St i cht i ngVaki nf or mat i eSi er gewassen-Lei den Noviteiten Impatiens (New-Guinea Grp) ‘Kirohelle’ Rokoko Michelle Lilium (L-A Hybrids Grp) ’Apricot Fudge’ Impatiens telt wel duizend soorten planten. De nieuwe ‘Kirohelle’ Rokoko Michelle heeft grote pastelroze bloemen. De Rokoko-serie is interessant omdat de planten ook in knop goed zijn te verhandelen. De lelie is populair en staat al jaren in de top 5 van snijbloemen. De nieuwe LA-hybride Lilium ’Apricot Fudge’ heeft een bijzondere knop. Deze lijkt meer op een rozen- dan op de bekende langwerpige lelieknop. Tekst: Leo Miedema, Floricode.com, foto’s: Floricode.com en Globe Plant Tekst: Leo Miedema, Floricode.com, foto’s: Floricode.com Het geslacht Lilium, beschreven door botanicus Linnaeus, bestaat uit ongeveer honderd soorten. Volgens de geschriften is Lilium candidum de oudste bekende tuinplant in Egypte en het Midden-Oosten. Ook in China is de lelie al eeuwen in cultuur. Daar werden bollen gegeten, vooral rond Jiangsu en Shanghai. In de Griekse mythologie zou de lelie ontstaan zijn uit de moedermelk van Hera, echtgenote van oppergod Zeus. Impatiens behoort tot de Balsaminaceae en het geslacht telt zo’n duizend soorten bloeiende en schaduwminnende planten. Ze groeien op het noordelijk halfrond in tropische streken. De wetenschappelijke naam betekent ongeduldig. Dit slaat op het met kracht wegspringen van het zaad bij de minste of geringste aanraking. I mpatiens (vlijtig liesje) is al tientallen jaren bekend als perkplant. De rassen die hiervoor geteeld worden, staan bekend als de Walleriana Impatiens of ook wel Sultana Impatiens. In 1974 werd een nieuw type geïntroduceerd als de New-Guinea Impatiens. Een type dat beter bestand was tegen zonlicht, maar in Nederland en omstreken vooral werd geteeld als kamerplant. We moeten nog honderd jaar terug naar de werkelijke ontdekking van dit type Impatiens op Nieuw-Guinea. In 1884 werd de plant ontdekt, beschreven als Impatiens hawkeri en twee jaar later in Europa al verkocht aan een enthousiast publiek als kamerplant. Begin 1900 verdween de teelt echter vanwege begoniamijt. Materiaal uit Nieuw-Guinea bleef komen, maar de populaire status werd niet meer bereikt; de plant werd zelfs min of meer vergeten. Tot in 1970 tijdens een expeditie door Longwood Gardens en de US Department of Agriculture de plant werd herontdekt en het samenwerkingsverband de cultuur weer in de benen kreeg. werd ter ere van de sultan van Zanzibar. Later wijzigde die naam in Impatiens walleriana, de basis van de huidige Walleriana-hybriden. Vooral de laatste jaren is een duidelijke stap gemaakt met New-Guineahybriden van kamer- naar tuinplant. De veredeling naar koude tolerantie en weerbestendigheid dragen daartoe bij. De nieuwe Rokoko-serie doet daar nog een schep bovenop met grotere bloemen met een gerafelde rand. Rokoko komt dit jaar op de markt in de kleuren rood, roze, paars en wit. Rokoko Michelle heeft een zachte pastelroze kleur. Zeer interessant is de knoppresentatie van deze Impatiens-serie, waardoor deze rassen ook in knopvorm zijn te verhandelen. Hierdoor behoort transportschade tot het verleden. Naam: Kenmerken: Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling: Verzorging: Impatiens (New-Guinea Grp) ‘Kirohelle’ Rokoko Michelle perkplant met donkergroen blad en grote bloemen; planthoogte tot 30 cm; blad glimmend; bladgrootte tot 7,5 x 15 cm; bloemdiameter tot 7 cm; bloemkleur lichtroze, naar basis toe wit; bloembladrand gegolfd/gefranjerd Papoea-Nieuw-Guinea, Salomonseilanden één seizoen april tot juli 118400 FloraHolland Connect standplaats volle zon tot lichte schaduw; plant in een goed doorlatende en goed bemeste grond zetten; houd de grond vochtig, de planten zijn dorstig van nature Hybridesoorten Lilium longiflorum groeit in Japan en is van daaruit naar Amerika gekomen via een soldaat aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. De Longiflorum-hybriden zijn ontstaan door kruisingen binnen longiflorum en met Lilium formosanum. Het zijn meest witte trompetvormige lelies met een zachtzoete geur. Aziatische hybriden zijn ontstaan door kruisingen tussen een groot aantal soorten, getallen van twintig worden genoemd. Deze hybridisatie gaat terug tot begin 1800 en gebeurde in Japan. In de jaren ’30 van de vorige eeuw heeft deze ontwikkeling een enorme sprong voorwaarts gemaakt door de komst van de Tuinplant Impatiens werd voor het eerst ontdekt in Oost-Afrika. Ze zouden oorspronkelijk afkomstig zijn van het eiland Zanzibar. Het betreft hier Impatiens sultana, die zo genoemd 42 D e lelie staat al meer dan tien jaar in de top 5 van snijbloemen. Het is dan ook een product met een grote sierwaarde en met een flinke diversiteit in kleuren, geuren en bloemgrootte. Dit wordt aangewakkerd door een actief veredelingsprogramma op meerdere bedrijven in met name Nederland. De lelie is inheems op het noordelijk halfrond met soorten in Noord-Amerika, Europa en Azië. In de 17e eeuw zijn vele nieuwe soorten ontdekt, omdat er gericht werd gezocht naar nieuwe kleuren en vormen. Pas later is op basis hiervan de hybridisatie begonnen. Bloem en Blad 05 l 2016 Bloem en Blad 05 l 2016 ‘mid century-hybrids’ in Amerika. De rassen zijn zeer kleurrijk en geuren niet. De topper in die tijd komt van de hand van een in Amerika woonachtige Nederlander. In 1941 ontwikkelde De Graaff het ras ‘Enchantment’. Rond 1980 ontstaan de eerste rassen uit kruisingen tussen de Longiflorum- en de Aziatische hybriden. Deze kwamen in de beginjaren ‘90 op de markt als LA-hybriden. Het zijn kleurrijke, nauwelijks geurende rassen met grotere bloemen dan de Aziatische en een lichte trompetvorm. Naam: Kenmerken: Herkomst: Houdbaarheid: Verkrijgbaarheid: VBN-nummer: Veiling: Verzorging: Lilium (LA Hybrids Grp) ’Apricot Fudge’ snijtak met blad en eindstandige bloemtros; blad lijnvormig tot 10 cm; bloemknop tulpvormig; bloemen half gevuld tot dubbel; bloemdiameter tot 6 cm; stamper en meeldraden opvallend ver uitstekend; bloemkleur lichtoranje door mens gemaakte hybridekruising veertien dagen april tot december 118401 FloraHolland Aalsmeer geen bijzondere eisen naast schoon water en geen blad in vaaswater Rozenknoppen Bij de lelie wordt in de veredeling sterk gelet op de knoppresentatie. De lelie wordt namelijk in knop verhandeld. In die zin is Lilium ’Apricot Fudge’ een bijzondere vernieuwing te noemen. De knoppen zijn kort gedrongen en lijken meer op rozenknoppen of knoppen van de gevuldbloemige lisianthus dan op de traditionele langwerpige, kegelvormige lelieknop. 43