Lille nederlands en frans
advertisement
La Citoyenneté: un facteur fondamental pour le rétablissement et l’empowerment. L’expérience des services de santé mentale intégré de Lille Est – EPSM Lille Métropole Nicolas Daumerie – Psychologue / Chargé de mission Centre collaborateur de l’Organisation Mondiale de la Santé pour la recherche et la formation en santé mentale (Lille – France) EPSM Lille Métropole Vermaatschappelijking van de zorg: een fundamentele factor voor herstel en empowerment Een ervaring van geïntegreerde geestelijke gezondheidszorg in Lille oost – EPSM Lille Métropole Nicolas Daumerie – Psychologue / Chargé de mission Centre collaborateur de l’Organisation Mondiale de la Santé pour la recherche et la formation en santé mentale (Lille – France) EPSM Lille Métropole Déroulement de cette présentation: 1. Démocratie sanitaire, usagers et santé publique. Recommandations de l’OMS 2. Changer les pratiques pour destigmatiser: la réalité en France 3. L’exemple d’un service de santé mentale intégrés dans les banlieues Est et Sud de la métropole de Lille (59g21 EPSM Lille Metropole 4. Les conseils locaux de santé mentale un outil local pour la démocratie sanitaire Inhoud van de presentatie 1. Aanbevelingen van de WGO voor het gezondheidsbeleid 2. Veranderpraktijken ter destigmatisatie: de werkelijkheid in Frankrijk 3. Een voorbeeld: de organisatie van geestelijke gezondheid geïntegreerd in de buitenwijken ten oosten en ten zuiden van de metropool Rijsel 4. Lokale besturen van geestelijke gezondheid: een instrument voor lokaal gezondheidsbeleid 20th Century Model Primary Care Outpatients Hospital Psych. nurse OMS: changement de paradigme en 2001 Passage d’une politique de structures dispensant des services à une politique de soins à l’usager OMS 2008: « pas de santé la sans santé mentale » WHO: paradigmaverschuiving in 2001 Verandering van beleid: van het verstrekken van facilitaire diensten voor de gebruikers naar een beleid van het verstrekken van zorg voor de gebruiker WHO 2008 : « geen gezondheid zonder geestelijke gezondheid » R A P P O R T S A N T E D A N S LE M O N D E 2 0 0 1 RECOMMANDATIONS GENERALES 1. 2. 3. 4. 5. 6. Traiter les troubles au niveau des soins primaires Rendre les psychotropes disponibles Soigner dans la communauté Informer et éduquer le grand public / la population Associer les familles, les aidants et les usagers Adopter des politiques, des programmes et une législation au niveau national 7. Développer les ressources humaines 8. Etablir des liens avec d’autres secteurs (social, sanitaire, logement, emploi, loisirs…) 9. Veille sanitaire en santé mentale 10. Soutenir la recherche C H A P I T R E C I N Q © 2001 © 2001 R A P P O R T S A N T E D A N S LE M O N D E 2 0 0 1 ALGEMENE AANBEVELINGEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. C H A P I T R E Stoornissen in de eerste lijn behandelen Psychotrope geneesmiddelen beschikbaar maken Zorg in de gemeenschap Het informeren en educeren van de bevolking Familie, hulpverleners en gebruikers betrekken Het vaststellen van beleid, programma’s en wetgeving op C nationaal niveau I 7. Het ontwikkelen van human resources N 8. Het leggen van contacten met andere sectoren (sociale sector, Q gezondheid, huisvesting, werkgelegenheid, vrije tijd, ...) 9. Gezondheidsmonitoring in de geestelijke gezondheidszorg 10. Ondersteuning van onderzoek © 2001 © 2001 R A P P O R T S U R L A S A N T E Etablissements de santé mentale Les H P lorsqu’ils existent encore doivent être fermés et remplacés par C H A P I T R E D A N S des services de soins de proximité dans la Q U LE communauté bien organisés et des A T M O N D E 2 0 0 1 départements de psychiatrie R E dans les hôpitaux généraux ©© 2001 2001 R A P P O R T S U R Instellingen voor geestelijke gezondheidszorg L A S A N T E D A N S Beschutte woonvormen dienen te worden gesloten en te worden vervangen door communautaire zorg in de gemeenschap en LE M O N D E 2 0 0 1 goed georganiseerde afdelingen van de C H A P I T R E Q U A T R E psychiatrie in de algemene ziekenhuizen ©© 2001 2001 OMS EUROPE : les priorités pour 20082018 (Londres 09 octobre 2008) • Améliorer la prise de conscience de l’importance du bienêtre mental • Lutter collectivement contre la stigmatisation, faciliter l’empowerement et l’aide aux personnes ayant des problèmes de santé mentale et à leurs proches. • Organiser et mettre en oeuvre des systèmes de santé mentale intégrés et de proximité • Former des intervenants en santé mentale compétents • Reconnaître l’experience et le savoir des usagers et des aidants WHO Europa: Prioriteiten voor 2008-2018 (Londen 9 oktober 2008) • Vergroten van het bewustzijn van het belang van geestelijke gezondheid • Leveren van een gezamenlijke strijd tegen het stigma. Empowerment en bijstand bieden voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen en hun gezinnen • Geïntegreerde systemen van geestelijke gezondheidszorg en straathoekwerk organiseren en implementeren • Trainen van competente hulpverleners • De kennis en ervaring van mensen met psychische problemen en mantelzorgers erkennen WHO Recommendations for Community mental health care (WHO 2005) 1 – To provide community based rehabilitation and treatment programmes 2 – To develop specialist mental health services to treat and care for