ECMO-bed Inhoud ECMO-behandeling ................................................................................................................................ 2 Wat is ECMO ....................................................................................................................................... 2 VA-ECMO ........................................................................................................................................ 2 VV-ECMO ........................................................................................................................................ 2 Toepassing ...................................................................................................................................... 2 Mogelijke complicaties ................................................................................................................... 3 Geschiedenis extra corporele methoden ....................................................................................... 3 Hart-longmachine vs. ECMO .......................................................................................................... 3 Ziekenhuizen met ECMO specialisme in Nederland ...................................................................... 3 Sophia kinderziekenhuis (EMC) ...................................................................................................... 3 ECMO-bed............................................................................................................................................... 4 Verleden .............................................................................................................................................. 4 Nieuw ontwerp.................................................................................................................................... 5 Foto’s ....................................................................................................................................................... 6 Bronnen ................................................................................................................................................... 7 1 ECMO-behandeling Wat is ECMO ECMO staat voor Extra Corporele Membraan Oxygenatie. Het systeem wat hiervoor gebruikt wordt lijkt veel op dat van een hart-longmachine. Het bloed van een patiënt wordt buiten het lichaam omgeleid (extra corporeel), van koolstofdioxide ontdaan en van zuurstof voorzien. Dit gebeurt door het bloed in contact te brengen met een gas doorlatend membraan. Daarna wordt het bloed weer teruggeleid in het lichaam. Ook zorgt het systeem voor het op temperatuur houden van het bloed. De patiënt krijgt medicijnen toegediend om embolie te voorkomen. Hierdoor kan de functie van hart en longen worden overgenomen en kan de patiënt in alle rust genezen. VA-ECMO Het ECMO- systeem kan op verschillende manieren aangesloten worden. Allereerst kan dit veno-arterieel. Het zuurstofarme bloed wordt uit een centraal gelegen ader of uit de rechterboezem van het hart getrokken. Vervolgens wordt het van zuurstof voorzien, van koolstofdioxide ontdaan en weer in een slagader, vaak de aorta, teruggepompt. Deze toepassing van ECMO bevordert de bloedcirculatie doordat het bloed uit de aders wordt gepompt en met een bepaalde druk in de slagader wordt gestuwd naast de output die het hart van zichzelf heeft. Hierdoor is dit een uitstekende methode om het hart te ontlasten als de patiënt bijvoorbeeld hartfalen heeft naast een problematische longfunctie. VV-ECMO Wanneer het overnemen van de hartfunctie niet nodig is, kan het systeem ook veno-veneus aangesloten worden. Hierbij wordt de een canule aangesloten op een grote ader en na toevoeging van zuurstof en verwijdering van CO2 weer teruggevoerd naar de grote ader. Hierbij wordt de bloedcirculatie dus niet gestimuleerd. Alleen de functie van de longen wordt voor een groot gedeelte overgenomen. De toevoeging van zuurstof wordt afgesteld op de bijdrage die de longen