RIETVELD-LYCEUM les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET

RIETVELD-LYCEUM
les 3.
dd. 20 NOVEMBER 2012
HET ZONNESTELSEL NU
“de compononenten”
V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar
de Zon
KERNFUSIE: waterstof >> helium.
t.g.v. de ZWAARTEKRACHT >> temperatuur inwendig 15 miljoen graden +
DRUK van drie miljard atmosfeer.
Meer dan 99 % van de oorspronkelijke gasnevel in de zon.!
Orionnevel,
waarin duizenden
nieuwe sterren
ontstaan.
Minstens vier
grote sterren
(witte puntjes)
Oorzaak samentrekking ?
de nevels zijn veel
ijler dan onze
atmosfeer.
Een gaswolk verandert naar een “platte” ronddraaiende schijf.
In het midden de al maar groter wordende Zon.
Uiteindelijk bezit de Zon 99 % van alle materie.
Het Zonnestelsel ontstond 4,5 miljard jaar geleden.
De COMPONENTEN
WIE ??
Zon
Planeten
Kuipergordel
van Oortwolk
Niet alles werd
opgeslokt door zon en
de planeten.
In de Kuipergordel
zitten miljoenen
(of meer?) kleine
objecten.
En als een wolk rond
de zon en planeten is
er de van Oortwolk
met honderden
miljarden “vuile
ijsballen”
“rest materiaal”
(kometen)
doorsnede totale
zonnestelsel:
3 tot 4 L.J.
Schematische voorstelling
WERKELIJKHEID ECHT ROND ?
ALS NAASTE BUREN ANDERE
ZONNESTELSELS
A.U. of A.E. =
astronomical unit=
astronomische eenheid=
afstand Aarde-Zon=
8 minuten=
150 miljoen km.
ECLIPTICAVLAK=
het theoretische vlak waarin
zon en de planeten draaien
‘
De tweede ”component”
de acht in regelmatige banen, om de Zon, draaiende planeten
Verdeeld naar 4 Aardse planeten en vier Gasplaneten.
de manen, de kleine planeten(planetoide)
Zon en Planeten in onderlinge grootte.
Onderlinge afstanden niet op schaal.
Aarde 1 AE; Mars 1,5 Ae; Jupiter 5 AE; Saturnus 10 AE; Uranus 20 Ae; Neptunus 30AE
De Aardse Maan.
Zien altijd de zelfde
zijde van de maan.
Gemiddelde afstand
Aarde – Maan :
380.000km.(= 1,3 sec.)
MANEN DRAAIEN
ROND OM PLANETEN.
Veel manen. In grote
vergeleken met Aarde.
Mercurius +Venus: geen
Aarde : 1.
Mars: 2
Jupiter: + 60
Saturnus:+ 60 + ringen
Uranus: + 27 + ringen
Neptunus: 13 + ringen
Vele verschillen in
grootte, oppervlak.etc
Astroidengordel tussen
Mars en Jupiter.
100 duizenden “kleine
planeten”(planetoiden)
IDA, 55 km lang, kale rots met inslagkraters
Gaspara ,Mathilde en Ida.
Onregelmatig gevormde stenen klompen.
Astroide Tempel 1.
Inslag veroorzaakt
door STARDUST(nasa )
in 2006
De astroide WILD-2
in 2006 bezocht door
STARDUST(nasa).
AERO-GEL. Door Stardust verzameld in 2006
“3e component”
Een aantal grootste
bekende objecten in
de Kuipergordel.
In grote vergeleken
met de Aarde.
Enkele hebben een of
meer manen
(b.v. Pluto 3)
“4e component”
Een komeet, Hyakutaka, afkomstig uit de van Oortwolk. Een van de
400 miljard vuile sneeuwballen. Werd door een ander hemellichaam uit
zijn baan “geduwd”. Viel / werd en wordt aangetrokken door de zon.
Velen gaan in een ellipsbaan door het zonnenstelsel.
De kop van de komeet, bestaand uit ijs (water+co2+co etc.) en brokjes
gesteenten,mineralen. Verdamping t.g.v. de naderende zon. + botsingen
met de deeltjes van de zon. Vormen een halo rond de kern.
De komeet HaleBobb, 1997/98
Wit de stofstaart
Blauw de
gasstaart(plasma-)
in het verlengde
van lijn zonkomeet.
Het ZONNESTELSEL MAAKT DEEL UIT VAN DE “MELKWEG”-STELSEL.
(200 miljard sterren)
een ander stelsel: de Sombrero.
onder invloed van een ander stelsel de huidige vorm.
Aan de randen zijn stofwolken te zien
Het zonnestelsel over
10 miljard jaar en
langer.
Helixnevel
het witte puntje in het
midden is het restant
van de ster.
Zeer veel materiaal het
heelal ingeslingerd
doorsneden zeer vele
lichtjaren.
In het tweede uur:
een aantal planeten en manen,
door Bob van Rongen.
Een wolk, in het Melkwegstelsel, waarin nieuwe sterren worden geboren.
Bestaand uit gassen, silicaten en metalen, zijnde restanten van oude sterren(-stelsels)
RECYCLING(hergebruik)
Gelijkertijd onstonden miljarden kleinere en grotere kernen, waarvan een het
centrum werd en de grootste: de ZON. Met een achttal grote planeten.
(De 4 Aardse en de 4 Gasplaneten)
Einde van een ster:
de zon over 4,5 miljard jaar
De brandstof is verbruikt
(waterstof),gevolg geen
kernfusie meer.
Gevolg ster stort in.
opnieuw weer grotere druk
Zwelt op tot mogelijk de
Aarde, vernietigt de
planeten.
Blaast zich op
Een stervende
ster(witte punt)
Na zich opgeblazen
te hebben stoot hij
alle gassen de
ruimte in.
Krabnevel
Een sterrenstelsel,
gelijkend op ons
Melkwegstelsel.
doorsnede 100.000
lichtjaren.(L.J.)
Zonnestelsel op 30.000
L.J. van het midden.
In het midden een
“zwart gat”
De Paardekopnevel ( B-33) in de Orionnevel doorsnede 3 L.J.