Bloedbraken/maagbloeding Bloedbraken: haematemesis, EHBO • • • • Vermijden dat dit braaksel in de longen komt ! Zorg voor een vrije luchtweg Wees bedacht op shock Waarschuw onmiddellijk deskundige hulp Verschijnselen • • • • • • Shock Meestal heeft een patiënt met een maagzweer alleen pijnklachten Bloedbraken: Het bloed is zwartachtig en brokkelig door de inwerking van maagsap. Zuurbranden (pyrosis) Opboeren (ructus) Misselijkheid Oorzaken Lichamelijk aandoeningen • • • • • Erfelijke factoren Een maagbloeding is de meest voorkomende oorzaak van het braken van bloed. Ook door een bloeding van de slokdarm of de twaalfvingerige darm kan echter bloed opgebraakt worden. Ook door toedoen van een ontsteking van het maagslijmvlies, een gastritis, kan bloed worden opgebraakt. Gastritis kan veroorzaakt worden door geneesmiddelen als aspirine en ibuprofen. Ook spataderen in de slokdarm kunnen een bloeding veroorzaken. Deze spataderen zijn meestal een uiting van een chronische leverziekte, die nog wel eens voorkomt bij alcoholmisbruik Overige oorzaken • • • • • • Roken Alcohol Bacterie: Helicobacter pylori VergiftigingRattenvergif (Stollingsremmers) De meest gebruikte vergiften behoren tot de groep van bloedstollingsremmende middelen. De symptomen hebben allemaal te maken met bloeding in- en uitwendig. Deze langzame verbloeding leidt tot shock en de dood. Drugs zoals Energydrinks Energydrinks zijn frisdranken met een hoog cafeïnegehalte. Omwille van de onaangename smaak van cafeïne bevatten ze meestal veel suiker. Energydrinks bevatten grote hoeveelheden cafeïne. Deze stof is niet giftig in kleine hoeveelheden, maar een te grote dosis kan rusteloosheid, irritatie, misselijkheid, braken, buikkrampen en soms bloedbraken, stuipen en coma veroorzaken. Medicijnen als aspirine en ibuprofen D:\Documents and Settings\Ben\Mijn documenten\LOTUS\Lesschema's\maagbloeding\Maagbloeding.doc Pagina 1 van 1 Bloedbraken/maagbloeding Bloedbraken: haematemesis, Beschrijving ontstaan Een maagbloeding is de meest voorkomende oorzaak van het braken van bloed. Ook door een bloeding van de slokdarm of de twaalfvingerige darm kan echter bloed opgebraakt worden. Behalve in het braaksel kan het bloed ook in de ontlasting terechtkomen. Bij een bloeding 'hoog in het maag-darmkanaal' (in het eerste deel van het spijsverteringskanaal) is het vrijgekomen bloed al enigszins verteerd en is niet meer als zodanig herkenbaar wanneer het met de ontlasting wordt uitgescheiden. Kenmerkend is dat de ontlasting dan teerachtig zwart is, en bovendien vreselijk stinkt. De medische term hiervoor is melaena. Bij bloedbraken en melaena kunnen over een langere periode grote hoeveelheden bloed verloren raken. Iemand met deze verschijnselen moet dan ook zo snel mogelijk door een arts worden onderzocht. De meest voorkomende oorzaak van een bloeding hoog in het maag-darmkanaal is een zweer in de maag of in de twaalfvingerige darm. Meestal heeft een patiënt met een maagzweer alleen pijnklachten, maar soms kan als complicatie een bloeding optreden. Ook door toedoen van een ontsteking van het maagslijmvlies, een gastritis, kan bloed worden opgebraakt. Gastritis kan veroorzaakt worden door geneesmiddelen als aspirine en ibuprofen. Een andere veel voorkomende oorzaak van bloedbraken is een bloeding uit scheurtjes in het slijmvlies van de slokdarm, zogenaamde Mallory-Weissscheurtjes. Deze scheurtjes ontstaan wanneer iemand over een langere periode veel heeft moeten braken. Dit komt bijvoorbeeld voor bij mensen met anorexia of boulimia nervosa. Ook spataderen in de slokdarm kunnen een bloeding veroorzaken. Deze spataderen zijn meestal een uiting van een chronische leverziekte, die nog wel eens voorkomt bij alcoholmisbruik. Bloed in ontlasting, melaena Beschrijving Het meest voorkomende verschijnsel van een bloeding in het maag-darmkanaal is bloed in de ontlasting. Bloed bij de ontlasting is altijd een verschijnsel om de huisarts te raadplegen. Het bloed kan