Huishoud elil k rcglernent voor de leden van de Nieuw Apostolische Kerk I Kw wwffiffiffiWffi ffi Pagina Voorwoord Inleiding: 3 Oorsprong en opdracht van de Nieuw-Apostolische Kerk De door God gezonden Verlosser Jezw Het apostolaat 5 Christus 5 6 Het schenken van de Heilige Geest destijds en heden T Het geloof en het T doel 1e hoofdstuk: Structuur en bestuur van de Nieuw-Apostolische Kerk organisatie gebiedskerken De Structuur van de Herkomst en besteding van de financiële middelen De ambten in de Begin en einde van de Grondbeginselen voor de ambtsuitoefening Het verkrijgen en verlrezen van het lidmaatschap kerk ambtsuitoefening 2e hoofdstuk: gemeenteleven De kerkdiensten De sauamenten Zielzorg en Het schenken van een zegen g g g 10 11 11 12 12 14 14 14 bLj speciale gelegenheden 19 Rouwdiensten Zielzorg voor bijzondere goepen Geztnsbezoeken Raad van ambtsdragers 21 23 27 2B b ffiru# Borgstelling, kredieten en nalatenschappen Verkeerde houding van een ambtsdrager Biechten 3e hoofdstuk: Geliefde b 2B Iedere mel geboden e 29 29 De nieuw-apostolische christen in het huwelijk, het gezin, de gemeente en de maatschappij De eigen verantwoordelijkheid Huwelijks- en gezinsleven Het opvoeden van kinderen Deelname aan het gemeenteleven Gedrag in de gemeente Musiceren in de kerk Anderen culturen , zeden en religies ons standpunt ten opzichte van het milieu ons standpunt ten opzichte van de staat en de maatschappij geloofsartikelen maatschappij een harmc realiseren. 31 31 31 32 34 3ó 37 37 3B 3B Korte weergave van het standpunt van de kerk ten opzichte van speciale thema's die betrekking hebben op de De Pagina gq 42 Onze hem de scheppi welke zon beschrijver ven, kome heeft God gegeven w samenlevir ffi ffiffiwm Geliefde broeders en zustets, Iedere menselijke maatschappiivorm kent regels, geboden en wetten. Het opvolgen daarvan dient om een harmonische samenleving van alle mensen te realiseren. fr..í Onzehemelse Vader is een God van orde. Hii de schepping onder de natuurwetten geplaatst volgens welke zonnen en planeten nauwkeurig hun baan beschrijven, de jaargetijden wisselen, leven en sterven, komen en gaan voltrekt zich. Daarenboven heeft God de mensen met de tien geboden normen gegeven waarvan de inachtneming een vreedzame samenleving mogeliik maakt. Overeenkomstig de wet van God wordt ook ZIjn verlossingswerk volgens de door Hem gegeven orde voleindigd . Zrch daaraan houden bewerkstelligt zegen. In deze ztn stel ik u dit huishoudelijk reglement ter hand. Gebaseerd op 3 de opdracht van Jezus aan ZIjn Apostelen, geeft het niet alleen een uiteen zetttng van de organisatie en de bestuursstructuur van de Nieuw-Apostolische Kerk maar ook van de zwaartepunten van de ztelzorg en het gemeenteleven. Het bevat ook aanwijzingen hoe wij ons als nieuw-apostolische christenen overeenkomsti g onze geloofsleer in het huweli,k, tn gezin en familie, in de gemeente en de maatschappij zullen gedragen. De door God, de I verlossing Zoon en € het funda, gegrondvr Ook de h Gods en c Buiten het woord Gods, het richtsnoer in ons leven, helpen deze aanwijzingen ons ook om een "leesb arc brief van Christus" te zijn en in Zijn Geest openb aat te komen. binnen de Moge dit huishoudelijk reglement een zegenrijke uitwerking hebben op het geztns- en gemeenteleven van de kinderen Gods! bewerkste De verlosr mens in s plaatst te o de wed o de verg o het wai Jerus; o het gelc De verlosr gemeensc Richard Fehr De Nieu\R de voottzt kerk en al en opdracht van de Nieuw-Apostolische Kerk Hws%ww ww x Oorsprong De door God gezonden Verlosser Jezus Christus God, de Vadery zond in Zrjn liefde Jens Christus tot verlossing van de mensheid . Jezus Chrístus is Gods Zoon en een deel van de drie-enige God. Hij vormt het fundament waarop de Nieuw-Apostolische Kerk is gegrondvest. Ook de Heílige Geest is een deel van de drie-enigheid Gods en de door Christus beloofde drijvende kracht binnen de kerk. De verlossende wefl<zaamheid van Christus stelt de mens in staat om uit het machtsgebied van Satan verplaatst te worden naar het rijk Gods. Dat wordt bewerkstelligd door: o de wedergeboorte uit water en Geest; o de vergeving van schuld en zonde; o het waardig genieten van het lichaam en bloed van Jezus; o het gelovig opvolgen van het woord Gods. De verlossing vindt haar voltooiing in de eeuwige gemeenschap met God. De Nieuw-Apostolische Ketk beschouwt zrchzelf als de vo ofizelting van de oorspronkelilke apostolische kerk en als het verlossingswerk van Chtistus in deze I tiid . ZIi is de gemeenschap der Apostelen, verdere ambtsdragers en leden; haar hoofd is Jezus Christus. ook voor l Stamaposl kerk en dr Het apostolaat Jezus Christus is de zender van Zljn Apostelen. Het sche heden Hii gaf hun de no odzakelijke opdrachten, gaven en volmachten om ZIjn verlossingswerk voort te zetten en te vol- De Heiligr men sam( eindigen. (Matthetis 28 : 18-20) "En Jezus trad tot hen en sprak met hen en zeiz Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde. Daarom gaat heen en maakt alle vol- ken tot Mijn jongeren, hen dopende in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestesl en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb. En zier lk ben bij u al de dagen tot aan 's werelds einde." De Apostelen zljn boodschappers in Christus' plaats. De taken van dit leidende ambt van de kerk van Christus zijn: - het evangelie van Jezus Christus verkondigen; de sacramenten toedienen; de no odzakelijke ambtsdragers ordineren; de gemeente des Heren bijeenbrengafr, Yeruorgen en toebereiden voor de wederkomst van Christus. Sedert 1832 worden door de Heilige Geest opnieuw