de typologie van DE STERRENWACHT BRAM WAUMANS architectuur Henk Engel bouwtechnologie Ype Cuperus onderzoek John Heintz gecommitteerde Bas Gremmen P5 8 november 2013 INHOUD deel 1 – onderzoek deel 2 – interpretatie van onderzoek deel 3 – ontwikkeling van concept deel 4 – symbolische doorwerking van ontwerp deel 5 – eerlijk en begrijpelijk ontwerp context – kritisch regionalisme 02/51 deel 1 ONDERZOEK onderzoek ASTRONOMIE metafysisch en praktisch citizen science 04/51 onderzoek TYPOLOGIE afgebakende groep bewezen modellen rust versus uitdaging 05/51 onderzoek ASTRONOMIE EN TYPOLOGIE X quattrocentos ontologisch midden – het oog meetkunde 06/51 onderzoek ONDERZOEKSVRAAG Welke trends kunnen gevonden worden in de ontwikkeling van het sterrenwacht type sinds 1579? 07/51 onderzoek METHODOLOGIE bezoeken observatoria literatuur taxonomie case studies onderzoek ONTWIKKELING VAN DE STERRENWACHT 1633 X 1772 1816 1917 1882 1948 1888 1982 2000 resultaat FUNCTIONEEL additief prominente rol relatie onduidelijk door astrofysica controle kamer creëert virtuele link bouwtechniek brengt gebouw bij elkaar 10/51 resultaat FUNCTIONEEL bouwtechniek brengt gebouw bij elkaar 10/51 resultaat FORMEEL tower central dome decentral domes total split functions in dome warm / cold split decentraliteit telescoop prominent keuze niet evident 11/51 deel 2 INTERPRETATIE VAN ONDERZOEK programma VALLEY OF THE MOON ASSOCIATION onderwijs van gemeenschap onderdeel van netwerk actieve leden programma AMATEUR STERRENWACHT STERREN WACHT telescoop ruimte werkplekken controle kamer bibliotheek ONDERWIJS telescoop ruimte hoorzaal ONDER STEUNEND entrée hal koffie corner toiletten PRIVÉ slaapvertrekken lounge, keuken badkamer werkplaats opslag installatie ruimte twee telescopen 14/51 constructie RANDVOORWAARDEN lichte constructie uit elkaar hoogste punt 15/51 locatie LUCÉRAM, CÔTE D’AZUR goede condities voor observatie professionele observatoria nabij. heuveldorp uit elfde eeuw locatie AUTARKIE locatie vraagt om autarkisch ontwerp Biogas Treatment Infiltration to Groundwater • Solar panels at 31º (top) angle • South South West orientation • Local solar irradiation: 1680 kWhm-2yr-1 Upflow Anaerobic Sludge Blanket Septic Tank • Precipitation: 724 mm yr-1 • Evaporation rate: ~700 mm yr-1 Grade 2 Use • Energycollector system • On offices roof • Total area: 30 m2 • Photovoltaic cells • On lecture room roof • Total area: 34 m2 • Solar panel efficiency: 15 % Concrete Core Activation Heat Pump • Sand Filter • Active Carbon Filter • Area: ~200 m minimum 2 • Flushing toilets: ~110 m3 yr-1 • Watering plants • Removing particles and algae Rainwater Harvest Buffer container Footpath • Volume: 2000L • Under lecture room Pond Excess Heat Outflow • Total use: ~5000 kWhyr-1 (without telescopes) • Vertical Reedbed Filter • UV Light • Fine Mesh Filter • Active Carbon Filter • Food preparation Emergency Generator • Cooling water • Making water potable • Removing soap and small debris Grade 1 Cistern • Total use: ~50 m3 yr-1 • Drinking • Food preparation • Personal hygiene • Volume: 1000L • Under lecture room Heat Pump See electricity diagram Grade 1 Use • Storage efficiency: 80 % Batteries Under lecture room 17/51 locatie RELATIE MET DORP weg omhoog zichtbaarheid model KEUZE FORMEEL CLUSTER warm / cold split central dome functions in dome tower complete split decentral domes 19/51 model KEUZE FORMEEL CLUSTER warm / cold split central dome tower complete split decentral domes 19/51 model KEUZE FORMEEL CLUSTER warm / cold split tower complete split decentral domes 19/51 model KEUZE FORMEEL CLUSTER tower complete split decentral domes 19/51 model KEUZE FORMEEL CLUSTER complete split decentral domes 19/51 model KEUZE FORMEEL CLUSTER decentral domes 19/51 model FORMEEL EN FUNCTIONEEL 20/51 deel 3 ONTWIKKELING VAN CONCEPT locatie ORIENTATIE RICHTING DORP dwars op helling weg en terug locatie ORIENTATIE RICHTING DORP dwars op helling weg en terug locatie SITE INDELING twee assen in één steek richting dorp 23/51 locatie WEG OMHOOG weg naar sanctum sanctorum telescoopruimte laat aarde achter zich stalen constructie voor uitkraging pier telescoop geïsoleerd 24/51 programma PROGRAMMA OPDELING bureau, telescoop, controle kamer hoorzaal, telescoop verblijfsvertrekken, werkplaats toiletten, garderobe 25/51 programma PROGRAMMA OPDELING entree hal als