Oorpijn Algemene informatie Het oor bestaat uit het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. De oorschelp en de gehoorgang vormen het buitenoor. Het is het gedeelte vóór het trommelvlies. Dit is het deel waar je makkelijk kan inkijken. Het trommelvlies scheidt het buitenoor van het middenoor. De buis van Eustachius verbindt het middenoor met de neus- en keelholte. Oorpijn kan verschillende oorzaken hebben: - een ontsteking van de uitwendige gehoorgang (dit is het gedeelte voor het trommelvlies) - een ontsteking van het middenoor (dit is het gedeelte achter het trommelvlies) - oorpijn na het zwemmen - oorpijn tijdens vliegreizen Zowel volwassenen als kinderen en baby's kunnen oorpijn hebben. Ontsteking van het buitenoor Dit is dus een ontsteking van het buitenste deel: het deel waar je makkelijk kan inkijken. Het komt niet vaak voor. Bij een ontsteking van het buitenoor is de huid van de oorschelp en vooral van de gehoorgang ontstoken. De gehoorgang is dan pijnlijk, jeukt of geeft een branderig gevoel De huid van de gehoorgang schilfert, scheidt vocht af of is rood en gezwollen Door de zwelling of afscheiding kan het zijn dat je tijdelijk minder goed hoort Zacht trekken aan het oor kan pijn doen Hoe ontstaat een ontsteking van het buitenoor? De ontsteking kan ontstaan door irritatie van de huid, waardoor bacteriën binnen dringen en zo een ontsteking veroorzaken. Wat de irritatie geeft is niet altijd duidelijk: vingernagels, oorstokjes, oorstopjes van koptelefoons, gehoorapparaat, … kunnen de oorzaak zijn. Soms heb je een prop van oorsmeer in de gehoorgang. Ook dit veroorzaakt een ontsteking van het buitenoor. Ontsteking van het middenoor Wanneer bacteriën zich ophopen achter het trommelvlies, dan veroorzaken zij daar een ontsteking en spreken we van een middenoorontsteking. Dit is de meest voorkomende oorzaak van oorpijn. Dit kan zijn in het middenoor, het binnenoor en de Buis van Eustachius. Hoe ontstaat een ontsteking van het middenoor? Een middenoorontsteking start meestal met een verkoudheid. Het slijmvlies van de neus-en keelholte zwelt op en hierdoor raakt de buis van Eustachius (dit is de buis die het middenoor verbindt met de neus- en keelholte) verstopt. Het middenoor wordt dan afgesloten. Virussen en bacteriën krijgen nu de vrije hand. Zo kan er een ontsteking ontstaan. Dit geeft meestal koorts en ophoping van vocht. Als het vocht niet weg kan omdat de buis van Eustachius verstopt zit, komt er druk op het trommelvlies. Dit is pijnlijk. Soms breekt het trommelvlies open en loopt het ontstekingsvocht naar buiten. De pijn van de ontsteking verdwijnt en het trommelvlies heelt zicht weer. Maar het gescheurde trommelvlies kan zelf ook pijn veroorzaken. Een middenoorontsteking komt vaak bij kinderen voor omdat de buis van Eustachius onvolgroeid is en gemakkelijker verstopt raakt (zeker bij neuspoliepen). De Buis van Eustachius speelt een essentiële rol bij de afvoer van vocht, maar ook bij het behouden van de juiste druk binnenin het lichaam ten opzichte van de buitenlucht. Als de Buis van Eustachius verstopt is of deels dicht gedrukt wordt door ontstekingen elders, kunnen er problemen optreden met de hoeveelheid vocht en de druk in het oor. Hierdoor ontstaat oorpijn, oorsuizen, ploppende oren, ettervorming, misselijkheid en tijdelijk gehoorverlies. Oorpijn bij een vliegreis Oorpijn bij het vliegen komt vaak voor. Het is erg pijnlijk, maar meestal onschadelijk. Wanneer je in een vliegtuig zit en daarbij snel stijgt of daalt, verandert de druk om je heen. Het oor kan zich niet altijd op tijd aanpassen en daardoor krijg je een drukverschil tussen het oor en de buitenlucht. De druk op het trommelvlies neemt toe, wat pijn veroorzaakt. Daardoor kan je pijn krijgen aan de oren. Soms heb je last van gehoorverlies en oorsuizen. Heb je een verkoudheid, griep, een allergie van de bovenste luchtwegen… dan kan dit zorgen voor een vernauwing van de structuren van het oor of met het oor verbonden. Dit verhoogt het risico op oorpijn. Oorpijn na zwemmen Na het duiken, zwemmen of baden kan er een overmaat vocht in het oor achterblijven. Vooral mensen met een nauwe gehoorgang of