Darmoperatie

Darmoperatie
Versneld Herstel Programma (VHP)
mca.nl
Inhoudsopgave
1. Wat is het Versneld Herstel Progamma (VHP)?
3
2. Voorbereiding op de operatie
5
3. De dag van de opname en/of operatie
6
4. Pijnbestrijding na operatie
8
5. De dagen na de operatie
6. Vlot herstel? Uw eigen bijdrage is het allerbelangrijkste!
9
10
7. Uw ontslag
11
8. Complicaties
13
9. Wie kunt u bellen met vragen en/of klachten?
15
10. Dagboekje
16
Inlegvellen
Colofon
Redactie: chirurgie
afdeling communicatie
Vormgeving: beeldgroep MCA
Oplage: 100 / 2e druk
Druk: Ricoh
Artikelnummer: 161369 / 2015.10
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing,
zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.
2
Behandelwijzer darmoperatie
U wordt binnenkort opgenomen voor een darmoperatie. De zorg voor en na de
operatie is helemaal gericht op snel herstel. U volgt daarvoor het zogenoemde
ERAS-programma. Dit staat voor Enhanced Recovery After Surgery. Vrij vertaald
betekent dit ‘versneld hersteld na de operatie’. In MCA noemen we dit programma
het ‘Versneld Herstel Programma’ (VHP).
1. Wat is het Versneld Herstel
Programma (VHP)?
De zorg voor, tijdens en na de
operatie binnen het VHP-programma
is gebaseerd op zo’n twintig
zorgprincipes die snel herstel
bevorderen. Deze zorgprincipes
hangen samen met voeding, beweging
en pijnbestrijding. Op de volgende
pagina vindt u een overzicht van de
belangrijkste zorgprincipes voor snel
herstel.
Kijk op het fotoverhaal darm­
operatie voor meer informatie
over deze behandeling, via
www.mca.nl/darmoperatie.
3
Voor de operatie
• uitleg over de operatie;
• energierijke drank (PreOp-drank)
Voorbereiding op de operatie
• epidurale katheter of morfine pomp (PCA pomp) voor
pijnbestrijding.
• infuus
• blaaskatheter
Na de operatie - dag 0
• behalve pijnstilling via epidurale katheter ook pijnstillers in
tabletvorm en/of via infuus of via morfine pomp (PCA pomp)
• half uur tot 1 uur uit bed
• 800 ml drinken
• energierijke bijvoeding (Nutri-drink)
• gewoon eten
• start kauwgom kauwen
Na de operatie - dag 1
• energierijke bijvoeding
(Nutri-drink)
• anderhalve liter drinken
• zes uur uit bed
• twee keer wandelen
op de gang
• indien morfine pomp,
dan wordt blaaskatheter
verwijderd
Na de operatie - dag 2
• energierijke bijvoeding
(Nutri-drink)
• alleen nog pijnstillers
in tabletvorm (volgens
• zes uur uit bed
• wandelen uitbreiden
• epiduraal katheter/morfine
pomp (PCA pomp) eruit
voorschrift gebruiken, ook
• blaaskatheter eruit
als u geen pijn heeft!)
• infuus eruit
4
Behandelwijzer darmoperatie
2. Voorbereiding op de operatie
U brengt daarna een bezoek aan de
afdeling opname
U krijgt van uw chirurg en een ver-
U gaat vervolgens ook langs de
pleegkundige van het colorectaal team
afdeling opname. Een medewerker
uitgebreid uitleg over de gang van
neemt uw persoonlijke gegevens met
zaken voor, tijdens en na uw opname
u door. Op een later tijdstip hoort u van
en de ingreep. Als u weet wat u kunt
de afdeling opname op welke datum
verwachten, zult u minder tegen de
en op welke afdeling u opgenomen
operatie opzien en minder angstig zijn.
wordt. (Afhankelijk van de operatie
wordt u of op de dag van de operatie
Inloopspreekuur anesthesioloog
zelf of de dag ervoor opgenomen.)
Nadat u in overleg met uw chirurg
heeft besloten tot een operatie,
Meer informatie over uw opname
gaat u aansluitend langs het
vindt u in de folder ‘Opname, goed
inloopspreekuur van de anesthesioloog
voorbereid naar het ziekenhuis’ op
op de polikliniek anesthesiologie.
www.mca.nl/patientenfolders.