people in the community. Accessible services 24h - 7 days – mobile team 3- To offer residential services 4- To provide crisis interventions services. Mobile team. Links with general hospitals 5- To provide information, education and training 6- To collaborate with other community and hospital based service providers 7- To conduct research 8- Real links with others sectors. Health, social protection, employment, housing, justice, school, leisure… Aanbevelingen voor geestelijke gezondheidszorg in de samenleving (WHO 2005) • Voorzien van rehabilitatie en behandelprogramma’s in de samenleving • Ontwikkelen van gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg voor de behandeling van en zorg voor mensen in de gemeenschap. Toegankelijke diensten: 24 uur per dag – 7 op 7 – mobiel team • Residentiële diensten aanbieden • Het voorzien van diensten voor crisisinterventie, mobiele teams en samenwerking met het AZ • Informatie, educatie en training • Samenwerken met diensten in de samenleving en in ziekenhuizen • Onderzoek verrichten • Een reële band met de andere sectoren: gezondheid, sociale bescherming, werkgelegenheid, huisvesting, justitie, school, vrije tijd ... Aantal bedden geestelijke gezondheidszorg op 100 000 inwoners Opnamecijfers in bedden voor geestelijke gezondheid per 100 000 inwoners Aantal psychiaters per 100 000 inwoners Aantal verpleegkundigen werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg per 100 000 inwoners Begroting of uitgaven voor GGZ tov het totale budget of begroting voor de gezondheidszorg Mental Health Programme VERGELIJKINGEN BINNEN EUROPA Op 100 000 inwoners PSYCHIATERS BEDDEN OPNAMES BUDGET ggz /GZ FRANKRIJK +++ (22)þ +++ (100)þ +++ (1000)þ +++ (12%)þ ITALIE + (9)þ + (5)þ ++ (800)þ + (5%)þ UK ++ (12)þ + (20)þ + (300)þ +++ (14%)þ BELGIE +++ (23)þ ++++ (155) þ +++ (900)þ ++ (8%) BULGARIJE + (8)þ ++ (62)þ ++ (580)þ (2%)þ Service Model 21st Century Secure places Residential Care Inclusion and rehabilitation Acute Hospital Family Placement Short Term CMHTs Primary Care Self Help Home Care Treatement Stigmatisation, discrimination et pratiques psychiatriques : des recommendations OMS aux pratiques de terrain en France Stigmatisatie, discriminatie en psychiatrische praktijken: aanbevelingen van de WHO in het werkveld voor Frankrijk Les troubles mentaux en France • La Prévalence en population générale des troubles mentaux en population générale est de 30% (troubles anxieux, troubles de l’humeur, troubles addictions, troubles psychotiques : 2.3 % dont troubles schizophréniques 1%) Santé mentale en population générale C.C. OMS (Lille France) 2004 • Les troubles mentaux sont la première cause d’invalidité et la deuxième cause d’arrêt maladie, troisième cause d’affection longue durée Sécurité sociale CNAM, CRAM 2004 • Le coût total des troubles mentaux coûts indirects compris (perte de durée de vie et de qualité de vie, mortalité, perte de production) serait de 107 milliards par an. Soit cinq fois les coûts directs (prise en charge médico sociale, allocations, indemnités,…) Documentation Française 2009 Psychische stoornissen in Frankrijk • De prevalentie van psychische stoornissen in de algemene bevolking bedraagt 30% (angststoornissen, stemmingsstoornissen, verslavingsproblemen, psychotische stoornissen: 2.3% waarvan schizofrenie 1%) Santé mentale en population générale C.C. OMS (Lille France) 2004 • Psychische stoornissen zijn: - de belangrijkste oorzaak van invaliditeit, de tweede belangrijkste oorzaak van werkverlet, de derde belangrijkste oorzaak van langdurige ziekte Sécurité sociale CNAM, CRAM 2004 • De totale kost van psychische stoornissen, waaronder indirecte kosten (kortere levensduur en verlies van kwaliteit van leven, dood, productie verlies) wordt geraamd op 107 miljard per jaar. Dit is vijf maal de directe kosten (medisch sociale kosten, uitkeringen,voordelen ...) Documentation Française 2009 Budget Santé mentale 18 milliards d’euros - 13 800 psychiatres (½ libéraux, ½ publics) - 50 000 infirmiers -60 000 lits hospitaliers -48 000 dans les services publics (15 000 médico-sociaux) -12 000 cliniques - 830 Secteurs de psychiatrie adulte (pour 75 000 habitants en moyenne) -70% à 80% du budget à l’hôpital psychiatrique -20 à 30% dans la communauté Budget voor GGZ van 18 milliard euro - 13 800 psychiaters (½ zelfstandigen, ½ verbonden aan ziekenhuis) - 50 000 verpleegkundigen -60 000 bedden -48 000 in openbare diensten (15 000 medisch sociale diensten) -12 000 klinische bedden - 830 diensten voor volwassen psychiatrie (op gemiddeld 75 000 inwoners) -70% à 80% van het budget gaat naar het psychiatrisch ziekenhuis -20 à 30% naar de gemeenschap Critères OMS appliqués aux services de psychiatrie publique en France A partir des rapports de secteurs remplis par les chefs de service (Source DREES) – derniers chiffres disponibles 1- Pas de service d’hospitalisation fermée 2- Plus de 50% des personnels en extra-hospitalier 3- Permanence téléphonique constante secteur : 30%) (réponse d’un soignant du 4- Service toujours en relation avec les médecins généralistes 5- Au moins une réunion par mois avec les associations d’usagers et familles 6- Réponse à l’urgence 2003 29% 30% 71% 21% 5% 82% 2003: 23 secteurs sur 830 remplissent 5 critères 3 secteurs sur 830 remplissent 6 critères WHO-criteria toegepast op de openbare psychiatrische diensten in Frankrijk Uit verslagen van de sectoren ingevuld door de verantwoordelijken van de afdelingen (bron DREES) – laatst beschikbare cijfers 1- Geen gesloten hospitalisatie 2- Meer dan 50% van het personeel in de extramurale zorg 3- Telefonische permanentie (reactie van een verzorger in de sector: 30%) 4- Hulpverlening steeds in samenspraak met de huisartsen 5-Ten minste één vergadering per maand met de verenigingen van gebruikers en gezinnen 6- Dringende hulpverlening 2003 29% 30% 71% 21% 5% 82% 2003: 23 sectoren op 830 beantwoorden aan 5 criteria 3 sectoren op 830 beantwoorden aan 6 criteria NOMBRE DE PATIENTS HOSPITALISES DEPUIS PLUS D’1 AN • • • • • 0 patient : 1 à 3 patients : 4 à 10 patients : 11 à 20 patients : Plus de 20 patients : 9,4% des secteurs 13,1% des secteurs 22,9% des secteurs 20% des secteurs 14,9% des secteurs Source : DRESS rapport de secteur 2003 Aantal patiënten langer dan 1 jaar opgenomen in het ziekenhuis • • • • • 0 patiënten : 9,4% 1 tot 3 patiënten : 13,1% 4 tot 10 patiënten : 22,9% 11 tot 20 patiënten : 20% Meer dan 20 patiënten : 14,9% van de instellingen Source : DRESS rapport de secteur 2003 VARIABILITÉ DES PRATIQUES ex : enfermement et contention • 71% des secteurs ont une unité fermée – 80% en CHS – 68% à l’hôpital général – 57% en CHR • 63% des services sont toujours fermés • 85% des secteurs ont une chambre d’isolement autant utilisent la contention – La moitié utilisent un protocole écrit de mise en chambre d’isolement ou d’usage de la contention Source : Drees 2000 GROTE VARIATIE IN WERKING Vb. : afzondering en beveiliging • 71% van de instellingen hebben een gesloten eenheid – 80% in psychiatrisch ziekenhuis – 68% in het algemeen ziekenhuis – 57% in regionaal ziekenhuis • 63% van de diensten zijn steeds gesloten • 85% van de instellingen hebben een afzonderingskamer en maken ook gebruik van dwangmaatregelen – 50% gebruikt een uitgeschreven protocol voor afzondering of dwangmaatregelen Source : Drees 2000 Uitingsvormen van psychische stoornissen volgens verschillende gedragingen (in %) 100 80 60 40 20 0 Moord Gestoord Verkrachting Vreemde spraak Psychische st Drank Depressie Angst Huilen Geen van de drie Source : Enquête SMPG – CCOMS 1999-2005 Des services de santé mentale intégrés et inter « sectoriels » et de proximité Changer les pratiques pour déstigmatiser Sectoroverschrijdende diensten van geestelijke gezondheid in de nabijheid van de bevolking Verandering ter destigmatisatie La circulaire du 15 mars 1960 • Les objectifs sont les suivants : - traiter à un stade précoce, - séparer le moins possible le malade de sa famille et de son milieu, - assurer une post-cure évitant les hospitalisations multiples. • Les moyens nécessaires définis sont : - une hospitalisation ne représentant qu'un temps de la prise en charge, - des structures extra-hospitalières telles que les dispensaires d'hygiène mentale, les foyers et les ateliers protégés, - une même équipe assurant le travail intra et extrahospitalier. 4 De nota van 15 maart 1960 • De doelstellingen zijn de volgende: - behandelen in een vroeg stadium, - de patiënt zo weinig mogelijk van zijn familie en milieu scheiden, - nazorg aanbieden ter voorkoming van verschillende ziekenhuis opnames. • De nodige middelen zijn: - hospitalisatie niet langer dan noodzakelijk, - structuren buiten het ziekenhuis zoals: opvangtehuizen, beschutte woonvormen en beschutte werkplaatsen, - een zelfde team binnen als buiten het ziekenhuis. Des services de santé mentale intégrés dans la cité : l’exemple des banlieues Est et Sud de Lille = secteur 59 g 21 = EPSM Lille Métropole Geestelijke gezondheidszorg geïntegreerd in de stad: Voorbeeld van de oostelijke en zuidelijke buitenwijken van Lille = secteur 59 g 21 = EPSM Lille Métropole Vanwaar komen we? 3 1 DIRM – EPSM Lille-Métropole Les principes de la psychiatrie citoyenne Les droits de l’homme et du citoyen sont inaliénables, les troubles psychiques ne les annulent en aucun cas. Justice et psychiatrie, prison et hôpital, enfermement et soins ne doivent plus être confondus. C’est la société, et donc les services de santé mentale, qui doivent s’adapter aux besoins des patients et non le contraire Il faut aller au terme de la politique de sectorisation, pensée en 1945, et fermer les lieux d’exclusion médicaux et sociaux. La lutte contre la stigmatisation est indispensable : sensibiliser la population afin de modifier les préjugés de dangerosité, d’incompréhension et d’incurabilité des troubles mentaux De principes van « vermaatschappelijking van de psychiatrie » De rechten van de mens en van de burger zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, het voorkomen van psychische stoornissen brengt deze in geen enkel geval in het gedrang. Justitie en psychiatrie, de gevangenis en het ziekenhuis, opsluiting en behandeling mogen niet meer worden verward met elkaar. Het is de samenleving en dus de geestelijke gezondheidszorg, die zich moet aanpassen aan de behoeften van de patiënt en niet omgekeerd. Exclusie van zieken dient te worden vermeden en sites met een asielfunctie moeten worden gesloten (denk aan 1945) De strijd tegen stigmatisatie is van essentieel belang: de bevolking dient gesensibiliseerd te worden om de vooroordelen over gevaar, onbegrip en ongeneeslijkheid van psychische stoornissen uit de wereld te helpen. Application de ces principes au service de Lille-Est • Intégration de la psychiatrie dans le champ de la médecine et de la santé mentale dans celui de la santé. • La santé mentale c’est l’affaire de tous : spécialistes et non-spécialistes de la psychiatrie et de l’exclusion sociale dont unis dans la lutte contre les troubles mentaux. • Implication des familles et des usagers est systématiquement recherchée. • Information sur la maladie et les traitements, prévention et réhabilitation psychosociale font partie des droits des patients et des devoirs de la société. De toepassing van deze beginselen in het oosten van Lille • Integratie van de psychiatrie in de geneeskunde en integratie van de geestelijke gezondheid in de algemene gezondheidssector. • Geestelijke gezondheid is een zaak van iedereen: zowel specialisten en nietspecialisten in de psychiatrie en sociale uitsluiting zijn verenigd in de strijd tegen psychische stoornissen. • Mantelzorgers en patiënten worden systematisch betrokken. • Informatie over psychisch ziek zijn en de behandeling, preventie en psychosociale rehabilitatie maken deel uit van de rechten van de patiënt en de plichten van de samenleving. Faciliter l’accès aux soins, c’est lutter contre la stigmatisation /Lutter contre la stigmatisation, c’est faciliter l’accès aux soins - L’objectif global est de devenir « fréquentable » pour la population : proposer des soins acceptables, - Intégration de la psychiatrie dans le champ de la médecine et de la santé mentale dans celui de la santé, - Les services de soins doivent être situés dans la Cité, près de la population, - Il faut aller au terme de la politique de sectorisation, pensée en 1945, et fermer les lieux d’exclusion médicaux et sociaux, - Les familles et les proches doivent être impliqués dans les soins, puisqu’ils sont les premiers recours pour les patients. De toegang tot zorg vereenvoudigen, is strijden tegen stigmatisatie. Strijden tegen stigmatisatie, is toegang tot zorg vereenvoudigen. - Het globale doel is om voor de bevolking laagdrempelig te worden: het voorstellen van aanvaardbare zorg, - Integratie van de psychiatrie in de geneeskunde en van de geestelijke gezondheidszorg in de gezondheid, - Zorgvoorzieningen moet worden gevestigd in de stad, dicht bij de bevolking, - Exclusie van zieken dient te worden vermeden en sites met een asielfunctie moeten worden gesloten (denk aan1945), - Families en vrienden moeten worden betrokken in de zorg, gezien zij het eerste vangnet zijn voor de patiënten. Faciliter l'accès aux soins : exemple dans la banlieue est de Lille • Les consultations sont dispensées dans : les cabinets de groupe des généralistes, les services de médecine sociale, les centres de médecine sportive, les centres sociaux municipaux (CCAS, UTPAS). • Les activités à temps partiel : dans les structures culturelles et sociales municipales ex : Galerie d’Art contemporain + ateliers thérapeutiques Vergemakkelijken van de toegang tot zorg: vb. de oostelijke buitenwijken van Lille • De consultaties gaan door in: groepspraktijken van de huisartsen, diensten van de sociale geneeskunde, centra voor sportgeneeskunde, gemeentelijke sociale centra • Dag of deeltijdse activiteiten: in de gemeentelijke sociale en culturele centra Vb. : Galerie van Hedendaagse Kunst + therapie workshops La santé mentale, c’est l’affaire de tous : spécialistes et non-spécialistes de la psychiatrie et de l’exclusion sociale Les médecins généralistes, les pharmaciens et les infirmières libérales sont intégrés dans le système de soins psychiatriques : les MG prescrivent, les infirmières et les pharmaciens délivrent et administrent les traitements, Les professionnels de la psychiatrie sont intégrés dans les services sociaux municipaux : les personnes souffrant de troubles mentaux sont toujours des citoyens : elles peuvent bénéficier d’aides pour leurs problèmes sociaux, Intégration dans les services culturels : tous les services artistiques et culturels des municipalités sont ouverts aux personnes souffrant de troubles mentaux, où ils sont présents en même temps que la population. Geestelijke gezondheid is een zaak van iedereen: zowel van deskundigen als van leken in de psychiatrie en sociale uitsluiting Huisartsen, apothekers en verpleegkundigen zijn geïntegreerd in psychiatrische zorg: huisartsen schrijven voor, verpleegkundigen en apothekers leveren en dienen de behandeling toe, Specialisten in de psychiatrie zijn geïntegreerd in de gemeentelijke sociale diensten: mensen met psychische stoornissen zijn nog steeds burgers: zij kunnen steun krijgen voor hun sociale problemen, Integratie in culturele diensten : alle gemeentelijke culturele en artistieke diensten zijn toegankelijk voor mensen die te kampen hebben met psychische problemen, waar ze aanwezig zijn op het hetzelfde moment als de rest van de bevolking. Hôpital replacé dans une offre de soins diversifiée (1) • Offre de consultation : - Toute demande reçue dans les 24h par un infirmier (le jour même, à la demande des médecins généralistes) - Évaluation de l’urgence, - Avis pluridisciplinaire (dont l'avis du médecin traitant), - Orientation. • Services de Soins Intensifs Intégrés dans la Cité – 10 places - En lien avec les personnes ressources (familles, amis,…) et le médecin généraliste et les autres soignants - Intervention au domicile de l’équipe comprenant infirmier, psychiatre avec l’ensemble des professionnels des CMP - Quotidien à pluriquotidien Vervanging van het ziekenhuis door een gevarieerd zorgaanbod (1) • Aanbod van consultatie: - Elke aanvraag wordt binnen 24 uur door een verpleegkundige ontvangen (op verzoek van de huisartsen nog dezelfde dag) - Evaluatie van de ernst - Pluridisciplinair advies (waaronder het advies van de behandelend geneesheer) - Oriëntatie • Intensive Care geïntegreerd in de stad – 10 plaatsen - Link met de mantelzorgers, de huisarts en de andere zorgverleners - Team dat aan huis gaat bestaande uit verpleegkundigen, een psychiater en de andere hulpverleners van het team - Dagelijks tot meerdere keren per dag Hôpital replacé dans une offre de soins diversifiée (2) • Familles alternatives à l’hospitalisation (2009): - 13 places disponibles / 10 familles - Durée moyenne de séjour : 15-21 jours - Accueil temps plein avec une offre de soins globale • Hospitalisation temps plein (2009) : - Durée moyenne de séjour: 7.24 (41j national DREES 2003) - 7 patients hospitalisés en moyenne - Taux de réadmission 2007 : 32 % (national > 50%) - Service ouvert (quelque soit le mode d’hospitalisation, y compris HO carcérale Doit être délocalisé en ville (CHRU) en 2010 (12 lits souhaités) Vervanging van het ziekenhuis door een gevarieerd zorgaanbod (2) • Gezinnen als alternatief voor ziekenhuisopname (2009): - 13 beschikbare plaatsen / 10 families - Gemiddelde verblijfsduur: 15-21 dagen - Dagelijkse opvang met een totaal zorgaanbod • Volledige ziekenhuisopname (2009): - Gemiddelde verblijfsduur: 7,24 dagen (41d nationaal DREES 2003) - Gemiddeld 7 gehospitaliseerde patiënten - Heropname 2007 : 32 % (nationaal > 50%) - Open afdeling (ongeacht de wijze van opname in een ziekenhuis, met inbegrip van gevangenis) Dient te worden verplaatst in de stad in 2010 (12 bedden gewenst) Hôpital replacé dans une offre de soins diversifiée (3) • Présence 24h/24 sur le secteur : Infirmier, psychiatre d'astreinte, Contact quotidien avec les service d'urgence (mise en lien), Réponse à toute demande médicale, Coordination de l'ensemble des structures : » conférence téléphonique inter-structures matins et soirs, » réunion de l’ensemble de l’équipe une fois par semaine, » astreinte médicale 24h/24 : coordination, gestion des urgences et orientation » réseau Messagerie – Forum – Agenda Lotus reliant tous les professionnels Ne laisser aucune situation s'aggraver Vervanging van het ziekenhuis door een gevarieerd zorgaanbod (3) • 24h/24h aanwezigheid op het veld: Verpleegkundige, psychiater van wacht, Dagelijks contact met de hulpdiensten, Antwoord op elke medische vraag, Coördinatie van alle diensten: » conference call met alle partners ‘s morgens en ‘s avonds, » wekelijkse vergadering met het ganse team, » wachtdienst 24h/24h : coördinatie, beheer van noodsituaties en begeleiding » e-mail, intranet – Forum – Lotus agenda voor alle hulpverleners Geen enkele situatie laten verslechteren ACTIVITÉ 2008 – 85.300 habitants • File active 2336 personnes (1700 personnes en 2002) 88 % des personnes suivies n’ont jamais été hospitalisées (2002 : 80%) Taux de réadmission 2007 : 32 % (idem qu’en 2006) les autres secteurs de EPSM LM en moyenne 46%. Ce qui veut dire que même si la durée moyenne de séjour est courte (7.24 jours soir 4 fois moins la moyenne EPSM LM) et ce même si le taux d’hospitalisation reste moins élevé que dans les autres services. • 26 167 actes à domicile • 29 555 consultations ambulatoires en 2006 (2002: 20.350) • 2508 journées d’ hospitalisation temps plein (2002 : 7000, 2006 : 3594) • 3037 journées en familles d’accueil (2002 : 2646, 2006 : 2300) Données du 25 février 2008 ACTIVITEITEN 2008 – 85.300 inwoners • Actief bestand van 2336 mensen (1700 mensen in 2002) 88 % van de gevolgde personen werden nooit opgenomen (2002 : 80%) Heropname 2007 : 32 % (idem in 2006). In de andere sectoren van EPSM LM gemiddeld 46%. Dit resultaat ondanks een korte gemiddelde opnameduur (7,24 dagen - 4X minder dan het gemiddelde van EPSM LM) en ondanks een lager aantal ziekenhuisopnames dan andere instellingen. • 26 167 huisbezoeken • 29 555 ambulante consultaties in 2006 (2002: 20.350) • 2508 dagen volledige hospitalisatie (2002 : 7000, 2006 : 3594) • 3037 dagen in de gastgezinnen (2002 : 2646, 2006 : 2300) Data van 25 febr 2008 Daling van verblijven en volledige opnames door de opstart van de gastgezinnen en de intensieve begeleiding geïntegreerd in de stad (thuiszorg) voor 85.300 inwoners 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Volledige opnames 497 398 348 380 342 345 Opnamedag en 6950 5661 4807 4495 3245 2498 Opnamedu ur 13.98 14.22 13.81 11.83 9.49 7.24 (41 d nationaal DREES 2003) Opnames in AFT 91 86 83 85 87 84 Opnamedage n in AFT 2646 2171 2351 2633 2829 3095 Opnameduu r AFT 29.08 25.24 28.33 30.98 32.51 21 98 120 DMS : 15 dagen Opnames SIIC / HAD Data van 25 febr 2008 Accompagner le handicap psychique (1) Une association spécifique (AMPS) regroupe les maires, les usagers, les familles, les artistes, les structures culturelles, les offices HLM, les curateurs, les services sociaux, le service de psychiatrie et des citoyens. • L’association facilite l’accès : – Au logement : • Appartement transitoire Samuel Beckett pour les personnes en attente d’appartement associatif ou foyer : 4 places • 60 places en Appartements Associatifs sont attribuées et partagées entre usagers et étudiants. 12 places en foyers conventionnées. • Résidence André Breton Begeleiding voor de psychische beperking (1) Een specifieke vereniging (AMPS) omvat de burgemeesters, de gebruikers, de families, de kunstenaars, culturele organisaties, huisvestingskantoren, de curatoren, sociale diensten, de psychiatrie en de burgers. • De vereniging vereenvoudigt de toegang tot: – Wonen : • Doorgangs appartement Samuel Beckett voor mensen die wachten op beschut wonen: 4 plaatsen • 60 plaatsen in beschut wonen: worden tegewezen aan en verdeeld tussen studenten en gebruikers. 12 plaatsen in gesubsidieerde opvangtehuizen. • Résidence André Breton Accompagner le handicap psychique (2) – Au travail : atelier thérapeutique, atelier protégé, ESAT vers un emploi municipal (statut d’employé CDD) – A la culture : • campagne de promotion de la santé mentale avec les artistes locaux, les maires et la population (affiches géantes dans les villes « A la Folie »), • galerie Frontières, • fonds d’art contemporain. Begeleiding voor de psychische beperking (2) – Werk : therapeutische workshop, beschutte werkplaats, een betrekking aan de gemeente (het statuut van werknemer) – Cultuur : • campagne ter promotie van de mentale gezondheid in samenwerking met de burgemeesters, de lokale kunstenaars en de bevolking (grote affiches in de steden « A la Folie »), • galerie Frontières, • fonds voor hedendaagse kunst. Implication des partenaires (1) Ne plus AVOIR des partenaires, mais ETRE partenaire. • Conseil de service ouvert deux fois par an aux usagers, familles, élus locaux, médecins généralistes et travailleurs sociaux, • L’équipe de psychiatrie municipalités, participe aux Conseils de santé des • Animation de Programmes de promotion de la santé pour les personnes en situation de précarité • Création d’un Conseil Local de Santé Mentale, élus, usagers, familles, services sanitaires et sociaux, service de psychiatrie Engagement van de partners (1) Partner ZIJN ipv partners HEBBEN • Info vergadering twee keer per jaar voor de gebruikers, families, plaatselijke politici, huisartsen en maatschappelijk werkers, • Het psychiatrisch gezondheidsdienst, team participeert in de gemeentelijke • Animatie programma ter bevordering van de gezondheid voor mensen in precaire situaties, • Oprichting van een plaatselijk bestuur voor geestelijke gezondheid:, verkozen ambtenaren, gebruikers, families, gezondheidszorg, sociale diensten en psychiatrie Implication des partenaires (2) MAIS AUSSI La santé mentale est l’affaire de tous ! Deux groupes d’entraide mutuelle (FNAPSY) gérés par les usagers : Amitié Partage (Mons en Baroeul) et les Ch’tis Bonheur (Ronchin) Présence du siège de la section Nord de l’UNAFAM (Mons en Baroeul) Contacts réguliers avec l’Association des Maires du Nord (AMN / AMF) Développement du programme Pairs-Aidants Engagement van de partners (2) MAAR OOK Geestelijke gezondheid is een zaak van iedereen! Twee zelfhulpgroepen beheerd door de gebruikers : Amitié Partage (Mons en Baroeul) et les Ch’tis Bonheur (Ronchin) Aanwezigheid van het hoofdkwartier van de Noordelijke afdeling van de UNAFAM (Mons en Baroeul) Regelmatig contact met de Vereniging van Burgemeesters van het noorden Ontwikkeling van het Peer Helping Programma Implication des partenaires (3) • Travail en réseau pour assurer la continuité des soins : Santé mentale des personnes en grande précarité « Diogène » : 7 équipes de psychiatrie lilloises travaillent en lien avec 17 foyers d’accueil, Dépression/Urgence et Psychiatrie : Nous aidons les médecins généralistes à gérer les urgences, par de la formation au diagnostic précoce, afin d’améliorer la prévention. Urgences : • Centre d’Accueil et de Crise de Lille au CHRU (présence médicale et infirmière) – St Vincent de Paul • Équipe mobile 24/24 (visites à domicile + lien avec le CAC, les MG, les familles et les services de psychiatrie) Engagement van de partners (3) • Netwerken om de continuïteit van zorg te waarborgen: Geestelijke gezondheid bij kwetsbare mensen « Diogène »: 7 psychiatrische teams werken samen met 17 onthaalhuizen Depressie/urgentie in de psychiatrie: Huisartsen worden geholpen bij noodsituaties door opleiding in vroegtijdige diagnostiek om op die manier preventief beter te kunnen werken Urgentie : • Centre d’Accueil et de Crise de Lille au CHRU (aanwezigheid van medicus en verpleegkundige) – St. Vincent de Paul • Mobiele equipe 24/24 (huisbezoeken, huisartsen, families en de psychiatrische voorzieningen) Implication des partenaires (4) Les médecins généralistes (82 sur le secteur) • Consultations dans les maisons médicales, les cabinets des MG et les infirmiers libéraux • Réseau santé ville : formations, rencontres et échanges • Consultations au domicile de l’usager avec le MG dans le cadre des hospitalisations à domicile • Courrier systématique, prescription par le généraliste sur conseil du psychiatre • Réponse et premier avis à la demande des MG dans les 24 heures Engagement van de partners (4) De huisartsen (82 in dit gebied) • Consultaties