2005)
86 brazi malhe
Intimidade (2005)
Brazil with my soul (1978)
Zumbi (2000)
Olhos de farol (1998)
Brasileiro (1992)
The swinger from Rio (2004)
Timeless (2007)
Greatest hits (1970)
Encanto (2008)
Eellgibo (1990)
Feijao com arroz (1996)
Sou de qualquer lugar (2003)
Sol la liberdade (2006)
Marisa Monte (1991)
Rose and charcoal (1994)
A great noise (1996)
Mais (2001)
Memories, chronicles… (2001)
Infinito particular (2006)
Universo ao meu redor (2006)
Infinito particular (2006)
Meu samba torto (2007)
Morena (1995)
Samba-jazz & outras bossas (2007)
Music typewriter (2001)
Txai (1990)
Miltons (1992)
Cluve da esquina, vol. 02 (1995)
Nascimento (1997)
Cluve da esquina (2007)
Openbare bibliotheek Kortrijk
86 brazi gil
86 brazi gil
86 brazi gilbe
86 brazi gilbe
86 brazi gilbe
86 brazi gonza
86 CDM 3238
86 CDM 20659
86 brazi ipane
86 brazi ipane
86 brazi ipane
86 brazi jobim
86 brazi jorge
86 brazi jorge
86 brazi jorge
86 brazi joyce
86 brazi katia
86 brazi konin
86 brazi plap
86 brazi ma
86 brazi macha
86 brazi maita
86 brazi malhe
86 brazi maria
86 brazi maria
86 brazi marqu
86 CDM 14709
86 CDM 20658
86 brazi mende
86 brazi mende
86 brazi mende
86 brazi mende
86 CDM 1627
86 brazi mercu
86 brazi mercu
86 brazi mercu
86 CDM 20659
86 CDM 20657
86 brazi monte
86 CDM 20660
86 brazi monte
86 brazi monte
86 brazi monte
86 brazi monte
86 brazi moren
86 brazi moren
86 brazi moren
86 brazi moren
86 CDM 3058
86 brazi nasci
86 CDM 3059
86 brazi nasci
86 brazi nasci
november 2011 p. 18
Orquestra Imperial
Os Mutantes
Papete
Pena, Lula
Pessoa, Silverio
Peterson, Gil
Peyoti for President
Portuondo, Omara
Powell, Baden
Purim, Flora
Quarteto Em Cy
Regina, Elis
Papete
Ribeiro, Rita
Rita, Maria
Rosa, Renata
Rodrigues, Virginia
Salmaso, Monica
Science, Chico
Siba
Timbalada
Trio Esperanca
Tucci, Dudu
Valle, Marcos
Vasconcelos, Nana
Velha Guarda Da Portela
Veloso, caitano
Villares, Beto
Yamandu
Ze, Tom
Estudando o pagoda (2006)
Zuco 103
Themalijst Muziek uit Brazilië
Pieta (2007)
Carnaval so ano que vem (2007)
Everything Is possible (2000)
Berimbau e percussao (1997)
Phados (1998)
bate o manca (2004)
In Brazil 2004)
Havana Cultura (2009)
Rising tide of conformity (2009)
Palabras (1997)
Canto on guitar (1991)
Tempo de musica (2006)
Speed of light (1995)
Sings Milton Nascimento (2002)
Canta Brasil (2005)
Nada sera commo antes (1991)
Berimbau e percussao (1997)
Pérolas ais povos (2000)
Segundo (2006)
Manto dos sonhos (2008)
Sol negro (1998)
Nos (2000)
Mares profundos (2004)
Trampolim (1999)
Voadeira (2003)
Da lama ao caos (1995)
Toda vez que eu dou…. (2008)
Cada cabeca e um mundo (1995)
Andei road (1996)
A capela do Brasil (1992)
Segundo (1995)
Nosso mundo (1999)
nadador (2006)
Carioca soul (2008)
Estatica (2010)
Storytelling (1995)
Saudades (1998)
Tudo azul (2008)
Circulado vivo (1993)
Noites do norte (2002)
Livro (2006)
Ce (2007)
Beto Villares (2008)
Yamandu + Dominguinhos (2007)
The best of (1990)
86 brazi ze
One down one up (2006)
Whaa ! (2005)
After the carnaval (2008)
The other side of outro lado (2001)
Tales of high fever (2002)
Openbare bibliotheek Kortrijk
86 brazi nasci
86 brazi orque
86 brazi os mut
86 brazi papet
78 VRT 14600
86 brazi pesso
86 brazi peter
86 brazi peter
86 brazi peyot
86 brazi portu
65 CDM 5839
73 brazi powell
86 brazi purim
86 brazi purim
86 quart
86 CDM 20653
86 brazi papet
86 brazi ribei
86 brazi rita
86 brazi rosa
86 brazi rodri
86 brazi rodri – 86 CDM 3224
86 brazi rodri
86 brazi salma
86 brazi salma
86 brazi scien
86 CDM 1470
86 brazi timba
86 brazi timba
86 CDM 6204
86 CDM 6231
86 CDM 6230
86 brazi tucci
86 brazi valle
86 brazi valle
86 CDM 6254
73 CDM 6074
86 brazi velha
86 CDM 1634
86 brazi velos
86 brazi velos
86 brazi velos
86 brazi villa
86 brazi yaman
86 CDM 20666
86 brazi zuco 1
86 brazi zuco 1
86 brazi zuco 1
86 brazi zuco 1
86 brazi zuco 1
november 2011 p. 19
Vinylelpees
Powell, Baden
Aquarelles du Brésil (s.d.)
L’art de Baden Powell (s.d.)
Afro samba (s.d.)
Baden Powell (s.d.)
Baden Powell Quartet (s.d.)
Baden Powell Quartet, vol.02(s.d)
Canto en guitar (s.d.)
Le génie, vol. 03 (s.d.)
Images on guitar (s.d.)
Le monde musical de (s.d.)
Os Afros sambas (s.d.)
Saudade (s.d.)
Tristeza en guitar (s.d.)
Poema on guitar (1967)
Solitude en guitar (1971)
Apaixonado (1975)
Tristeza (1976)
73 VRT 34839
86 VRT 35287
73 DM 7121
73 VRT 35245
73 DM 7126
73 VRT 35411
73 DM 7125
73 DM 7045
73 DM 7123
73 DM 7129
73 VRT 34088
78 VRT 34796
73 VRT 33605
73 VRT 34922
73 DM 7124
73 DM 7044
73 DM 7120
Onze vorige keuzelijsten
oktober 2009
november 2009
december 2009
januari 2010
februari 2010
maart 2010
april 2010
mei 2010
juni 2010
juli 2010
augustus 2010
september 2010
oktober 2010
november 2010
december 2010
januari 2011
maart 2011
april 2011
mei 2011
juni 2011
juli 2011
aug 2011
sep 2011
Vlaamse films op DVD
Halloween
Accordeon, le piano des pauvres
Belgische jazzpianisten
Mandoline en banjo
Taalcursussen
Bedevaarten en religieuze muziek
Het Songfestival en België
Britse misdaadseries op DVD
Vlaamse folk
Joodse muziek
Luisterboeken
Filmmuziekcomponisten
Verfilmde boeken
Kongo en muziek
DVD-series
Cabaret en Stand-up Comedy
Paasmuziek
Belgische hedendaagse componisten, deel 1
Italiaanse films
Oscar- en andere filmfestivalwinnaars
Muziek uit de voormalige Portugese kolonies
Belgische hedendaagse componisten, deel 2
U vindt deze themalijsten samen met onze maandelijkse aanwinsten op
http://www.kortrijk.be/bibliotheek/luistertips
Of vraag een gratis exemplaar aan de balie
Themalijst Muziek uit Brazilië
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 20
