Wat te doen bij hoofdluis? Uitleg en Protocol

Wat te doen bij hoofdluis?
Uitleg en Protocol
HOOFDLUIS
Een luis is een kriebelbeestje. Meer weten de meeste mensen er niet van. Hoe zien hoofdluizen eruit? Hoe leven
ze?
Een beetje biologie
Een hoofdluis is een insect, twee à vier millimeter groot. Hij houdt zich het liefst op tussen het hoofdhaar van
de mens. De hoofdluis zoekt graag een warm plekje op: achter de oren, in de nek of onder een pony. Hij neemt
de kleur aan van het haar. Dus bij iemand met zwart haar is hij heel donker, bij iemand die blond is zandkleurig.
Luizen leven van bloed en om aan bloed te komen, bijten ze. Hoofdluizen zijn parasieten: ze kunnen niet
zonder de mens. Gescheiden van hun gastheer blijven ze maar 48 tot 55 uur leven. Een volwassen luis leeft
dertig tot vijftig dagen. Een luizenvrouwtje legt in die tijd elk etmaal vijf à negen eitjes. Dat zijn de neten. Die
zien eruit als een tonnetje en zijn nog geen millimeter groot. Ze zitten heel stevig vastgeplakt aan een haar,
vlakbij de hoofdhuid. Na zes tot negen dagen komen daar nimfen uit: onvolwassen miniluisjes. De lege hulsjes
van de neten blijven aan het haar geplakt zitten. Zo`n nimf is na zeven à tien dagen zelf volwassen en kan dan
ook weer eitjes leggen.
Besmetting
Waar kinderen veel contact met elkaar hebben, zoals op de crèche en op school, kan de hoofdluis welig tieren.
De beestjes kunnen direct oversteken van het ene hoofd naar het andere. Luizen kunnen niet vliegen of
springen, maar wel lopen. De besmetting vindt vaak op scholen plaats, maar natuurlijk kunnen ook
volwassenen hoofdluis krijgen.
Hinder
Luizen bijten om bloed te kunnen zuigen. Daarbij geven ze wat speeksel af, waardoor het bloed minder snel
stolt. Een allergische reactie op dat speeksel veroorzaakt jeuk. De allergische reactie begint niet meteen. Bij
een eerste besmetting duurt het soms weken voordat er jeuk optreedt. Wie meer dan een keer besmet wordt,
krijgt vaak eerder jeuk. Er zijn ook mensen die luizen hebben, maar er weinig van merken.
Controle
Als er kinderen op school hoofdluis hebben, is het verstandig regelmatig te controleren of uw kind ook besmet
is. U kunt behalve luizen ook neten (eitjes) vinden.
Luizen
Vermoedt u dat uw kind hoofdluis heeft, dan kunt u dat op de volgende manier controleren.
• Was het haar met shampoo en spoel het uit.
• Bescherm de ogen met een washandje.
• Doe crèmespoeling (conditioner) in het haar en spoel deze niet uit.
• Kam eventuele knopen en klitten uit het haar met een gewone kam.
• Laat het kind het hoofd voorover houden boven een wasbak.
• Kam het haar van achter naar voren met een luizenkam tegen de hoofdhuid aan.
• Begin bij het ene oor en schuif steeds een stukje op tot u bij het andere oor bent.
• Houd een papieren zakdoek of keukenrol bij de hand.
• Veeg de kam regelmatig af en kijk of u luizen op het papier ziet.
• Spoel de crèmespoeling uit.
•
•
•
•
Laat het kind rechtop zitten en kam het natte haar achterover.
Kam dan nog eens met de luizenkam, maar nu van voor naar achter.
Kam weer van oor tot oor.
Veeg de kam telkens af en kijk of er luizen op papier zitten.
Als iemand in uw gezin hoofdluis heeft, is het verstandig alle gezinsleden op deze manier te controleren. Zolang
er op school of bij vriendjes en vriendinnetjes luizen voorkomen, is het nodig te blijven controleren. Als één of
twee kinderen in de omgeving luizen hebben, is eens per week genoeg. Zijn er meer kinderen besmet,
controleer dan elke avond. Hoofdluizen leggen hun eitjes namelijk `s nachts. Als uw kind overdag is besmet en
u verwijdert `s avonds de luizen, kunt u voorkomen dat ze eitjes leggen.
Neten
Hebben de luizen eenmaal eitjes gelegd, dan kunt u die ook vinden. Neten zijn ovale witte eitjes, kleiner dan
een millimeter. Ze zitten heel stevig vastgeplakt aan een haar, meestal achter de oren of in de nek. `Verse
eitjes` zitten vlak tegen de hoofdhuid aan. Oudere neten zijn met de groei van het haar verder van de huid
afgeraakt. Netenhulsjes die meer dan anderhalve centimeter van de hoofdhuid af zitten, zijn zeker leeg.
Vastgeplakte neten kunt u eventueel losweken door te deppen met azijn.
Bestrijding
Om de hoofdluis weer kwijt te raken, moet u alle luizen en neten uit het haar verwijderen. Dat kan met een
netenkam of met een antiluizenmiddel.
De uitkam Methode
De methode van eerste voorkeur is de luizen en neten uitkammen met een netenkam, Dit is iets anders dan
een luizenkam of stofkam; bij een netenkam staan de tanden dichter bij elkaar. Volg verder de methode om
luizen op te sporen, bij hierboven onder het kopje ‘Luizen’, dus met crèmespoeling in het haar. Doe dit elke dag
gedurende twee weken.
De uitkammethode is effectief maar biedt geen 100 % ‘garantie’. Het voordeel is dat u geen chemicaliën
gebruikt.
Antiluizenmiddel toepassen
Er zijn verschillende middelen tegen luizen te koop. Het beste middel is een lotion die malathion bevat. Andere
middelen bevatten permetrine, een combinatie van bioalletrine met piperonylbutoxide of dimeticon.
De hoofdluis is echter steeds vaker resistent voor bepaalde antihoofdluismiddelen. Als u na de behandeling nog
steeds hoofdluis aantreft, kies dan voor de tweede behandeling een product met een andere werkzame stof.
Gebruik geen antiluizenmiddel:
• als u zwanger bent (behalve dimeticon)
• als u uw baby borstvoeding geeft (behalve dimeticon)
• bij baby`s jonger dan zes maanden
Pas een antiluizenmiddel tweemaal toe met een tussenpoos van een week. Houdt u precies aan de
gebruiksaanwijzing. Bovendien moet u na elke behandeling het haar een week lang elke dag zorgvuldig
kammen met een luizenkam (=stofkam) of met de gecombineerde luizen/netenkam (dus twee weken in totaal).
Let op:
• Malathion is brandbaar. Vermijd open vuur tijdens de behandeling met een middel waarin malathion zit, en
föhn het haar niet.
• Gebruik geen antihoofdluismiddelen als u niet zeker weet of uw kind luis heeft. Een antihoofdluismiddel
kan besmetting met hoofdluis niet voorkomen.
• Chloor maakt dat malathion niet werkt. Daarom mag je op de dag van de behandeling met malathion niet
zwemmen in chloorhoudend water.
Alles in de was ?
Luizencapes over kinderjasjes hangen, knuffels en beddengoed wassen, borstels uitkoken, de auto
stofzuigen.Tot nu toe werd ouders geadviseerd om grondige schoonmaak te houden bij hoofdluis. Het is echter
niet wetenschappelijk bewezen dat dit soort omgevingsmaatregelen helpen. Daarom hoeven ouders dit niet
meer te doen, volgens het RIVM en het Landelijk Steunpunt Hoofdluis.
Producten
Alle producten voor de bestrijding van hoofdluis zijn bij de apotheek te koop. Bovendien kunt u daar deskundig
advies krijgen als u nog vragen hebt.
Antiluizenmiddelen
Malathion is de werkzame stof in de middelen die verkrijgbaar zijn onder de merknaam Prioderm (verkrijgbaar
als lotion en als shampoo, lotion heeft de voorkeur).
Permetrine is de werkzame stof in het middel dat verkrijgbaar is onder de merknaam Loxazol (verkrijgbaar als
crème en als crèmespoeling).
Bioalletrine en piperonylbutoxide zijn de werkzame stoffen in het middel dat verkrijgbaar is onder de
merknaam Para-Speciaal (verkrijgbaar als huidspray). Al deze middelen zijn zonder recept te koop bij de
apotheek.
Dimeticon is de werkzame stof die verkrijgbaar is onder de merknaam XTLuis (verkrijgbaar als lotion).
Kammen
Voor het verwijderen van luizen en neten zijn twee verschillende soorten kammen nodig. Het belangrijkste
verschil is dat bij de netenkam de tanden dichter bij elkaar staan.