Apostelen geroepen. Heden zijn in nagenoeg alle landen Apostelen werkzaam. In hun kring neemt de Stamapostel een brjzondere plaats in; de opdrachten die Jezw Christus Apostel Petrus gaf, gelden (Johannes 3 : 5) "Jezus antwoordde: Voorwaat, voorwaar Ik zeg uz Zo iemand niet geboren wordt uit water en Geest, kan hij in het rijk Gods niet komen." deze wriz Heilige V€ Het gelor Het geloo en de Hei Christus t ook voor hem. Eén van de belan$iikste taken van de Stamapostel is het bewaren van de eenheid binnen de kerk en de nJtvetheid van de leer. Het schenken van de Heilige Geest destijds en heden De Heilige Waterdoop en de HeiligeYeruegeling voÍmen samen de wedergeboorte uit water en Geest. (Johannes 3 : 5) 'Jezus antwoordde: Voorwaa\ vooÍwaar Ik zeg Door de HeiligeYerzegeling ontvangt de mens de Heilige Geest en wordt hil een kind van God. u: Zo iemand niet geboren Na de hemelvaaft van Christus werd de Heilige Geest met Pinksteren uitgestort kan hij in het rijk Gods over de in Jeruzalem veruamelde gelovigen. Daarna werd Hii door gebed en handoplegniet komen." ging van de Apostelen geschonken. Op deze wrjze voltrekken ook heden de Apostelen de Heilige Yerzegeling. wordt uit water en Geest, Het geloof en het doel Het geloof aan de drie-enige God, de Vadet, de Zoon en de Heilige Geest, alsmede aan de kerk van Chtistus met de sacramenten en ambten wordt door %w ffiffi ffi trStru« de Nir het woord van de prediking bewerkstelligd. De organ Wie dit geloof bezrt en ziin leven inricht naar Gods wil, kan de gemeenschap met God verwerven. De Níeuu geleid doc (Openbaring 20 : ó) "En ik hoorde als eene stem van eene groote schare en als eene stem Door de leer die in de Nieuw-Apostolische Kerk verkondigd wordt, bereidt Gods Geest gelovige mensen voor op de beloofde wederkomst van Jezus Christus, de Eerste Opstanding. van vele wateren en als eene stem van sterke donderslagen, zeggende: Halleluja! Want de Heer onze God, de almachtige, heeft het rijk aanvaard." Het doel van de nieuw-apostolische christenen is: deel te nemen aan de Eerste Opstanding. Structuur Aan het h stuurdeïs, Dit zrjn n gebiedske verschille de richtlil De gebiec standige ( juridisch r worden d §m ffiffi ffi Structuur en bestuur van de Nieuw-Apostolische Kerk x De organisatie De Níeuw-Apostolísche Kerk Internatíonaal wordt geleid door de Stamapostel. A1le Districtsapostelen en Apostelen in actieve dienst behoren tot de Nieuw-Apostolische Kerk Internationaal en zijn in de leer met elkaar verbonden. Districtsapostelen hebben de leiding over werkgebiedenwaartoe meerdere landen of regio's (gebiedskerken) kunnen behoren. Districtsapostelen en Apostelen worden door de Stamapostel geordineerd, van hun taak ontheven of in de ambtsrust geplaatst. Structuur van de gebiedskerken Aan het hoofd van de gebiedskerken staan kerkbestuurders, die de kerk wettelijk vertegenwoordigen. Dit zijn in de regel Districtsapostelen.Zii leiden de gebiedskerken overeenkomstig de wetten die in de verschillende landen gelden alsmede overeenkomstig de richtlijnen en verordeningen van de Stamapostel. De gebiedskerken zijn ingedeeld in juridisch onzelfstandige districten die bestaan uit meerd erc meestal luridisch on zelfstandige gemeenten. De districten worden door een Districtsvoorganger, de gemeenten Gemeentevoorganger geleid. Herkomst en besteding van de fïnanciële middelen De Distric de Stama[ De financiële middelen zijn afkomstig van vrijwillige offers en andere inkomsten; de leden kunnen zich overeenkomstig de biibelse grondslag (Maleachi 3 : 10) richten naar de "tienden". De kerk heft geen kerkeliike belasting of contributies. De districr Districtsor In de gem Gemeente worden De offers kunnen in offerkisten worden gedaan die tifdens de kerkdiensten of andere kerkelilke biieenkomsten zljn opgesteld. bi De special bij de Ger draagt. De financiële middelen dienen uitsluitend voor het vervullen van kerkelijke taken en doeleinden, ook op humanitair gebied. De kerkbestuurder is bevoegd deze middelen te beheren en te besteden. Door alle gebiedskerken wordt jaatliiks een jaarbalans opgemaakt. Deze wordt door een onaftrankeliike accountant gecontroleerd. De Stamapostel ontvangt het goedgekeurde jaarverslag. 10 Begin en De ambten in de kerk De Districtsapostelen, Apostelen en Op zienets staan de Stamapostel als naaste medewerkers ter ziide. De districten worden in de regel door Districtsoudsten en Districtsevangelisten veruorgd. In de gemeenten wordt de zielzorg door Herders, Gemeente-evangelisten en Priesters uitgeoefend. Dezen worden biigestaan door Diakenen en Onderdiakenen. De speciale verantwoording voor een gemeente ligt bii de Gemeentevoorganger, die een priesterlifk ambt draagt. Begin en einde van de ambtsuitoefening A1le ordinaties gebeuren op grond van innige gebeden en in nauwe verbinding met de drie-enige God. De ordinatie en ontheffing van, het veÍlenen van tildeliik verlof of ambtsrust aan Apostelen en Op zienets woÍdt door de Stamapostel of een door hem aangewezen vertegenwoordiger uitgevoerd. 