Een selectie uit onze catalogs van titels en schriijvers van en over Brazilië
Titel
Auteur
Impressum
Plaatskenmerk
Rouge Brésil : roman
Tocaia Grande : kroniek van een zondige stad
Brazilië, Brazilië
De glimlach van de hagedis
Kannibalen in Rio : impressies uit Brazilië
Rufin, Jean-Christophe
Amado, Jorge
Ribeiro, João Ubaldo
Ribeiro, João Ubaldo
Holtwijk, Ineke
Rosa, João Guimarães/Willemsen,
August
Uys, Errol Lincoln
Portocarero, Herman
Vargas Llosa, Mario
Soares, Jô
Menasse, Robert
Ribeiro, João Ubaldo
Da Cunha, Euclides/Willemsen,
August
Rufin, Jean-Christophe
Ribeiro, João Ubaldo
Lins, Paulo
Veloso, Ana
Ribeiro, João Ubaldo
Blas de Roblès, Jean-Marie/Van
Santen, Karina/Vosmaer, Martine
Peebles, Frances de Pontes
Girard, Isabelle/Vanloo, Riet
De Assis, Machado/Willemsen, August
Gallimard, 2002
Van Holkema & Warendorf, s.d
Anthos, 1991
Anthos, cop. 1992
Prometheus, 2001
OBKO_KOVA [FFR] f RUFI
OBKO_KOVA [FNE] AMAD
OBKO_KOVA [FNE] RIBE
OBKO_KOVA [FNE] RIBE
OBKO_KOVA [FNE] HOLT
Meulenhoff, cop. 1993
OBKO_KOVA [FNE] ROSA
De Boekerij, 1990
Manteau, 1992
Meulenhoff, 1999
Bakker, 1998
De Arbeiderspers, cop. 1998
Anthos, cop. 2000
OBKO_KOVA [FNE] UYS
OBKO_KOVA [FNE] PORT
OBKO_KOVA [FNE] VARG
OBKO_KOVA [FNE] SOAR
OBKO_KOVA [FNE] MENA
OBKO_KOVA [FNE] RIBE
Meulenhoff, cop. 2001
OBKO_KOVA [FNE] CUNH
Atlas, 2003
De Bezige Bij, 2005
Ambo, cop. 2005
Van Holkema & Warendorf, cop. 2007
De Bezige Bij, 2007
OBKO_KOVA [FNE] RUFI
OBKO_KOVA [FNE] RIBE
OBKO_KOVA [FNE] LINS
OBKO_KOVA [FNE] VELO
OBKO_KOVA [FNE] RIBE
Ailantus, 2010
OBKO_KOVA [FNE] BLAS
The House of Books, 2009
The House of Books, 2009
Veen, 2009
OBKO_KOVA [FNE] PEEB
OBKO_KOVA [FNE] GIRA
OBKO_KOVA [FNE] ASSI
Grann, David/Ruiter, Pon
De Bezige Bij, 2009
OBKO_KOVA [FNE] GRAN
Gage, Leighton/De Rijk, Peter
Gage, Leighton/De Rijk, Peter
Karakter, cop. 2011
Karakter, cop. 2011
OBKO_KOVA [FNE] GAGE
OBKO_KOVA [FNE] GAGE
Generale Bank, 1991
OBKO_KOVA [MG] MG 3326
Snoeck-Ducaju, 1992
OBKO_KOVA [MG] MG 2445
Diepe wildernis : de wegen
Het groene paradijs
Geo-graffiti
De oorlog van het einde van de wereld
Elementair, mijn beste Sarah
Bar Hopeloos
De betovering van het Pauweneiland
De binnenlanden
Braziliaans rood
De ongelukkige en grootmoedige liefde van Benedita
Stad van God
De geur van koffiebloesem
Braziliaanse monologen
Waar de tijgers thuis zijn
De naaister van Pernambuco
De kleur van honing : een verhaal van overleven
Posthume herinneringen van Brás Cubas
De verloren stad Z. : het verhaal van een man en zijn
dodelijke obsessie in het Amazonegebied
Kwaad bloed
Zwijgend graf
De Portugezen in Brazilië : luister van het dagelijks
leven
Kaiapó Amazonie : de kunst van de
lichaamsornamentiek
Verswijver, Gustaaf/Baeke,
Viviane/Turner, Terence
Red het regenwoud
Zuid-Amerika : landen en volkeren
Brazilië : spiegel van Europa ? : op zoek naar eigen
spirituele bronnen
Brazilian phrasebook
Une zone explosive : le Nordeste du Brésil
Brazilië : vijf eeuwen geschiedenis in dribbelpas
Bloedbad der Indianen : de ondergang van de Indianen
in Brazilië
Terwille van de bevrijding van Brazilië
De man van het regenwoud : de moord op Chico
Mendes en zijn strijd om het behoud van het
Braziliaanse regenwoud
Chico Mendes en de dood van het Braziliaanse
regenwoud : biografie van de strijder voor het behoud
van het Amazonegebied
Harthout : mijn liefde bij de Yanomami in het Amazonegebied
Het tropisch regenwoud : een eerste kennismaking
Amazone : de overstroomde wouden
92 dagen : een reis door Brits-Guyana en Brazilië
Brasil, O Brasil
Silberkondor ûben Feuerland : mit Segelkutter und
Flugzeug ins Reich meiner Traüme
Red het Amazonewoud
De goddelijke kanarie : over het Braziliaanse voetbal
In het hart van Zuid-Amerika
Brésil, Colombie et Guyanes
Brésil -Colombie et Guyanes
Tupari : unter Indios im Urwald Brasiliens
Brazilië, het land der toekomst
Toekani : de eesrste geslaagde tocht dwars door
Centraal-Brazilie
Een jungle van tralies en beton : mijn leven in een
Braziliaanse gevangenis
Blootsvoets door de Amazone : de evolutie op het
spoor
Braziliaans
Themalijst Muziek uit Brazilië
Sting/Dutilleux, Jean-Pierre
Honders, J.
M&P, cop. 1989
Reader's Digest, 1988
OBKO_KOVA [MG] MG 574
OBKO_KOVA [MG] MG 2978
Vankrunkelsven, Luc
Dabar-Luyten, 2000
OBKO_KOVA [M] M 54847
Balla, Mark
De Castro, Josué
Stols, Eddy
Lonely Planet, 1990
Seuil, 1965
Acco, 2002
OBKO_KOVA [M] M 52149
OBKO_KOVA [M] M 27025
OBKO_KOVA [M] M 27246
Bodard, Lucien
Hollandia, 1973
OBKO_KOVA [M] M 32031
Marighela, Carlos
Bruna, 1971
OBKO_KOVA [M] M 33877
Shoumatoff, Alex
Anthos, cop. 1990
OBKO_KOVA [M] M 54560
Revkin, Andrew
Bruna, 1990
OBKO_KOVA [M] M 48847
Good, Kenneth/Chanoff, David
Het Wereldvenster, 1991
OBKO_KOVA [M] M 33778
Jacobs, M.
Goulding, Michael
Waugh, Evelyn
Henry, Bernard
Coutinho, 1986
La Riviere en Voorhoeve, cop. 1991
Veen, 1987
Davidsfonds, 1981
OBKO_KOVA [M] M 41655
OBKO_KOVA [M] M 40512
OBKO_KOVA [M] M 34483
OBKO_KOVA [M] M 47855
Plüschow, Gunther
Ullstein, 1929
OBKO_KOVA [M] M 5030
Mendes, Chico
Willemsen, August
Falk Rönne, Arne
Denis, Ferdinand/Famin, C.
Denis, Ferdinand/Famin, M.C.
Caspar, Franz
Zweig, Stefan
EPO, 1989
Rap, 1994
Callenbach, [s.d.]
Firmin Didot, 1938
Firmin Didot, 1937
Vieweg, 1952
De Boer, 1953
OBKO_KOVA [M] M 50798
OBKO_KOVA [M] M 53563
OBKO_KOVA [M] M 39551
OBKO_KOVA [M] M 6843
OBKO_KOVA [M] M 11251
OBKO_KOVA [M] M 14475
OBKO_KOVA [M] M 13979
Sick, Helmut
Broekman & de Meris, [s.d.]
OBKO_KOVA [M] M 11372
De Oliveira, Félice Debloudts/Van
Gestel, Guy
Lannoo, 2003
OBKO_KOVA [NON] Braz 395.84
Van Roosmalen, Marc G.M.
