De Ca:Mg ratio als indicatie voor melkziekte bij koeien

De Ca:Mg ratio als indicatie voor melkziekte bij koeien
Vergeleken met lacterende koeien treedt bij de meeste koeien rondom afkalven een daling van het
calciumgehalte en een stijging van het magnesiumgehalte in bloed op. Bij koeien met melkziekte is
dit effect nog sterker. Deze correlatie is in verschillende onderzoeken aangetoond.1,2,3
De toename van geïoniseerd en totaal magnesium verloopt parallel aan de afname van geïoniseerd
en totaal calcium. De duur van de toename in Mg is gerelateerd aan de duur van de afname van Ca.
De negatieve correlatie tussen de concentratie van Mg en Ca is significant.1
De Mg concentratie wordt gereguleerd door de nieren. De concentratie van Mg in urine van koeien
daalt in de periode van hypocalcemie na afkalven.4 In tegenstelling tot Ca wordt de Mg concentratie
niet strak gereguleerd door hormonen. Maar Mg opname en uitscheiding wordt wel beïnvloedt door
PTH, vitamine D, calcitonine, ADH en glucagon.1,5 Bij mensen stimuleert PTH de reabsorptie van
magnesium in de nier en opname in de darm en uit bot.6 Ook bij koeien neemt de Mg concentratie in
bloed toe als PTH toegediend wordt voor afkalven.7 Na afkalven produceert de uier PTH-related
protein dat hetzelfde effect heeft als PTH.1
En zijn verschillende mogelijke mechanismen die de correlatie kunnen verklaren:1
- Mg wordt opgenomen uit bot onder invloed van PTH.
- Mg wordt verminderd uitgescheiden door de nier onder invloed van PTH.
- Mg wordt in verhoogde mate opgenomen in de darm onder invloed van PTH en vitamine D
(het is echter onbekend of vit. D invloed heeft op Mg opname bij koeien).
- Intracellulair Mg verplaatst zich naar de extracellulaire fractie.
- Mg bindt in mindere mate aan plasma eiwitten bij hypocalcemie.
Wanneer met de concentraties van totaal Ca en Mg gerekend wordt, varieert de Ca:Mg ratio van
4,13 bij lacterende koeien, tot 2,5 bij gezonde kalvende koeien, tot 1,39 bij koeien met ernstige
melkziekte.8
Het Labbook van Blue4Green analyseert de hoeveelheid geïoniseerd Ca en Mg en geeft dus andere
waarden. Op het Labbook en in Bluefrog worden waarden lager dan 1,5 met een rode kleur
aangegeven. Bij deze waarden kan klinische melkziekte verwacht worden. Bij resultaten van 1,5 tot 2
is er meestal sprake van subklinische hypocalcemie en deze worden met oranje weergegeven.
Waarden tussen de 2 en 3,5 zijn gezond en dus groen. Een waard boven de 3,5 betekent dat de Mg
concentratie zeer laag is. De koe heeft in dat geval mogelijk hypomagnesemie en daarom wordt het
resultaat in rood getoond.
Referenties
1 Riond et al. (1995) The concentration of ionized magnesium in serum during the periparturient
period of non-paretic dairy cows. Veterinary Research Communications.
2 Littledike, Goff (1987) Interactions of Calcium, Phosphorus, Magnesium and Vitamin D that
Influence their Status in Domestic Meat Animals. J. Dairy Science.
3 Klimiene et al. (2005) Correlation of different biochemical parameters in blood sera of healthy and
sick cows. Veterinary research communications.
4 Halse (1984) Calcium effects renal conservation magnesium cows. Acta veterinaria scandinavica.
5
http://www.merckmanuals.com/vet/metabolic_disorders/disorders_of_magnesium_metabolism/su
bclinical_hypomagnesemia_in_critically_ill_animals.html
6 Zofková et al. (1995) The relationship between magnesium and calciotropic hormones. Magnes.
Res.
7 Goff et al. (1986) Effect of synthetic bovine parathyroid hormone in dairy cows: prevention of
hypocalcemic parturient paresis. Journal of Dairy Science.
8 Brand, Hendriks (2010) Managementaspecten van hypocalcemie. Diergeneeskundig Memorandum.