11 Voor alle verdere ambtsdragers is dit de taak van een Districtsapostel of een door hem aangewezen Apostel. In juridisc kerk in hr woonplaa Grondbeginselen voor de ambtsuitoefening Bij verhui de gebied Het aannemen van een ambt is een vrijwillige zaak. Een ambtsdrager heeft het recht zijn ambt nee* te leggen. Enkel e uitzonderingen daargelaten, dienen de oveÍgesch ambtsdragers onbezoldigd. Iedere ambtsdrager is onderworpen aan de zwiig plícht. Deze omvat alle informaties en gebeurtenissen die hem in het kader van zijn kerkelijke functie en zijn taak als zielzorger worden toevertrouwd. De zwijgplicht is van onbeperkte duur en geldt ook na beëindiging van de ambtsuitoefening. Voor de ambtsdragers zijn, de nationale rechtsorde in aanmerking genom en, verdere richtlijnen uitgevaardigd. Het verkrijgen en verliezen van het lidmaatschap woongebi Het lidma sluiting. E de Nieuw Br1 opzett« apostel, v« lingen vaÍ Districtsal nen uitger kunnen u maal of hr Verdere b ten van d Het lidmaatschap van de Nieuw-Apostolische Kerk wordt verkregen door de HeiligeYeruegeling. Indien van toepassing, dient voordien de uittreding voltrokken te zijn uit de geloofsgemeenschap waartoe men tot dusver heeft behoord. Voormalil of werdet ming van schap ver n,: In luridische zrn volgt daarna de toetreding tot de kerk in het desbetreffende gebied; in principe is de woonplaats beslissend voor het lidmaatschap daarvan. Bij verhuiztng naar een plaats buiten het gebied van de gebiedskerk wordt de ledenkaart van betrokkene overgeschreven naar de gebiedskerk in zijn nieuwe woongebied. Het lidmaatschap vervalt door dood, uittreding of uitsluiting. Een lidmaat is op ieder tiidstip gerechtigd uit de Nieuw-Apostolische Kerk te treden. Bij opzettehjke, ondanks vermaning door de Districtsapostel, voortdurende overtredingen tegen de doelstellingen van de kerk of tegen verordeningen van de Districtsapostel, kan een lidmaat onder opgave van redenen uitgesloten worden. Aan de uitsluiting uit de kerk kunnen uitsluiting van deelname aan het Heilig Avondmaal of het verbod om de kerk te betredefl, voorafgaan. Verdere bijzonderheden zljn opgenomen in de statuten van de gebiedskerk. Voormalige leden die eens uit de ketk zijn uitgetreden of werden uitgesloten, kunnen alleen met toestemming van de Districtsapostel het hernieuwde lidmaatschap verkriigen. e oo § : Zielzorg en gemeenteleven De kerkdiensten In de kerkdiensten ontmoet God ons in Ziin boden door woord en sacÍament. Het door de Heilige Geest gewerkte woord der prediking dient o o de bevordering en verstetking van het geloof en daardoor de voorbereiding op de weder- komst van Christus. De Heilig nen in de voltrokke drager ka de Aposte Veruegelit Ieder mel leeftijd, h bepaalde Brjzondere ho o gtepunt en zrjn diensten die door de Stamapostel of de Apostelen worden gehouden. Voorts kennen wij o.a. diensten voor kindeten, voor de jeugd, vooÍ senioren en ambtsdragets. Op iedere eerste zon' dag van de maanden maart, luli en november wordt op een bljzondere wtjze aan de ontslapenen gedacht. De sacramenten De sauamenten vormen de onontbeetlijke basis vooÍ de verlossing van de mens. De Nieuw-Apostolische Kerk kent drie sacramenten: o Heilige Waterdoop, o HeiligeYeruegeling, o Heilig Avondmaal. 14 te kunnel Alvorens betrokket betekenis wordt bij onderwij; De Heilige Waterdoop en het Heilig Avondmaal kunnen in de naam van Jezus door de Apostelen worden voltrokken resp. uitgereikt. Iedere priesterlijke ambtsdrager kan deze beide handelingen in opdracht van de Apostel eveneens verrichten. De Heilige Yeruegeling geschiedt uitsluitend door een Apostel. Ieder mens kan de sacramenten ontvangen, ongeacht leeftiid, herkomst of geslacht. Weliswaar gelden er bepaalde vooÍwaarden om de genoemde sacÍamenten te kunnen ontvangen. Alvorens de sacramenten te ontvangen, dienen de betrokken personen kennis en rnztcht over de inhoud, betekenis en waarde ervan te hebben verkregen. Dit wordt bijgebracht en bevorderd door diepgaande onderwiizing. Om de Heilige Waterdoop te kunnen ontvangen, moet de dopeling - bil kinderen de ouders of hun vertegenwoordigers - aan de leer van Jezus en Zijn Apostelen geloven en boetvaardig zrjn. Is slechts éen van de ouders resp. vertegenwoordigers nieuwapostolisch, wordt het voldoen aan de genoemde voorwaarden alleen van deze persoon verwacht. 15 Werd de gelovige Íeeds in een andere christelijke kerk gedoopt, dan kan deze doop bij de opname in Nieuw-Apostolische Kerk bevestigd worden. De voorwaarden voor opname ztjn dezelfde als voor de Heilige Waterdoop: De Gemeentevoorganger onderzoekt of op grond van het bezoeken van de diensten en het geloof in de leer der Apostelen, aan het verzoek om opname kan worden voldaan. De opname wordt in de regel voltrokken door een Opztene\ Districtsoudste of Districtsevangelist. Een bijzonder geval is de nooddoop. Ligt een ongedoopte ziel op steruen en kan een priestetlifke ambtsdrager niet zo snel ter plaats e zijn, dan mag in dit uitzonderlijke geval iedere gelovige en mondige nieuwapostolische christefl, dus ook de moeder of de vader van een kind, de nooddoop voltrekken. De voltrekker van de doop legt bij begin van de sacramentale handeling in een gebed het verlangen aan de Heer voor en bidt om Zijn zegen Dan zondert deze het water voor de doophandeling af met de volgende woorden: "Nu zonder ik dit water af in de name Gods des Vaders, des Zoons en des Heiligen Geestes en wijd het voor de handeling van de Heilige Waterdoop." Daarna bevochtigt hij het voorhoofd van de dopeling driemaal met het gewijde water terwijl hii daarmee telkens een kruis op het voorhoofd tekent. Daarbtj zegt hij: "lk doop u des Heilige In een korl en beschet Aansluitet voltrokken "lk doop u in de name Gods des Vaders, des Zoons en des Heiligen Geestes. Amen." In een kort gebed wordt de dopeling aan de genade en bescherming van God aanbevolen. Aansluitend moet de Gemeentevoorganger van de voltrokken nooddoop op de hoogte gesteld worden, opdat deze de handeling krachtens ziln ambt kan bevestigen. De nooddoop verkrijgt daardoor de volle geldigheid voor God. Om de Heilige Yeruegeling te verkrilgen, is het noodzakelilk de Heilige Waterdoop te hebben