zelf leveren en zal dus voor iedere patiënt verschillen. Vaak wordt een patiënt ook nog aan de beademing gelegd om het genezingsproces te bevorderen en de kans op blijvende schade zo klein mogelijk te houden. Toepassing Het systeem wordt alleen gebruikt wanneer dit echt noodzakelijk is. Hiermee wordt bedoeld dat de patiënt ernstig ziek is en normale beademing en medicatie niet voldoende is. Bij pasgeborenen kan dat onder andere in deze situaties het geval zijn: Pulmonaire hypertensie (longziekte) MAS (Meconium Aspiratie Syndroom) Bloedvergiftiging Aangeboren hartafwijking (operatie noodzakelijk) Longontsteking Voor oudere kinderen: Astma Bloedvergiftiging Na hartoperatie Ontstekingen aan hartweefsel Bijna verdrinking Longaandoeningen (niet-chronisch) Voor een volwassene: Nodige ondersteuning hart Septische shock Longontsteking Falende longen 2 Mogelijke complicaties - Bloedingen door bloedverdunners Infecties door inbrengen/uithalen van canules (antibiotica voor preventie) Apparatuur kan technische problemen veroorzaken Klaplong Embolie Zuurstoftekort in weefsels rond de plaats waar bloed weggetrokken wordt Geschiedenis extra corporele methoden In 1916 werd het antistollingsmiddel heparine ontdekt. Dit is een belangrijke ontdekking geweest voor de ontwikkeling van extra corporele technieken. Toch lukte het John Gibbon pas in 1953 om een succesvolle hartoperatie uit te voeren met behulp van een hart-longmachine. Het bloed kon tot voor die tijd niet efficiënt genoeg voorzien worden van zuurstof, waardoor deze methode nog niet gebruikt kon worden bij mensen. De Nederlander Willem Kolff besloot in de naoorlogse periode zich bezig te houden met de ontwikkeling van een hart-longmachine. In Nederland waren er in die tijd niet genoeg middelen om dat te realiseren. Daarom trok hij met zijn gezin naar de Verenigde Staten. Daar heeft hij in 1956 een hart-longmachine op de markt kunnen brengen. Hart-longmachine vs. ECMO Het ECMO-systeem is voortgekomen uit het principe van een hart-longmachine. Een hart-longmachine is groter en wordt vaak alleen gebruikt bij operaties. Een ECMO-systeem wordt gebruikt wanneer de hart en/of longfunctie juist voor langere tijd overgenomen moet worden, terwijl een hart-longmachine de functies voor korte tijd overneemt. Ziekenhuizen met ECMO specialisme in Nederland - Erasmus Medisch Centrum Radboud Universitair Medisch Centrum Sophia kinderziekenhuis (EMC) In het Sophia kinderziekenhuis wordt gebruik gemaakt van ECMO op de ICK (Intensive Care Kinderen). Dit doen zij sinds 1991. De ECMO apparatuur wordt gebruikt voor kinderen die een zuurstoftekort hebben dat niet te verhelpen is met normale beademingsapparatuur en medicijnen. Ook kinderen van wie de hartfunctie (nog) niet goed genoeg is om alle delen van het lichaam van voldoende zuurstof te kunnen voorzien kunnen veel baat hebben bij deze behandeling. Een voorbeeld hiervan zijn prematuren en kinderen die een harttransplantatie zijn ondergaan en het hart nog niet goed genoeg functioneert om het autonoom te laten kloppen. 3 ECMO-bed Verleden Het Sophia kinderziekenhuis was in het bezit van een bed waaraan diverse modificaties waren uitgevoerd. Hierop werden zeer zieke kinderen verpleegd op de ICK. Bij het bed kon ECMO-apparatuur geplaatst worden voor behandeling van patiënten. Het bed was echter verouderd en nodig aan vervanging toe. Er werd gevraagd of het mogelijk was een bestaand bed dusdanig aan te passen zodat het ook als ECMO-bed kan fungeren. Dit was echter niet haalbaar. Daarom werd gekozen voor een nieuw ontwerp. Links: bed waarvoor aanpassing aangevraagd is. Midden en rechts: bed dat eerder gebruikt werd voor ECMO-behandelingen He programma van eisen: Constructie van het hoog/laag mechanisme aanpassen zodat het bed in zijn hoogste stand 125 cm en in zijn laagste stand 95 cm hoog kan zijn. Bredere wielbasis zodat het bed even stabiel blijft. Beugel voor transportmonitor bovenop het bed. Beugel of plaatje voor druktransducer aan de rechterzijde van het bed. Beugel aan het