Hoe een veearts de bodem onder grasland

Hoe een veearts de bodem onder
grasland ontdekte….
Themadag Bodem onder grasland
15 maart 2016
Gerrit Hegen
www.deboerenveearts.nl
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
Koe: 5 basisprocessen …
1.  Fokkerij: genetica nu en in de toekomst
2.  Diergezondheid koppel
3.  Jongveeopfok
4.  Voeding van diergroepen
5.  Huisvesting
IKM = Integraal Koe Management
www.deboerenveearts.nl
Plant: 5 basisprocessen…
1.  Rassenkeuze: genetica nu en in de
toekomst
2.  Plantenziekten
3.  Graslandbeheer, maisteelt
4.  Voeding plant
5.  Ruwvoederwinning
www.deboerenveearts.nl
Bodem: 5 basisprocessen…
1.  Bodemgebruik: grondslag, intensiteit
2.  Bodemziekten
3.  Bodemstructuur, bodemleven
4.  Voeding bodem en bodemleven
5.  Wisselbouw
www.deboerenveearts.nl
Werken aan de bodem is werken aan:
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
Waterhuishouding
Structuur
Beworteling
Organische stof
Bodemleven
Bodemchemie
www.deboerenveearts.nl
Kringloopwijzer
Gaat over:
•  N en P efficiëntie in de
veestapel
•  N en P efficiëntie in de
bodem
Basis voor:
•  evenwichtsbemesting,
•  bodemvruchtbaarheid,
•  gezonde koe die goed melk
geeft van eigen ruwvoer.
www.deboerenveearts.nl
Waarbodem,plantendiersamenkomen
Inbodemenplant
•  Nbodem,plant
Indekoe •  EiwitbehoeFe:
–  N,P,K
–  Vocht
–  OEB
–  DVE
•  Fotosynthese
•  EnergiebehoeFe
–  Weer,
–  N,P,K,vocht
–  Suiker
–  Zetmeel
•  Grasbestand,mais
•  StructuurbehoeFe
–  Rassenkeuze,oogsAjdsAp
•  Opneembaarheid
–  Houtstof,deeltjeslengte
•  MineralenbehoeFe
–  interacAes
–  interacAes
www.deboerenveearts.nl
Stress….
In bodem en plant…
•  Tekort aan N, P, K, S, Ca of water
•  Onvoldoende organische stof, verdichting, geen goed
bodemleven
•  Meer bodemziekten, onkruiddruk, schimmelziekten
Gevolg:
•  Dalende opbrengst & voederwaarde
•  Schimmel(toxinen) in de kuil
www.deboerenveearts.nl
Stress….
In de koe…
•  Mindere kwaliteit voer
•  Daling DS opname
•  Meer aanvulling met aangekocht ruwvoer en krachtvoer
Gevolg:
•  Meer kans op NEB & RE tekort
•  Meer kans op pensverzuring en dikke darm problemen
•  Gezondheidsproblemen, lagere levensproductie
www.deboerenveearts.nl
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
Koe-Kompas: gesignaleerde risico’s….
1. Voeding lacterend
Ø  Verzuringsgevoelig rantsoen
Ø  DS opname uit ruwvoer valt tegen
Ø  Mineralenvoorziening
2. Voeding droog:
Ø  Rantsoen laatste 2 weken voor kalven
Ø  Rantsoen dag van afkalven
3. Jongveeopfok:
Ø  Rantsoenen diergroepen
www.deboerenveearts.nl
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen en grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
Enkele ruwvoeruitslagen
Graskuil
DS
VE
M
RE
1
362
973
177
2 /3
401
944
Mais
DS
2015
15/10
340
OEB
NH3
<6
VCOS
26
9
80
167
25
9
VEM
RE
7
378
OEB
969
66
-11
Sui
MZ
10
30
AZ
10
20
ADL
20
30
Ca
4,5
6,5
P
3,0
4,5
K
S
20
4,
0
Na
2,0
3,0
Fe
63
50
11
17
4,4
3,8
35
3,2
2,9
318
91
4,5
78,8
47
57
22
18
5,8
3,7
36
4,1
22,
8
609
108
4,4
NH3
<6
VCOS
Sui
1
15
Zet
Ca
1,3
2,2
P
1,8
2,5
K
10
14
B
zet
N
B
zet
Z
pH
7
75,7
12
365
1,4
1,8
9,5
30
20
3,8
www.deboerenveearts.nl
2535
Ras
pH
90
120
Enkele grondmonsters
Perceel
NLV
SLV
Ppl
PAL
Kpl
pH
OS
Gras 1
250
34
2,2
24
155
5,4
20,3
295
Gras 2
155
17
0,8
17
123
5,6
8,8
106
Perceel
NLV
SLV
Ppl
PAL
Kpl
pH
OS
BL
72
11
3,3
78
98
5,7
3,6
Mais
93147
93147
20-30
20-30
2,2-3,2
1,3-2,6
27-39
30--46
57-86
70-110
4,8-5,5
125.
