Klimaatveranderingen 1 Gassen in de atmosfeer werken als een soort broeikas. Maak met een tekening duidelijk hoe de atmosfeer een deel van de zonnewarmte weet vast te houden. 2 Wat is de gemiddelde temperatuur op aarde? 18graden 3 Hoeveel graden kouder zou het op aarde zijn zonder atmosfeer? 30graden 4 Noem vier gassen in de atmosfeer die een rol spelen bij het broeikaseffect. - Kooldioxide - Methaan - Distikstofoxide - Fluorverbindingen 5 Waterdamp is een broeikasgas dat van nature aanwezig is. In bepaalde omstandigheden vormt water echter een koelende factor. Noem twee situaties waarin H2O warmte niet absorbeert maar juist reflecteert. - IJs en sneeuw reflecteren warmte. - gesloten wolken reflecteren warmte. 6 Onderzoek aan poolkapijs heeft aangetoond dat er meer dan 300 000 jaar een verband bestond tussen CO2concentratie en gemiddelde temperatuur op aarde. Wetenschappers waarschuwen dat menselijke activiteiten het evenwicht in de natuur kunnen verstoren. Noem drie activiteiten waarop de wetenschappers doelen. - Uitlaatgassen van auto’s - Het omkappen van bossen - fabriekken 7 Sinds de laatste ijstijd kent de wereld een gemiddelde temperatuur die weinig verandert. Leg uit waarom wetenschappers zo bang zijn voor een verstoring van het evenwicht in de natuur. Gebruik voor je antwoord een diagram die je vindt op de site van de UNEP. De diagrammen op de UNEP-site laten zien dat vóór de laatste ijstijd de aarde in een onstabiele toestand verkeerde waarin binnen enkele tientallen jaren een verandering van klimaat op kon treden. 8 Noem drie effecten van klimaatveranderingen voor Nederland. - Tropisch klimaat - Watersteiging - Exotische dieren en planten 9 Men probeert internationale afspraken te maken over de terugdringing van de broeikasgassen. De meeste landen hebben het Protocol van Kyoto geratificeerd. De VS wil dit protocol niet ondertekenen. Geef twee redenenen waarom president Bush deze politiek voert. - Het bevatfouten. - De VS twijfelt aan de rol van de mensen in het veroorzaken van het broeikaseffect. 10 Nederland heeft als rijk geïndustrialiseerd land de keuze om minder CO2 uit te stoten of om een andere optie te kiezen. Noem drie mogelijkheden en geef hun betekenis aan. - Groene energie - Hogere belastingen op brandstofauto’s en meer voordeel voor hybrides. - Bomen planten 11 Enkele wetenschappers bestrijden de theorie van het versterkte broeikaseffect. Zo zouden klimaatschommelingen van nature voorkomen. Ook de zon varieert in activiteit, zo redeneren zij. Daarom is het volgens hen helemaal niet nodig om zulke heftige maatregelen te nemen. Leg uit of je het met deze redenering eens bent. Ik ben het hier aardig mee eens. Ik zie ook niet in wat er mis is met een temperatuurstijging. En er zijn al veel grote klimaatschommelingen geweest. Ik denk dat we ons beter kunnen voorbereiden op een temperatuurstijging, dan er wat tegen te doen. Aardkorst actief in Middellandse Zee 1 De vulkanische activiteit rond Sicilië concentreert zich momenteel rond de vulkaan Etna. Noem nog twee Italiaanse vulkanen. - Vulcano - Vesuvius 2 Satellietfoto’s van de werkende vulkaan tonen rookpluimen tot wel 7 km hoogte. Leg uit welke invloed zulke gigantische wolken van stof en as op het klimaat kunnen hebben. De deeltjes zorgen voor een verminderde instraling van zonlicht. De gemiddelde temperatuur zal dalen. 3 Wat heeft de recente uitbarsting van de Etna veroorzaakt? Een aardbeving van 4.4 op de schaal van Richter. 4 De uitbarstingen van de vulkaan Etna kenmerken zich door hevige explosies waarbij lavamateriaal zeer hoog in de lucht wordt geslingerd. Vulkanen met deze eigenschap worden stratovulkanen genoemd. Probeer met behulp van de site Vulkanen.nl een verklaring te vinden voor de grote kracht waarmee dit type vulkaan kan uitbarsten. Er blijft na een uitbarsting taai magma achter in de kraterpijp. De gassen in de vulkaan moeten eerst een zeer hoge druk opbouwen voordat de lavaprop uit de kraterpijp los geschoten kan worden. Dit is te vergelijken met een kurk in een fles wijn of champagne. 5 In het krantenartikel wordt gesproken over een eilandje dat opnieuw boven de zeespiegel uitstijgt. Op hetzelfde moment beweegt de zeebodem en wordt een vulkaan actief. In verklaringen voor deze natuurverschijnselen wordt vaak gesproken over ‘schuivende tektonische platen’. Zoek uit wat daaronder wordt verstaan. Grote landmassa’s (continenten) die drijven op vloeibare magma waaruit de kern van de aarde bestaat. 6 De schrijver van het krantenartikel beschrijft drie waarnemingen die samenhangen met de bewegingen van de aarde in het gebied rond Sicilië. Welke waarnemingen zijn dat? -Uitbarsting van de Etna. -Hhet eiland Ferdinandea komt terug boven water door de opkomende zeebodem. -Gassen in de buurt van de Aeolische eilanden.