Bakker, 2008
OBKO_KOVA [NON] Braz 577.4
Kosmos-Z&K, 2005
OBKO_KOVA [NON] Port 838
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 22
Het schip van de laatste kans : nazi's en joden op de SS
Serpa Pinto : Rio de Janeiro - Lissabon - New York 1942
Tribe : volksstammen in de 21e eeuw
Awí ! : Amazone-indianen
Het trieste der tropen : reisverslag van een antropoloog
Het trieste der tropen
Amazone : de overstroomde wouden
Brazilië
Brazilië
Cultuur bewust! Brazilië
Brazilië voor beginners : impressies ver voorbij de
samba
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Van Halewyck, 2009
OBKO_KOVA [NON] 928
Parry, Bruce/MacCrum, Mark
Pellanders, Michel/Hoekveld, Marion
Lévi-Strauss, Claude
Lévi-Strauss, Claude
Goulding, Michael
Bayer, Marcel
Branco, Sandra/Williams, Rob
Kosmos, cop. 2007
Mets en Schilt, 2000
Sun, cop. 1985
Atlas, 2004
La Riviere en Voorhoeve, cop. 1991
Reader's Digest, 1995
Kit Publishers, 2006
Elmar, cop. 2006
OBKO_KOVA [NON] 954
OBKO_KOVA [NON] Braz 954.1
OBKO_KOVA [NON] 954.1
OBKO_KOVA [NON] Braz 954.1
OBKO_KOVA [NON] 578.7
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Rocha, Daniela
Witsand, 2010
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Ceccato, Beppe
R en B, cop. 1998
Lannoo, 2004
Gottmer/Becht, 2005
Van Reemst, cop. 2000
Elmar, 2005
Elmar, 2005
Cambium, 2004
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Het Spectrum, 2006
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Lonely Planet, 2005
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Informatie Verre Reizen VOF, 2006
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
ANWB, cop. 2008
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Van Reemst, 2008
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Van Reemst, 2009
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Unieboek, cop. 2010
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
Hornman, Wim
Lannoo, 2010
De Spaarnestad, [s.d.]
OBKO_KOVA [NON] Braz 992
OBKO_KOVA [RM] HORN
Hemming, John
Spectrum, 1980
OBKO_KOVA [RM] RM 50876
Holtwijk, Ineke
Atlas, 2007
OBKO_KOVA [RM] RM 15982
Amado, Jorge
De Assis, Machado
Elsevier, 1985
De Arbeiderspers, cop. 1991
OBKO_KOVA [RM] RM 4524
OBKO_KOVA [RM] RM 27896
Bayer, Marcel
Goerdeler, Carl D.
Dekker, Jaap
Dekker, Jaap
Cordoeiro, Fernanda/Jakob,
Anton/Frommer, Robin Daniel
St. Louis, Regis/Chandler, Gary
Prado/Draffen, Andrew
Van Doorn, Flip/Haas,
Martijn/Ruigrok, Inge
Taubald, Helmuth
Blore, Shawn/Jenkins, Dilwyn/Bellos,
Alex
Schaeber, Petra
Cleary, David/Jenkins,
Dilwyn/Marshall, Oliver
Brazilië
Brazil
Te gast in Brazilië
Brazilië
Brazilië
Brazilië
Rough guide Brazilië
Brazilië
Rioolratten : verschopte jeugd in Brazilië
Het rode goud : de onderwerping van de Braziliaanse
Indianen
Rooksignalen : op zoek naar de laatste verborgen
indianen in Brazilië
Gabriela
Ezau en Jacob
Themalijst Muziek uit Brazilië
De Dijn, Rosine
Openbare bibliotheek Kortrijk
november 2011 p. 23
Vlucht voor de droogte