veel oorsmeer hebben hier last van. Je voelt het water als het ware klotsen in het oor en je gehoor kan eventueel geleidelijk verminderen. Wanneer de oorpijn later optreedt, uren nadat je hebt gezwommen of zelfs dagen later, gaat het waarschijnlijk om een oorontsteking. Zeker als er is gezwommen in stilstaand water zonder chloor is de kans op een oorontsteking redelijk groot. In dit water zitten immers meestal veel bacteriën en virussen. Die veroorzaken ontstekingen als ze in het oor achterblijven. Behandeling van oorpijn Bij een volwassene Specifieke behandeling is in de meeste gevallen niet nodig. Een oorontsteking kan zich zelf oplossen. Om oorpijn en verstopte gangen te verlichten kan er paracetamol en neusspray worden gebruikt: met de paracetamol wordt de pijn verlicht, de neusspray zorgt ervoor dat de buis van Eustachius vrij komt. Bij hevigere oorontstekingen of hevige oorpijn kunnen er sterkere pijnstillers worden gebruikt, maar kan er ook voor worden gekozen een antiobioticakuur te nemen. Ga na drie dagen oorpijn naar de dokter! Bij een kind Bij kinderen gaat het meestal om een middenoorontsteking. Kinderen ondervinden meestal meer hinder van oorpijn dan volwassenen. Het is verstandig bij bij kinderen met oorpijn een dokter te raadplegen. Bezoek een arts bij hevige pijn, een verslechterende, of niet verbeterende situatie, wanneer het kind slecht drinkt en als er sprake is van hevige koorts en ziekte. De behandeling is vaak pijnverlichting. Antibiotica wordt alleen voorgeschreven in ernstige gevallen. Wat kan je zelf doen? Kom niet aan je oren: reinig ze niet en peuter er niet in. De gehoorgang reinigt zich over het algemeen zelf Buig bij douchen en het haarwassen het hoofd voorover. Zo krijgt u geen water en zeep in de gehoorgang Droog de oorschelp en de ingang van de gehoorgang goed af na het zwemmen of douchen Ontstaat de ontsteking steeds na het zwemmen? Gebruik dan voortaan oordopjes of doe watjes met vaseline in het oor Vermijd (schoonheids)producten als u vaststelt dat ze de huid irriteren Draagt u een gehoorapparaat en heeft u vaak klachten? Laat controleren of het apparaat goed past. Wat kan de apotheker voor je doen? Zeker bij volwassenen is specifieke behandeling meestal niet nodig. Een oorontsteking kan zich vanzelf oplossen. Bij veel oorpijn geven we je een pijnstiller, zoals paracetamol. Helpt dit niet, dan kan je een NSAID gebruiken, zoals bvb ibuprofen.Let wel op: NSAID's kunnen maagklachten geven en de werking van sommige andere medicijnen beïnvloeden. Mensen met hart-, vaat- en nierproblemen en mensen boven de 70 jaar moeten extra voorzichtig zijn met het gebruik van NSAID’s. Praat eerst met de apotheker voor je deze geneesmiddelen gebruikt. Als je een oorsmeerverstopping hebt, kan je speciale oordruppels gebruiken om de "stop" op te lossen Gebruik nooit oordruppels op eigen houtje (uitgezonderd smeeroplossende druppels), want sommige oordruppels kunnen aanleiding geven tot gehoorschade. Als het trommelvlies beschadigd is, kunnen de geneesmiddelen het middenoor bereiken en daar eventueel schade berokkenen. Laat je dus steeds nakijken door een arts! Wanneer een jong kind oorpijn heeft, raden we je aan een dokter te raadplegen. Wanneer moet je bij oorpijn een dokter raadplegen? Als je vermoedt dat een kind jonger dan twee jaar oorpijn heeft. Baby’s geven een duidelijk teken als ze oorpijn hebben: als ze neerliggen grijpen grijpen meestal naar hun oren, rollen met hun hoofd of wenen meer Bij langedurige oorpijn (langer dan drie dagen) Bij oorpijn die gepaard gaat met koorts en zich ziek voelen Wanneer de pijn snel erger wordt Bij aanhoudende verstopping van het oor Als een kind voor de derde keer binnen een jaar oorpijn heeft Als een kind met oorpijn de hele tijd blijft wenen Als er vocht uit een oor loopt Bij hevigere oorontstekingen of hevige oorpijn kunnen er sterkere pijnstillers worden gebruikt, maar kan de dokter er ook voor kiezen een antiobioticakuur voor te schrijven. De meeste ontstekingen worden veroorzaakt door bacteriën die over het algemeen prima te bestrijden zijn met antibiotica. Auteur: Apr. M. Haems © Copyright Medical Web Services, 2013