knoop bureau, telescoop, controle kamer hoorzaal, telescoop verblijfsvertrekken, werkplaats toiletten, garderobe 25/51 locatie PUBLIEK EN PRIVÉ benadering moet duidelijk in één lijn weg van aarde 26/51 locatie VERSCHUIVING nadruk telescopen parallelle beweging 27/51 programma PUBLIEK EN PRIVÉ ASTRONOMIE EN ONDERSTEUNEND boven verdieping beneden verdieping 28/51 dualisme HEMEL EN AARDE traditie van bouwen in Alpen vertaling van schema ongedefinieerd – concreet ook in interieur X 29/51 dualisme HEMEL EN AARDE dragend versus gedragen telescoop pier geïsoleerd X 29/51 dualisme KOLOSSALE ORDE doorbreking van stapeling verticale hiërarchie 30/51 concept TEKTONISCH CONCEPT ruggengraat geeft horizontale hiërarchie circulatie zone doorbreekt kruissymmetrie 31/51 concept TEKTONISCH CONCEPT middenmuur verbijzondering van beton houdt ontwerp bij elkaar telescoopruimte laat aarde achter zich 32/51 concept ORIENTATIE middenmuur schermt privé vleugel af per ruimte andere kijkrichting één punt voor overzicht plan 33/51 X deel 4 SYMBOLISCHE DOORWERKING VAN ONTWERP doorwerking schema TIJDELIJK EN PERMANENT dualisme gepolariseerd permanent skelet met tijdelijke invulling interieur in kelder additief 36/51 doorwerking GRID Ptolemaische renaissance uniformiteit hemelse perfectie X 37/51 dualisme KOPER EN STAAL warm en koud hemelse en aardse toevoeging patina op koepels 38/51 doorwerking ENTREE HAL grid voor uniformiteit dispersie 39/51 doorwerking ENTREE HAL archaeoastronomie cyclisch dag en jaar 40/51 entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal PREFAB ASSEMBLY entree hal CONSTRUCTIE DAK entree hal CONSTRUCTIE DAK entree hal CONSTRUCTIE DAK entree hal CONSTRUCTIE DAK X deel 5 EERLIJK EN BEGRIJPELIJK ONTWERP eerlijk en begrijpelijk KLIMAAT X ongecompliceerd gebouw – ongecompliceerd klimaat vermijden technische addities minder techniek – langere levensduur 42/51 eerlijk en begrijpelijk INGREPEN KLIMAAT • 31º photovoltaic cell (top) angle for most evenly distributed insolation throughout year • Summer sun at 70º is blocked • Summer vents on both sides • Winter sun at 23º passes through louvres voor winterzon zomer verluchting thermische massa vloer betonkernactivering lokale verwarming in tafel • Thermal mass flooring • Concrete core activation Grade 1 Cistern Volume 1000L Buffer container Volume 2000L 43/51 eerlijk en begrijpelijk DETAILLERING vijf materialen hemels ontmoet aards kalksteen beton hout staal koper 44/51 eerlijk en begrijpelijk ONTMOETING VAN MATERIALEN nadruk perforatie middenmuur kader begrijpelijk 45/51 X context KRITISCH REGIONALISME context KRITISCH REGIONALISME X universeel – lokaal modernistisch materiaal 48/51 context MODERNISME locatie: natuur – architectuur langgerekte plattegrond X constructief begrijpelijk. 49/51 context MATERIALITEIT materiaal als symbool eerlijkheid van natuurlijke materialen X rust – uitdaging 50/51 X dualisme KOSMOLOGISCH MODEL DANTE dualisme KOSMOLOGISCH MODEL STATISCHE SCHEMA’S doorwerking schema ONTMOETING MIDDENMUUR X DRAAGCONSTRUCTIE kruis voor stabiliteit staal voor uitkraging ELEKTRICITEIT • Solar panels at 31º (top) angle • South South West orientation • Local solar irradiation: 1680 kWhm-2yr-1 • Energycollector system • On offices roof • Total area: 30 m2 • Photovoltaic cells • On lecture room roof • Total area: 34 m2 • Solar panel efficiency: 15 % Concrete Core Activation Heat Pump Buffer container • Volume: 2000L • Under lecture room Excess Heat Outflow • Total use: ~5000 kWhyr-1 (without telescopes) Emergency Generator • Storage efficiency: 80 % Batteries Under lecture room • Cooling water WATER Biogas Treatment Infiltration to Groundwater Upflow Anaerobic Sludge Blanket Septic Tank • Precipitation: 724 mm yr-1 • Evaporation rate: ~700 mm yr-1 Grade 2 Use • Sand Filter • Active Carbon Filter • Area: ~200 m2 minimum • Flushing toilets: ~110 m3 yr-1 • Watering plants • Removing particles and algae Rainwater Harvest Footpath Pond • Vertical Reedbed Filter • UV Light • Fine Mesh Filter • Active Carbon Filter • Food preparation • Making water potable • Removing soap and small debris Grade 1 Cistern • Total use: ~50 m3 yr-1 • Drinking • Food preparation • Personal hygiene Grade 1 Use • Volume: 1000L • Under lecture room Heat Pump See electricity diagram TOCHT OMHOOG INDELING SITE PLATTEGROND LANGSDOORSNEDE DWARSDOORSNEDE