afkomstig zijn van bloedende aambeien, een scheurtje in het rectumslijmvlies of van ernstigere aandoeningen als rectumcarcinoom of coloncarcinoom (dit zijn vormen van darmkanker). Maagontsteking (gastritis), helicobacter pylori Ernst en beloop Vaak stopt de bloeding spontaan. Soms zijn ook bloedtransfusies noodzakelijk om shock of dreigende shock te bestrijden. De bloedingen kunnen meestal tot staan gebracht worden, maar afhankelijk van de oorzaak van de bloeding kunnen er weer nieuwe bloedingen optreden. Zo kunnen bij levercirrose herhaaldelijk bloedingen optreden van de spataders in de slokdarm, omdat de bloedingen tot staan gebracht kunnen worden, maar de levercirrose blijft bestaan. Deze zal weer nieuwe slokdarmspataders tot bloeding brengen. Ook colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kennen dergelijke steeds terugkerende aanvallen. Slokdarmvarices (spataderen in de slokdarm) Beschrijving ontstaan Slokdarmvarices zijn spataderen in de slokdarm: de aders van de slokdarm zijn daarbij abnormaal verwijd en uitgezet. Het gevaar bestaat dat deze verzwakte bloedvaten barsten, waardoor een grote bloeding ontstaat. De patiënt braakt daarop het vrijgekomen bloed uit, waarbij een grote kans bestaat dat veel bloed verloren gaat. De patiënt moet dan zo snel mogelijk door een arts worden onderzocht! Spataderen in de slokdarm zijn meestal een uiting van levercirrose, een chronische leverziekte. Hoewel er meerdere oorzaken zijn voor deze leveraandoening, ontstaat het vaak door chronisch alcoholmisbruik. Ernst en beloop Een bloeding uit een slokdarmspatader kan levensbedreigend zijn, omdat daarbij grote hoeveelheden bloed verloren kunnen gaan. Maagzweer, zweer in de twaalfvingerige darm, ulcus Beschrijving ontstaan Een zweer of ulcus is een beschadiging van de huid of het slijmvlies van de wand van het maagdarmkanaal die niet uit zichzelf geneest. De meeste zweren van het maag-darmkanaal komen voor in de twaalfvingerige darm, een minderheid in de maag en een zweer in de slokdarm is zeldzaam. Vroeger dacht men dat een zweer ontstond door stress: vooral drukke zakenmensen zouden hier last van hebben. Dit is achterhaald: tegenwoordig weten we dat de zweer meestal wordt veroorzaakt door een bacterie: de helicobacter pylori. Een maagzweer kan verder worden veroorzaakt door geneesmiddelen als aspirine en andere pijnbestrijders/ontstekingsremmers als ibuprofen. Bovendien komen zweren van het maagslijmvlies in sommige families frequenter voor. Ernst en beloop Een zweer van het maag-darmkanaal kan tegenwoordig goed behandeld worden. Complicaties kunnen zich echter voordoen. Eén van de complicaties is een maagbloeding, waarbij de patiënt plotseling een grote hoeveelheid bloed braakt. Bij deze aandoening is een zeer snelle behandeling beslist noodzakelijk. Maagzweer (ulcus pepticum, gastro-oesofageale reflux ziekte GORZ) Definitie: een zweer in de maagwand of in de bulbus duodeni. De zweer in de maagwand heet een ulcus pepticum ventriculi en de zweer in de dulbus duodeni heet een ulcus pepticum duodeni. Oorzaken: Erfelijke factoren Medicijnen Roken Alcohol Helicobacter pylori Verschijnselen: Pijn enkele uren na een maaltijd bij een ulcus pepticum ventriculi Pijn tijdens het eten bij een ulcus pepticum duodeni. Zuurbranden (pyrosis) Opboeren (ructus) Misselijkheid Mogelijk ernstige bloedingen (zichtbaar als kleverige, zwarte, teerachtige ontlasting) Mogelijk bloedbraken Pylorusstenose (een vernauwing van de pylorus, waardoor voedsel zich ophoopt) Behandeling: Hoofdeinde bed omhoog, met een lege maag naar bed, geen koozuurhoudende dranken, afvallen (natuurlijk niet overdreven veel!), niet: roken, alcohol drinken, chocolade eten of koffie drinken. Bij oudere mensen dient een gastroscopie gedaan te worden om mogelijke maligniteiten uit te sluiten. Ook kan gedacht worden aan maagzuurremmers. D:\Documents and Settings\Ben\Mijn documenten\LOTUS\Lesschema's\maagbloeding\Maagbloeding.doc Pagina 2 van 2