inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Inleiding Met je mond vol tanden Giftanden Tanden als scheermesjes Knaagtanden Het paard De nijlkrokodil De witte haai De olifant De tuimelaar Filmpjes Bronnen en foto’s Colofon en voorwaarden blz. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Inleiding Je hebt zelf een mond vol tanden. Hoeveel? Heb je alle tanden en kiezen al gewisseld? In dit e-boek lees je meer over tanden. Je leest over het melkgebit, snijtanden, hoektanden en kiezen. Maar je kijkt ook in de bek naar de tanden van dieren. Je leest over vlijmscherpe tanden, tanden die doorgroeien, lange tanden, dieren die blijven wisselen en over giftanden. 1. Met je mond vol tanden Melkgebit en blijvend gebit Een baby wordt geboren zonder tanden. Na ongeveer 8 maanden verschijnen de eerste tanden. Na een paar jaar heeft een kind 20 tanden en kiezen in zijn mond. Dit gebit wordt het melkgebit genoemd. Na 6 jaar gaat het kind wisselen. De tanden en kiezen uit het melkgebit gaan los zitten en vallen uit. Er komen nieuwe tanden en kiezen voor in de plaats. Dit gebit blijft en telt 32 tanden en kiezen. Dat zijn 16 tanden en kiezen in de bovenkaak en 16 in de onderkaak. hoektand kies valse kies snijtand soorten tanden Soorten tanden en kiezen snijtanden: 4 hoektanden:2 valsekiezen:2 x2 kiezen:2x4 keel tong Kiezen: 2x4 valsekiezen:2 x2 hoektanden:2 snijtanden: 4 Een snijtand is belangrijk om het eten af te snijden. Denk maar aan een hap uit een appel. Een hoektand heeft een scherpe punt. Deze tand werd vroeger gebruikt om vlees van botten te scheuren. De hoektand is steeds kleiner geworden. Dat komt, omdat ons eten veranderde. We eten nu kant en klaar eten. De valse kies is een beetje bol en helpt bij het fijn malen van het eten. De (echte) kies is platter en helpt bij het verder fijn maken van het eten. 2. Giftanden Er zijn veel soorten slangen. Sommige daarvan hebben giftanden. Hoe werkt zo’n giftand precies? De giftand is hol. In de holte loopt een dun gifkanaaltje dat verbonden is met de gifklier. Het lijkt wel een dun buisje. Die gifklier is een soort zakje en zit in de kop van de slang. Bij een beet stroomt dat gif uit de gifklier door het kanaaltje in de holle tand. giftanden gifkanaal tanden de gifklier Hoe werken giftanden? Door de beet zitten er twee gaatjes in de huid van de prooi. Door die gaatje stroomt het gif het lichaam binnen. Daarmee lijkt de tand een beetje op een injectienaald. Het gif van de slang verlamt de prooi en het dier zal snel sterven. Het gif van de slang zorgt er ook voor dat het dier snel verteert. Zo wordt de slang geholpen, want slangen slikken hun prooi in één keer naar binnen. de giftanden van een ratelslang 3. Tanden als scheermesjes De rode piranha is een zoetwatervis. Deze vis komt vooral voor in de rivier de Amazone in Zuid-Amerika. Deze vis lijkt er ongevaarlijk uit te zien. Maar als je goed in de bek kijkt zie je een rij vlijmscherpe tanden staan. Piranha’s leven in grote scholen van wel honderd vissen. Ze zijn eigenlijk de schoonmakers van de rivier. Ze ruimen vooral dode, gewonde en zieke dieren op. Ze gaan vooral op de geur van bloed af. vlijmscherpe tanden de rode piranha Met die vlijmscherpe tanden heeft een school in een paar minuten een groot dier opgeruimd. Alleen de botten blijven achter. De ogen staan net boven de bek, zodat de vis tijdens het eten de prooi kan blijven zien. Verder leeft de rode piranha van wormen, insecten en kleine vissen. Piranha’s worden op hun beurt weer opgegeten door zoetwaterdolfijnen en krokodillen.