Een anesthesioloog is een medisch
specialist op het gebied van verdoving
Onbedoeld afvallen
en pijnbestrijding. De anesthesioloog
Het is belangrijk dat u voor de ingreep
bespreekt met u:
niet (verder) afvalt. Als u in korte tijd
• uw gezondheidstoestand;
veel gewicht verliest, wordt namelijk
• de narcose en ruggenprik voor
vooral spiermassa afgebroken. Dit is
pijnbestrijding (epiduraal);
• eventuele aanpassing van uw
medicatie rond de operatie;
• tot wanneer u mag eten en drinken
voor de operatie.
ongunstig voor uw herstel. Het maakt
daarbij niet uit hoe zwaar u bent. Ook
bij overgewicht kan het zijn dat uw
voedingstoestand toch niet optimaal is.
Overgewicht zegt namelijk vooral iets
over vetreserves en niets over conditie
Meer informatie vindt u ook in de
of spiermassa. We adviseren u om u
brochure ‘Goed voorbereid op uw
één keer per week te wegen. Valt u
operatie’. U krijgt deze brochure mee
minstens een kilo per week af? Neem
op de polikliniek anesthesiologie.
dan contact met ons op.
5
Verwijzing naar diëtist als dat nodig is
Dan krijgt u in het ziekenhuis voor
Als u onbedoeld bent afgevallen en als
de operatie klysma‘s. Dit is een
het niet lukt om via gewone voeding
laxeermiddel.
voldoende energie en eiwitten binnen
te krijgen, verwijzen we u voor advies
Wordt u aan de endeldarm
naar een diëtist. Zo nodig krijgt u
geopereerd? Dan kan het zijn dat
aanvullende drinkvoeding.
de hele darm schoongemaakt moet
worden (darmlavage). Uw chirurg
Meer informatie vindt u ook in de folder
bepaalt of dit nodig is.
‘Ongewild afvallen’. U vindt de folder op
www.mca.nl/patientenfolders.
Eten en drinken
U mag de dag voor de operatie
gewoon eten en drinken. Het is
3. De dag van de opname
en/of operatie
belangrijk dat u deze dag voor de
operatie minstens anderhalve liter
drinkt.
Opnamegesprek over uw
Op de dag van de operatie mag u:
medicijngebruik
• tot zes uur voor de operatie is een
U heeft van tevoren of op de dag van
lichte maaltijd toegestaan (geen
opname zelf, in het ziekenhuis een
gebakken producten, zoals bv. een ei)
gesprek met een apothekersassistent
over uw medicijngebruik.
• tot twee uur voor de operatie nog
helder vloeibaar mag drinken:
alleen toegestaan is water, limonade
Schone darmen
zonder prik, thee en koffie zonder
Afhankelijk van de plaats van de
melk (eventueel met suiker) en
operatie moeten uw darmen voor de
vruchtensappen zonder vruchtvlees.
operatie gereinigd worden (laxeren).
Wordt u aan het eerste stuk van de
Van de verpleegkundige krijgt u ook
dikke darm (rechts) geopereerd?
nog precies te horen tot wanneer u
Dan is laxeren voor de operatie niet
mag eten en drinken.
nodig. Wordt u aan het laatste stuk
van de dikke darm (links) geopereerd?
6
Behandelwijzer darmoperatie
PreOp-drank
krijgt u algehele narcose. Deze wordt
U krijgt voor de operatie vier drankjes,
persoonlijk op u afgestemd. U komt op
zogenoemde ‘PreOp-drank’. Dit is een
de uitslaapkamer (verkoeverkamer) bij
heldere calorierijke drank. PreOp-
van de operatie. Als alles goed gaat en
drank heeft een positief effect op vlot
als u weer goed wakker bent, gaat u
herstel na de operatie. U krijgt van de
terug naar de verpleegafdeling.
verpleegkundige instructies wanneer u
deze PreOp-drank moet opdrinken.