ontvangen en vastbesloten te ztjn om naar de leer van Jezus Chtistus en ZIjn Apostelen te leven. Bij de verzegehng van kinderen is de beslissing van de ouders resp. hun vertegemMoordigers om de kinderen dienovereenkomstig op te voeden, maatgevend. Het Heilig Avondmaal wordt uitgereikt aan veruegelde zielen en aan hen die met water zljn gedoopt resp. als gasl ztjn opgenomen. In principe wordt dit sacrament met de gemeente gevierd in de diensten op zondag, op ketkelilke feestdagen en in alle 17 door Apostelen gehouden diensten. Het gemeenschappelijk gebeden "Onze Vader" en de zondeveÍgeving gaan vooraf aan de viering van het Heilig Avondmaal. De uitwerking van het Heilig Avondmaal wordt mogeliík gemaakt door het waardig genieten van de afgezonderde hostie. De gang naar het altaar en terug zal zwijgend en met gevouwen handen worden afgelegd. Als een kind nog niet in staat is de hostie zelf tot ztch te nem efr, kan een veÍzorger de hostie voor zichzelf en het kind nemen. In de diensten op zondagmorgen schenken de Stamapostel, de Districtsapostelen of een daartoe aangewezen Apostel dit sacrament ook aan de ontslapenen, doord at zlj het Heilig Avondmaal voor de zielen uit de wereld aan gene zijde aan twee ambtsdragers uitreiken die voor hen in de plaats treden. Wie de diensten wegens langdurige ziekte, ouderdomsgebreken of invaliditeit niet kan bezoeken, wordt met regelmatige tussenpozen door een priesterlijke ambtsdrager met het Heilig Avondmaal yerzorgd. Indien mogeliik wordt dit sacrament op dezelfde wijze als in de diensten gevierd. Maken de omstandigheden dat niet mogeliik, dan ontvangt de zieke een van tevoren afge zonderde hostie . Deze kan de zieke op een geschikt tiidstip tot zrch nemen. 1B Het scher gelegenhr Naast de s uit het ver delingen v den. De vr vroegtijdig zegefi wol ven. Een bijzon o confirml o verlovin o huwelijl o moederr Bii een ve1 op z'n mir Het schenken van een zegen bij speciale gelegenheden Naast de sauamenten, handelingen die voortvloeien uit het verbond met God, bestaan eÍ zegenrijke han- delingen vo or bijzondere, persoonlijke aangelegenheden. De verantwoordelijke ambtsdrager moet hiervan vroegtijdig op de hoogte gesteld worden. Voordat de zegen wordt geschonken, wordt voorlichting gegeven. Een bljzondere zegen wordt gegeven bÍj: o confirmatie, o verloviflg, o huweliik of huwelijkse jubilea, o moeders die een kind verwachten Bij een verloving, huwelijk of huwelijkse jubilea moet op z'n minst eén van de partners, bii een zegenvooÍ aanstaande moeders de vrouw of de man nieuw-ap ostolisch zijn. De zegen op de confïrmatie kan diegene ontvangen die: verzegeld is; de diensten bezoekt en het confirmatieonderricht heeft gevolgd; - - 19 - een levendige kennis van de grondbeginselen van het verlossingsplan Gods en van de leer der Nieuw- Apostolische Kerk bezit; - het eerlijke voornemen heeft zijn leven overeenkomstig de wil van God in te tichten. De zegen ken na ee jaar (goud jaar (brilja het algem gegeven; De confirmatieleeftiid hangt in principe af van het tiidstip waarop de confirmant(e) in staat is zelfstandig het geloof te belijden. De verlovingszegen kan gegeven worden wanneet de betrokkenen: - overeenkomstig de wettelijke bepalingen de huwbare leeftild hebben bereikt; niet reeds in een zodanige gemeenschap met elkaar leven die te vergelilken is met een huwelijk; nog niet eerder gehuwd zijn geweest. De verlovingszegen wordt in de regel tifdens de kerkdienst gegeven. - - De huwelijkszegen kan slechts worden gegeven met inachUreming van de wetteliike bepalingen. Hii kan woÍden geschonken binnen het kader van een normale kerkdienst of in een speciaal daarvoor te houden trouwdienst. De Nieuw-Apostolische Kerk neemt niet deel aan oecumenische trouwdiensten. 20 1 De zegen zoek van ging op hi meestal tl vrouw ka als de ech duideliik i Verdele z nieuwe \R reis, worc zulke of s bescherm Rouwdie Ambtsdra den rouw die tiidenr uttzonder De zegen t.g.v. huwelijkse jubilea wordt geschonken na een huweliik van 25 jax (zrlveren bruiloft), 50 jaar (gouden bruÍloft) , 60 jax (diamanten bruiloft). ó5 iaar (briljanten bruiloft) en70 jaar (platina bruiloft). In het algemeen wordt deze zegen tijdens de kerkdienst ge gev en; ultzond erin g en ztjn uiter aard m o gelii k. De zegen voor aanstaande moeders wordt op verzoekvan de (aanstaande) moeder - door handoplegging op haar hoofd - geschonken. De handeling vindt meestal thuis plaats. Een niet nieuw-apostolische vrouw kan de prenatale zegen eveneens ontvangen als de echtgenoot nieuw-apostolisch is en de vrouw duideliik is gemaakt wat de zegen inhoudt. Verderc zegens zoals b.v. bii het betrekken van een nieuwe woning of voor het aanvaarden van een grote reis, worden niet gegeven. Yanzelfsprekend kan in zulke of soortgelijke gevallen om de bljzondere bescherming en hulp van God worden gebeden. Rouwdiensten Ambtsdragers van de Nieuw-Apostolische Kerk houden rouwdiensten in principe alleen voor overledenen die tijdens hun leven lid zljn geweest van de kerk. In uitzonderingsgevallen kan voor andersdenkenden op yeruoek worden toegestemd in een rouwdienst die uitgaat van de Nieuw-Apostolische Kerk. Voorwaarden daarvoor zijn dat de overledene welwillend tegenover de Nieuw-Apostolische Kerk stond en een bepaalde relatie met de kerk had. De nabestaanden hebben echter de plicht zich van tevoren te vergewissen of een geestelifke van een andere geloofsgemeenschap geen aanspraak kan maken op het houden van de rouwdienst. Indien eer heid heefl hand ook Wanneel treffende uÍn aan t d Rouwdier gen vinde Zielzorg Oudere of zieke alleenstaande leden van de