Mooie horizon
Geo-graffiti
Het groene paradijs
Rio
Posthume herinneringen van Brás Cubas
Grote kunst
Brazilië, Brazilië
Les noms de la tribu
Tussen Orinoco en Amazone
Braziliaanse brieven
Hellemond
De weg naar Lagoa Santa
Onrust
Brazilië : Roman
Angst
Dagboek van Aires
Sergeant Getúlio
Tocaia Grande : kroniek van een zondige stad
Moord in augustus
De ronde van de maan
Opera der doden
Elementair, mijn beste Sarah
De killer
Dit stuk grond
Diepe wildernis : de wegen : roman
De oorlog van het einde van de wereld
De binnenlanden
Kannibalen
Les enfants de la Place : roman
Rouge Brésil : roman
De muizen
Negen nachten
De ongelukkige en grootmoedige liefde van Benedita
Themalijst Muziek uit Brazilië
Ramos, Graciliano
Meinkema, Hannes
Portocarero, Herman
Uys, Errol Lincoln
Bloem, Marion
De Assis, Machado
Fonseca, Rubem
Ribeiro, João Ubaldo
Detrez, Conrad
O'Hanlon, Redmond
Willemsen, August
Miranda, Ana
Stangerup, Henrik
Buarque, Chico
Updike, John
Ramos, Graciliano/Willemsen, August
De Assis, Machado/Willemsen, August
Ribeiro, João Ubaldo
Amado, Jorge
Fonseca, Rubem
Plouvier, Bart
Dourado, Autran
Soares, Jô
Melo, Patrícia
Torres, Antônio/Willemsen, August
Rosa, João Guimarães/Willemsen,
August
Vargas Llosa, Mario
Da Cunha, Euclides/Willemsen,
August
Ramos, Graciliano/Willemsen, August
Traboulsi, Yasmina
Rufin, Jean-Christophe
Machado, Dyonélio
Carvalho, Bernardo
Ribeiro, João Ubaldo
Openbare bibliotheek Kortrijk
Het Wereldvenster, cop. 1981
Contact, 1989
Manteau, 1992
De Boekerij, 1990
Arbeiderspers, 1987
De Arbeiderspers, 1984
Wereldbibliotheek, cop. 1992
Anthos, 1991
du Seuil, 1981
De Arbeiderspers, 1990
De Arbeiderspers, 1992
Amber, 1990
Gennep, 1987
Meulenhoff, cop. 1992
De Arbeiderspers, 1995
Coppens en Frenks, 1995
De Arbeiderspers, cop. 1992
Anthos, cop. 1994
Van Holkema & Warendorf, s.d
Wereldbibliotheek, 1996
Icarus, 1996
Coppens en Frenks, 1997
Bakker, 1998
Wereldbibliotheek, 1997
Meulenhoff, cop. 1999
OBKO_KOVA [RM] RM 29134
OBKO_KOVA [RM] RM 12577
OBKO_KOVA [RM] RM 49446
OBKO_KOVA [RM] RM 28313
OBKO_KOVA [RM] RM 7157
OBKO_KOVA [RM] RM 20026
OBKO_KOVA [RM] RM 37473
OBKO_KOVA [RM] RM 49482
OBKO_KOVA [RM] RM 48565
OBKO_KOVA [RM] RM 35411
OBKO_KOVA [RM] RM 48349
OBKO_KOVA [RM] RM 1008
OBKO_KOVA [RM] RM 32750
OBKO_KOVA [RM] RM 52564
OBKO_KOVA [RM] RM 30731
OBKO_KOVA [RM] RM 53976
OBKO_KOVA [RM] RM 52790
OBKO_KOVA [RM] RM 49491
OBKO_KOVA [RM] RM 22382
OBKO_KOVA [RM] RM 22328
OBKO_KOVA [RM] RM 49243
OBKO_KOVA [RM] RM 38087
OBKO_KOVA [RM] RM 48528
OBKO_KOVA [RM] RM 14521
OBKO_KOVA [RM] RM 21805
Meulenhoff, 2007
OBKO_KOVA [RM] RM 54067
Meulenhoff, 1999
OBKO_KOVA [RM] RM 18123
Meulenhoff, cop. 2001
OBKO_KOVA [RM] RM 22467
Coppens en Frenks, 2002
Mercure de France, 2003
Gallimard, 2002
Coppens & Frenks, 2006
Atlas, 2006
De Bezige Bij, 2005
OBKO_KOVA [RM] RM 45028
OBKO_KOVA [RM] RM 6512
OBKO_KOVA [RM] RM 15350
OBKO_KOVA [RM] RM 34874
OBKO_KOVA [RM] RM 26379
OBKO_KOVA [RM] RM 12120
november 2011 p. 24