Tanden - Eduboek

inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Inleiding
Met je mond vol tanden
Giftanden
Tanden als scheermesjes
Knaagtanden
Het paard
De nijlkrokodil
De witte haai
De olifant
De tuimelaar
Filmpjes
Bronnen en foto’s
Colofon en voorwaarden
blz.
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Inleiding
Je hebt zelf een mond vol tanden. Hoeveel?
Heb je alle tanden en kiezen al gewisseld?
In dit e-boek lees je meer over tanden.
Je leest over het melkgebit, snijtanden, hoektanden en
kiezen.
Maar je kijkt ook in de bek naar de tanden van dieren.
Je leest over
vlijmscherpe tanden,
tanden die doorgroeien,
lange tanden,
dieren die blijven wisselen
en over giftanden.
1. Met je mond vol tanden
Melkgebit en blijvend gebit
Een baby wordt geboren zonder tanden. Na
ongeveer 8 maanden verschijnen de eerste tanden.
Na een paar jaar heeft een kind 20 tanden en kiezen
in zijn mond. Dit gebit wordt het melkgebit genoemd.
Na 6 jaar gaat het kind wisselen. De tanden en
kiezen uit het melkgebit gaan los zitten en vallen uit.
Er komen nieuwe tanden en kiezen voor in de plaats.
Dit gebit blijft en telt 32 tanden en kiezen. Dat zijn 16
tanden en kiezen in de bovenkaak en 16 in de
onderkaak.
hoektand
kies
valse kies
snijtand
soorten tanden
Soorten tanden en kiezen
snijtanden: 4
hoektanden:2
valsekiezen:2
x2
kiezen:2x4
keel
tong
Kiezen:
2x4
valsekiezen:2
x2
hoektanden:2
snijtanden: 4
Een snijtand is belangrijk om het eten af te snijden.
Denk maar aan een hap uit een appel.
Een hoektand heeft een scherpe punt. Deze tand werd
vroeger gebruikt om vlees van botten te scheuren. De
hoektand is steeds kleiner geworden. Dat komt, omdat
ons eten veranderde. We eten nu kant en klaar eten.
De valse kies is een beetje bol en helpt bij het fijn
malen van het eten.
De (echte) kies is platter en helpt bij het verder fijn
maken van het eten.
2. Giftanden
Er zijn veel soorten slangen. Sommige
daarvan hebben giftanden.
Hoe werkt zo’n giftand precies?
De giftand is hol. In de holte loopt een
dun gifkanaaltje dat verbonden is met de
gifklier. Het lijkt wel een dun buisje.
Die gifklier is een soort zakje en zit in de
kop van de slang. Bij een beet stroomt
dat gif uit de gifklier door het kanaaltje
in de holle tand.
giftanden
gifkanaal
tanden
de gifklier
Hoe werken giftanden?
Door de beet zitten er twee gaatjes in
de huid van de prooi. Door die gaatje
stroomt het gif het lichaam binnen.
Daarmee lijkt de tand een beetje op
een injectienaald.
Het gif van de slang verlamt de prooi
en het dier zal snel sterven. Het gif
van de slang zorgt er ook voor dat het
dier snel verteert. Zo wordt de slang
geholpen, want slangen slikken hun
prooi in één keer naar binnen.
de giftanden van een ratelslang
3. Tanden als scheermesjes
De rode piranha is een zoetwatervis. Deze
vis komt vooral voor in de rivier de
Amazone in Zuid-Amerika.
Deze vis lijkt er ongevaarlijk uit te zien.
Maar als je goed in de bek kijkt zie je een rij
vlijmscherpe tanden staan.
Piranha’s leven in grote scholen van wel
honderd vissen. Ze zijn eigenlijk de
schoonmakers van de rivier. Ze ruimen
vooral dode, gewonde en zieke dieren op.
Ze gaan vooral op de geur van bloed af.
vlijmscherpe tanden
de rode piranha
Met die vlijmscherpe tanden heeft een
school in een paar minuten een groot dier
opgeruimd. Alleen de botten blijven
achter. De ogen staan net boven de bek,
zodat de vis tijdens het eten de prooi kan
blijven zien.
Verder leeft de rode piranha van wormen,
insecten en kleine vissen.
Piranha’s worden op hun beurt weer opgegeten door zoetwaterdolfijnen en krokodillen.