bed voor zuurstofflessen. Beugel aan linkerzijde van het bed voor urimeter. Er moeten drie infuuspompen aan het bed bevestigd (kunnen) worden. Er moet een hitteschild boven het bed gemonteerd worden. Er moet een plek komen op het bed om een transporttas op te kunnen plaatsen. Er moeten op de vier hoeken van het bed sjorogen komen om het bed te kunnen fixeren tijdens transport. Het bed moet verbonden kunnen worden aan een (ECMO) systeem. Bij het hoofd- en voeteneinde moeten slanggeleiders komen om slangen vast te leggen. Onder het matras moet een lade komen met een vrije hoogte van 25 mm. Hierop kan een fotoplaat gelegd worden voor het maken van een röntgenfoto. De lade schuift open aan de rechterkant van het bed. 4 Nieuw ontwerp TechniCareSystems heeft een nieuw bed ontworpen dat de bovenstaande eisen waarborgt en daarnaast veel specifieker inzetbaar is. Het bed kan versteld worden in hoogte (van 95 cm tot 125 cm) Het bed heeft een instelbare schuinstand (trend en anti-trend) Rondom het bed zijn multifunctionele DIN-rails bevestigd. Het bed heeft een infuuspomphouder waaraan zes infuuspompen bevestigd kunnen worden. De infuuspomphouder is (360⁰) draaibaar. Onder het bed zit een speciale houder bevestigd voor een FM computer ter besturing van de infuuspompen. Onder op het bed is een klem bevestigd voor twee cilinders O2/Lu van 2 Liter. Aan de rechter- en linkerzijde van het bed zijn neerklapbare paniekrekken bevestigd. Onder het matras zit een lade waarin een fotopla(a)t(en) gelegd kan/kunnen worden. Hierdoor kan er een röntgenfoto gemaakt worden door het matras heen. Het kind kan blijven liggen en hoeft niet opgetild te worden om de fotoplaten te plaatsen. De transportmonitor kan op een plaats links naast het hitteschild bevestigd worden. Er is plaats voor een transporttas op de wielbasis van het bed. Onder het bed zit een houder om een urinezak aan te hangen. Aan de voorkant van het bed zit een laatje met daarin de Nursing box, de bediening voor de verstelling van het bed in trend- en anti-trendstand. De bediening voor de hoog/laagstand is gescheiden; De bediening van de trend- en antitrendstand kan alleen ingesteld worden via de Nursing box in de lade. Vanuit veiligheidsoverwegingen is deze lade voorzien van een veiligheidssluiting. Er zit ruimte tussen het matras en het frame waardoor gelekte vloeistoffen in een daarvoor bestemde lekgoot terecht komen. Het bed is speciaal afgestemd voor gebruik op de ICK. De afmetingen zijn zodanig gekozen dat het product uitermate geschikt is voor de behandeling van kleine kinderen. Wanneer een operatie nodig is, kan het bed ook de fungeren als operatietafel. Dit is mogelijk doordat de paniekrekken naar beneden geklapt kunnen worden en het wielframe zo ontworpen is, dat de artsen en/of chirurgen dicht bij het bed kunnen staan en zo de patiënt goed kunnen bereiken. Ook wordt het bed herhaaldelijk gebruikt voor pasgeborenen. Wanneer blijkt dat de ongeborene een aangeboren hartafwijking of een andere levensbedreigende aandoening heeft die zo snel mogelijk verholpen moet worden, wordt het bed bij voorbaat naar de verlosafdeling gereden om het kind na de geboorte zo snel mogelijk te kunnen stabiliseren of met spoed naar de operatiekamer te kunnen verplaatsen. 5 Foto’s Hoog/laagbediening FM-computer Neerklapbare paniekrekken Beveiliging lade Nursing box Bediening trend-/anti-trend Fotolade Plaats voor transporttas Warmteschild en infuuspomphouder DIN-rails Cilinderklem zuurstofflessen Trendstand Urimeterhouder 6 Bronnen - http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/145411-extracorporale-circulatieeclsecmo.html#wat-zijn-de-verschillen-tussen-eclsecmo-en-een-hart-long-machine - http://www.perfusion.com/cgibin/absolutenm/templates/articledisplay.asp?articleid=1807#.WKq3e1U1-Uk - https://www.erasmusmc.nl/5157598/5157911/5157915/ECMO - https://www.radboudumc.nl/Zorg/Behandelingen/Pages/ECMO.aspx - http://ick.nl/rotterdam-erasmus-sophia/ - http://technicaresystems.nl/producten/ecmo-bed-t-b-v-ick-afdeling/ 7 8