NATU3LW inner.indb

Inhoud
DEEL 1 ORGANISMEN VERKRIJGEN INFORMATIE UIT HUN OMGEVING
Hoofdstuk 1 Inleiding
1
2
3
4
Belang van zintuigen
Soorten prikkels en hun receptoren
Reactie op prikkels
Samenhang prikkel – receptor – effector
Hoofdstuk 2 Studie van het oog
1
2
3
4
5
Belang van zien
Bouw van het menselijk oog
2.1
Uitwendige bouw van het oog
2.2
Inwendige bouw van het oog
Werking van het menselijk oog
3.1
Lichtbreking
3.2
Beeldvorming
3.3
Accommodatie
3.3.1 Nabijheidspunt
3.3.2 Gezichtsproblemen
3.4
Kleuren en vormen zien
3.4.1 Nawerking
3.4.2 Kleurenblindheid
3.5
Zien doe je met de hersenen
3.5.1 Beelden zien in 3D
3.5.2 Optische illusie
Zintuiglijke stoornissen van het oog
Extra: Verleden en toekomst
5.1
Evolutie van het oog
5.2
Het bionische oog
Hoofdstuk 3 Studie van het oor
1
2
3
4
5
Belang van horen
Studie van het geluid
Bouw van het menselijk oor
Werking van het menselijk oor
4.1
Gehoorzintuig
4.1.1 Uitwendig oor
4.1.2 Middenoor
4.1.3 Inwendig oor
4.2
Evenwichtszintuig
4.2.1 Dynamisch evenwicht
4.2.2 Statisch evenwicht
Zintuiglijke stoornissen van het oor
Extra: oplossingen voor gehoorproblemen
5.1
Hoofdstuk 4 Studie van neus en mond
1
Reukzin
1.1
Belang van ruiken
1.2
Kenmerken van geuren
1.3
Extra: Bouw van de neus
1.4
Extra: Werking van de neus
1.4.1 Hoe ruiken we?
1.4.2 Welke ademhalingsfunctie heeft de neus?
9
10
10
11
11
12
13
13
16
16
18
22
22
23
25
26
26
28
30
31
31
31
32
33
34
34
34
38
38
39
41
42
42
42
43
45
48
48
49
51
54
58
58
58
59
60
61
61
62
6
NATU3LW inner.indb 6
19/04/13 17:27
2
3
4
Smaakzin
2.1
Belang van smaken
2.2
Kenmerken van smaken
2.3
Extra: Bouw en werking van de tong
Tweeling reuk en smaak
Extra: Zintuiglijke stoornissen van neus en tong
Hoofdstuk 5 Studie van de huid
1
2
3
4
Belang van de huid
Bouw van de huid
2.1
Extra: Kenmerken van de opperhuid
2.2
Extra: Kenmerken van de lederhuid
2.3
Extra: kenmerken van de onderhuid
Werking van de huidzintuigen
3.1
Mechanoreceptoren
3.1.1 Extra: tastlichaampjes van Meissner
3.1.2 Extra: druklichaampjes van Vater-Pacini
3.1.3 Gevoeligheid van de verschillende lichaamsdelen
3.2
Thermoreceptoren
3.2.1 Extra: lichaampjes van Krause
3.2.2 Extra: lichaampjes van Ruffini
3.2.3 Temperatuurgewaarwording is relatief
3.2.4 Koude- en warmtereactie van de huid
3.3
Pijnreceptoren
Extra: huidaandoeningen
63
63
64
65
66
67
72
72
73
74
74
75
75
76
76
77
77
78
79
79
79
80
80
83
DEEL 2 ORGANISMEN VERTONEN REACTIES OP PRIKKELS UIT HUN OMGEVING 103
Hoofdstuk 1 Inleiding
1
Soorten reacties op prikkels
Hoofdstuk 2 Bewegingen door spierwerking
1
2
3
4
5
Belang van het spierstelsel
Soorten spieren
2.1
Dwarsgestreepte spieren
2.1.1 Skeletspieren
2.1.2 Beenderen
2.1.3 Been- en kraakbeenweefsel
2.1.4 Gewrichten
2.1.5 Macroscopische bouw van dwarsgestreepte spieren
2.1.6 Microscopische bouw en werking
2.1.7 Wet van alles of niets
2.1.8 Antagonistische spieren
2.1.9 Spierstofwisseling
2.2
Gladde spieren
2.2.1 Microscopische bouw en werking
2.2.2 Antagonistische spieren
2.3
Hartspier
2.3.1 Microscopische bouw en werking
Extra: Spier- en botaandoeningen
Extra: Hoe bewegen organismen zonder spieren?
Extra: Welke bewegingen komen bij planten voor?
104
104
106
106
107
109
109
110
111
112
113
114
115
115
116
116
116
117
117
117
118
119
120
7
NATU3LW inner.indb 7
19/04/13 17:27
Hoofdstuk 3 Secreties door klierwerking
1
2
3
4
Belang van het klierstelsel
Soorten klieren
2.1
Alvleesklier: endocriene én exocriene secretie
Extra: Welke secretieproducten kunnen planten afscheiden?
Gedrag als samenhang tussen prikkels en reacties
124
124
125
126
126
128
DEEL 3 ORGANISMEN VERWERKEN EN COÖRDINEREN PRIKKELS EN REACTIES 137
Hoofdstuk 1 Inleiding
1
2
Belang van de informatieoverdracht
Overzicht
Hoofdstuk 2 Zenuwstelsel
1
2
3
Bouw van het zenuwstelsel
1.1
Bouw van het centrale zenuwstelsel
1.1.1 Macroscopische studie van de hersenen
1.1.2 Macroscopische studie van het ruggenmerg
1.2
Bouw van het perifere zenuwstelsel
1.3
Microscopische bouw van het zenuwweefsel
1.4
Impulsgeleiding
1.4.1 Impulsgeleiding tussen neuronen
1.4.2 Impulsgeleiding binnen neuronen
1.4.3 Kenmerken van de impulsgeleiding
Functies van het zenuwstelsel
2.1
Functies van de hersenen
2.1.1 Taken van de grote hersenen
2.1.2 Taken van de kleine hersenen
2.1.3 Taken van de hersenstam
2.2
Functies van het ruggenmerg
2.2.1 Reflex versus gewilde beweging
2.3
Functies van het perifere zenuwstelsel
2.4
Animale en autonome zenuwstelsel
Aandoeningen van het zenuwstelsel
Hoofdstuk 3 Hormonenstelsel
1
2
3
Belang van het hormonenstelsel
Kenmerken van hormonen
Hormonen en hun coördinerende functie
3.1
Coördinatie van de bloedsuikerspiegel
3.2
Coördinatie van hormonen via de hypofyse
3.3
Coördinatie via het feedbacksysteem
3.3.1 Samenwerking tussen de hypofyse en de schildklier
3.3.2 Samenwerking van de coördinatiestelsels bij borstvoeding
138
138
139
140
140
141
141
143
145
145
148
148
150
151
152
158
158
160
160
160
161
162
162
164
170
170
171
172
172
173
175
175
176
8
NATU3LW inner.indb 8
19/04/13 17:27