Vossenlintworm - Arbocatalogus Provincies

Provincie Noord-Brabant
Informatieblad: Ziektebeeld - Vossenlintworm
De medewerkers van de Provincie Noord-Brabant kunnen tijdens het werk in aanraking komen met
kadavers van vossen, honden en katten in buitengebieden of met contact met besmette aarde/grond.
De medewerkers kunnen hierdoor in contact komen met de vossenlintworm. Medewerkers kunnen
besmet raken met eitjes van de vossenlintworm via besmette handen door eten, drinken of roken tijdens
het werk.
In dit informatieblad is aangegeven wat vossenlintworm is, wat de ziekteverschijnselen zijn, hoe je het
kunt oplopen en of je anderen kunt besmetten, wie er ziek kunnen, of het te behandelen is, of je kunt
werken met vossenlintworm en welke maatregelen je kunt nemen om vossenlintworm te voorkomen en
welke gedragsregel toegepast dienen te worden.
Voor het opruimen van kleine kadavers zie de Werkintsructie omgaan met kleine kadavers.
Wat is vossenlintworm?
De vossenlintworm (Echinokokkose) is een kleine lintworm die vooral bij vossen kan voorkomen.
De parasiet zelf en de eitjes zijn niet met het blote oog te zien. De vossenlintworm kan bij mensen een
ernstige ziekte van de lever veroorzaken en soms ook een ziekte van de longen, botten en hersenen.
In Nederland komt ziekte door de vossenlintworm bij mensen zeer zelden voor. De ziekte is niet
besmettelijk van mens op mens.
Wat zijn de ziekteverschijnselen?
Aanvankelijk zijn er geen symptomen. Bij besmetting komen de parasieten vanuit de dunne darm in de
lever terecht. Daar worden blazen gevormd, die soms barsten, waardoor de lintwormlarven zich via de
bloedbaan door het lichaam verspreiden.
Dan krijgt het slachtoffer ook last. Er kunnen klachten optreden zoals pijn rechts boven in de buik,
misselijkheid, braken en geelzucht. Ook kan hoest en benauwdheid optreden. Symptomen zijn tevens
algemene malaise, longklachten, heftige allergische reacties.
De meeste mensen worden na besmetting niet ziek. Als er wel ziekteverschijnselen ontstaan gebeurt dat
meestal pas na jaren, soms na enkele maanden. Een afdoende remedie is er dan niet meer. Dit alles
benadrukt de noodzaak van voorzorgsmaatregelen
Mensen kunnen elkaar niet besmetten.
Hoe kun je het oplopen en hoe kun je anderen besmetten?
De vossenlintworm komt voor bij vossen in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Oost- Frankrijk, België
en Oost Europa. In Nederland is de vossenlintworm gevonden in vossen in de grensgebieden van
Groningen en Limburg. Vossen, (jacht)honden en soms ook katten lopen de parasiet op door het eten
van besmette knaagdieren. Deze besmette dieren scheiden eitjes van de lintworm uit. Wanneer mensen
deze eitjes via de mond binnenkrijgen ontwikkelen zich wormpjes in de lever, soms ook in de longen of
andere organen.
Mensen kunnen besmet raken met de eitjes van de vossenlintworm door contact met grond die door
honden- of vossenpoep besmet is. Besmetting kan ook optreden door het eten van besmette bosvruchten
(bosbessen, bramen, frambozen of paddenstoelen).Bij regen kan de honden- of vossenpoep op de
vruchten of struiken gespat zijn.
Wie kunnen ziek worden en wie lopen extra risico?
Mensen die direct contact met vossen hebben in gebieden waar de ziekte voorkomt lopen risico op
besmetting: landbouwers, jagers, boswachters, bosarbeiders en veldbiologen. Mensen die in
risicogebieden ongewassen bosvruchten, paddenstoelen of valfruit eten lopen risico besmet te raken.
dit informatieblad is opgesteld door de
Versie 2009.02
Is vossenlintworm te behandelen?
Raadpleeg bij bovengenoemde klachten de huisarts. Om de ziekte vast te stellen worden bloed, lever en
longen onderzocht.
De behandeling bestaat uit het operatief verwijderen van aangetaste weefsels. Wanneer dat niet
mogelijk is worden medicijnen voorgeschreven. Dan verloopt de ziekte minder ernstig. Er ontstaat geen
immuniteit tegen de ziekte. Zonder behandeling kunnen patiënten aan de ziekte overlijden. Soms wordt
het bloed onderzocht van mensen die risico gelopen hebben.
Kan iemand met vossenlintworm naar het werk komen?
Vossenlintworm is niet van mens op mens overdraagbaar. Iemand die besmet is en zich goed voelt kan
daarom gewoon werken.
Vaccinatie
Vaccinatie is niet mogelijk.
Welke maatregelen kun je nemen om vossenlintworm te voorkomen?
De hierna beschreven maatregelen gelden voor gebieden waar de vossenlintworm voorkomt.
Was de handen goed na contact met aarde in natuur. Was en kook bosvruchten, paddenstoelen en
valfruit voordat u ze eet. Omdat de eitjes goed bestand zijn tegen verhitting blijft er ook na verhitting
enig risico bestaan bij het eten van bosvruchten en valfruit. Als het nodig is een (kadaver van) een vos
vast te pakken, doe dat alleen met handschoenen.
Gedragsregels
·
Algemeen: Zorg voor een goede hygiëne:
eet, drink en rook niet op de werkplek;
was, voor zover mogelijk, altijd handen en gezicht vóór eten, drinken of roken.
trek na afloop van het werk vervuilde of besmette kleding uit;
douche elke dag na het werk.
Eet geen ongewassen bosvruchten die tijdens het werk worden aangetroffen in de
natuur (bosbessen, bramen frambozen of paddestoelen)
·
Vermijdt direct (huid)contact met aarde en kadavers: draag goed gesloten beschermende kleding.
·
Om te voorkomen dat stoffen snel opgenomen worden door de huid van de handen is het
belangrijk om beschadiging van de huid zoveel mogelijk te voorkomen. Smeer de handen vóór
en na het werk en eventueel enkele keren tijdens het werk (nadat de handen goed gewassen of
gedesinfecteerd zijn) in met een beschermende en verzorgende handcrème.
·
Desinfecteer huidverwondingen direct met betadine of alcohol 70%. Op betadine staat een
houdbaarheidsdatum vermeld. Let daarop! Dek de wond af met een waterafstotende en
afsluitende pleister. Verzorg de wond goed en houdt deze afgedekt totdat deze geheel genezen
is.
·
Meldt bij ziekteverschijnselen aan de behandelend arts, dat er mogelijk contact is geweest met
kadavers.
Altijd in auto aanwezig:
- Handschoenen
- Handalcohol
- EHBO koffer met waterdichte pleisters, Betadine of Alcohol (70%)
- Handcreme
Bron RIVM infectieziekten
dit informatieblad is opgesteld door de
Versie 2009.02
2/2