Holle Wegen - Stad Vilvoorde

Kom uit je schelp!
De natuur heeft je nodige en vice versa.
V.U.: Marco Sereno, Jan Vandeveldelaan 11 bus 2, 3010 Kessel-Lo
foto’s: Misjel Decleer,
Steeds meer Vlamingen vinden natuur belangrijk en nodig. Om te wandelen, te fietsen,
tot rust te komen, te genieten… Steeds meer mensen willen ook echt iets doen om die
natuur te bewaren.
Natuurpunt bundelt al dat enthousiasme. De vereniging telt bijna 48.000 aangesloten
gezinnen en beheert in Vlaanderen ruim 400 natuurgebieden, met een totale oppervlakte
van zowat 11.000 ha.
Duizenden enthousiaste vrijwilligers, gestructureerd in 145 lokale afdelingen, vormen het
kloppend hart van de vereniging. Die afdelingen organiseren wandelingen, cursussen,
maken een plaatselijk tijdschrift of nieuwsbrief, zamelen geld in om natuurgebieden aan te
kopen, werken aan de uitbouw en het beheer van natuurgebieden, inventariseren planten
en dieren, enz.
K. Mercierplein 1, 2800 Mechelen
015-29 72 20, fax: 015-42 49 21
[email protected], www.natuurpunt.be
Voor meer informatie
Stad Vilvoorde: Dienst Groenvoorziening, tel. 02-255 47 30
Natuurpunt: Lieve Verhaeren, tel. 02-251 41 91
Deze folder werd gerealiseerd door Natuurpunt vzw op initiatief van de Stad Vilvoorde en met
de steun van de Koning Boudewijnstichting en de provincie Vlaams-Brabant, partner voor Natuur.
Stad
Vilvoorde
Stad
Vilvoorde
De holle wegen van
Vilvoorde
In het zuidwesten van Vilvoorde ligt de
waardevolle vallei van de
Tangebeek. Langs dit moerassige natuurgebied vindt je
verschillende stukjes holle weg
terug die vroeger kilometers lang waren…
Holle wegen langs de vallei van de Tangebeek…
Een thuis voor plant en dier
Holle wegen zijn belangrijke en waardevolle stukjes natuur. Door de uitbreiding van woonzones en wegen geraakten ze in de loop van de vorige eeuw in verdrukking. De holle wegen
verwilderden geleidelijk omdat het natuurbeheer door landbouwers verdween. Daarom
besloot de Stad Vilvoorde om samen met Natuurpunt deze pareltjes te restaureren en te
beschermen. Natuurliefhebbers en wandelaars kunnen zo opnieuw genieten van wat hen
toekomt.
In een holle weg zijn de levensomstandigheden gunstig voor
plant en dier. Op de ene plaats is het warm, zonnig en droog,
wat verder kil, donker en vochtig.
De grond langs het wegdek kan voedselrijk zijn, terwijl de berm
misschien zeer schraal is.
Deze verschillen vormen de grootste rijkdom van deze kleine
landschapselementen.
Hoe herken je een holle weg…
Het wegdek van een holle weg ligt minstens een halve meter lager dan het omringende land.
Het uitgeholde karakter is de meest zichtbare eigenschap. De bermen zijn meestal grazig,
bebost of met struiken begroeid. Het ontstaan van holle wegen hangt af van het samenspel
tussen mens en natuur.
Een geschikt reliëf is zeker nodig. Hoogteverschillen laten toe dat het regenwater de bovenste
grondlaag afvoert. De bodem moet toelaten dat sterk hellende wanden makkelijk gevormd
worden. Leem, zandleem en kalksteen zijn hier erg geschikt voor. Een holle weg verbindt bijna
steeds een hoger gelegen plateau met een valleigebied. Veel holle wegen zijn ontstaan als
gevolg van transport tussen woonkernen en landbouwgebieden.
De groene bouwstenen van een holle weg
Een holle weg kan uit verschillende plantenlagen
bestaan. De boomlaag wordt bijvoorbeeld gevormd door beuken, lindebomen, zomereiken en olmen.
Overdag houden de boomkruinen de felle zon tegen en ’s nachts
voorkomen ze een sterke afkoeling. De struiklaag bestaat uit heesters en
kleine bomen zoals sleedoorn, meidoorn, vlier, rode kornoelje en hondsroos.
De wortels van bomen en struiken verstevigen de bodem.
In de kruidlaag komen normaal gezien planten voor die door bemesting en
het gebruik van bestrijdingsmiddelen op akkers en weiden verdwenen zijn.
Het betreft vooral speenkruid, nagelkruid, gevlekte aronskelk of gele dovenetel. Brandnetel, braam, bereklauw en fluitekruid komen vaak voor in voedselrijke holle wegen langs bemeste landbouwgronden.
De moslaag wordt tenslotte gevormd door half verteerde bladeren, mossen
en paddestoelen. Deze laag vormt een beschermende mantel over de bodem
en kan grote hoeveelheden water vasthouden.
Hierdoor droogt de bodem minder snel uit.
Holle wegen waar men deze vier lagen in terugvindt behoren meestal tot het
bostype. Ontbreken bomen en struiken dan hoort de holle weg een grazig
type te zijn.
Een warrige beestenboel…
Om te overleven zijn dieren afhankelijk van hun omgeving en de aanwezige
vegetatie. Hagedissen houden bijvoorbeeld van warme droge hellingen en
schichtige vogels van braamruigtes en struikgewas. In voedselrijke holle wegen
vonden wezels, steenmarters, hazen en vossen vroeger beschutting. Vandaag
komen er alleen nog konijnen, muizen en egels voor. Het merendeel van de
zoogdieren verdween onder invloed van verstedelijking en jacht. Gelukkig
schuilen en nestelen vogelsoorten zoals koolmees en tjif tjaf er nog steeds in
het struik- en boomgewas.
Insecten zijn tijdens een groot deel van hun leven aan welbepaalde planten
gebonden. Zo is de grote brandnetel de belangrijkste voedselbron van vlinders
waaronder de atalanta en de dagpauwoog.
Ook huisjesslakken vinden in kalkrijke holle wegbermen een perfecte
leefomgeving. Bloemrijke holle wegen blijken dus erg belangrijk te zijn voor het
overleven van deze en vele andere beestjes.
De holle wegen wandeling
Samen met de Stad Vilvoorde werkte Natuurpunt een mooi wandeltraject uit
langs enkele waardevolle holle wegen gelegen aan de grens met de Tangebeekvallei. De wandeling start best op de parking van het Domein Drie Fonteinen.
Ze is ongeveer vier kilometer lang en neemt ongeveer anderhalf uur in beslag.
Het traject trekt langs de Koningslosteenweg en Blaesenbergweg naar de Poststraat, Bruynstraat en Breemputstraat. De wandelkaart geeft de route aan.
De wandeling wordt onderweg ook nog eens aangeduid met gekleurde pijltjes.
Langs elke holle weg zijn er enkele informatieborden geplaatst. Een deel van het
traject is ontoegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens.