Handleiding Derivaten

handleiding
derivaten
1
INHOUD
1
Inleiding
3
2
2.1 2.2 2.3 Overeenkomsten en instellingen
Overeenkomst derivaten
Instellingen
Overeenkomst derivaten stopzetten
4
4
4
4
3
Definities en begrippen 5
4
4.1 4.2 4.3 4.4 Risico’s van opties en futures Het belang van kennis Risico’s van geschreven opties en futures Risico’s specifieke instrumenten Risico’s calamiteiten 7
7
7
7
7
5
5.1 5.2
5.3 5.4 5.5 Beurzen
TOM MTF Euronext Liffe Amerikaanse opties
Eurex futures
Chicago Mercantile Exchange (CME) 9
9
10
11
12
13
6
6.1 6.2 6.3 6.4 Orders en fiattering Opgeven van orders Fiattering Derivaten in portefeuille en geldrekening Verwerking van orders op de Beurs 14
14
15
15
16
7
7.1 7.2 7.3 Marginverplichting Margin bij opties Margin bij futures Optie- en futurecombinaties 17
17
18
18
8
Negatieve vrije bestedingsruimte
8.1 Tekortenprocedure bij futurehandel 22
22
9
9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 24
24
24
25
26
28
Administratieve handelingen Overboeken van opties
Uitoefening van longpositie
Assignment (aanwijzing) Expiratie van opties Expiratie van futures Bijlage Overzicht van beurzen
29
2
1. Inleiding
Om via Alex in opties en futures te kunnen beleggen dient u een of meerdere overeenkomsten te ondertekenen
waarop u uw wensen op het gebied van deze derivaten kunt aangeven. In hoofdstuk 2 vindt u informatie over het
invullen van de Overeenkomst Opties, de Overeenkomst Futures en de Overeenkomst Margin. De Voorwaarden
Derivaten (hierna: voorwaarden) en de Handleiding Derivaten (hierna: handleiding) zijn van toepassing op het
handelen in opties en futures via Alex.
In deze Handleiding Derivaten vindt u informatie over het handelen in opties en futures en de daaraan verbonden risico’s. Ook meer praktische zaken zoals het overboeken van opties en futures en de procedures
die gelden bij expiratie vindt u terug in deze handleiding. De handleiding is beperkt tot de beschrijving van de
derivaten opties en futures. Derivaten zoals Sprinters, Turbo’s en Speeders komen in de handleiding niet aan bod.
Wij raden u sterk aan de voorwaarden en de handleiding goed door te lezen voordat u in derivaten gaat beleggen.
Deze documenten kunt u downloaden en printen via de website van Alex, www.alex.nl. Wilt u de voorwaarden en
de handleiding liever per post ontvangen, of heeft u nog vragen, neemt u dan contact op met Alex. De servicedesk is dagelijks bereikbaar van 8:00 uur tot 22:00 uur via telefoonnummer 020 521 81 80. U kunt ook een e-mail
sturen naar [email protected].
Alex Vermogensbank
Barbara Strozzilaan 310
1083 HN Amsterdam
Postbus 75507
1070 AM Amsterdam
Servicedesk 020 521 81 80
Fax 020 312 88 88
E-mail [email protected]
Internet www.alex.nl
Mobiel internet https://mobiel.alex.nl
3
2. Overeenkomsten en instellingen
In dit hoofdstuk vindt u informatie over de instellingen die u dient te activeren om in (marginvereisende) derivaten
te kunnen handelen. U vindt de instellingen onder ‘Mijn Alex’ en hier kunt u vervolgens de bijbehorende overeenkomsten downloaden. U dient de overeenkomsten ingevuld en ondertekend naar Alex op te sturen.
2.1 Overeenkomsten
Als u wilt handelen in opties en futures, kunt u dat op het openingsformulier van uw Alex rekening aangegeven
hebben. Als u dat niet heeft gedaan en later toch wilt gaan handelen in opties zonder margin, dan ondertekent
u de Overeenkomst Opties. Wanneer u in marginvereisende opties wilt beleggen dan dient u de Overeenkomst
Margin in te vullen en op te sturen.
Voor futures is een aparte instelling met de bijbehorende Overeenkomst Futures beschikbaar. Vervolgens kunt u
handelen in futures genoteerd aan NYSE Euronext Liffe, CME en Eurex. Wanneer u beschikking wenst te krijgen
over realtime Eurex koersen dan dient u hiervoor een betaald abonnement af te nemen (zie 2.2.2). Meer informatie over deze beurzen vindt u in hoofdstuk 5.1.2, 5.2 en 5.3.
U kunt de overeenkomsten zelf uitprinten of laten opsturen via de website van Alex. U gaat hiervoor naar ‘Mijn
Alex’ -> ‘Instellingen’.
2.2 Instellingen
Zodra u voor één of meerdere van bovengenoemde beleggingsmogelijkheden heeft gekozen, worden, na
acceptatie, voor u de handelsmogelijkheden geactiveerd.
2.3 Overeenkomsten stopzetten
Zoals in hoofdstuk 2.2.1 is aangegeven, worden na acceptatie één of meerdere handelsmogelijkheden geactiveerd wanneer u voor kiest voor het beleggen in (marginvereisende) opties en futures. U kunt er altijd voor kiezen
om deze instellingen via de website weer te deactiveren. Dit betekent dat u dan niet meer kunt handelen in opties
waarvoor geen margin is vereist of in opties en futures die wel margin vereisen. Als u nog bestaande posities
heeft, kunt u deze uiteraard nog wel sluiten via de Servicedesk.
Als u later toch weer in (marginvereisende) opties en futures wilt beleggen dan is het alleen mogelijk door de
betreffende overeenkomst ingevuld en ondertekend op te sturen naar Alex. U kunt deze overeenkomst downloaden op de website van Alex onder ‘Mijn Alex’ -> ‘Instellingen’. In uitzonderingsgevallen kan Alex na overleg de
overeenkomsten op een andere wijze accepteren.
4
3. Definities en begrippen
Hieronder vindt u in alfabetische volgorde een uitleg van begrippen die niet expliciet in de handleiding worden
uitgelegd.
Biedprijs
De prijs die de ‘markt’ wil betalen voor de aankoop van een bepaald effect.
Calloptie (kopen)
De koper van een calloptie heeft het recht om de onderliggende waarde tegen een vooraf afgesproken prijs aan
te schaffen. De koper hoopt op een stijging van de koers. Gelet op de hefboomwerking kan een kleine koersstijging van de onderliggende waarde een hoog winstpercentage op de oorspronkelijke investering in opties
opleveren.
Calloptie (schrijven)
De schrijver (= verkoper) van een calloptie neemt de verplichting op zich de onderliggende waarde tegen de
uitoefenprijs te leveren als hij daartoe wordt aangewezen. Hij ontvangt in ruil daarvoor de optiepremie. Bezit de
koper de onderliggende waarde niet, hij schrijft dan ongedekt, dan moet hij deze tegen de actuele hogere beurskoers kopen (zie ook hoofdstuk 8.3).
Cum-datum
Cum betekent letterlijk ‘met’. De cum-datum is de laatste beursdag waarop het aandeel inclusief dividend wordt
verhandeld.
Derivatenclearing
Een organisatie die belast is met het administreren, registreren, garanderen en zeker stellen van rechten en verplichtingen die voortvloeien uit derivatentransacties.
Ex-datum
Ex-datum is de beursdag waarop het aandeel exclusief dividend wordt verhandeld. Het dividend dat betaalbaar is
gesteld drukt de koers van het aandeel met de waarde van het dividend.
Future
IEen future is een overeenkomst tot koop of verkoop van een goed of financiële waarde die op een bepaald tijdstip in de toekomst door de verkoper aan de koper moet worden geleverd. Dit tegen een prijs die bij het aangaan
van het contract wordt vastgelegd.
In-the-money
Een optie is in-the-money als deze intrinsieke waarde heeft. Callopties zijn in-the-money als de uitoefenprijs
lager is dan de koers van de onderliggende waarde. Putopties zijn in-the-money als de uitoefenprijs hoger is dan
de koers van de onderliggende waarde.
Laatprijs
De prijs die ‘de markt’ wil ontvangen voor de verkoop van een bepaald effect.
Optie
Een optie geeft de koper het recht gedurende een vastgestelde termijn een vaste hoeveelheid van de onderliggende waarde tegen een overeengekomen prijs te kopen (callopties) dan wel te verkopen (putoptie).
Optieklasse
Alle call- en putopties samen die betrekking hebben op een en dezelfde onderliggende waarde. In de optieklasse
AH zitten dus alle opties die betrekking hebben op Ahold.
5
Optieserie
Een optieserie is uniek. Elke serie is te onderscheiden in expiratiedatum en uitoefenprijs. Een voorbeeld van een
optieserie is: AH C DEC 2012 10,00. De expiratiedatum is december 2012 en de uitoefenprijs is € 10,00.
Putoptie (kopen)
De koper van een putoptie heeft het recht om de onderliggende waarde tegen een vooraf afgesproken prijs te
verkopen. De koper van een putoptie hoopt op een koersdaling. Gelet op de hefboomwerking kan een kleine
koersdaling van de onderliggende waarde een hoog winstpercentage op de oorspronkelijke investering in opties
opleveren.
Putoptie (schrijven)
De schrijver (= verkoper) van een putoptie neemt de verplichting op zich de onderliggende waarde tegen de uitoefenprijs te kopen als hij daartoe wordt aangewezen. Hij ontvangt in ruil daarvoor de optiepremie. Als de koers
van de onderliggende waarde beneden de uitoefenprijs daalt, is de kans reëel dat de putoptie wordt uitgeoefend.
Van de schrijver wordt dan geëist dat hij de onderliggende waarde koopt tegen een hogere prijs dan de actuele
beurskoers (zie ook hoofdstuk 8.3).
TOM Broker B.V.
De beleggingsonderneming die door middel van TOM Smart Execution orders kan uitvoeren voor derden.
TOM B.V.
De beleggingsonderneming die TOM MTF exploiteert.
TOM Smart Execution
Het orderuitvoeringsmechanisme van TOM Broker B.V. die op meerdere beurzen tegelijk kan zoeken naar de
beste prijs voor (Derivaten)order(s).
6
4. Risico’s van derivaten
In de Basishandleiding Alex, hoofdstuk Risico’s, worden de kenmerken en risico’s beschreven van de Effecten
waarin u via Alex kunt handelen. Daarnaast wordt ingegaan op de algemene risico’s die met beleggen verband
houden. In deze Handleiding Derivaten worden de risico’s die aan het beleggen in derivaten zoals opties en futures zijn verbonden beschreven en het grote belang van kennis om op een verantwoorde wijze in deze derivaten
te kunnen beleggen. Alex raadt u aan beide handleidingen goed door te nemen, zodat u zich bewust wordt van
de risico’s die het beleggen in opties en futures meebrengen.
4.1 Het belang van kennis
Aan de handel in opties en futures kunnen grote risico’s zijn verbonden. U dient precies te begrijpen welke risico’s
met deze derivaten en specifieke beleggingen in opties en futures gepaard kunnen gaan, zodat u kunt bepalen of
u die risico’s financieel kunt dragen en of die risico’s aanvaardbaar zijn in het kader van uw beleggingsdoelstelling.
Zonder kennis van zaken is het onverstandig om te beleggen. Dat geldt in het bijzonder voor derivaten. Wij raden
u aan alleen gebruik te maken van speciale optiestrategieën zoals spreads, straddles en strangles als u precies
begrijpt wat de werking van dergelijke strategieën is en welke risico’s daaraan zijn verbonden.
4.2 Risico’s van geschreven opties en futures
In het bijzonder aan het verkopen (schrijven) van opties en het kopen of verkopen van futures zijn zeer grote
financiële risico’s verbonden. De op u rustende verplichting tot het stellen van zekerheid (margin) bij transacties
in dergelijke producten betekent niet dat uw financiële risico’s zijn beperkt tot de omvang van die margin. Het is
mogelijk dat de verliezen die uit uw posities voortvloeien de waarde van de door u verschafte margin overtreffen.
4.3 Risico’s specifieke beleggingsinstrumenten
Op pagina 8 vindt u een tabel met algemene beschrijvingen en risico’s van de belangrijkste derivaten. Realiseert u
zich dat de exacte specificaties van de beleggingsinstrumenten soms kunnen afwijken. Informeert u zich vooraf
dus goed. De risico’s van de onderlinge beleggingsinstrumenten moeten steeds worden getoetst aan het totale
risico van uw beleggingsportefeuille. Het maximale risico verschilt per beleggingsinstrument. Soms kunt u alleen
uw gehele inleg verliezen, maar het is ook mogelijk om meer dan uw inleg te verliezen wanneer u bijvoorbeeld
gebruik heeft gemaakt van een kredietfaciliteit.
4.4 Risico’s calamiteiten
Realiseert u zich dat calamiteiten in de vorm van storingen bij de handel in derivaten sneller voor schade kunnen
zorgen. Daarom is het van het grootste belang dat u alert bent op het correcte statusverloop van uw orders. U
bent namelijk zelf verantwoordelijk voor het melden van eventuele afwijkingen in het statusverloop.
Mocht uw order worden geweigerd door de Beurs dan is het raadzaam om bij de servicedesk navraag te doen
naar de reden hiervan. Daarnaast is het altijd noodzakelijk om schade direct te melden om voor een eventuele
vergoeding in aanmerking te komen. Hierbij merken wij op dat Alex en externe partijen zich in de regel hebben
ingedekt tegen aansprakelijkheid voor schade door calamiteiten, en dat eventuele schade voor uw rekening komt.
7
Opties kopen
Een optie geeft de koper het recht gedurende een vastgestelde termijn een vaste hoeveelheid van de onderliggende waarde tegen een overeengekomen prijs te kopen (callopties) danwel te verkopen (putopties). Het maximale verlies bij een long call en long put
is de geïnvesteerde premie.
Opties schrijven
Een belegger die een optie verkoopt (schrijver) neemt de verplichting op zich, indien
hij daartoe wordt aangewezen, per optie de vaste hoeveelheid van de onderliggende
waarde te verkopen (calloptie) respectievelijk te kopen (putoptie) tegen de vastgestelde
prijs. Bij een short call is het verlies onbeperkt en bij een short put is het maximale verlies
het verschil tussen de uitoefenprijs en de ontvangen premie.
Futures
Een future is een overeenkomst tot koop of verkoop van een goed of financiële waarde
die op een bepaald tijdstip in de toekomst door de verkoper aan de koper moet wordt
geleverd. Dit tegen een prijs die bij het aangaan van het contract wordt vastgelegd. Op de
derivatenmarkt van Euronext worden futures verhandeld op diverse financiële waarden
zoals aandelenindices en valuta’s.
Bij het kopen van een future (long gaan) kunt u maximaal het verschil tussen de aankoopprijs en 0 verliezen (de AEX-index) kan niet negatief worden. Het maximale verlies bij het
verkopen van een future (short gaan) is onbeperkt (de AEX-index kan onbeperkt stijgen).
8
5. Beurzen
U kunt via uw Alex beleggingsrekening beleggen in opties en futures op de volgende beurzen:
Beurs
Producten
TOM MTF
opties
NYSE Euronext Liffe Amsterdam
opties, futures
NYSE Euronext Liffe Brussel
opties
NYSE Euronext Liffe Parijs
opties
Amerikaanse optiemarkt
opties
Eurex
futures
Chicago Mercantile Exchange (CME)
futures
Wij wijzen er op dat vanaf het moment dat opties op TOM MTF te verhandelen zijn, uw orders worden uitgevoerd
op het platform van TOM MTF. Meer informatie met betrekking tot welke optieseries worden verhandeld op
TOM MTF is na te lezen op www.alex.nl/tom.
In de volgende paragrafen vindt u een korte beschrijving van de verschillende beurzen en producten.
5.1 TOM MTF
TOM MTF is een multilaterale handelsfaciliteit gevestigd te Amsterdam. De handelsfaciliteit wordt geëxploiteerd
door de beleggingsonderneming TOM B.V.
Op TOM MTF wordt naast derivaten (opties) ook gehandeld in ETF’s en aandelen die genoteerd zijn en verhandeld
worden op andere beurzen.
5.1.1 Opties
Op TOM MTF wordt er gehandeld in opties. U kunt echter niet handelen in ‘restricted series’. De handel in deze
optieseries is voorbehouden aan professionele partijen. Daarnaast komt het incidenteel voor dat u uitsluitend
sluitingstransacties kunt plaatsen in bepaalde optieseries. Een voorbeeld hiervan zijn opties, die als gevolg van
bijvoorbeeld een splitsing, een kleinere of grotere handelseenheid hebben dan 100.
Vanaf het moment dat opties op TOM MTF te verhandelen zijn, worden uw orders uitgevoerd op het platform
van TOM MTF. Meer informatie met betrekking tot welke optieseries worden verhandeld op TOM MTF is na
te lezen op www.alex.nl/tom. Opties die worden verhandeld op TOM MTF voldoen aan een aantal standaardvoorwaarden (contractspecificaties). De standaardisatie heeft onder andere betrekking op de contract- grootte,
de looptijd, laatste handelsdag, de uitoefenprijs, de stijl van de optie en de levering- of afrekencondities. De
contractspecificaties van alle opties die op TOM MTF worden verhandeld zijn gelijk aan de optiecontracten die op
NYSE Euronext Liffe worden verhandeld. U krijgt dus in feite hetzelfde product. Het enige verschil is dat Holland
Clearing House, de aan TOM MTF verbonden Derivatenclearing, de optietransacties afwikkelt en niet LCH Clearnet, de aan NYSE Euronext Liffe verbonden Derivatenclearing. U vindt de contractspecificaties op www.tommtf.
eu. Meer informatie over onder andere de handelstijden van TOM MTF vindt u in bijlage 1.
5.1.2 TOM Smart Execution
TOM MTF werkt samen met TOM Smart Execution. TOM Smart Execution is een zoekmachine die de bied- en
laatprijzen op meerdere Beurzen vergelijkt en de beste uitvoeringsprijs voor uw optieorder(s) selecteert. Zodra de
beste uitvoeringsprijs voor u is geselecteerd, wordt uw ingelegde order uitgevoerd op TOM MTF tegen die beste
uitvoeringsprijs.
9
Voorbeeld
Beste uitvoeringsprijs TOM MTF
Op het moment dat u een kooporder van 3 contracten plaatst, heeft Euronext een laatprijs van € 8,50. TOM
MTF heeft een laatprijs van € 8,45. TOM Smart Execution vergelijkt beide laatprijzen en constateert dat u
op TOM MTF beter uit bent. U koopt vervolgens de opties voor € 8,45 op TOM MTF. Uw voordeel dankzij
de zoekmachine van TOM is 15 Euro (3 contracten * contractgrootte van 100 * 0.05).
Beste uitvoeringsprijs Euronext
Op het moment dat u een kooporder plaatst, heeft Euronext een laatprijs van € 8,45. TOM MTF heeft een
laatprijs van € 8,50. TOM Smart Execution vergelijkt beide laatprijzen en constateert dat de laatprijs op
Euronext lager is. Uw transactie wordt uitgevoerd op TOM MTF tegen de lagere laatprijs die TOM Smart
Execution op Euronext heeft gevonden.
5.1.3 Handel op TOM MTF
De handel op TOM MTF begint met een pre-openingsfase. Vanaf ongeveer twee uur voor opening kunnen orders
wordt ingelegd, gewijzigd of geroyeerd. Om 9.00 uur begint de uncrossing (= openingsrotatie). Tijdens deze openingsrotatie wordt ook gekeken of combinatieorders kunnen worden uitgevoerd. Hierna gaat de doorlopende
handel van start. Deze periode eindigt bij opties om 17:30 uur en bij futures om 22.00 uur.
Let op! Bestensorders kunt u pas plaatsen na de uncrossing (= openingsrotatie).
5.2 NYSE Euronext Liffe
Onder NYSE Euronext Liffe vallen de derivatenmarkten in Amsterdam, Brussel, Parijs, Lissabon en de Liffe (The
London International Financial Futures and Options Exchange) in Londen. Op deze beurzen vindt verhandeling
plaats van opties en futures op onderliggende waarden zoals aandelen, indices en valuta’s. Bij Alex kunt u uitsluitend handelen in opties en futures op NYSE Euronext Liffe Amsterdam en in opties op NYSE Euronext Liffe Brussel
en NYSE Euronext Liffe Parijs.
5.2.1 Opties
Op NYSE Euronext Liffe worden aandelen-, index- en valutaopties verhandeld. Op NYSE Euronext Liffe kan niet
worden gehandeld in ‘restricted series’. De handel in deze optieseries is voorbehouden aan professionele partijen.
Daarnaast komt het incidenteel voor dat uitsluitend sluitingstransacties geplaatst kunnen worden in bepaalde optieseries. Een voorbeeld hiervan zijn opties, die als gevolg van bijvoorbeeld een splitsing, een kleinere of grotere
handelseenheid hebben dan 100.
Alle opties voldoen aan een aantal standaardvoorwaarden (contractspecificaties). De standaardisatie heeft onder
andere betrekking op de contractgrootte, de looptijd, laatste handelsdag, de uitoefenprijs, de stijl van de optie en
de levering- of afrekeningcondities. De contractspecificaties van alle opties die op NYSE Euronext Liffe worden
verhandeld, vindt u op www.euronext.com. Meer informatie over onder andere de handelstijden vindt u in bijlage
1.
5.2.2 Futures
U kunt via uw Alex rekening handelen in alle op NYSE Euronext Liffe Amsterdam verhandelde financiële futures
(index- en valutafutures). Ook de futures op NYSE Euronext Liffe Amsterdam zijn gestandaardiseerd. De standaardisatie heeft onder andere betrekking op de contractgrootte en expiratiedatum. De contractspecificaties van alle
futures die op NYSE Euronext Liffe Amsterdam worden verhandeld, vindt u in op www.euronext.nl.
De koper van een future heeft de verplichting de onderliggende waarde van de future af te nemen, de verkoper
om deze te leveren. De koers van een future komt tot stand door vraag en aanbod en heeft een relatie met de
onderliggende waarde. Behalve door de koers van de onderliggende waarde wordt de futurekoers ook beïnvloed
10
door de rentestand en de eventuele dividenden of coupons die over de onderliggende waarde worden uitgekeerd. Daardoor kan het voorkomen dat een koersstijging of koersdaling van de onderliggende waarde niet of
niet-evenredig is terug te vinden in de koersontwikkeling van de future.
Een belegger die een future koopt, doet een openingsaankoop. Er ontstaat een longpositie. De koper maakt
winst als de koers van zijn future stijgt en verlies als deze daalt. Een belegger die een future verkoopt, doet een
openingsverkoop. Er ontstaat dan een shortpositie. De verkoper maakt winst als de koers van zijn future daalt en
verlies als deze stijgt. Met een sluitingsverkoop sluit de koper zijn longpositie en met een sluitingskoop sluit de
verkoper zijn shortpositie.
Voorbeeld 1
Stel, het is de 3e donderdag van november en de AEX-index staat op 425. Een belegger verwacht een
stijging van de AEX en koopt twee FTI-contracten tegen een koers van 426. De futures lopen af op de
3e vrijdag van november. Elk FTI-contract heeft betrekking op tweehonderd maal de waarde van de index.
Aan het eind van de dag sluit de AEX-index op 427 en is de slotstand van het FTI-contract 427,50. In dit
geval ontvangt de belegger 1,50 punt koerswinst x 2 contracten x € 200,– per punt = € 600. Iedere dag
worden de winsten en verliezen namelijk direct geldelijk verrekend (cash settlement).
Op vrijdag, expiratiedag, besluit de belegger de gekochte futures niet te verkopen maar om zijn openstaande positie via NYSE Euronext Liffe te laten afwikkelen. Dit gebeurt tegen de settlement- of expiratiekoers.
Deze koers wordt door NYSE Euronext Liffe vastgesteld (zie hoofdstuk 9.5). De expiratiekoers is deze vrijdag
427. Ten opzichte van de slotkoers van donderdag verliest de belegger dus: 427 – 427,50 = 0,50 punten.
Hij moet daarom bijstorten: 0,50 punten koersverlies x 2 contracten x € 200 = € 200. Omdat de positie is
afgewikkeld, komt de margin weer vrij.
Het uiteindelijke resultaat is gelijk aan de som van de resultaten op donderdag en vrijdag.
Dus: € 600 winst -/- € 200 verlies = € 400 winst.
5.2.3 Handel op NYSE Euronext Liffe
De handel op NYSE Euronext Liffe begint met een pre-openingsfase. Vanaf ongeveer twee uur voor opening van
de beurs kunnen orders worden ingelegd, gewijzigd of geroyeerd. Om 9.00 uur begint de uncrossing (= openingsrotatie). Tijdens deze openingsrotatie wordt ook gekeken of combinatieorders kunnen worden uitgevoerd.
Hierna gaat de doorlopende handel van start. Deze periode eindigt bij opties om 17:30 uur en bij futures om 22.00
uur.
Let op! Bestensorders kunt u pas plaatsen na de uncrossing (= openingsrotatie).
5.3 Handelen in Amerikaanse opties
Bij Alex kunt u in een groot aantal Amerikaanse optiecontracten handelen. U handelt bij Alex via onze Amerikaanse broker Pershing die op verschillende Amerikaanse optiebeurzen is aangesloten. Pershing maakt net als
TOM (zie ook paragraaf 5.1.2.) gebruik van een smart order router die op zoek gaat naar de beste prijs voor uw
optieorders. Er zijn in totaal negen optiebeurzen waar uw order uitgevoerd op kan worden:
CBOE
BATS
Boston Options Exchange
C2 Options Exchange, Inc.
International Securities Exchange, LLC
NASDAQ OMX PHLX
NASDAQ Options Market
11
NYSE Amex Options
NYSE Arca Options
Het is ook mogelijk dat uw order op het interne platform van Pershing wordt uitgevoerd.
5.3.1. Amerikaanse en Nederlandse opties: overeenkomsten en verschillen
De contractspecificaties van de Amerikaanse opties die u bij Alex kunt verhandelen zijn gelijk aan die van Nederlandse opties. Ook de expiratie vindt plaats op de derde vrijdag van de maand. De handelstijden waarop u via uw
beleggingsrekening in Amerikaanse opties kunt beleggen zijn afwijkend van de reguliere handelstijden. In bijlage
1 vindt u de geldende handelstijden. Daarnaast zijn in deze bijlage de koersinformatie en ordertypen die gelden
voor de Amerikaanse opties nader uitgewerkt. Het is niet mogelijk om een combinatieorder te plaatsen.
U kunt alleen in Amerikaanse opties handelen met als onderliggende waarde aandelen. Dit zijn ‘Amerikaanse stijl’
opties waarbij de koper op ieder moment gedurende de looptijd zijn optie kan uitoefenen. (zie ook hoofdstuk
7.3.2.). Als u een Amerikaanse optie wilt uitoefenen kunt u telefonisch contact opnemen met de Servicedesk. Als
een longoptie na sluiting van de beurs op expiratiedag 2% of meer ‘in-the-money’ is, dan zal Alex de expirerende
optie net als bij Nederlandse opties uitoefenen. Hiervoor brengt Alex kosten in rekening. Wij adviseren u om altijd
zelf tijdig uw optieposities te sluiten of uit te oefenen (Zie ook 9.4.3.2).
De methode om uw marginverplichting vast te stellen is gelijk aan die bij Nederlandse opties (zie ook hoofdstuk
7 over de marginverplichting). Alex bepaalt de hoogte van het marginpercentage voor elke optieserie op basis
van de volatiliteit van de onderliggende waarde. Alex heeft de vrijheid om bij specifieke marktomstandigheden de
marginpercentages te verhogen.
5.3.2 Valutarisico en dollars
Amerikaanse opties noteren net als de onderliggende aandelen zelf in dollars. Het kan dus gebeuren dat uw visie
juist is, maar dat u toch geld verliest omdat de dollar in waarde daalt ten opzichte van de euro.
Let op. De afwikkeling van transacties in Amerikaanse opties verloopt via uw dollarrekening. Als uw dollarrekening een negatief saldo vertoont (ondanks dat uw eurorekening op dat moment een positief saldo vertoont) betaalt u hierover debetrente. Als u dit wilt voorkomen, dan kunt u eerst een geldboeking doen van uw eurorekening
naar uw dollarrekening.
5.4 Eurex futures
Eurex is de Duits-Zwitserse derivatenbeurs en de grootste beurs voor in euro’s genoteerde opties en futures ter
wereld. Nederlandse beleggers handelen vooral in de aan Eurex genoteerde Dow Jones Eurostoxx 50 future en
de DAX future. Daarnaast kunt u beleggen in een future op de Zwitserse index, de FMSI en in een future op de
Eurostoxx Europe 50 index, de FSTX. Handel in deze futures vindt plaats tussen 8:00 uur en 22:00 uur.
U kunt ook handelen in de Eurex futures Bund (FGBL), Bobl (FGBM) en Schatz (FGBS). Dit zijn futures op Duitse
staatsobligaties met een coupon van 6% en een looptijd van 1,75 tot 10,5 jaar. Verder kunt u handelen in twee
futures op Italiaanse staatsobligaties, de FBTS en FBTP. Dit zijn eveneens futures op staatsobligaties met een coupon van 6% en een looptijd variërend van 2 tot 11 jaar.
12
In onderstaande tabel vindt u de genoemde futures met de looptijd van de onderliggende staatsobligaties. Voor
de volledige contractspecificaties verwijzen wij naar de website van Eurex; www.eurexchange.com.
Naam
Ticker
Resterende looptijd
Ticksize
Waarde
SMI® Futures
FSMI
nvt
1
CHF 10
STOXX® Europe 50 Index Futures
FSTX
nvt
1
EUR 10
Euro-Schatz Futures
FGBS
1,75 tot 2,25 jaar
0,005
EUR 5
Euro-Bobl Futures
FGBM
4,5 tot 5,5 jaar
0,01
EUR 10
Euro-Bund Futures
FGBL
8,5 tot 10,5 jaar
0,01
EUR 10
Short-Term Euro-BTP Futures
FBTS
2 tot 3,25 jaar
0,01
EUR 10
Long-Term Euro-BTP Futures
FBTP
8,5 tot 11 jaar
0,01
EUR 10
5.4.1 Fysieke levering niet toegestaan
Voor de Eurex futures FGBM, FGBL, FGBS, FBTS, en FBTP geldt een afwijkende expiratieprocedure.
De futures hebben bij afwikkeling een fysieke levering van de onderliggende waarde. Het is bij Alex niet toegestaan om deze futureposities middels fysieke levering af te laten wikkelen.
Om fysieke levering te voorkomen, bent u verplicht om uw futurepositie door te rollen dan wel te sluiten voor de
door Alex gestelde deadline, uiterlijk de derde dag voor expiratie. Door te handelen in een FGBM, FGBL, FGBS,
FBTS of FBTP gaat u automatisch akkoord met deze voorwaarde. Als houder van een van deze futures bij Alex
bent u geheel verantwoordelijk om op de hoogte te blijven van de afloopdatum van de futures en de gestelde
deadline door Alex.
Mocht u na het verstrijken van de deadline nog positie hebben in een expirerende future, dan heeft Alex het recht
over te gaan tot het sluiten van de positie middels een bestens order op uw rekening. Hiervoor brengt Alex een
extra bedrag van € 50 in rekening. Alex is niet aansprakelijk voor de prijs die gemaakt wordt bij het sluiten van de
positie. Een eventueel nog lopende order in de positie wordt door Alex geannuleerd.
5.4.2 Laatste handelsdag (tot 12:00 uur)
Op de 10e kalenderdag van de maand is de leverings- en betalingsdatum. Indien de 10e geen handelsdag is, dan
is het de eerstvolgende handelsdag. De laatste handelsdag bij Alex is drie handelsdagen voor de leverings- en
betalingsdatum. U dient op deze dag uw openstaande posities in expirerende FGBM, FGBL, FGBS, FBTS en FBTP
futures voor 12:00 uur te sluiten. Wanneer u dit niet doet, sluit Alex diezelfde middag uw nog openstaande positie
(s). Hiervoor wordt € 50 in rekening gebracht.
5.5 Chicago Mercantile Exchange (CME)
De Chicago Mercantile Exchange (CME) is de grootste futurebeurs in de Verenigde Staten en de op een na
grootste futurebeurs in de wereld. U kunt via uw Alex beleggingsrekening handelen in de indexfutures E-MINI
Nasdaq 100, E-MINI S&P 500, E-MINI Russel 2000, E-MINI S&P Midcap 400 en NIKKEI 225 dollar based. De contractspecificaties voor deze futures kunt u opvragen bij de servicedesk. In de contractspecificaties vindt u informatie over de contractgrootte, de contractmaanden, expiratiedatum, de afrekeningscondities en de hoogte van
de initial margin.
De handelstijden waarop u via uw beleggingsrekening in CME-futures kunt beleggen zijn afwijkend van de reguliere handelstijden. In bijlage 1 vindt u de geldende handelstijden. Daarnaast zijn in deze bijlage de koersinformatie en ordertypen die gelden voor de CME-futures nader uitgewerkt.
13
6. Orders en fiattering
6.1 Opgeven van orders
Via internet en telefonisch via de servicedesk kunt u orders plaatsen en annuleren.
6.1.1 Ordertypen
U heeft bij het plaatsen van orders de keuze tussen verschillende ordertypen. Niet ieder ordertype is op elke
Beurs mogelijk. In bijlage 1 ziet u welke ordertypen u op de verschillende beurzen kunt plaatsen.
6.1.2 Dag- en doorlopende orders
Voor opties kunt u een dag- of doorlopende order opgeven. Voor futures zijn alleen dagorders mogelijk.
6.1.3 ‘Dubbeldraaien’
Bij ‘dubbeldraaien’ wilt u een longpositie in een bepaalde optieserie of future omzetten in een shortpositie of
andersom. U moet hiervoor twee orders plaatsen: een order om uw bestaande positie te sluiten en een order om
uw nieuwe positie te openen. Het is niet toegestaan om zowel een long- als een shortpositie in dezelfde serie te
hebben. Zorgt u er daarom voor dat de sluitingsorder van uw bestaande positie altijd eerder wordt uitgevoerd dan
uw openingsorder. Dit betekent dat u de limieten hierop moet afstemmen.
Voorbeeld 1
Stel u heeft de volgende longpositie: 1 index optie gebaseerd op de AEX strike 350.
Voor deze serie gelden op dat moment de volgende koersen:
biedprijs: € 12,00
laatprijs: € 12,20
Uw vertrouwen in de AEX is gedaald en u verwacht een daling van de AEX in plaats van een stijging. U wilt
daarom uw longpositie omzetten in een shortpositie. Omdat zowel een long- als shortpositie in dezelfde
serie niet is toegestaan, moet u ervoor zorgen dat u eerst uw bestaande longpositie sluit. Daarna kunt u
een shortpositie in deze serie innemen. Dit betekent dat u twee orders moet plaatsen, waarbij de limieten
zodanig zijn dat de sluitingsverkoop altijd eerder wordt uitgevoerd dan de openingsverkoop.
U zou de volgende orders kunnen plaatsen:
Sluitingsverkoop: verkoop van de indexoptie gebaseerd op de AEX 350 met een limiet van € 11,95
Openingsverkoop: verkoop van de indexoptie gebaseerd op de AEX 350 met een limiet van € 12,00
6.1.4 Combinatieorder
Bij een combinatieorder plaatst u gelijktijdig twee (combinatieorders met meer dan twee ‘poten’ is niet mogelijk
via Alex) optie orders in een optiefonds. Spreads, straddles en strangles zijn enkele voorbeelden van combinatieorders. Alleen de door de Beurs vastgestelde tweepotige combinatieorders gelden als combinatieorder. Andere
combinaties kunt u dus niet als combinatieorder opgeven.
Let op! de Beurs is gerechtigd om de orderstatus van één van beide poten van de combinatie te veranderen.
Een combinatieorder bestaat uit twee verschillende orders. Dit betekent dat u dus ook voor beide orders transactiekosten betaalt.
14
6.2 Fiattering
Bij elke opdracht vindt in eerste instantie controle plaats op de juistheid van de opdracht (bijvoorbeeld of de
optieserie bekend is). Vervolgens wordt uw vrije bestedingsruimte en het effect van de order op de vrije bestedingsruimte berekend en met elkaar vergeleken. Als de bestedingsruimte voldoende is, wordt uw order gefiatteerd. De fiatteringsregels worden door Alex zeer strikt gehanteerd. Meer informatie over de vrije bestedingsruimte vindt u in de Basishandleiding Alex, paragraaf 6.1.
6.2.1 Fiattering bij longposities in opties
Bij een openingskoop in opties wordt gecontroleerd of uw vrije bestedingsruimte voldoende is. Als dit het geval
is, wordt uw order gefiatteerd en direct verwerkt in uw vrije bestedingsruimte. Bij een sluitingsverkoop wordt
gekeken of u de opties in positie heeft dan wel of de opties geblokkeerd zijn doordat u reeds een opdracht tot
uitoefenen van uw positie (exercise) heeft gegeven. Een sluitingsverkoop wordt pas in de vrije bestedingsruimte
verwerkt nadat de order is uitgevoerd.
6.2.2 Fiattering bij shortposities in derivaten
De fiattering is gecompliceerder wanneer u shortposities in opties aangaat of wanneer u belegt in futures. Dit
in verband met de daarmee samenhangende marginverplichting. Het systeem van Alex houdt bij het berekenen
van de marginverplichting rekening met bijna alle marginverlagende constructies en de door u te ontvangen
optiepremie.
Een openingsverkoop wordt direct verwerkt in uw vrije bestedingsruimte. Bij een sluitingskoop wordt gekeken of
u de opties of futures in positie heeft. Als u een positie sluit die wordt gebruikt in een door Alex erkende optie- of
futurecombinatie, wordt tevens rekening gehouden met het mogelijke margineffect. Een sluitingskoop wordt pas
in de vrije bestedingsruimte verwerkt nadat de order is uitgevoerd.
6.3 Derivaten in portefeuille en geldrekening
6.3.1 Verwerking van optie orders
Zodra uw optie order is uitgevoerd, werkt Alex uw portefeuille en geldrekening bij. Uw transactie is dan echter
nog niet ‘gesettled’ met de beurs. De daadwerkelijke betaling en levering of ontvangst van een optietransactie
vindt namelijk pas plaats op de eerste beursdag na de transactiedatum. Ditzelfde geldt voor de valutadatum van
uw transactie. Houdt u hier rekening mee als u een geldbedrag weg boekt nadat u een verkooptransactie heeft
geplaatst. Er kan hierdoor tijdelijk een debetstand op uw geldrekening ontstaan waarover u debetrente betaalt.
Voorbeeld 2
Stel, u koopt op 1 februari ter waarde van € 1.000 opties.
De afrekeningen vinden dan op de volgende data plaats.
Transactiedatum: 1 februari
Datum afschrijving geldrekening: 1 februari
Settlement- en valutadatum: 2 februari
6.3.2 Verwerking van future orders
Zodra uw future order tot uitvoering komt, wordt deze direct verwerkt in uw portefeuille. De afschrijving van de
transactiekosten en de verrekening van de variation margin (zie ook hoofdstuk 6.2.3) op uw geldrekening vindt
plaats op de eerste beursdag na de transactiedatum. Tijdens expiratie vindt de afschrijving van de transactiekosten en de verrekening van de variation margin plaats op de eerste dag na expiratiedatum, meestal de zaterdag.
Er wordt dan één transactie gemaakt waarin de variation margin van alle future orders van de vorige beursdag in
één keer worden afgerekend op uw geldrekening. De settlement en valutering van future orders vindt plaats op
de eerste beursdag na de transactiedatum.
15
Voorbeeld 3
Stel, u koopt op 15 april een FTI op 350. Aan het eind van de dag staat de FTI op 355. U heeft dus een winst
gemaakt van € 1.000 (exclusief transactiekosten). De afrekeningen vinden dan op de volgende data plaats.
Transactiedatum: 15 april
Datum afschrijving transactiekosten van geldrekening: 16 april
Datum verrekening variation margin op geldrekening: 16 april
Settlement- en valutadatum: 16 april
6.4 Verwerking van orders op de Beurs
6.4.1 Terugmelding van orders
Nadat u uw order heeft geplaatst, kunt u via internet of de servicedesk de status van uw order opvragen. Het is
ook mogelijk de uitvoering van uw order via SMS of e-mail te ontvangen. Hiervoor sluit u hier de gratis handelsinstelling ‘Actief terugmelden orderstatus’ af. Als u deze instelling activeert, zendt Alex u automatisch een bevestiging van annuleringen van orders.
Als een order volledig is uitgevoerd, wordt de uitvoering onder voorbehoud aan u teruggemeld. De Beurzen hebben namelijk het recht om de volgende beursdag tot 14.00 uur de status van uw order te wijzigen. Dit kan onder
meer gebeuren als een verkeerde koers is afgegeven of als blijkt dat de order in het geheel niet is uitgevoerd.
Orders die om wat voor reden dan ook niet door de Beurs worden geaccepteerd, worden door de Beurs geannuleerd. Ook limietorders die buiten de door de Beurs vastgestelde prijsranges vallen, worden direct geannuleerd.
De reden van de annulering vindt u terug in de orderstatus.
Heeft u vragen of opmerkingen over (de uitvoering van) uw order, dan verzoeken wij u direct telefonisch contact
op te nemen met de servicedesk. U kunt uiteraard ook een e-mail sturen naar [email protected].
16
7. Marginverplichting
De marginverplichting is het vereiste bedrag in geld of effecten dat moet worden gedeponeerd ter dekking van
een positie in futures en/of een positie in ongedekt of gedeeltelijk gedekt geschreven opties. De marginverplichting dient als zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen die uit de positie kunnen voortvloeien.
Zoals u in hoofdstuk 6 van de Basishandleiding Alex kunt lezen, is de marginverplichting een van de componenten
van de vrije bestedingsruimte. De berekening van de marginverplichting vindt realtime plaats. De hoogte van uw
marginverplichting, die continu kan veranderen, is via internet voor u op ieder gewenst moment opvraagbaar.
7.1 Margin bij opties
Het marginpercentage wordt door Alex berekend op basis van de beweeglijkheid (volatiliteit) van de onderliggende waarde. Voor aandelenopties wordt gekeken naar de volatiliteit over een periode van drie maanden en naar
de volatiliteit over een periode van een half jaar. Vervolgens bepaalt de hoogste volatiliteit het marginpercentage.
Voor indexopties wordt een gewogen gemiddelde volatiliteit over een langere periode bepaald. Hierbij geldt dat
een hoge volatiliteit in het recente verleden zwaarder weegt dan een hoge volatiliteit in een verder verleden. De
margin bij aandelenopties en valutaopties is gelijk aan de hoogste uitkomst van de onderstaande formules:
1. Calloptie: {laatprijs + [margin % x (2 x laatprijs aandeel – uitoefenprijs)]} x contractgrootte
Putoptie: {laatprijs + [margin % x (2 x uitoefenprijs – biedprijs aandeel)]} x contractgrootte
2. Laatprijs x 1,25 x contractgrootte
3. (Laatprijs + € 0,50*) x contractgrootte
* Alex heeft de mogelijkheid om deze eenheid aan te passen.
(deze waarde kan verschillen per onderliggende waarde)
Voorbeeld 1
U heeft een AGN call Dec 2010 5,- geschreven. De laatprijs van deze optie is € 0,80 en de waarde van het
aandeel Aegon is op dat moment € 5,20. Indien op dat moment voor Aegon een marginpercentage geldt
van 25% dan wordt de margin als volgt berekend:
1. Margin = 0,80 + [0,25 x (2 x 5,20 – 5)] x 100 = € 215,- per contract.
2. Volgens de tweede formule is de margin: 0,80 x 1,25 x 100 = € 100,- per contract.
3. Volgens de derde formule is de margin: (0,80 + 0,50) x 100 = € 130,- per contract.
Voor deze ongedekt geschreven calloptie geldt een margin van € 215,- per contract.
Voorbeeld 2
U heeft een AGN put Dec 2010 5,60 geschreven. De laatprijs van deze optie is € 0,90 en de waarde van het
aandeel Aegon is op dat moment € 5,20. Indien op dat moment voor Aegon een marginpercentage geldt
van 25% dan wordt de margin als volgt berekend:
1. Margin = {0,90 + [0,25 x (2 x 5,60 – 5,20)]} x 100 = € 240,- per contract.
2. Volgens de tweede formule is de margin: 0,90 x 1,25 x 100 = € 112,50 per contract.
3. Volgens de derde formule is de margin: (0,90 + 0,50) x 100 = € 140,- per contract.
Voor deze ongedekt geschreven putoptie geldt een margin van € 240,- per contract.
17
7.1.1 Afwijkende margin indexopties
De margin bij indexopties is gelijk aan de hoogste uitkomst van de onderstaande formules:
1. Calloptie: {laatprijs + [margin % x (2 x prijs index – uitoefenprijs)]} x contractgrootte
Putoptie: {laatprijs + [margin % x (2 x uitoefenprijs – prijs index)]} x contractgrootte
2. Laatprijs x 1,25 x contractgrootte
3. (Laatprijs + € 3,00*) x contractgrootte
* Alex heeft de mogelijkheid om deze eenheid aan te passen.
Om de margin per contract te berekenen, vermenigvuldigt u de uitkomst van bovenstaande formule met de
handelseenheid. Dit is de gestandaardiseerde hoeveelheid onderliggende waarde bij een optiecontract. Het kan
voorkomen dat een optiecontract een afwijkende onderliggende waarde kent. De handelseenheid van aandelenen indexopties is in de regel 100 en van valutaopties € 10.000,- of $ 10.000,-.
Voorbeeld 3
U heeft een call Sep 2010 380 gebaseerd op de AEX index geschreven. De laatprijs van deze optie is € 2,90
en de stand van de AEX Index is op dat moment 336 punten. Indien op dat moment voor de AEX een marginpercentage geldt van 7,5% dan wordt de margin als volgt berekend:
1. Margin = 2,90 + [0,075 (2 x 336 – 380)] x 100 = € 2.480,- per contract.
2. Volgens de tweede formule is de margin: 2,90 x 1,25 x 100 = € 362,50 per contract.
3. Volgens de derde formule is de margin: (2,90 + 3,00) x 100 = € 590,- per contract.
Voor deze ongedekt geschreven putoptie geldt een margin van € 2.480,- per contract.
7.2 Margin bij futures
De margin bij futures bestaat uit een initial margin en een variation margin.
7.2.1 Initial margin
Kenmerkend voor de handel in futures is dat de investering bij het openen van een positie alleen uit een waarborgsom bestaat (plus uiteraard de bijkomende kosten van de transactie). Deze waarborgsom, de initial margin,
dient als zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen die uit het futurecontract voortvloeien en wordt op
uw vrije bestedingsruimte ingehouden. Bij het sluiten van de futurepositie valt deze margin weer vrij.
Alex bepaalt de hoogte van de initial margin op basis van de volatiliteit van de onderliggende waarde. Alex heeft
de vrijheid om bij specifieke marktomstandigheden de inital margin te verhogen. De actuele initial margins kunt
u opvragen bij de servicedesk of raadplegen op de klantensite van Alex.
7.2.2 Variation margin
Winsten en verliezen worden van dag tot dag bijgehouden en direct via uw geldrekening op basis van de slotkoers
van de betreffende future verrekend. Deze variation margin wordt realtime in uw vrije bestedingsruimte verwerkt.
Aan het eind van de handelsdag worden per leveringsmaand de slotnoteringen vastgesteld. Alex berekent de
volgende beursdag aan de hand van deze slotnoteringen van alle openstaande posities de winst of het verlies.
Dit is het positieve respectievelijk negatieve verschil tussen de slotnotering en de slotnotering van de beursdag
ervoor of de contractprijs bij het openen van een positie op dezelfde handelsdag. Het verschil, de variation margin, wordt de volgende beursdag ten gunste of ten laste van uw geldrekening geboekt (zie ook hoofdstuk 6.3.2).
7.3 Marginverplichting optie- en futurecombinaties
In deze paragraaf leest u of en hoe Alex de marginverplichting berekent voor de meest voorkomende optie- en
futurecombinaties. Er wordt niet nader ingegaan op de visie, mogelijke opbrengst en risico’s van de verschillende
combinaties.
18
7.3.1 (Gedeeltelijk) gedekt geschreven call
Bij een gedekt geschreven call heeft u een short call en de onderliggende waarde in bezit. Bij volledig gedekt
schrijven geldt geen marginverplichting. Als uw short call niet volledig is gedekt door de onderliggende waarde,
betaalt u alleen marginverplichting over het ongedekte deel. Dus heeft u een short call met 90 aandelen in portefeuille, dan berekent Alex slechts 10% van de in hoofdstuk 7.1 beschreven margin.
7.3.2 Call spread
Een call spread is een combinatie van een long call en een short call, waarbij de long call een gelijke of langere
looptijd heeft. In onderstaande voorbeelden ziet u wat de marginverplichtingen zijn bij de verschillende combinaties. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen opties Amerikaanse stijl, zoals bijvoorbeeld aandelenopties
en opties Europese stijl, zoals indexopties (zie ook hoofdstuk 9.2).
7.3.2.1 Amerikaanse stijl opties
Optiecombinatie
Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long call spread
long call < short call
long call = short call
geen marginverplichting
Long call spread
long call < short call
long call > short call
geen marginverplichting
Call backspread
long call > short call
long call = short call
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call
Call backspread
long call > short call
long call > short call
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call
7.3.2.2 Europese stijl opties
Optiecombinatie
Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long call spread
long call < short call
long call = short call
geen marginverplichting
Long call spread
long call ≤ short call
long call > short call
€ 250 per optie of marktwaarderegel*
Call backspread
long call > short call
long call = short call
uitoefenprijs long call -/uitoefenprijs short call
Call backspread
long call > short call
long call > short call
marktwaarderegel*
* De marktwaarderegel is het maximum van: (het verschil tussen de optiepremies x 100) + € 250,- (premie longpositie is lager dan premie
shortpositie) en houdt het verschil tussen de optiepremies x 1,25 x 100.
7.3.3 Put spread
Een put spread is een combinatie van een long put en een short put, waarbij de long put een gelijke of langere
looptijd heeft. Hieronder ziet u wat de marginverplichtingen zijn bij de verschillende combinaties. Hierbij wordt
een onderscheid gemaakt tussen opties Amerikaanse stijl, zoals aandelenopties en opties Europese stijl, zoals
indexopties (zie ook hoofdstuk 8.2).
7.3.3.1 Amerikaanse stijl opties
Optiecombinatie
Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long put spread
long put > short put
long put = short put
geen marginverplichting
Long put spread
long put > short put
long put > short put
geen marginverplichting
Put backspread
long put < short put
long put = short put
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
Put backspread
long put < short put
long put > short put
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
19
7.3.3.2 Europese stijl opties
Optiecombinatie
Uitoefenprijs
Looptijd
Marginverplichting
Long put spread
long put > short put
long put = short put
geen marginverplichting
Long put spread
long put ≥ short put
long put > short put
€ 250 per optie of marktwaarderegel*
Put backspread
long put < short put
long put = short put
uitoefenprijs long put -/uitoefenprijs short put
Put backspread
long put < short put
long put > short put
marktwaarderegel
* De marktwaarderegel is het maximum van: (het verschil tussen de optiepremies x 100) + € 250,- (premie longpositie is lager dan premie
shortpositie) en het verschil tussen de optiepremies x 1,25 x 100.
7.3.4 Long straddle
Een long straddle is een combinatie van een long call en een long put met een gelijke looptijd en gelijke uitoefenprijs. Voor deze combinatie is geen margin vereist.
7.3.5 Short straddle
Een short straddle is een combinatie van een short call en een short put met een gelijke looptijd en gelijke uitoefenprijs. De marginverplichting wordt bepaald door de shortpositie met de hoogste margin, waarbij de margin
minimaal gelijk moet zijn aan de som van de koers x 1,25 x 100. Ofwel de margin is minimaal 125% van de marktwaarde van de combinatie.
7.3.6 Long strangle
Een long strangle is een combinatie van een long call en een long put met een gelijke looptijd, waarbij de long
call een hogere uitoefenprijs heeft dan de long put. Voor deze combinatie is geen marginverplichting vereist.
7.3.7 Short strangle
Dit is een combinatie van een short call en een short put met een gelijke looptijd, waarbij de short call een hogere
uitoefenprijs heeft dan de short put. De marginverplichting wordt bepaald door de shortpositie met de hoogste
margin, waarbij de margin minimaal gelijk moet zijn aan de som van de koers x 1,25 x 100. Ofwel de margin is
minimaal 125% van de marktwaarde van de combinatie.
7.3.8 Combinatie van future en twee short calls of puts
Bij een combinatie van een long future met twee short calls of een combinatie van een short future met twee
short puts worden de shortopties gedekt door de future. De marginverplichting voor deze combinatie is gelijk aan
de initial margin voor de future plus tweemaal de premie van de shortoptie (cross margin).
7.3.9 Combinatie van long en short future
Als u zowel een long futurepositie als een short futurepositie aanhoudt met verschillende looptijden, is de marginverplichting gelijk aan de initial margin die voor één deel van de combinatie moet worden aangehouden
(spread margin).
7.3.10 Berekening marginverplichting bij meerdere combinatiemogelijkheden
Voor de berekening van de marginverplichting houdt het systeem van Alex een bepaalde methode aan. Het
systeem bepaalt welke shortpositie wordt gedekt door welke longpositie of aandelen en houdt hierbij een bepaalde volgorde aan. Als u meerdere combinatiemogelijkheden in portefeuille heeft, kan dit betekenen dat de
marginverplichting hoger is dan u zelf misschien had verwacht. Het systeem van Alex kijkt bij de berekening van
de marginverplichting altijd eerst naar de positie met de hoogste marginverplichting. Hierbij zoekt het systeem
naar dekking in de volgende volgorde:
20
volledig gedekte spreads of volledig door aandelen gedekte short calls gaan altijd voor;
vervolgens kijkt het systeem naar gedeeltelijk gedekte backspreads en gedekte short calls waarbij wel
dekkingswaarde aftrek geldt;
n
vervolgens kijkt het systeem naar straddles en strangles.
n
n
Let op! Wij willen u erop attenderen dat de berekeningsmethode door Alex wordt bepaald en dat u zich niet kunt
beroepen op toepassing van een andere methode.
Voorbeeld 2
Stel u heeft naast een short straddle ook een long call in portefeuille, dan neemt het systeem van Alex de
long call als dekking op de short call (call spread). In dit geval wordt er twee keer margin ingehouden op
uw vrije bestedingsruimte: voor de call spread en voor de short put. Houdt u er rekening mee dat deze
combinatie tot een hogere marginverplichting kan leiden.
21
8. Negatieve vrije bestedingsruimte
Door bijvoorbeeld een verhoging van uw margin als gevolg van koersschommelingen wordt uw vrije bestedingsruimte kleiner. Hierdoor kan zelfs op uw rekening een tekort in de vrije bestedingsruimte ontstaan. Vanaf het
moment dat een dergelijke negatieve bestedingsruimte wordt geconstateerd, treedt automatisch de tekortenprocedure in werking. Deze tekortenprocecedure wordt beschreven in de Basishandleiding Alex. Het is belangrijk
daarvan kennis te nemen.
Omdat de handel in futures grote risico’s met zich meebrengt en tot grote verliezen kan leiden (zie ook hoofdstuk
4), geldt een kortere tekortenprocedure. Deze ingekorte procedure wordt in dit hoofdstuk beschreven.
8.1 Tekortenprocedure bij futurehandel
Als uw rekening na sluiting van de Beurs een negatieve bestedingsruimte vertoont en u één of meerdere futureposities aanhoudt, treedt de ‘tekortenprocedure bij futurehandel’ in werking. Het maakt daarbij geen verschil op
welke Beurs u een futurepositie heeft.
Elke dag voor de opening van de Beurs wordt bepaald of uw rekening een positieve of negatieve bestedingsruimte vertoont. In tegenstelling tot de normale tekortenprocedure heeft u bij een positie in futures één beursdag
de tijd het tekort aan te zuiveren. De dag waarop u het tekortenbericht ontvangt is tevens de dag dat u het tekort
dient aan te zuiveren. U dient dit tekort vóór 16.00 uur aan te zuiveren, tenzij anders vermeldt in het tekortenbericht. Als het tekort niet is aangezuiverd voor dit tijdstip, gaat Alex over tot sluiten van posities om het tekort
op uw rekening aan te zuiveren. Dit kunnen futureposities zijn, maar ook andere posities. Hiervoor brengt Alex,
bovenop het telefonische tarief voor het plaatsen van orders, een extra bedrag van € 50 in rekening. Alex is niet
verantwoordelijk voor de prijs die gemaakt wordt bij het sluiten van posities.
a. Elke dag na sluiting van de Nederlandse Beurs wordt bekeken of uw rekening een positieve of negatieve
vrije bestedingsruimte vertoont. Dit is een momentopname, waarbij, ook voor de beurzen waarop nog
handel mogelijk is, op dat moment de vrije bestedingsruimte vastgesteld wordt. Realiseert u zich dat de
vrije bestedingsruimte steeds kan fluctueren en dat altijd sprake moet zijn van een positieve vrije bestedingsruimte. Als de vrije bestedingsruimte gedurende de dag positief is, maar er op het moment dat Alex
uw rekening bekijkt (na sluiting Beurs) sprake is van een negatieve vrije bestedingsruimte, dan zal Alex
concluderen dat uw rekening die dag een negatieve vrije bestedingsruimte liet zien.
Heeft u één of meer futureposities in portefeuille én een negatieve vrije bestedingsruimte, dan treedt de
tekortenprocedure bij futurehandel in werking. Het tekort moet de volgende beursdag aangezuiverd
zijn (“liquidatiedag”). Alex stuurt u automatisch een tekortenbericht per e-mail.
b. Alex controleert op de liquidatiedag vanaf 16.00 uur of er nog steeds een tekort bestaat. In dat geval
gaat Alex op deze dag vanaf 16.00 uur over tot het sluiten van posities om het tekort aan te zuiveren.
Dit kunnen futureposities zijn, maar ook andere posities. Als u een bedrag overmaakt, dan adviseren
wij u te zorgen voor enige marge. Zo kunt u voorkomen dat u voor 16.00 uur heeft zorggedragen voor
een positieve bestedingsruimte, maar dat u vervolgens alsnog met een liquidatie wordt geconfronteerd
wanneer later alsnog een negatieve vrije bestedingsruimte is ontstaan. Alex concludeert dan dat u niet
heeft aangezuiverd. Echter, wanneer u op liquidatiedag vóór 14.00 uur belt met de afdeling Risicomanagement dat uw rekening een positieve vrije bestedingsruimte vertoont en Alex dat ook constateert
dan zal de tekortenprocedure voor u direct worden beëindigd. Als u niet belt, dan zal onze afdeling Risicomanagement na 16.00 uur uw rekening (opnieuw) inzien en uitgaande van de situatie op dat moment
zonodig transacties verrichten om een positieve vrije bestedingsruimte te realiseren.
22
c. Mocht u op enig moment zelf een positieve vrije bestedingsruimte constateren op uw beleggingsrekening, dan betekent dit niet automatisch dat de tekortenprocedure wordt beëindigd. Maatgevend is het
moment waarop Alex de vrije bestedingsruimte controleert, te weten dagelijks na sluiting van de Beurs
en op liquidatiedag na 16.00 uur. Als u op de liquidatiedag zelf constateert dat uw rekening een positieve
vrije bestedingsruimte vertoont, dan dient u Alex hiervan op de hoogte te brengen, zodat wij de tekortenprocedure voor u kunnen beëindigen.
d. Daarnaast attenderen wij u erop dat gezien de korte aanzuiveringstermijn het raadzaam is direct actie
te ondernemen en gebruik te maken van spoedoverboekingen. Alleen wanneer Alex een schriftelijke
bevestiging (dit kan een fax zijn) van een voor Alex acceptabele financiële instelling ontvangt uiterlijk
voor 15.00 uur waarin wordt bevestigd dat voldoende geld wordt overgeboekt, zal Alex niet overgaan
tot liquidatie van uw positie(s). Een dergelijke bevestiging zal overigens nooit een reden zijn om orders
te fiatteren.
e. Ook willen wij u er, gezien de korte termijn, op attenderen dat het raadzaam is om uw maximale vrije
bestedingsruimte, waarin een eventueel effectenkrediet reeds is meegenomen, niet volledig te benutten. Dit geeft u wat speling en kan mogelijk een gedwongen afbouw van uw positie(s) voorkomen.
f. De tekortenprocedure blijft onverkort van kracht als u om welke reden dan ook het tekortenbericht niet
heeft ontvangen.
g. Als u meerdere rekeningen bij Alex heeft, is het aan u om, wanneer u dat wenst, voor aanzuivering zorg
te dragen door middel van een overboeking tussen deze rekeningen. Alex zal alleen voor de rekening
die een tekort vertoont actie ondernemen en zonodig transacties uitvoeren om een positieve vrije
bestedingsruimte te realiseren, ook wanneer op een van uw andere rekeningen voldoende saldo aanwezig is. Daarnaast heeft Alex discretionaire bevoegdheid om een overboeking tussen Alex rekeningen
te weigeren.
Voorbeeld 1: berekening vrije bestedingsruimte (met effectenkrediet)
Stel u heeft de volgende positie:
n saldo eurorekening van € 5.000
n aandelen Reed Elsevier (koers € 15)
n 3 futures FTI long
De berekening van uw vrije bestedingsruimte (in euro’s) verloopt als volgt:
Geldrekening
Eurorekening Dekkingswaarde 70% x (1.000 x € 15)
Margin 3 x € 5.800 +
+
-
5.000
10.500
17.400
Tekort in vrije bestedingsruimte
-
1.900
23
9. De administratie van uw beleggingsrekening
In dit hoofdstuk leest u meer over een aantal praktische zaken zoals het overboeken van opties en futures, de
procedures die gelden bij expiratie en de consequenties daarvan voor uw rekening.
9.1 Overboeken van opties
9.1.1 Overboeken van opties naar uw beleggingsrekening
Het is mogelijk om uw opties die geadministreerd staan op een effectenrekening bij een andere bankinstelling
over te boeken naar uw beleggingsrekening bij Alex.
Voor het overboeken van uw opties naar uw Alex rekening kunt u gebruik maken van het formulier ‘Overboeken effecten’. Dit formulier vindt u op de website onder ‘Mijn Alex’ -> ‘Formulieren’ of kunt u bij de servicedesk
opvragen. Uw huidige bank moet de leveringsinstructies op het overboekingsformulier gebruiken om de opties
over te boeken naar uw Alex beleggingsrekening. Houdt u er wel rekening mee dat u pas op uw rekening kunt
beleggen als er een identificatieboeking heeft plaatsgevonden en aan de overige voorwaarden voor acceptatie
van de rekening is voldaan.
Opties die expireren in de maand van uw opdracht kunnen niet worden overgeboekt. Daarnaast is het niet
mogelijk een long- en shortpositie in dezelfde optieserie over te boeken. Ook als u bijvoorbeeld al een longpositie in uw portefeuille van Alex heeft, wordt een overboeking van de shortpositie van dezelfde serie geweigerd.
Futures kunt u helemaal niet overboeken naar uw Alex beleggingsrekening.
9.1.2 Overboeken van opties naar een andere bankinstelling
Een opdracht voor het overboeken van opties van uw Alex beleggingsrekening naar een andere rekening moet u
altijd schriftelijk (per post of fax, geen e-mail) doorgegeven. Wilt u opties overboeken naar een andere rekening
dan uw tegenrekening, dan kunt u uw opdracht alleen per post doorgeven. Vergeet in beide gevallen niet op uw
opdracht uw rekeningnummer bij de ontvangende bankinstelling te vermelden. Ook moet uw verzoek altijd zijn
voorzien van uw handtekening en uw Alex rekeningnummer. Bij een en/ of rekening moeten beide rekeninghouders tekenen. Na ontvangst van uw opdracht geeft Alex opdracht tot het overboeken van de opties, mits de vrije
bestedingsruimte en eventuele andere verplichtingen jegens Alex de overboeking toelaat. Overigens kunt u geen
opties die in de maand van uw opdracht expireren, overboeken. Futures kunt u helemaal niet overboeken.
Houdt u er rekening mee dat u niet meer via Alex kunt handelen in opties waarvoor u een overboekingsopdracht
heeft gegeven. U loopt dus een koersrisico over de opties zonder dat u de mogelijkheid heeft om in te grijpen.
9.2 Uitoefening van longpositie
Bij opties kan onderscheid worden gemaakt tussen opties Amerikaanse en Europese stijl. Bij een Amerikaanse
stijl optie kan de koper op ieder moment gedurende de looptijd zijn optie uitoefenen. Een voorbeeld hiervan zijn
aandelenopties. Bij een Europese stijl optie is het alleen mogelijk de optie uit te oefenen op de expiratiedatum.
Indexopties zijn bijvoorbeeld opties Europese stijl.
Afwikkeling bij uitoefening is mogelijk op twee manieren: ofwel door fysieke levering ofwel door verrekening in
contanten (zogenaamde cash settlement).
In het ‘Reference Book NYSE Euronext Liffe Amsterdam Derivatives’ wordt per optieklasse vermeld wat de stijl van
de optie is en hoe de afwikkeling bij uitoefening geschiedt. U vindt het Reference Book op www.euronext.nl. Voor
TOM MTF kunt u dit terugvinden op www.tommtf.eu.
24
9.2.1 Opdracht tot uitoefening (exercise) van leveringscontracten
Wanneer u als houder van een optie (longpositie) van uw recht gebruik wilt maken, dient u Alex opdracht te geven
uw positie uit te oefenen (exercisen). Een uitoefenopdracht kunt u opgeven via een medewerker van de servicedesk en via de website van Alex.
Een uitoefenopdracht die voor 17.30 uur wordt opgegeven, wordt dezelfde dag nog verwerkt in uw portefeuille
en geldrekening. Plaatst u na 17.30 uur een uitoefenopdracht of op een dag waarop geen handel plaatsvindt, dan
geldt deze voor de eerstvolgende beursdag. Alex informeert na ontvangst van uw opdracht de derivatenclearing
van de Beurs die op haar beurt de volgende ochtend een of meerdere clearingmembers in kennis stelt. Hierna
wordt de uiteindelijke tegenpartij van uw positie aangewezen om aan zijn verplichting te voldoen.
Bij uitoefening van een calloptie zal Alex voor u een koopnota voor de onderliggende waarde (wegens koop
tegen de uitoefenprijs) aanmaken. De transactiedatum is de dag waarop de uitoefening plaatsvindt.
U kunt uitsluitend een calloptie uitoefenen als uw vrije bestedingsruimte dit toelaat.
Als u een putoptie heeft uitgeoefend, zal (op dezelfde wijze als hiervoor bij de uitoefening van de call is Omschreven) voor de verkoop van de onderliggende waarde een verkoopnota worden aangemaakt. U kunt alleen een
putoptie uitoefenen als u de onderliggende waarde in portefeuille heeft.
Voorbeeld 1
Op 25 mei geeft u voor 17.30 uur een uitoefenopdracht voor uw calloptie KPN.
Dit betekent dat u nog dezelfde dag 100 aandelen KPN in uw portefeuille ontvangt tegen de uitoefenprijs.
De verwerking is als volgt:
Transactiedatum: 25 mei
Datum boeking aandelen in portefeuille: 25 mei
Datum afschrijving van geldrekening: 25 mei
Settlement - en valutadatum: 28 mei.
9.2.2 Uitoefenen en ex-dividend gaan
Aandeelhouders die in aanmerking willen komen voor dividend moeten de stukken op cum-datum nabeurs in
bezit hebben. Als u uw calloptie op cum-datum voor 17.30 uur uitoefent, heeft u recht op de dividenduitkering.
Een uitoefenopdracht die u op cum-datum na 17.30 uur opgeeft, wordt pas de volgende beursdag verwerkt (exdatum). U ontvangt dan geen dividend.
9.2.3 Uitoefenen Amerikaanse opties
Als u een Amerikaanse optie wilt uitoefenen kunt u telefonisch contact opnemen met de Servicedesk. Meer informatie over Amerikaanse opties leest u in hoofdstuk 5.3.
9.3 Assignment
Bij een shortpositie in leveringscontracten bestaat de mogelijkheid dat u wordt aangewezen om aan uw plicht
(tot verkoop van de onderliggende waarde bij calls en tot koop van de onderliggende waarde bij puts) te voldoen.
Men noemt dat een ‘assignment’ (aanwijzing). Alex ontvangt iedere dag van de derivatenclearing van de Beurs
bericht voor hoeveel contracten zij in totaal is aangewezen. De bijbehorende uitoefenopdrachten zijn voor die
contracten een handelsdag eerder door de houder van de optie opgegeven.
Alex wijst hierna volgens een door de Beurs goedgekeurd systeem klanten aan, die aan hun verplichting zullen
moeten voldoen. Bij Alex gebeurt dit ‘at random’. Dit betekent dat op willekeurige wijze een schrijver wordt geselecteerd. Elk openstaand geschreven contract heeft evenveel kans om aangewezen te worden.
25
Als een assignment plaatsvindt op uw positie, ontvangt u van Alex een e-mail of een bericht in uw personal
mailbox. Vanaf dat moment kunt u deze positie niet meer sluiten. Alex zal daarom een eventuele lopende sluitingsorder annuleren dan wel vervangen door een gelijksoortige order voor het aantal contracten waarvoor geen
assignment plaatsvond. U ontvangt van Alex bericht over het nieuwe ordernummer. U kunt het ook opvragen bij
de servicedesk.
Op uw rekeningafschrift ziet u voor welke positie u bent aangewezen en wat u in dit verband heeft geleverd dan
wel heeft gekocht. De transactiedatum die op het afschrift wordt vermeld, is de datum waarop de uitoefenopdracht is opgegeven en dus de beursdag vóór het assignment.
9.3.1 Assignment op een calloptie
Als u wordt aangewezen op uw geschreven callopties zal Alex een verkooptransactie voor de onderliggende
waarde aanmaken.
Let op! Wanneer u door een assignment in callopties short gaat in de onderliggende waarde, zal Alex de stukken
bij opening van de beurs bestens voor uw rekening inkopen.
Alex zal in dit geval nooit een eventuele long call voor u uitoefenen. Lopende verkooporders in de onderliggende
waarde die door een assignment op uw calloptie niet meer geldig zijn, worden door Alex geannuleerd of aangepast.
9.3.2 Assignment op een putoptie
Als u wordt aangewezen op uw geschreven putopties zal de onderliggende waarde worden aangekocht tegen
de uitoefenprijs. U loopt het risico dat u de onderliggende waarde moet kopen tegen een koers die veel hoger is
dan de actuele beurskoers. Dit bedrag kan de gestelde zekerheid (margin) zelfs overschrijden. Als het saldo op uw
geldrekening niet voldoende is om de onderliggende waarde te kopen, kan dit leiden tot een debetstand of zelfs
een negatieve vrije bestedingsruimte.
9.3.3 Assignment en ex-dividend gaan
Als u op ex-datum wordt aangewezen op uw geschreven callopties (u dient de onderliggende waarde te leveren),
moet u dividend betalen. De bijbehorende uitoefenopdracht voor die contracten is namelijk de beursdag ervoor
opgegeven (op cum-datum). De klant die zijn calloptie uitoefende, heeft dus recht op het dividend. Omdat u pas
de dag na de uitoefenopdracht (op ex-datum) wordt aangewezen, zijn de aandelen door u ex-dividend geleverd
terwijl u de aandelen cum-dividend had moeten leveren. U moet dus dividend betalen. Het te betalen dividend
wordt van uw rekening afgeschreven.
9.4 Expiratie van opties
Optiecontracten kennen altijd een vastgestelde looptijd. Na de looptijd heeft de optie geen waarde meer. De
einddatum van een optie noemen we de expiratie- of afloopdatum. Dit is voor de meeste fondsen de derde
vrijdag van de maand. Als deze derde vrijdag geen beursdag is, verschuift de expiratiedatum naar de beursdag
voorafgaand aan deze derde vrijdag. Dagopties op de AEX-index expireren dagelijks. Weekopties op de AEX-index
en op enkele hoofdfondsen expireren wekelijks.
In de week voorafgaand aan de expiratiedatum ontvangt u van Alex bericht dat u expirerende optieposities in portefeuille heeft. Via internet kunt u bekijken welke optieposities dit betreft. Uiteraard kunt u hiervoor ook contact
opnemen met een medewerker van de servicedesk.
9.4.1 Handelstijden op expiratiedatum
Op expiratiedatum kunt u tot onderstaande tijdstippen handelen in de expirerende optieseries:
Valuta-opties 13.00 uur
Indexopties 16.00 uur
Aandelenopties 17.25 uur
26
Na bovengenoemde tijdstippen kunt u uw expirerende longoptie niet meer verkopen dan wel uw expirerende
shortoptie niet meer terugkopen. Per optie kunnen afwijkende sluitingstijden gelden. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de contractspecificaties van de betreffende optieklasse.
9.4.2 Expiratie van cash settlementcontracten
Als u op expiratiedatum uw expirerende cash settlementcontract niet verkoopt of terugkoopt, vindt op expiratiedatum een geldelijke verrekening plaats. Dit gebeurt alleen als de optie op basis van de door NYSE Euronext Liffe
Amsterdam bepaalde afrekenprijs ‘in-the-money’ is. Bij het meest verhandelde indexcontract, opties gebaseerd
op de AEX, wordt deze afrekenprijs bepaald aan de hand van de gemiddelde stand van de AEX tussen 15.30 uur
en 16.00 uur op expiratiedatum.
Euronext maakt om 16:05 uur de voorlopige afrekenprijs bekend. Tegen deze prijs worden uw indexcontracten
afgerekend. Hierdoor kunt u vrijwel direct weer beschikken over opbrengst en eventueel vrijgevallen margin.
Euronext publiceert om 16:45 uur de definitieve afrekenprijs. De afrekenprijs wordt ook wel expiratiekoers of settlementkoers genoemd.
Mocht de definitieve afrekenprijs afwijken van de voorlopige afrekenprijs dan wordt de geldelijke verrekening
door Alex teruggedraaid en correct op uw rekening geboekt. Hierdoor kan het in een enkel geval voorkomen
dat u enige tijd niet over het verrekende bedrag kunt beschikken. Daarnaast kan het uiteindelijk toegekende cash
settlementbedrag hoger of lager worden. U kunt dus geen rechten ontlenen aan hoogte van de voorlopige geldelijke verrekening.
9.4.3 Expiratie van leveringscontracten
Bij longopties heeft u op expiratiedatum drie mogelijkheden: verkopen (zie hoofdstuk 9.4.1), uitoefenen of geen
actie ondernemen. Bij shortopties heeft u de mogelijkheid om deze terug te kopen (zie hoofdstuk 9.4.1) of geen
actie te ondernemen.
9.4.3.1 Uitoefenen van longpositie op expiratiedatum
Wanneer u als houder van een optie gebruik wilt maken van uw koop- of verkooprecht, kunt u tot 17.30 uur op
expiratiedatum een uitoefenopdracht plaatsen. Uiteraard moet u wel voldoen aan de fiatteringsregels van Alex.
Het is alleen toegestaan om uw expirerende calloptie uit te oefenen als uw vrije bestedingsruimte dit toelaat. Het
volgende geldt als uw vrije bestedingsruimte niet toereikend is om uw expirerende calloptie uit te oefenen: u kunt
tot sluiting van de handel in de expirerende opties uw aflopende calloptie nog verkopen of u kunt tot sluiting van
de handel in de onderliggende waarde de optie uitoefenen in combinatie met een direct tegengestelde bestens
verkooporder in de desbetreffende onderliggende waarde. Als u geen actie onderneemt, loopt de optie in principe waardeloos af.
9.4.3.2 Geen actie ondernemen op expiratiedatum
Wanneer u als houder van een optie gebruik wilt maken van uw koop- of verkooprecht, kunt u tot 17.30 uur op
expiratiedatum een uitoefenopdracht plaatsen. Uiteraard moet u wel voldoen aan de fiatteringsregels van Alex.
Als u uw longoptie niet heeft verkocht en u heeft geen uitoefenopdracht gegeven, loopt uw optie in principe
waardeloos af, ongeacht de waarde van de optie. Om dit te voorkomen, zal Alex uw expirerende optie uitoefenen
als deze na sluiting van de beurs op expiratiedag 2% of meer ‘in-the-money’ is. Alex zal bij uitoefening de onderliggende waarde kopen (bij een call) of verkopen (bij een put). Op de eerstvolgende beursdag wordt de ontstane
positie tegen de openingskoers verkocht of teruggekocht. Alex zal de opbrengst, indien positief, onder inhouding
van een risicopremie op uw rekening boeken. Alex loopt immers risico bij het uitoefenen van uw optierecht. De
risicopremie die in rekening wordt gebracht, is 25% van de opbrengst. Een eventueel verlies komt voor rekening
van Alex.
Als u uw expirerende shortoptie niet heeft teruggekocht en de optie is ‘in-the-money’, dan is de kans groot dat u
wordt aangewezen om aan uw plicht te voldoen (zie hoofdstuk 9.3).
27
9.4.4 Expiratie Amerikaanse opties
De expiratiedatum van expirerende Amerikaanse opties is over het algemeen de derde vrijdag van de afloopmaand. In bijlage 1 vindt u de handelstijden die gelden op expiratiedatum. Meer informatie over Amerikaanse
opties leest u in hoofdstuk 5.3.
9.5 Expiratie van futures
Futurecontracten kennen, net als opties, een vaste looptijd. De einddatum van een future noemen we de expiratie
of afloopdatum. In de week voorafgaand aan de expiratiedatum (meestal de derde vrijdag van de maand) ontvangt u van Alex bericht dat u expirerende futureposities in portefeuille heeft. Via internet kunt u bekijken welke
posities dit betreft. Uiteraard kunt u hiervoor ook contact opnemen met een medewerker van de servicedesk.
Let op! Leveringscontracten mag u niet laten expireren, maar dient u uiterlijk op de derde dag voor expiratie te
verkopen.
9.5.1 Expiratie NYSE Euronext Liffe Amsterdam
De expiratiedatum van expirerende futures op NYSE Euronext Liffe Amsterdam is over het algemeen de derde
vrijdag van de afloopmaand.
Op expiratiedatum kunt u tot onderstaande tijdstippen handelen in de expirerende futureseries:
Valutafutures 13.00 uur
Indexfutures 16.00 uur
Na bovengenoemde tijdstippen kunt u uw expirerende long future niet meer verkopen dan wel uw expirerende
short future terugkopen. Per future kunnen afwijkende sluitingstijden gelden. Voor meer informatie verwijzen wij
u naar de contractspecificaties van de betreffende future.
Alle futurecontracten die na afloop van de expiratiedatum nog openstaan, worden afgewikkeld. Bij index- en
valutafutures (cash settlementcontracten) gebeurt de afwikkeling door verrekening in geld op basis van de door
NYSE Euronext Liffe Amsterdam bepaalde afrekenprijs. Bij de meest verhandelde indexfuture, de FTI, wordt deze
afrekenprijs bepaald aan de hand van de gemiddelde stand van de AEX tussen 15.30 en 16.00 uur op expiratiedatum.
9.5.2 Expiratie buitenlandse futures
De expiratiedatum van expirerende futures op Eurex en Chicago Mercantile Exchange is over het algemeen de
derde vrijdag van de afloopmaand. De expiratiedatum van de Euro Bund Future is hierop een uitzondering (zie
bijlage 1). De expiratiedatum van de Euro Bund Future is gelijk aan de 10e kalenderdag van de respectievelijke
contractmaand als dit een beursdag is. Anders de eerstvolgende beursdag. De laatste handelsdag van de Euro
Bund Future is echter twee beursdagen voor de expiratiedatum.
In bijlage 1 vindt u voor de verschillende buitenlandse futures ook de handelstijden die gelden op expiratiedatum.
Voor meer specifieke informatie over de buitenlandse futures adviseren wij u de contractspecificaties te lezen.
Deze kunt u downloaden via de website of opvragen bij de servicedesk.
9.5.3 Geen fysieke levering
Bij futures kan onderscheid worden gemaakt tussen verrekeningscontracten (cash settlement) en leveringscontracten (FGBM, FGBL, FGBS, FBTS, en FBTP). Bij verrekeningscontracten vindt op expiratiedatum geen levering
van de onderliggende waarde plaats, maar worden de koersverschillen verrekend. Bij leveringscontracten vindt
op expiratiedatum normaal gesproken levering plaats van de onderliggende waarde. Bij Alex is fysieke levering
van de onderliggende waarde niet toegestaan. U kunt uw leveringscontracten tot en met de derde dag voor de
expiratiedatum verkopen. Mocht u dit niet doen, dan verkoopt Alex de contracten voor u en brengt hiervoor
€ 50,- in rekening. Zie paragraaf 5.3.1 en 5.3.2 voor uitgebreide informatie over de expiratieprocedure van leveringscontracten.
28
1
2
3
4
5
6
8.00 – 22.15 uur
8.00 – 22.15 uur
E-Mini S&P 500
Stock Price Index Future
E-Mini Nasdaq 100
Index Future
n
n
n
n
limietorder
bestens- limiet
stop loss order
bestens- en limietorder
limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
bestens- en limietorder
maart
juni
september
december
maart
juni
september
december
elke maand
elke maand
elke maand
elke maand
elke beursdag,
elke week of
elke maand
elke beursdag,
elke week of
elke maand
Contractmaanden
realtime
realtime3
realtime
realtime2
realtime
realtime
realtime
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
13.00 uur
16.00 uur
22.00 uur
16.00 uur
17.25 uur
16.00 uur
17.25 uur
13.00 uur
16.00 uur
17.25 uur
13.00 uur
16.00 uur
17.25 uur
n
n
cash settlement
15.30 uur
15.30 uur
tot en met derde dag
voor expiratie5
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
Handelstijden op
expiratiedatum1
cash settlement
cash settlement
fysieke levering
cash settlement
cash settlement
cash settlement
levering
cash settlement
levering
cash settlement
levering
cash settlement
cash settlement
levering
cash settlement
cash settlement
levering
realtime
n
Afwikkeling via
levering of cash
settlement
Koersinformatie
www.cmegroup.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.euronext.com
www.tommtf.eu
Internetadres
Expiratiedatum (laatste handelsdag) is elke beursdag voor dagopties, elke vrijdag voor weekopties of de derde vrijdag van de contractmaand
(al naar gelang dit een beursdag is) voor reguliere maandopties. Uitzondering hierop zijn de FGBS, FGBM en FGBL (zie punt 5).
Als u wilt beschikken over realtime koersen voor Amerikaanse opties dient u de handelsinstelling ‘Koersabonnement Amerikaanse opties’
te activeren. Hieraan zijn kosten verbonden.
De handel in de FTI-future is van 08:00 uur tot 22:00 uur.
Om te kunnen handelen in Eurex-futures moet u de handelsinstelling ‘Koersabonnement Eurex-futures‘ activeren. Hieraan zijn kosten verbonden.
De fixingkoers voor de DAX Future en de Dow Jonew Euro Stoxx 50 Index Future wordt elke beursdag om 17.30 uur vastgesteld. De fixingkoers
van de FGBS, FGBM en FGBL wordt om 17.15 uur bepaald. Op basis van deze fixingkoers worden uw posities van die beursdag bijgesteld.
Expiratiedatum voor de FGBS, FGBM en FGBL is de 10e kalenderdag van de contractmaand, als dit een beursdag is. Anders is de expiratie op de
eerstvolgende handelsdag. U kunt tot en met de derde dag voor de expiratiedatum handelen in deze future.
CME
9.00 – 17-30 uur3
8.00 – 22.00 uur
15:30 – 22.00 uur
9.01 – 17.30 uur
9.01 – 17.30 uur
9.01 – 17.30 uur
bestens- en limietorder
9.01 – 17.30 uur
8.00 – 22.00 uur6
8.00 – 22.00 uur6
8.00 – 22.00 uur6
n
Eurex3
valutafutures
indexfutures
aandelenopties
indexopties
aandelenopties
indexopties
aandelenopties
valutaopties
indexopties
aandelenopties
Ordertypen
Handelstijden
FDAX, FESX, FSTX, FSMI
FGBS, FGBM, FGBL
FBTS, FBTP
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
NYSE Euronext
Amsterdam
futures
Amerikaanse
optiemarkt
NYSE Euronext
Parijs opties
NYSE Euronext
Brussel opties
NYSE Euronext
Amsterdam
opties
aandelen
trackers
opties
TOM MTF
n
Product
Beurs
Bijlage Overzicht van beurzen
29
Barbara Strozzilaan 310
Postbus 75507
1070 AM Amsterdam
Tel: 0800-235 25 39
Fax: 020-312 88 88
E-mail: [email protected]
Internet: www.alex.nl
AX/BHDE/0513
Alex Vermogensbank is een handelsnaam van BinckBank N.V. - Vergunninghouder DNB - Geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten - K.v.K. Amsterdam 33162223
30