175
5,6-6,1
www.deboerenveearts.nl
BL
60-80
44
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
Wat verwacht je van je eigen ruwvoer?
•  Zo goed dat de
krachtvoergift beperkt
kan worden.
•  Bij de oudmelkte
koeien meeste te
verdienen
Eis:
•  Minimaal 15 kg DS uit
ruwvoer in een koe die
gemiddeld 30 liter
melk geeft (152 dagen
in lactatie)
•  Dat levert 15 liter melk
op
•  Dan is er nog ca. 7,5 kg
krachtvoer nodig voor
30 liter melk, of 25 kg/
100 l melk
www.deboerenveearts.nl
Wat is de kwaliteit van je eigen
ruwvoer….
•  Matig-slecht: 1 kg DS =
0.8-0.9 liter melk
•  Goed: 1 kg DS = 1 liter
melk
•  Goede
ruwvoerefficiëntie
komt voor
voerefficiëntie….
•  Uitstekend: 1 kg DS = 1.1
-1.2 kg melk
www.deboerenveearts.nl
Gezond boerenverstand….
•  Melkkoe vreet 15 kg
•  Goed grasland brengt
DS uit ruwvoer
10.000 kg DS per jaar
op?
•  Droge koe vreet 12 kg
•  Goede maisopbrengst
DS uit ruwvoer
18.000 kg DS
•  Pink vreet 8 kg DS uit
ruwvoer
•  Kalf vreet 4 kg DS uit •  Maak een
ruwvoer
ruwvoerbalans
www.deboerenveearts.nl
Ruwvoerbalans….
• 
• 
• 
• 
133 melkkoeien
13 droge koeien
47 pinken
48 kalveren
7300000
60000
138000
70000
____________________
•  Totaal
1000000
•  12 ha mais
220000
____________________________
• 
• 
• 
• 
78 ha gras 10.000
71 ha gras 11.000
65 ha gras 12.000
56 ha gras 14.000
780000
www.deboerenveearts.nl
Als je nu eens….
Als je nu eens streeft
naar ruwvoer met
gemiddeld
•  950 VEM,
•  150 RE,
•  3.7 g P/kg DS….
www.deboerenveearts.nl
Fosfor in de koe…
Fosforbehoefte van melkkoeien, droogstaande koeien en jongvee, met
daarnaast het aanbod in een gemiddeld rantsoen op bedrijven die met
forfortaire normen werken en bedrijven die meedoen aan BEX….
www.deboerenveearts.nl
Fosfor tekort rond afkalven
1. Te weinig DS opname
2. Onvoldoende benutting (o.a. door hoog ijzergehalte in
het rantsoen en door pensverzuring)
3. Onvoldoende herkauwen (recycling fosfor)
4. Tekort vitamine D3
5. Trage botstofwisseling
6. Melkziekte (klinisch en subklinisch)
Let op de onderlinge samenhang!
www.deboerenveearts.nl
P-uitscheiding/jaar
•  Kalf 9,4 kg
•  Pink 22 kg
•  Koe 40 kg (8000 kg melk), 46 kg (10000 kg melk)
•  ALVA 26 maanden: 3 maanden extra P uitscheiding: 4 pinken = 0,5 koe
Weinig jongvee: veel dieren om P wit te maken!
Nieuw kengetal: melkproductie per kg fosfaat
Mooi kengetal: leeftijd bij afvoer, kg melk per
levensdag
www.deboerenveearts.nl
Melken in de nieuwe realiteit:
Te weinig
ó voldoende ruwvoer
•  30 liter melk, 176 DIM
•  12 kg DS uit goed
ruwvoer beschikbaar
•  13,2 kg melk uit ruwvoer
•  8,5 kg krachtvoer nodig
•  Of 28 kg krachtvoer/100 l
melk
•  30 liter melk, 176 DIM
•  15 kg DS uit goed
ruwvoer beschikbaar
•  16.1 kg melk uit ruwvoer
•  7 kg krachtvoer
•  Of 21,5 kg krachtvoer/100
l melk
•  Wat moet de koe die 45
liter melk geeft?
