recht van de internationale handel

VII. internationale investeringen


-
-



Internationale instellingen die financieren
Wereldbank: eigenlijk 5 instellingen:
IBRD (1944): projectleningen (vaak i.s.m. banken) aan staten, met
fondsen van lidstaten of kapitaalmarkten, op korte termijn met
rente
IDA (1960): enkel aan armste landen: langere duur, geen of minder
rente
IFC (1956): leningen aan of inbreng in private sector, technische
bijstand en advies
MIGA (1985): zie verder
ICSID (1965): bemiddelings- en arbitrage-instelling
Regionale ontwikkelingsbanken
Investeringsfonds van de EU: ACP / EU-intern
VN-organisaties, vnl. UNDP
VII. internationale investeringen
Belangrijkste rechtsvragen: voorwaarden voor investering, behandeling van
buitenlandse investeerders, bescherming tegen onteigening
 Bronnen voor regels inzake internationale investeringen:
Nationaal recht
Bilaterale verdragen (BIT)
Multilaterale verdragen, i.h.b. regionale, sectoriele, TRIMS, wereldbankverdragen
Volkenrechtelijk gewoonterecht iz. bescherming bij onteigeningen
 Investeringsovereenkomsten investeerder / gastland: van belang zijn
toepasselijk recht: nationaal (gastland) of volkenrecht ?
geschillenbeslechtingsmechanisme

VII. internationale investeringen
Problemen met nationaal recht kunnen zijn:
protectionisme: verplichting lokale aankopen, beperking in- of uitvoer,
beperking winstrepatriering, …
Gebruik soevereiniteii, bv. weinig bescherming tegen onteigening
Omgekeerd soms Inländerdiskriminierung = gunstregime buitenl. invest.
 TRIMS 1994: enkel handelsgerelateerde aspecten:
Beginsel van nationale behandeling
Geen kwantitatieve beperkingen en maatregelen gelijke werking
 Investeringscontracten:
- bevatten bv. stabilisatiebedingen (vgl. infra in BIT)
- effectiviteit tegen gastland hangt af van toepasselijk recht en bevoegde
rechtsmacht (m.n. toepassing volkenrecht + rechtsmacht arbitrage)

VII. internationale investeringen








Multilaterale verdragen
OESO: OESO- MAI: mislukt
Regionale
NAFTA: non-discriminatie; investeerder kiest geschillenbeslechting
Mercosur
COMESA, enz.
(EU gaat nog veel verder)
Sectoriele: Energy charter 1994; non-discriminatie, geschillenbeslechting
Cotonou (EU / ACP), zie hoger
TRIMS, zie hoger
Codes of conduct van Wereldbank, OESO, …
Wereldbank-gerelateerd: zie verder
VII. internationale investeringen
Bilaterale investeringsverdragen (BIT) (meer dan 1800 !)
 Gebruikelijk toepassingsgebied:
investering meestal ruim omschreven
Regeling sosm beperkt tot bepaalde investeringen of onder voorwaarden
 Aanvatten investering:
meestal niet helemaal geliberaliseerd (vrijheid om te investeren)
meestal niet de maatstaf van « nationale behandeling », maar wel MFN
(meest begunstigde natie) + minimumstandaard van proper & equitable
 Bescherming investeringen:
Stabilisatiebeding (latere reglementering mogen de investering niet
aanstaten) of observantiebeding (latere reglementering gewoon niet van
toepassing); geldigheid van die bepalingen is soms betwist
Heronderhandelingsbedingen; arbitragebedingen
Meestal ook bepalingen iz. bescherming bij onteigening

VII. internationale investeringen
Bescherming bij onteigening
 Vormen van onteigening: individuele onteigening s.s. (algemeen belang +
vergoeding), collectieve nationalisatie, confiscatie, sluipende onteigening
(buitensporige belasting of inperking)
 Europese regels: EVRM 1e protocol
 Regels van volkenrechtelijke gewoonterecht:
Traditioneel gewoonterecht
Invraagstelling door i.h.b. USSR 1917, Lat-Am., ontw. landen, ….
VN-Resolutie nr. 1803 uit 1962
Radicaler Charter 1974 (« nieuwe economische orde »): geen
gewoonterecht, intussen achterhaald

VII. internationale investeringen


-



Regels van volkenrechtelijke gewoonterecht
Criteria voor onteigening:
Geen principieel verbod
Enkel in algemeen belang (tradit. sluit dit politiek oogmerk uit)
Buitenlanders niet discrimineren (uitz. vereist door nationale veiligheid)
Effective Prompt Appropriate Compensation (Hull-formule) (d.i. snel, in
converteerbare exporteerbare munt, volgens de waarde)
Due process of law (procedurele bescherming)
VN-resolutie 1962 benadrukt soevereiniteit over natuurlijke hulpbronnen
NEO-Charter wil soevereiniteit over alle econ. activiteiten (algemeen belang
uitgehold), wil alleen « redelijke » vergoeding, weigert internationale
procedurele controle …
Maar andere landen zullen onteigening niet erkennen indien niet conform
volkenrecht
VII. internationale investeringen




Door onzekerheid over volkenrechtelijk gewoonterecht nood aan
Verdragen
NEO-Charter tegengegaan door BIT’s
Oprichting ICSID 1965
Oprichting MIGA 1985
ICSID
VII. internationale investeringen
ICSID -Verdrag 1965: nu 143 ratificaties
 Geschillenbeslechtingsprocedure voor investeringsgeschillen
 Toepassingsgebied:
enkel investeringsgeschillen
Tussen ICSID-verdragspartij en investeerder uit andere verdragspartij (of
ev. lokale dochteronderneming)
Rechtsmacht ICSID aanvaard in investeringscontract, lokale wet, BIT of ad
hoc
ICSID organiseert de procedure, beslecht niet zelf
Bemiddelingsprocedure (weinig succes)
Arbitrageprocedure

VII. internationale investeringen







Voordelen ICSID -Arbitrage
Indien contractuele rechtskeuze moet gekozen recht worden
Maar nationaal recht kan terzijdegesteld indien strijdig met volkenrecht (art.
42 ICSID)
Vernietiging arbitrale beslissing enkel door ICSID zelf; beperkte gronden
Exclusieve jurisdictie; alle andere gerechten verliezen rechtsmacht
Lidstaten engageren zich tot uitvoering beslissing; niettemin gedwongen
uitvoering vaak moeilijk
Buiten de eigenlijke ICSID-arbitrage: Additional facility
VII. internationale investeringen


-





MIGA 1985: vooral dekking van niet commerciële risicos van investeerders
uit MIGA-landen in andere MIGA-landen
Dekking kan worden verleend na risico-afweging door MIGA indien:
Investeringen in ruime zin
Door investeerder uit MIGA-land
Gedaan na verlening dekking
In een ontwikkelingsland lid van MIGA
Die bijdraagt tot de ontwikkeling
MIGA zal meestal vooraf een overeenkomst sluiten met gastland
Dekking vnl. 4 soorten risico: beperking geldtransfer, onteigening,
contractbreuk gastland, ev. oorlog en oproer. Niet: bv. devaluatie
Voorwaarden nader bepaald in contract MIGA-investeerder. Tegen betaling
premie, met een vrijstelling (10 % of meer), arbitragebeding
Geschillen tussen MIG-lidstaten over de Conventie voorgelegd aan MIGA
Geschillen MIGA-gastland: onderhandeling, ev. arbitrage