in groepspraktijken, de huisartspraktijk en bij zelfstandig verpleegkundigen • Gezondheidsnetwerk in de stad : scholing, vergadering en uitwisseling • Huisbezoeken met de huisarts in het kader van thuiszorg • E-mail, voorschrift van de huisarts op advies van de psychiater • Antwoord en eerste evaluatie op verzoek van de huisartsen binnen 24 uur CE QUE NOUS DEVONS AUX AUTRES – De l’asile vers la Cité (Trieste, 1976) – Lille,1977 – Des placements en famille au lieu des hospitalisations – une famille = un lit (Madison USA 1998) – Lille, 2000 – Des soins à domicile 7j/7 (Birmingham (2000) – Lille, 2005 – Des services totalement ouverts (Merzig, 1997) – Lille, 1999 – Des infirmiers en première ligne (Mauritanie, 2001) – Lille, 2003 – Des centres de crise de 72h Centre Hospitalier Universitaire de Lille, 2001 – Des réseaux opérationnels avec les MG (Oviedo, 2002) – Lille, 2003 – Des coopératives pour accéder au travail (Trieste, Turin 2003) – Lille, 2007 – Des clubs et des volontaires (Québec 1987 et 2006, Luthon et Monaghan 2005) – Lille, 2005 – Le projet Pair Aidant (les « Stars » RU 2005, Québec 2008) Wat wij doen voor de anderen – Van een asiel naar de stad (Trieste, 1976) – Lille,1977 – Investering in het gezin ipv in ziekenhuisopnames – één familie = één bed (Madison USA 1998) – Lille, 2000 – Thuiszorg 7d/7d (Birmingham (2000) – Lille, 2005 – Volledig open dienstverlening (Merzig, 1997) – Lille, 1999 – Verpleegkundigen op de eerste lijn (Mauritanie, 2001) – Lille, 2003 – Crisiscentra voor 72h Centre Hospitalier Universitaire de Lille, 2001 – Operationeel netwerk met de huisartsen (Oviedo, 2002) – Lille, 2003 – Coöperaties voor toegang tot werk (Trieste, Turin 2003) – Lille, 2007 – Verenigingen en vrijwilligers (Québec 1987 et 2006, Luthon et Monaghan 2005) – Lille, 2005 – Het Peer Helping Programma (les « Stars » RU 2005, Québec 2008) Psychiatrische diensten volledig geïntegreerd in de stad: Oostelijke wijken van Lille: 86 000 inwoners In 2008: 2336 mensen in begeleiding, waarvan 85 % nooit opgenomen MOYENS HUMAINS 2008 – 85.300 habitants Composition de l’équipe de psychiatrie générale (130 personnes) 5 psychiatres + 4 assistants généralistes (9 médecins 100 000 hab. (moyenne nationale: 22)) 65 ETP Infirmiers 1 cadre supérieur de santé 4 ETP cadres infirmiers et 1 faisant fonction cadre 11 ETP professionnels socio-éducatifs 7 ETP aide-soignants et aides médico-psychologiques 9 ETP agents de service hospitalier 9 ETP secrétaires 3.6 ETP psychomotriciennes 6.5 ETP psychologues cliniciens (8 personnes) 1 ETP psychologue chargé de mission ‘insertion professionnelle’ 1 ETP ergothérapeute 1 ETP professeur d’art plastique 50 heures/semaine de vacations de professeur d’arts ou de sports ----- --------------------------- Famille d’accueil thérapeutique alternatives à l’hospitalisation : 10 ETP (13 places) Résidence de type médico sociale : 7 ETP aide-soignants et aides médico psychologique, 1 ETP cadre infirmier, 3 ETP agents de service hospitalier CC de l’OMS : 1 Directeur (0.2 ETP) - 1 secrétaire TP – 2.4 ETP chargés de mission (5 personnes) HUMAN RESOURCES 2008 – 85.300 inwoners Samenstelling van het psychiatrisch team (130 medewerkers) 5 psychiaters + 4 assistenten (9 dokters per 100 000 inw. (nationaal gemiddelde: 22)) 65 FTE verpleegkundigen 1 hoger kaderfunctie 4 FTE hoofdverpleegkundigen en 1 diensthoofd 11 FTE sociaal assistenten 7 FTE verzorgenden en medisch- psychologische hulpen 9 FTE ziekenhuispersoneel 9 FTE secretarissen 3.6 FTE psychomotorisch therapeuten 6.5 FTE klinisch psychologen (8 medewerkers) 1 FTE psycholoog verantwoordelijk voor de missie herintegratie in de maatschappij via werk 1 FTE ergotherapeut 1 FTE tekenleraar 50 uur/week leraar kunst of sport ----- --------------------------- Opvanggezinnen als alternatief voor opname: 10 FTE (13 plaatsen) Medisch sociaal verblijf : 7 FTE verpleeghulpen en medisch- psychologische hulpen, 1 FTE hoofdverpleegkundige, 3 FTE ziekenhuispersoneel WHO CC : 1 Directeur (0.2 FTE) - 1 secretaris FTE – 2.4 FTE verantwoordelijken (5 medewerkers) MOYENS TECHNIQUES 2008 – 85.300 habitants 1 conférence téléphonique inter structures matins et soirs 1 réunion de l’ensemble de l’équipe une fois par semaine Astreinte médicale 24h24 : coordination, gestion des urgences et orientations Réseau Messagerie – Forum – Agenda Lotus reliant tous les professionnels TECHNISCHE MIDDELEN 2008 85.300 inwoners ‘s Morgens en ‘s avonds 1 conference call met de partners 1 keer per week vergadering met het ganse team Wachtdienst 24h24h: coördinatie, beheer van noodsituaties en begeleiding E-mail, intranet – Forum – Lotus Agenda als communicatie tussen alle hulpverleners Les conseils locaux de santé mentale Contexte national Lokale besturen van de geestelijke gezondheid Nationale context 3 mouvements 1960-1990….. Psychiatrie de secteur - Despécification territoriale Prise en charge globale : prévention /soins/postcure/réhabilitation 1990… Crise professionnelle dans le monde de l'action sociale les difficultés à agir au travers de leurs modes d'intervention classiques entraînent la souffrance des professionnels en miroir à la souffrance des publics et motive un appel à des compétences psychologiques ou psychiatriques 2000…. Reconnaissance des droits et de la participation des