Luizenkam
Er zijn luizenkammen van hardplastic, zachtplastic en van metaal. Soms krijgt u een luizenkam bij aankoop van
een luizendodend middel. Hard- en zachtplastic kammen zijn meestal niet geschikt voor het kammen van lang
en/of krullend haar. Er is ook een elektrische luizenkam op de markt. Deze doodt een gedeelte van de luizen,
maar hij werkt niet goed genoeg om de behandeling met een luizendodend middel te kunnen vervangen.
Netenkam
Netenkammen zijn altijd van metaal. Ze hebben tanden die dichter op elkaar staan dan die van de luizenkam.
Gecombineerde luizen/netenkam
Er is één kam in de handel die zowel luizen als neten verwijdert: de Nitcomb-M2. Deze heeft een dubbele rij
metalen tanden en een kunststof steel die makkelijk in de hand ligt.
De informatie in deze folder is gebaseerd op de richtlijn Hoofdluis van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu. De GGD, landelijk steunpunt hoofdluis.
Wat doen wij op school
als er bij een kind
hoofdluis geconstateerd is?
We willen vooral preventief werken. We doen dit door middel van een goede en regelmatige voorlichting naar
ouders en kinderen toe en anderzijds door het gebruik van de luizenzakken.
We maken bewust géén gebruik van een regelmatige luizencontrole bijvoorbeeld na de schoolvakanties. Dit
heeft de volgende reden:
• Het is bewezen dat dit de hoofdluis niet verminderd.
• Het brengt geen meerwaarde en creëert slechts een schijnveiligheid.
• Een kind kan bij de controle nog geen hoofdluis hebben en 3 dagen later wel wanneer er niet wordt
gecontroleerd.
• Het brengt alleen onrust onder de kinderen en is een ernstige verstoring van de lessen op school.
• Wij vinden dat ouders zelf verantwoordelijk zijn voor de controle van het kind.
Wel is het heel belangrijk dat ouders bij melding ook echt hun kind controleren en evt. behandelen. Alléén een
gezamenlijk, gelijktijdig, consequent zorgvuldig optreden zorgt voor een goede bestrijding. Duidelijk is dat de
zwakste schakel het succes van bestrijden bepaalt! Gedurende de periode dat er hoofdluis in een groep is,
moeten de lange haren samengebonden zijn. Dit om verdere verspreiding te kunnen voorkomen!
Wanneer er melding wordt gemaakt van hoofdluis in een bepaalde groep dan communiceren we dit direct naar
alle ouders van deze groep middels een mededeling op het bordje bij de klas en in de groepen 5 t/m 8 vertellen
we dit ook aan de kinderen. Daarnaast krijgen de kinderen een brief mee waarin de ouders geïnformeerd
worden over de hoofdluisproblematiek in de groep en wordt er verwezen naar de website waarop informatie
staat over een juiste behandelwijze.
Het is de verantwoordelijkheid van de ouders om hun eigen kind te controleren, evt. te behandelen en verdere
maatregelen te treffen.
Na één week worden de kinderen uit de desbetreffende groep door de ouders (ouders die zich aan het begin
van het schooljaar daarvoor opgegeven hebben) gecontroleerd op hoofdluis. Na twee weken vindt nog een
tweede (her)controle plaats. Hiermee gaan we in principe verder totdat de kinderen weer hoofdluis vrij zijn.
Wanneer er geen verbetering optreedt, wordt geprobeerd de bron te achterhalen en de desbetreffende ouders
te begeleiden in de aanpak van de problematiek.
Wanneer bij kinderen hoofdluis geconstateerd wordt, zal de groepsleerkracht de ouders direct benaderen om
het kind op school op te halen en te behandelen. Pas na behandeling mag het kind weer terug in de groep!
Wanneer er een melding binnenkomt, draagt de leerkracht zorg voor het verspreiden van de brief en
informeert de contactouder die de controle coördineert. Zo snel mogelijk maar in ieder geval binnen een week
(overleg tussen leerkracht en controlerende ouders) vindt in de groep controle plaats. Ouders van kinderen
waarbij hoofdluis of neten worden aangetroffen worden persoonlijk door de coördinerende ouder
geïnformeerd. Daarnaast wordt ook de leerkracht geïnformeerd. Binnen veertien dagen na deze controle vindt
een tweede controle plaats.