•  Sturingsmechanisme
krachtvoergift!
www.deboerenveearts.nl
Pensfunctie en ruwvoerkwaliteit
(bron: Wennemars/Keenan)
www.deboerenveearts.nl
Melken zonder quotum è
opschuiven naar rechts?
ê
ê
Mol
%
AcAevecelwandsplitsende
AcAevezetmeel
splitsende
flora
Melk
-zuur
Propion
zuur
Azijn
-zuur
flora
PenspH
é
é
Goede voerefficiëntie
•  Optimalisatie verblijfsduur in pens en
doorstroomsnelheid….
•  Stikstof en fosfaat meer gerecycled en beter benut….
•  Balans tussen tussen energie en eiwit in de pens….
•  Balans tussen celwandsplitsers en zetmeelspitsers….
•  Relatie met methaanemissie….
•  Betere mest!
è
èè è
www.deboerenveearts.nl
Zetmeelvertering
Rik Hendriks, Apeldoorn,
18-1-2016
Programma
1.  Voortschrijdend inzicht
2.  Voorbeeldbedrijf: gesignaleerde risico’s
3.  Ruwvoeruitslagen en grondanalyse
4.  Ruwvoerefficiëntie
5.  Koeien die goed melk geven en
gemakkelijk oud worden
www.deboerenveearts.nl
vaarzen
36 2.02 2.09
213
5505
2e kalf
29 2.02 3.10
548
46 14219
3e kalf
5.5 4.20 3.38
417
105 1.13
1.15
10.2 4.39 3.50 1122
102 2.25
2.36
CRV Duurzaamheidsmonitor
921 114 24460
13.5 4.37 3.45 1911
97 2.99
3.11
11 2.01 5.10 1211 145 33969
15.9 4.20 3.38 2573
92 3.45
3.62
3 2.02 7.11 1858 227 59670
20.7 3.87 3.20 4218
85 4.11
4.11
melkvee 105 2.02 4.01 632 95 17135 11.5 4.27 3.41 1316
100 2.23
2.52
4e kalf
26 2.01 4.11
> 4e kalf
Afgevoerde dieren (periode)
levensproductie
groep
aant %
lft
lact
drg melk
vaarzen
10 24 % 3.02
305
7701
2e kalf
10 24 % 4.01
626
51 17233
3e kalf
13 32 % 5.01
959
laatste lact
kgM/d %v
%e
kgV+E lw
celg n ins ndr
ndr
1.13
11.5 4.20 3.44 1317
98 183 1.60 2.48
2.14
93 26280
14.2 4.20 3.43 2006
91 377 0.69 3.09
2.80
4e kalf
5 12 % 6.02 1323 138 41281
18.4 4.11 3.36 3083
97 136 2.60 3.93
3.25
> 4e kalf
3
18.0 4.08 3.34 3375
81 181 0.33 3.83
3.69
41 39 % 4.08 800 97 22777 13.5 4.18 3.40 1725 95 211 1.54 2.70
2.71
melkvee
595 102
­50 +50
70 2.40 1.46
7 % 6.11 1479 204 45493
6.7 4.34 3.39
landelijk
Vervanging dieren
Geen
aant %
landelijk Geen
insteek (eigen opfok
+ aanvoer)
39 37 %
60 %
vrouwelijk
jongvee
afvoer melkkoeien
45 43 %
45 % < 1 jaar
dood
3
1 ­ 2 jaar
Exporteer
0
> 2 jaar
ouderdom
0
0 %
3 %
overtollig
0
0 %
5 %
afgemest of
slachtrijp
0
0 %
been of
klauwaandoening
10 24 %
aant %
landelijk
108 51 %
52 %
48 23 %
30 %
52 24 %
19 %
4 %
3 %
geboren
kalveren
96 91 %
175 %
7 % vaarskalf
45 47 %
49 %
51 53 %
51 %
11 % stierkalf
8
www.deboerenveearts.nl
•  Risicobeheersing van infectie met
salmonella bij weidegang en
zomerstalvoeren op melkveebedrijven.
www.deboerenveearts.nl
Bedankt voor de aandacht!
Foto: Josef Berchthold
www.deboerenveearts.nl