kerk wordt aangeraden biitijds een schriftelilke wilsbeschikking op te maken, waarin staat dat in geval van hun Iederc zie overliiden de rouwdienst door een ambtsdrager van de Nieuw-Apostolische Kerk moet worden gehouden. Deze wilsbeschikking dient te bestemder plekke (bij een vertrouwenspersooo, Gemeentevoorganger, directeur van het bejaardentehuis waarin men verblijft, eÍtz.) gedeponeerd te worden. Het tijdstip van de rouwdienst moet door de nabestaanden met de bevoegde ambtsdrager worden vastgesteld. Het verloop van de rouwdienst wordt mede bepaald door de plaatselifke omstandigheden en gebruiken voor zovq deze niet in stri jd zijn met de leer van de Nieuw-Apostolische Kerk. De volget . Kinder Indien de ztel, en ge onderwe2 22 l Indien een ambtsdrager van de kerk de Íouwplechtigheid heeft gehouden en de wens bestaat dat er naderhand ook een ambtsdrager van de kerk aanwezig is wanneq de urn wordt bijgezet, dan kan de desbetreffende ambtsdrager bij het toevertrouwen van de urn aan de aarde een gebed spreken. Rouwdienst efl, zegenriike en sacramentale handelingen vinden pro deo plaats. Zielzorg voor bij zondere groepen Iedere ztel persoonlilk moet door speciale zielzorg de mogelijkheid ktijgen om zrch tn zljn of haar persoonlijke situatie door de kerk aangesproken en begrepen te voelen. Daarvoor biedt de kerk: o bewaring, o geborgenheid, o gemeenschap, o onderticht. De volgende goepen worden speciaal verzotgd: I x . Kinderen Indien de mogelijkheid daarvoor aanwe ztg is, worden zrel en geest van opgroeiende kindeÍen yelzorgd en onderwezen op de kleine zondagsschool, zondags- 23 school, het godsdienstonderwijs en confirmatieonderricht. De leeftijd waarop aan de verschillende vormen van onderricht kan worden deelgenomefl, is aftrankelijk van de regionale bepalingen. o Anders o Jeugd Behalve de maandelijkse jeugddiensten vinden er regelmatig ieugdavonden plaats waarop samen met de ionge broedeÍs en zusters en vanuit ons geloofsstandpunt bezten, thema's worden besproken die het inzicht bevorderen en van gemeenschappelijk belan g zljn Voorts bezoekt de plaatselijke ieugdleider de jeugd met re gelmatige tussenpozeÍt. Het behoren bij de jeugd, is afhankelijk van regionale bepalingen. o Senioren De oudere broeders en zusters met hun specifieke ouderdomsproblemen kriigen btjzondere aandacht en geloofsversterking. 24 Voor gehc sten in ge voor blind -- o Anderstaligen Anderstaligen worden voor zoveÍ mogelijk door ambtsbroeders en broeders en zusters yeruorgd die zich met hen in de desbetreffende taal kunnen onderhouden en in staat zijn ztch in hun cultuur en de geaardheid te verdiepen. veelvuldig worden diensten vertaald of in de desbetreffende taal gehouden. Zieken en invaliden Broeders en zusters die om reden van ztekte, invaliditeit of ouderdomsbezwaren niet in staat zrjn de diensten te bezoeken, worden thuis of in het zrekenhuis regelmatig door priesterlijke ambtsdrager s bezocht en bediend met het woord Gods en het Heilig Avondmaal. De verantwoordelijke ambtsdrager dient wel op de hoogte gesteld te worden dat de betrokkenen de dienst niet kunnen bezoeken. Voor gehoorgestoorden worden op vele plaatsen diensten in gebarentaal gehouden. In enkele talen bestaat voor blinden en slechtzrenden de mogelijkheid uit- 25 treksels uit het tijdschrift "Onze Familie" in braille- Gezinsbr schrift of op geluidscassettes te verkrifgen. Broeders en nJsters die op sterven liggen, worden door de ambtsdragers omzichtig op de overgang naar de wereld aan gene zljde Iedere nir maken op liik door t liike ambl voorbereid. o Broeders en zusters in probleemsituaties Degenen die brjzondere problemen hebben, wordt zielzorg aangeboden die speciaal gericht is op de heersende omstandigheden. Hieronder worden broeders en zusters begrepen die b.v. aan alcohol of drugs verslaafd zljn of die zrch in hechtenis bevinden of die voorbereid worden op terugkeq in de samenleving. Terwijl ze in therapie zijn of and erc maatregelen moeten ondergaan, word en ze door de ambtsdragers begeleid en d.m.v. gesprekken en gebeden verzotgd. o Zielzorg via geschriften Bij buiten duldefl, h de mogel dragers te met goed ambtsdral len met rr Yanzelfsp De zrelzorg wordt bevorderd door geschriften die door de kerk worden uitgegeven. Het belangijkste is het tijdschrift "Onze Familie", dat in vele talen verschijnt. 26 dienar efr, Gezinsbezoeken Iedere nieuw-apostolische christen kan aanspraak maken op individuele zielzorg. Dit gebeurt hoo fdzakeliik door regelmatige bezoeken van de verantwoordelijke ambtsdragers aan de gezinnen resp. alleenstaanden. Het is goed dat kindeÍen die bij de gesprekken betrokken kunnen worden, op z'n minst een poosje daaraan deelnemen. In eerste instantie zljn de bezoeken bedoeld om het geloof van de ztelen te versterken en het inzicht te bevorderen . Ze moeten echter ook de vertrouwensrelatie tussen de broeders en zusters en de ambtsdragers versterken. Daarbij kunnen vragen , zorgen en problemen openlijk ter sprake worden gebracht. Bij buitengewone aangelegenheden die geen uitstel dulden, hebben de broeders en zusters te al1en tijde de mogelÍjkheid zich tot de verantwoordelijke ambtsdragers te wenden. Zwaatwegen de zorgen kunnen met goedvinden van de betrokkenen - aan hogere ambtsdragers worden voorgelegd, opdat deze de zielen met raad en hun voorbede tet zijde staan. Yanzelfsprekend staat ook de weg tot de Districtsdienar efl, de op zienet en de Apostel open. Raad van ambtsdragers De ambtsdragers van de Nieuw-Apostolische Kerk zlin ztelzorgers en hebben bijgevolg in de uitoefening van hun ambt hoofdzakehik taken in de ztelzorg. B