U krijgt door de epidurale katheter een
enigszins doof en tintelend gevoel in de
Let op: Bent u diabetespatiënt?
benen. Maar u kunt wel gewoon lopen.
Dan is PreOp niet geschikt voor u.
Pijnbestrijding na de operatie
Slaap- en kalmeringstabletten
Het is belangrijk dat u zo min mogelijk
Als u gewend bent om ’s avonds een
pijn heeft. U wordt dan bij doorademen,
slaap- of kalmeringstablet in te nemen,
ophoesten en bewegen - alledrie be-
dan kunt u dit op de avond voor de
langrijk voor goed herstel - niet belem-
operatie ook gewoon doen. Bent u
merd door pijn. De verpleegkundigen
dit niet gewend, maar nerveus voor
houden daarom goed bij of en hoeveel
de operatie? Overleg dan met de
pijn u heeft. Dit kan per patiënt heel
anesthesioloog of u toch een slaap- of
verschillend zijn. De verpleegkundigen
kalmeringstablet mag innemen.
op de verkoeverkamer en de verpleegafdeling vragen of u een cijfer tussen de 0
Pijnbestrijding voor de operatie
en 10 wilt geven aan uw pijn. U geeft een
De anesthesioloog bepaalt de vorm van
cijfer voor het moment dat u pijn heeft:
pijnstilling. U krijgt een epiduraal katheter of u een morfinepomp (PCA pomp).
0 = geen pijn en 10 = de ergste pijn
Voordat u algehele narcose krijgt,
die u zich kunt voorstellen.
plaatst de anesthesioloog een katheter
(dun slangetje) in het wervelkanaal
Wacht niet tot u (veel) pijn krijgt.
(epidurale katheter). Door deze katheter
Zo nodig krijgt u extra pijnstillende
krijgt u tot een paar dagen na de opera-
medicijnen. Heeft u desondanks
tie pijnstillende medicijnen. Vervolgens
pijn die niet acceptabel voor u is?
7
Geef dit dan meteen door aan de
(laparoscopisch) kunt u behalve
verpleegkundige. Het is voor goede
buikpijn ook schouderpijn ervaren.
bestrijding van uw pijn namelijk
Dit komt door het koolzuurgas dat bij
belangrijk om niet te wachten
de operatie gebruikt wordt om meer
tot u (veel) pijn heeft. Wanneer u
ruimte en zicht in de buik te maken.
geopereerd bent via de kijkoperatie
4. Pijnbestrijding na de operatie
De standaardpijnbestrijding na de operatie ziet er als volgt uit. Omdat de pijn
per persoon verschilt, wordt hiervan afgeweken als dit nodig is.
Dag 0 en 1
• pijnbestrijding via de epidurale katheter of morfine
pomp
• 4 x daags 1000 mg paracetamol
Dag 2
• pijnbestrijding via de epidurale katheter / morfine pomp
(PCA pomp) stopt afhankelijk van uw pijnbeleving
• 4 x daags 1000 mg paracetamol
Dag 3, 4 of
• afbouwen morfine tablet, als eerste
volgende
• afbouwen paracetamol
Dag 7 of volgende
• alleen nog paracetamol bij pijn
Let op! Het is belangrijk dat u de pijnstillers volgens voorschrift inneemt. De
verpleegkundige legt u uit op welk moment u de pijnstillers slikt. U heeft namelijk
een constante hoeveelheid pijnstillende stoffen in uw bloed nodig om de pijn te
bestrijden, zodat u goed in staat bent om goed door te ademen, uit bed te komen
en te wandelen. Als de pijn thuis niet acceptabel is, kunt u tijdens het telefonisch
spreekuur contact met ons opnemen.
8
Behandelwijzer darmoperatie
Blaaskatheter
Bent u misselijk? Zeg dit dan tegen
Tijdens de narcose wordt een slangetje
de verpleegkundige. U krijgt hier dan
in de blaas - een blaaskatheter - inge-
medicijnen voor.
bracht voor de afvoer van urine.