usagers des systèmes de santé Construction de la santé mentale comme « champ d’intervention transversal » moins comme un état positif de bien être qu'un opérateur de : -décloisonnement entre les champs sanitaire et social - construction d'une culture commune 3 bewegingen 1960-1990….. Psychiatrie als sector - afbakening in de sector Volledige begeleiding: preventie /zorg/postcure/rehabilitatie 1990… Professionele crisis in de sociale wereld Professionelen hebben moeite om andere zaken te doen buiten hun klassieke interventies en hebben nood aan extra psychologische en psychiatrische competenties. Deze moeilijkheden zijn ook een afspiegeling van de problemen die de bevolking heeft met deze problematiek 2000…. Erkenning van rechten en de participatie van gebruikers van de gezondheidszorg Concept van sector overstijgende geestelijke gezondheidszorg Door minder de klemtoon te leggen op welbevinden, maar eerder op te treden als facilitator van: -doorbreken van de barrieres tussen gezondheid en welzijn - uitbouw van een gemeenschappelijke cultuur La santé mentale comme compétence locale Les maires disposent, EN DEHORS DE PARIS, d'un pouvoir d'hospitalisation psychiatrique provisoire en cas de « danger imminent pour la sûreté des personnes » Article L. 3213-2 du CSP La santé mentale, une thématique fédératrice pour les élus locaux en raison: - d'une problématisation de la précarité en termes sanitaires - d'une territorialisation des politiques publiques croissante Emergence d’une « nouvelle santé publique » Spécificités parisiennes Compétence en matière d'hospitalisation d'office des commissariats et rôle spécifique de l'Infirmerie Psychiatrique Près la Préfecture de Police Sensibilisation des élus non liée à leur pouvoir de faire hospitaliser en psychiatrie Geestelijke gezondheid als lokale expertise De burgemeesters, behalve Parijs, hebben een voorlopige autoriteit om mensen in de psychiatrie te laten opnemen in geval van dreigend gevaar voor de veiligheid » Article L. 3213-2 du CSP Geestelijke gezondheid, een overkoepelend thema voor de lokale verkozenen omwille van - Beperkte toegankelijkheid voor de meest kwetsbaren - Toenemende mogelijkheid voor de gemeenten tot voeren van eigen politiek Opkomst van een « nieuwe volksgezondheid » Specifieke kenmerken van Parijs Comissariaten beschikken over specifieke bevoegdheid mbt hospitalisatie en een psychiatrisch verpleegkunde is geïntegreerd in de werking Bewustmaking van de verkozenen, los van hun macht om mensen te laten opnemen in de psychiatrie Les niveaux de partenariat en santé mentale Conférences ou forums débats Cellule opérationnelle de gestion de situations problématiques CONSEIL LOCAL DE SANTE MENTALE: Instance de concertation et d'élaboration de projets - une assemblée plénière - un comité de pilotage - des groupes de travail thématiques Nombreuses variantes sur le territoire français, des « dispositifs de veille » aux instances de concertation et de coordination entre acteurs locaux Niveaus van het partnerschap binnen de geestelijke gezondheidszorg Conferenties of discussie fora Cel operationeel beheer van problematische situaties Lokaal bestuur van geestelijke gezondheid: Forum voor overleg en projectontwikkeling - Een plenaire vergadering - Een stuurgroep - Thematische werkgroepen Veel variaties op Frans grondgebied: van alertheid tot fora voor overleg en projectontwikkeling van de lokale actoren Objectifs d'un conseil local de santé mentale Accès aux soins psychiatriques Aide psychologique Insertion et Citoyenneté: - Logement - Culture - Loisirs - Emploi Pour les personnes atteintes de: - pathologies lourdes - pathologies légères, dépression, anxiété - souffrance psychosociale Doelstellingen van een lokaal bestuur van geestelijke gezondheid Toegang tot psychiatrische zorg Psychologische hulp Vermaatschappe lijking en vereniging: - Wonen - Cultuur - Vrije tijd - Werk Voor mensen met: - ernstige ziektes - milde pathologie, depressie en angst - psychosociale nood Conclusions • L’organisation des soins de proximité adapté, intégrés dans la cité, intersectoriels et des actions d’information et de prévention locales on un effet direct sur les facteurs de risque lié à la stigmatisation: – Accès aux soins, continuité des soins – Limiter l’exposition des usagers à la victimisation, à l’exclusion et au repli. • Les bonnes pratiques des professionnels influencent positivement les perceptions et représentations sociales et réduisent la stigmatisation et la discrimination : Il ne faut pas avoir mais être partenaire Ce n’est pas EUX c’est NOUS ! Conclusies: • De organisatie van nabije, aangepaste, geïntegreerde, intersectorele zorg in de stad, de gegeven informatie en lokale preventie hebben een direct effect op de risicofactoren verbonden aan stigmatisatie: – toegang tot zorg en continuïteit van zorg – het beperken van de blootstelling van gebruikers aan slachtofferschap, uitsluiting en het feit dat ze enkel op zichzelf kunnen terugvallen. • Goede professionele praktijken hebben een positieve invloed op de perceptie en het imago en verminderen de stigmatisatie en discriminatie: Je moet geen partnerschap hebben, maar partner zijn Het is niet ZIJ, het is ONS! Meer informatie op onze website www.epsm-lille-metropole.fr Rubrique CCOMS Contact : [email protected]