eslissingen van hoofd zakellf k maatschappelifke aard, zoals b.v. de keuzevan de huwelifkspartner, kunnen zlj de broeders en zlJSters niet uit handen nemen. ztxtets ten hun zielzo laten. Amt generlei w bezighedet kader van het verlenr verschaffet Verkeerd, Opdat de broeders en zusters de fuiste beslissingen kunnen nemefl, dienen zij zrch voor raad tot vakbekwamen mensen te wenden. Bijvoorbeeld als het gaat om: financiële zaken; beroepsmatige en zakelijke aangelegenheden; gezondheidszaken (ketze van de dokter, operaties, geneesmiddelen, geneeskundige advtezefr, enz.); keuze Yan de woonplaats; erfeniskwesties. De ambtsdragers nemen echter wel deel aan de zor gen van de broeders en zrtsters en ondersteunen hen met hun gebeden. - - Zou de am ambtsdragr of de geloc Kerk, dan tot een ho1 Biechten Wii beliide "Onze Vad schulden v Christus kr speciale bir Borgstelling, kredieten en nalatenschappen wii niet. Schenkingen en nalatenschappen van broeders en In geval va 2B zustets ten gunste van ambtsdragers op grond van hun zrelzorgelijke bezrgheden dienen te worden nage- laten. Ambtsdragers en hun familieleden mogen op generlei wiize persoonlijk voordeel plukken uit ambtsbezigheden. Bovendien mag een ambtsdrager in het kader van zljn ambtsbezigheden zrch niet inlaten met het verlenen of aanvaarden van borgstellingen en het verschaffen of aangaan van kredieten. Verkeerde houding van een ambtsdrager Zou de ambtsuitoefening of de houding van een ambtsdrager openliik indruisen tegen de leer van Jezus of de geloofsbelifdenis van de Nieuw-Apostolische Kerk, dan heeft de gelovige het recht zrch daaromtrent tot een hogene ambtsdrager te wenden. Biechten Wii belijden onze zonden doordat wij bewust het "Onze Vader" bidden en om vergeving van onze schulden wagen. Krachtens het offer van Jezw Christus kunnen de zonden worden vergeven. Een speciale biecht in combinatie met een dienst kennen wii niet. In geval van bijzonder benr,rarende gebeurtenissen 29 ffiw ffiffi ffi trDeni in het gemee waarbij iemand ondanks het gelovig aangrijpen van de vrijspraak geen innerlijke wede vindt, bestaat de mogelijkheid zich rechtstreeks tot de Apostel te wenden en hem mondeling of schriftelifk alles op te biechten. De eigen Onder de r verantwoo laten teger Ligt iemand op sterven en heeft deze de wens om te biechten, dan kan bij wiize van uttzondering iedere priesterlijke ambtsdrager de biecht afnemen en in opdracht van de Apostel en in naam van Jezus Christus vergeving verkondigen. Dit geldt ook in ander e bijzonder dringende gevallen, indien een Apostel niet onmiddelliik beschikbaar is. Verbonden mens de p gen.Welis laten bepal zelf kan be onderwljzi hoe men d God naat sche christ de ambtsdr te vragen. 2 30 e CIo stu : De nieuw-apostolische christen in het huwelijk, het geziÍr, de gemeente en de rnaatschappij De eigen verantwoordelijkheid Onder de eigen verantwoordelijkheid verstaan wii de verantwoordelijkheid van de mens voot zijn doen en laten tegenover God en ztchzelf. Verbonden aan zljn recht op vrije wilsuiting heeft de mens de plicht tegenover God rekenschap af te leggen. Weliswaar kan iedereen vrijelijk zijn doen en laten bepalen. Dat betekent echter niet dat hij ook zelf kan bepalen wat wel of geen zonde is. Door de onderwijztng van de Heilige Geest groeit het rnzrcht hoe men dient te handelen om het welgevallen van God naaÍ zrch toe te trekken. Iedere nieuw-apostolische christen beztthet recht zrch met alle zotgen tot de ambtsdragers te wenden en om raad en voorbede te vragen. Het handelen overeenkomstig de ontvangen raad ontheft de persoon in kwestie niet van zljn verantwoordelijkheid . Huwelijks- en gezinsleven De liefde tot God en tot elkaar alsmede trouw en waardering vormen de grondslag van een gezegend huwelijks- en gezinsleven. Ieder gezinslid wordt als persoonlilkheid gewaardeerd en geïespecteerd. Door elkaar te ondersteunen en te helpen wordt de verbondenheid in een gezin versterkt. Mededogen en ver zoentngsgezindheid dragen ertoe bij opkomende conflicten op te lossen, waarbij het streven altijd moet zijn om elkaar te helpen en niet te straffen. Gelegenheden tot intensieve gesprekken oveÍ het geloof moeten bewust gezocht worden. Zdke gesprekken verdiepen de kennis, evenals het regelmatig lezen in de bijbel. Zoveel mogelijk moet een gezLn gezamenlijk bidden, in het bijzonder aan het begin en het einde van de dag. Daarbij moeten de gebeden tot uitdrukking brengen wat de harten beroert. Voor de maaltijden woÍdt gedankt, waarbij de zegen van God over het eten wordt gevraagd. hun de mc kerkelijk o krachten e van de kin ondersteut Het opvoeden van kinderen Kinderen zijn een gave Gods en God houdt van ze. De opvoeding begint reeds in het lichaam van de moeder. Dat betekent dat 32 - met hen - deren br het doel hun lere verhorir de moeder het ontvangen leven bewust betrekt bij haar geloofs- en gebedsleven, waarbij ze steun geniet van de vader. Van het begin af aan zullen de ouders (of zti die bevoe gd zijn de ouderliike macht uit te oefenen) de ontplooiing van de persoonliikheid van ieder van hun kinderen trachten te bevoÍderen. Tiidens de opvoeding is het voorbeeld van de ouders van beslissende betekenis. De ouders brengen de kinderen godsvrees bij d.w.z. ze \eten hun het goddelijke te eerbiedigen, het lief te hebben en overeenkomstig de wil van God te handelen. Van longs af aan mogen de kinderen hun plaats innemen in de gemeente. Daarom is het wenseliik dat de ouders de kindeÍen meenemen naar de diensten en hun de mogelijkheid schenken deel te nemen aan het kerkeliik onderricht. De ouders moeten met de leerkrachten en ambtsdragers samenwerken en het leren van de kinderen met belangstelling begeleiden. Ze ondersteunen de kindeÍen doord at zij: met hen praten over het geloof, waarbij zii de kinderen bewust maken van het kindschap Gods en het doel van het geloof; hun leren bidden en met hen praten oveÍ gebedsverhoringen; - - hun leren offeren en hen op de betekenis van de zegen wljzen. Ouders moeten ernaaÍ streven de kinderen niet volgens eigen opvattingen op te voeden, maaÍ overeenkomstig de leer van Jents. Daartoe behoort ook het bijbrengen van respect voor de naaste en achting vooÍ de ambtsdragers. Het is van belang dat de ouders voldoende tiid besteden aan de kinderen, open staan vooÍ hun problemen en deze serieus nemen. zIj mogen de kinderen niet het recht onilremen met hen over al1es te praten en dienen richtinggevende hulp te bieden die overeenkomt met de leeftijd van de kinderen. ongeinteresseerdheid van de ouders zounet zo ver keerd zljn als het tonen van overdreven reacties. ook dient aandacht te worden geschonken aan de omgang van de kinderen met anderen en de invloed die daarvan uitgaat. Een innige vertrouwensrelatie tussen ouders en kinderen voorkomt vele gevaren. De kinderen moeten worden opgevoed tot nieuw-apostolische christenen met een eigen verantwoordelijkheidsbesef. Deelname aan het gemeenteleven Voor het veÍvullen van de taken in een gemeente is doorslaggevend of de broeders en nJsters op overtuigende wtjze daaraan deelnemen. Als de behoefte erachter staat om de van God ontvangen gaven en bekwaamheden uit dankbaarheid ter ere van de Heer aan te wenden, bewerkstelligt dat vreugde en dat weerstaat de behoefte aan geldingsdrang en het streven naaÍ persoonlijk voordeel. ] De diensten alsmede de aanbiedingen in het kader van de zielzotgvooÍ brjzondere goepen vormen het middelpunt van het gemeenteleven. Daarenboven onderhouden wii in onze vrije tiid ook gemeenschap met elkaar. De ambtsdragers kunnen de taken die in een gemeente vervuld dienen te worden niet allemaal alleen volbrengen. Binnen het kader van onze bekwaamheden en mogelijkheden werken wij in overleg met de ambtsdragers mee, bijvoorbeeld door: onze medewerking te verlenen aan koor en/ of orkest; - deel te nemen aan de evangelisatiearbeid (wijngaardarbeid); - deel te nemen aan evenementen binnen het kader van public relations; - bezig te zijn in het onderwijs; ' 3s - het bezoeken resp . verzoÍgen van zteke, invalide en bejaarde broeders en zusters; - het schoonmaken van de kerkgebouwefl, het ver- zotgen van onderhoud aan installaties en de tuin alsmede het versieren van het altaar; deel te nemen aan uitstapjes en andere evenementen. Bii de vrijwillig aanvaarde taken moeten betrouwbaarheid en getrouwheid vanzelfsprekend zijn. Daarop zal God ZIjn zegen leggen alsmede op de uit dankbaarheid en liefde gebrachte financiële offers. - Gedrag in de gemeente willen wii omstandi$ treden en l In het bele len wii de Daartoe br gedrag dat Musicere Door zrng( gen de ger Bij ons gedrag in de gemeente moeten we ons eÍvan bewust zijn dat tot de gemeente mensen behoren met een verschillende afkomst, opleiding en belangstelling; bovendien leven allen in verschillende omstandigheden. De liefde van Christus maakt het mogelijk bestaande verschillen te overbruggen. Vervuld van een innige liefde eerbiedigen wii de persoonliikheid van een ieder en treden deze met voorkomendheid tegemoet. In de omgang met elkaar zijn oprechtheid, wederzijds vertrouwen en inlevingsvermogen van belang. Deze mentaliteit maakt het ons gemakkelijk elkaar te benaderen en zonder opdringerig te zijn belangstelling te tonen voor het leven van de andeÍ, waarbif wii deze en diens zorgen graag in onze voorbeden gedenken. Zo 36 Andere c De Nieuw willen wij geloofsbroeders en -zusters die in moeilijke omstandigfreden leven met liefde en begrip tegemoet treden en hen niet buitensluiten. In het belang van een harmonisch gemeenteleven willen wii de gegeven ordeningen in acht nemen. Daartoe behoÍen stiptheid, passende kleding en een gedrag dat ergeÍnissen voorkomt. Musiceren in de kerk Door zrngen en musiceren loven wij de Heer en brengen de gevoelens van onze ziel, tot uitdrukking. Zo ila gen zarryen muzteker mede toe bii de toehoorders op het woord van de prediking vooÍ te bereiden en het te onderstrepen. Dat verschaft weugde, troost en vertrouwen en bevordert de gemeenschap. Er bestaat de gele- genheid om aan de onderscheidelijke koren, zowel vocaal als instrumentaal, mede te werken. Andere culturen, zeden en religies De Nieuw-Apostolische Kerk staat voor alle mensen open. Gevolg gevend aan ons christelijk zelfoesef, Íespecteren wii de religieuze opvattingen van alle mensen. Wij minachten andere cultur efl, zeden, gebruiken en teligie:uze opvattingen niet. Veelmeel willen wij alle mensen met begrip tegemoet treden. aan ons ge den van m Korte wee opzichte v op de maa o Gezinsl Ons standpunt ten opzichte van het milieu Wij hebben de plicht met de aarde als de ons geschonken leefruimte op een God welgevallige wljze om te gaan, haar te onderhouden en voor schade te behoeden. Ons standpunt ten opzichte van de staat en de maatschappij De Nieuw-Apostolische Kerk is neutraal aangaande de politiek. De leden van de kerk zijn vrij wat betreft hun politieke opvattingen en be zigheden. Wii trachten onze plichten als staatsburgeÍ nauwgezet te vervullen. Het aanvaarden van politieke verantwoordelijkheid staat ons vrij, maar dat moet geen afbreuk doen 3B De kerk ze een aangel veÍwerpt n eicellen ge o Kunstm Wanneet e ren tegen I echter kun waarbii I waarbij - r echtgen« - waatbij r o Zwange Zwangerscl - aan ons geloofsleven. Dat geldt ook voor het aanvaarden van maatschappelijke verplichtingen. Korte weergave van het standpunt van de kerk ten opzichte van speciale thema's die betrekking hebben op de maatschappij o Gezinsplanning De kerk zegt "Ja" tegen het leven. Gezinsplanning is een aangelegenheid van de echtelieden, maar de kerk verwerpt methoden en middelen waardoor bevruchte eicellen gedood worden. o Kunstmatige bewuchting Wanneer een huweliik intact is, zljn er geenbezwaren tegen kunstmatige bevruchting. De kerk verweÍpt echter kunstmatige bevruchting waarbij bevruchte eicellen gedood worden; waarbij de geinsemineerde zaadcellen niet van de echtgenoot zijn; waarbij sprake is van draagmoederschap. - - o Zwangerschapsonderbreking Zwangerschapsonderbreking wordt door de kerk prin- 39 cipieel verworpen. In biizondere aangelegenheden, bii voorbeeld wanneer het leven van de moeder ernstig in gevaar is, is het wenselijk de raad van de doktoren en van de Apostel in te winnen. o Bloedtransfusies en orgaandonaties De kerk maakt geen bezwail tegen bloedtransfusies, orgaantransplantaties en orgaandonaties; ze drstantieert ztch echter van misbruik. o Homoseksualiteit De kerk keurt prakti zercnde homoseksualiteit niet goed, maal raadt de betrokkenen aan zich daarvan te onthouden. Homoseksuele mannen en wouwen worden niet uitgesloten of veroordeeld, eerder staan de ambtsbroeders hun vol begrip tet zijde. o Ongehuwd samenleven De kerk keurt het ongehuwd samenleven niet goed. Onder ongehuwd samenleven wordt verstaan: ongehuwde of buitenechteliike intieme gemeenschap . Ze beschouwt het huweliik als de vorm van levensgemeenschap waarop de goddelijke zegenÍust. o Euthan De kerk kr sterven lig verlengenc patiënt alsr worden. o Euthanasie De kerk keurt actieve euthanasie af. A1s iemand op sterven ligt, dan dient de beslissing aangaande levensverlengende maatregelen in overleg tussen artsen en patiënt alsmede de naaste familieleden getroffen te worden. 41 De geloofsartikelen Het 1e geloofsartikel: Ik geloof in God de Vader, de almachtige Schepper van hemel en aaïde. uit het apc ten moetet de gem eer Het 2e geloofsartikel: Ik geloof in Jens Christus, Gods eniggeboren Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de Heilige Geest, geboÍen uit de maagd Maria , die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven, begravefr, ingegaan in het rilk der ontslape- nen, opgestaan uit de doden en opgevaren ten hemel, zittende ter rechterhand van God, de almachtige Vader vanwaaÍ Hij wederkomen zal. Het óe ge met water en de dopr Geest in or verbond vr Het 7e ge Avondmaa Het 3e geloofsartikel: Ik geloof in de Heilige Geest, een heilige apostolische kerk, de gemeente der heiligeh, vergeving der zonden, opstanding der doden en een eeuwig leven. te, algenoe ven van Cl waardig ge ons de lev« Heer. Het r Het 4e geloofsartikel: Ik geloof dat de Heer Jezus ZIjn kerk door levende Apostelen regeert tot aan ZIjn wederkomst, dat Hil ZijnApostelen gezonden heeft en no g zendt, met de opdracht te onderwtjzen, iÍI wijn; Zijn naam zonden te veÍgeven en met water en de Heilige Geest te dopen. gedoople z beide der kerk w Het 8e ge moeten on Gods, waal Het 5e geloofsartikel: Ik geloof dat alle ambtsdragers in de Kerk van Christus slechts door Apostelen worden gekozen en in hun ambt verordineerd en dat 42 Christus w Het 9e ge uit het apostelambt van Chtistus alle gaven en krachten moeten voortkomefl, opdat, daarmee toegerust, de gemeente een leesbare brief van Christus wordt. Het óe geloofsartikel: Ik geloof dat de Heilige Doop met water een bestanddeel van de wedergeboorte is en de dopeling daardoor het recht verkrijgt de Heilige Geest in ontvangst te nemen. Voorts is de doop het verbond van een goed geweten met God. Het 7e geloofsartikel: Ik geloof dat het Heilig Avondmaal ter gedachtenis aan het eenmaal gebrachte, algeno egzame offer van het bittere lijden en sterven van Christus, door de Heer zelf. is ingesteld. Het waardig genieten van het Heilig Avondmaal waarborgt ons de levensgemeenschap met Christts JezuS, onze Heer. Het wordt gevierd met ongezuurd brood en wijn; beide moeten door een priestetliike ambtsdrager der kerk worden gezegend en toegediend. Het 8e geloofsartikel: Ik geloof dat de met water gedoopte zielen door een Apostel de Heilige Geest moeten ontvangen ter verkrijging van het kindschap Gods, waard oot zrj als leden aan het lichaam van Christus worden opgenomen. Het 9e geloofsartikel: Ik geloof dat de Heer Jezus 43 wederkomen zal, zo zeker als Hii ten hemel is gevaren en de doden in Christus alsmede de levende bruidszrelen die op Zijn komen hoopten en daarvoor toebereid werden, verandert en tot ztch neemt en dat Hii na de bruiloft in de hemel met dezen op de aarde terugkomt en Ztjn vredesrijk sticht en zrj met Hem als koningen en priesters zullen regeren. Na afsluiting van het vredesrijk zal Hii het eindgericht houden waarbil alle zrelen die geen deel hebben gehad aan de Eerste Opstanding, hun deel ontvangen naard at z\j gehandeld hebben, hetzlj goed of kwaad. Het 10e geloofsartikel: Ik geloof dat ik gehoorzaamheid verschuldigd ben aan de wereldlijke overheid, vooÍ zovq dit niet in sffiid is met de goddelijke wetten. lJitgevet: Nie Copyright Ver Druk: BV de I A11e rechten, Nederlandse 44 L Uitgever : Nieuw-Ap ostolis c he Kerk Internationaal, Zitich/ Zwftserland copyright verlag Friedrich Bischoff GmbH, Frankfurt am Main Druk BV de Handelsdrukkerij van 1874, Leeuwarden Alle rechten, inclusief die van de vertaling, voorbehouden. Nederlandse uitgave: van de Nieuw-Apostolische kerk in Nederland 1gg1.