Dit is nodig omdat de blaas door de
Beweging
epidurale katheter (voor pijnbestrijding)
Het is belangrijk dat u na de operatie
niet goed functioneert. Wanneer u een
zo snel mogelijk weer in beweging
morfine pomp (PCA pomp) heeft, wordt
komt, onder andere om:
de blaaskatheter de eerste dag na
• trombose te voorkomen
operatie verwijderd. Zodra de epidurale
• verlies van spierkracht tegen te gaan
katheter op de tweede dag verwijderd
• uw darmen weer op gang te brengen
wordt, worden ook de blaaskatheter en
• een goede ademhaling en dus
het infuus (voor toedienen van vocht)
goede zuurstofvoorziening van de
verwijderd. Voorwaarde is wel dat u zelf
wond: de wond geneest beter
weer meer dan één liter kunt drinken /
• luchtweginfecties te voorkomen
eten en niet misselijk bent.
U zit daarom na de operatie zoveel moEten en drinken
gelijk rechtop in bed of in een stoel. U
Het is voor uw herstel belangrijk dat
gaat de eerste keer onder begeleiding
u na de operatie goed blijft eten en
van een verpleegkundige uit bed.
drinken. U verliest op die manier zo
min mogelijk gewicht en daarmee
spiermassa en spierkracht. U krijgt bij
5. De dagen na de operatie
terugkomst op de afdeling meteen
een glas water. Probeer na de operatie
Pijnbestrijding
minstens een halve liter te drinken. U
Net als op de dag van de operatie, hou-
krijgt ’s avonds een warme maaltijd. Het
den de verpleegkundigen bij of en hoe-
is hierbij belangrijk dat u goed kauwt.
veel pijn u heeft. De epidurale katheter
U voelt zelf of u in staat bent om te
of de morfine pomp (PCA pomp) gaat
eten. De maaltijd wordt aangevuld met
er op de tweede dag na de operatie uit.
energierijke bijvoeding.
U stapt dan helemaal over op pijnstillers
in tabletvorm. (U bent hier op de dag
9
van de operatie al mee begonnen.)
Eten en drinken
laxeermiddel. U hoeft dit niet af te
Op de eerste dag na de operatie gaat
bouwen.
u uitbreiden met eten. Uit ervaring
weten we dat u de eerste dagen
NB: dit geldt niet voor patiënten met
geen normale porties kunt eten. De
een dunne darm stoma.
maaltijden worden daarom zolang
u opgenomen bent aangevuld met
energierijke bijvoeding.
6. Vlot herstel? Uw eigen bijdrage is
het allerbelangrijkste!
Bewegen
De dagen na de operatie moet u
Vlot herstel na een darmoperatie
minstens zes uur uit bed zijn en twee
is afhankelijk van uw eigen inzet
keer per dag een wandeling maken
en bijdrage. Het draait immers om
over de afdeling.
goed eten, drinken en bewegen.
Dit heeft u zelf in de hand. Het is
Kunt u door veel pijn niet goed uit bed
daarom erg belangrijk dat u alle
komen? Geef dit dan meteen door aan
instructies voor eten, drinken en
de verpleegkundige.
bewegen goed opvolgt. Om u
inzicht te geven hoe het met u gaat,
Darmwerking
kunt u het dagboekje invullen. Dit
Om de darmwerking te stimuleren, start
vindt u een paar pagina’s verder in
u met het kauwen van kauwgom: drie
het mapje.
keer per dag ongeveer twintig minuten
tot een half uur.
Heeft u moeite om de instructies
U krijgt gedurende de opname
voor eten, drinken en bewegen
één keer per dag een laxeermiddel
goed op te volgen? Overleg dit
(in de vorm van tabletten) om de
dan met de verpleegkundige en/of
darmwerking te bevorderen en
de zaalarts. De instructies worden
verstopping te voorkomen. Meestal
dan zo nodig aangepast aan uw
komt de ontlasting binnen drie dagen
mogelijkheden.
weer op gang. Als de ontlasting goed
op gang is, kunt u stoppen met het
10
Behandelwijzer darmoperatie
7. Uw ontslag
Wat kunt u na de operatie verwachten?
• Na de operatie kan uw buik wat
In overleg met u en uw chirurg beslist
opgezet zijn, waardoor uw kleding
de zaalarts wanneer u met ontslag kunt.
(broek, rok) kan knellen. Dit kan
U mag in principe vanaf de derde dag
na de operatie naar huis als:
• u voelt dat u in staat bent om naar
huis te gaan
• u windjes heeft gelaten of ontlasting
heeft gehad
enige tijd duren.
• Door verandering van uw
eet- en leefpatroon kan uw
ontlastingspatroon de eerste weken
na de operatie anders zijn. Misschien
heeft u een tragere stoelgang door
• u normaal eten verdraagt
verminderde eetlust, meer rust
• de pijn goed te verdragen is met
en weinig beweging. Ook kan de
pijnstillers in tabletvorm
• als de stomazorg geregeld is (als dit
van toepassing is)
ontlasting dunner zijn doordat een
gedeelte van de darm verwijderd is.
• U wordt enkele dagen na uw ontslag
gebeld door de verpleegkundige
Uw huisarts wordt digitaal geïnformeerd
van de polikliniek chirurgie. Zij be-
over uw ontslag.
spreekt met u hoe het gaat, of de
vervolgafspraken duidelijk zijn en
Verder herstel thuis
beantwoordt uw eventuele vragen.
Hoe snel u herstelt, hangt af van de
grootte van de operatie, de aard van
De hechtingen
de aandoening en hoe u zich voelt.
De wond wordt meestal onderhuids
Het herstel verloopt in het begin snel.
gehecht. Deze hechtingen lossen van-
Maar het is prettig als u de eerste twee
zelf op. Steekt er nog een klein draadje
weken wat hulp kunt krijgen van uw
of knoopje uit? Laat deze dan na tien
partner, familie of andere naasten. In
dagen verwijderen door de huisarts.
het algemeen kunt u na zo’n drie tot
zes weken alles weer doen wat u voor
Is de wond niet onderhuids gehecht?
de operatie gewend was. Maar houd er
Dan worden de hechtingen na tien
rekening mee dat volledig herstel zo’n
dagen door uw huisarts verwijderd.
drie tot zes maanden in beslag neemt.
U maakt hiervoor zelf een afspraak.
11
Leefregels voor thuis na een
naar kunnen zoveel mogelijk doen. Het
darmoperatie
is niet erg dat u spierpijn krijgt. Wel is
• Het is voor uw herstel belangrijk dat
de pijn draaglijk is. Het is daarom belangrijk dat u de pijnstillers op vaste
tijden volgens voorschrift inneemt
(ook als u geen pijn heeft). Heeft u
ondanks de pijnstillers nog (veel)
pijn? Neem dan contact met ons op.
• Vanaf de vierde dag na de operatie
het belangrijk dat dit na een nacht slapen weer afneemt. Gaat dit goed? Dan
mag u rustig starten met sporten.
• Wissel de eerste dagen lopen en
rusten goed af.
• U mag in principe alles weer eten
en drinken, tenzij u van de diëtist
andere adviezen gekregen heeft.
(of zo nodig enkele dagen later),
Misschien smaakt het eten in het be-
bouwt u de pijnstillers af: eerst het
gin nog niet zo goed en heeft u min-
morfine tablet, daarna de paraceta-
der eetlust dan voor de operatie. Dit
mol.
is normaal. Probeer meerdere keren
• Heeft u na een kijkoperatie pijn tussen de schouderbladen? Probeer
dan ’s nachts zoveel mogelijk plat op
uw rug te liggen.
• Ondersteun de wond met uw handen,
een handdoek of een kussen als u moet
hoesten, lachen, niezen of persen.
• U mag de eerste 3 weken niet zwaar
tillen (niet zwaarder dan 1 kg). Bouw
dit daarna langzaam op.
• Bouw uw gebruikelijke (huishoude-
per dag te eten en eet gevarieerd.
Verdraagt u bepaalde producten
niet? Probeer het dan later weer.
• Drink anderhalve tot twee liter per dag.
• Matig gebruik van alcohol is niet
bezwaarlijk voor goede genezing.
• Roken is niet goed voor herstel van
de wond. U kunt daarom tot zes weken na de operatie beter niet roken.
• Als de wond na zo’n zes weken helemaal gesloten en genezen is, mag u
lijke) activiteiten geleidelijk weer op,
weer naar de sauna of zwembad. Bij
tenminste als uw klachten daardoor
een eventuele open wond pas later.
niet toenemen. Dat geldt ook voor
Overleg dan altijd eerst met uw chirurg.
fietsen en autorijden. Luister goed
naar uw lichaam en forceer niets!
• Heeft u geen andere instructie
gekregen van uw chirurg, dan mag u
• Wandelen en lopen zijn goed voor de
na de operatie gewoon vrijen zoals
opbouw van uw conditie. U mag dat
u gewend was. Maar luister net als
12
Behandelwijzer darmoperatie
bij andere lichamelijke inspanningen
Bloedende milt
goed naar uw lichaam.
Tijdens de operatie kan de milt per
• Wanneer u weer kunt werken, hangt
ongeluk geraakt worden. De milt is zeer
af onder andere af van de grootte en
kwetsbaar en bloedt snel. De milt moet
het verloop van de operatie én uw
in dat geval verwijderd worden. U kunt
herstel. Een bedrijfsarts begeleidt u
de milt in principe missen. Wel is het dan
bij uw terugkeer naar werk.
noodzakelijk dat u een aantal vaccinaties
krijgt. Uw chirurg bespreekt dit dan met u.
8. Complicaties
Wondinfectie
Er is een kans op een wondinfectie. Dit is
Net als bij alle operaties is er ook
een ontsteking van de huid op de plaats
bij een dikke darmoperatie kans
van de hechtingen. Uw huid ziet rood en
op complicaties. Zo bestaat er
er lekt wondvocht uit de wond. Bij een
een normale kans op trombose,
wondinfectie worden de hechtingen ver-
longontsteking, blaasontsteking en/
wijderd zodat de pus weggespoeld kan
of een nabloeding. De kans op de
worden. U hoeft voor een wondinfectie
complicaties hieronder is klein. Toch
niet in het ziekenhuis te blijven.
is het belangrijk dat u weet wat u
eventueel kunt verwachten.
Naadlekkage
Dit is een lek in de darmnaad: de plaats
Beschadigde urineleiders
waar de darm na verwijdering van een
Er bestaat een kleine kans op
gedeelte van de darm aan elkaar is
beschadiging van de urineleiders.
gemaakt. De inhoud van de dikke darm
Om dit te voorkomen, is het soms
lekt weg in de buik en kan ontsteking
nodig om de urineleiders tijdens de
van het buikvlies veroorzaken. U krijgt
operatie extra te beschermen. Een
dan last van een bolle, gespannen en
uroloog brengt dan van tevoren een
pijnlijke buik, misselijkheid, braken en
zogenoemde ‘dubbel J katheter’ in.
koorts. Bij een naadlekkage moet u
Als dit in uw geval nodig is, verwijst uw
opnieuw geopereerd worden. Het kan
behandelend arts u voor de operatie
zijn dat u in dat geval een tijdelijke (of
naar de uroloog.
soms een blijvende) stoma krijgt.
13
Tijdelijk verstoorde beweging van de
vanzelf over. Heeft u langer dan twee
maag en/of darm (ileus)
weken na de operatie last van dunne
Bij een ileus is de beweging van de
ontlasting? En vindt u dit vervelend?
maag en/of darm (peristaltiek) tijdelijk
Dan kunt u contact opnemen met de
verstoord. Dit gaat meestal vanzelf
polikliniek chirurgie. Vraagt u naar de
over. Het kan braken en een bolle buik
verpleegkundige van het colorectaal
veroorzaken. Soms is het nodig om
team. Soms kan het voorkomen dat de
voeding en infuus aan te passen.
ontlasting te dik wordt. Neem ook dan
contact op met de polikliniek chirurgie.
Buikpijn
Na elke operatie kan buikpijn ontstaan.
Littekenbreuk
Constante of wisselende pijn kan
Na de operatie kan een littekenbreuk
samenhangen met:
ontstaan, soms ook jaren later nog.
• de ontlasting: de pijn is dan niet
Dit is meestal het gevolg van een
constant aanwezig
• het litteken: constante pijn van en
rond het litteken
• de veranderde positie en verhoogde
gevoeligheid van de darmen
• verklevingen in de buik: beschadigd
stoornis in de wondgenezing. Een
littekenbreuk is een onderbreking
in de spierlaag van de buikwond.
Dit kan zowel bij grote littekens (bij
een grote snede) als kleine littekens
(na een kijkoperatie bijvoorbeeld)
buikvlies door de operatie verkleeft
voorkomen. Bij een littekenbreuk kunt
met organen in de buikholte
u last krijgen van een zwelling onder
de huid die groter wordt als u opstaat
De pijn wordt na verloop van tijd
en bij druk op de buik door hoesten
meestal vanzelf minder.
en/of persen. Vaak ‘verdwijnt’ de
breuk als u gaat liggen. Een op de vijf
Veranderde ontlasting
mensen krijgt vroeger of later na een
Door verwijdering van een deel van de
buikoperatie een littekenbreuk. Als u
dikke darm kan de dikke darm minder
geen klachten heeft, is behandeling
vocht uit de ontlasting opnemen.
(operatie) in principe niet nodig. Heeft
De ontlasting kan daardoor dunner
u wél klachten? Vraag dan advies aan
worden. Dit is meestal tijdelijk en gaat
uw chirurg.
14
Behandelwijzer darmoperatie
9. Wie kunt u bellen met vragen
en/of klachten?
Voorbeelden van dringende klachten
(tot twee weken na ontslag):
• buikpijn
Met vragen en/of klachten die niet
• misselijkheid en/of braken
dringend zijn, kunt u tijdens het
• koorts hoger dan 38,5 graden
telefonisch spreekuur contact opnemen
• roodheid van het wondgebied
en vragen naar een verpleegkundige
• vochtverlies uit de wond
van het colorectaal team.
• het gevoel dat u de ontlasting niet
Wie kunt u bellen met dringende
• wanneer u aan de endeldarm
(genoeg) kwijtraakt
vragen en/of klachten?
bent geopereerd en u ervaart een
Heeft u buiten het telefonische spreek-
continue druk bij het anus gebied.
uur om een dringende vraag? Dan kunt
u afhankelijk van het tijdstip contact
opnemen met de polikliniek chirurgie
of de afdeling spoedeisende hulp.
• Op werkdagen kunt u van 8.30 tot
17.00 uur contact opnemen met
de polikliniek chirurgie, telefoon
072 – 548 24 00. Vraagt u naar een
verpleegkundige van het colorectaal
team.
• ’s Avonds, ’s nachts of in het
weekend kunt u contact opnemen
met de afdeling spoedeisende
hulp, telefoon 072 – 548 24 88. U
kunt vragen naar de dienstdoende
chirurg.
Let op! Geef door dat u net bent
geopereerd aan uw darm.
15
10. Dagboekje
Dag 0
Eten, drinken en
bewegen
Na de
Gelukt
ja
Hoe is het gegaan
nee (waarom niet) vandaag?
800 ml gedronken
operatie
gewone maaltijd
(belangrijk is om
goed te kauwen)
1 pakje/flesje
drinkvoeding
gedronken
half uur tot een
uur in stoel gezeten
kauwgom gekauwd
16
Behandelwijzer darmoperatie
Dagboekje
Dag 1
Eten, drinken en
bewegen
Eerste
1,5 liter gedronken
dag na de
operatie
gewone maaltijd
verder uitbreiden
2 pakjes/flesjes
drinkvoeding
gedronken
minstens 6 uur uit
bed geweest
minstens 2 x
gewandeld op de
gang
kauwgom gekauwd
17
Gelukt
ja
Hoe is het gegaan
nee (waarom niet) vandaag?
Dagboekje
Dag 2
Eten, drinken en
bewegen
Tweede
Gelukt
ja
Hoe is het gegaan
nee (waarom niet) vandaag?
1,5 liter gedronken
dag na de
operatie en
de verdere
dagen
normale maaltijd
gegeten
2 pakjes/flesjes
drinkvoeding
gedronken
verzorging zonder
hulp
minstens 6 uur uit
bed geweest en
gewandeld op de
gang
kauwgom gekauwd
18
Medisch Centrum Alkmaar
Wilhelminalaan 12
1815 JD Alkmaar
T 072 – 548 44 44
mca.nl