Werkbladen bij het expertspel en de antwoorden Werkblad

Werkbladen bij het expertspel en de antwoorden
Werkblad leerlingen expertspel cactus
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 7 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
De Cactus
Voor jullie zien jullie een cactus. Een cactus kan je op veel
plaatsen in een potje kopen of misschien hebben jullie er thuis
ook wel een staan.
De cactus groeit in de natuur in
droge gebieden, zoals de
woestijn. In deze gebieden is
heel weinig water aanwezig
omdat er niet veel regen valt.
Water is erg belangrijk voor
planten. Net zoals mensen en
dieren veel moeten drinken om te
blijven leven, moeten planten dat
ook doen.
Ook al is het niet vaak, heel soms regent het in
de woestijn en dan neemt een cactus zoveel
mogelijk water op.
Cactussen nemen water op met hun wortels. Er
zijn heel veel soorten cactussen. De cactussen
vroeger zagen er iets anders uit dan de
cactussen nu. Dat heeft te maken met de
leefomgeving waar de cactussen leven. Sommige cactussen
hadden lange wortels en sommige juiste korte. Als het regent
komt het water diep in de grond terecht, we noemen dat
grondwater. Het weinige water dat er wel is, zit diep in de
grond. De cactussen met de lange wortels konden wel bij het
2
grondwater. Daarom zijn er in de loop der tijd cactussen met
lange wortels blijven leven.
Dus: De ene cactus heeft langere wortels dan de ander. Omdat
regenwater diep in de grond zit, kunnen de cactussen met
langere wortels gemakkelijker overleven.
In de schoolpauze drinken we vaak een
bekertje ranja of een pakje met sap. Het
drinken is dan meegenomen van thuis
en het zit in de drinkbeker of in het
pakje.
De cactus kan geen pakje met drinken
mee naar school nemen, maar heeft wel
een plek om water in te bewaren.
Als er dan later een keer minder regen
is, gebruikt de cactus het bewaarde
water. Een cactus bewaart het water in
zijn dikke lijf, zijn stam.
Een cactus ziet eruit als een dikke stam met stekels.
Een cactus bewaart water in die stam. Hij bestaat
voor een heel groot deel uit water. Zo heeft hij dus
altijd voldoende water om te overleven.
Omdat de cactus voor een heel groot deel uit water
bestaat, willen heel veel dieren cactussen graag
eten. Dieren die leven in de woestijn hebben water
nodig om te overleven. Net zoals wij graag een glas
limonade drinken, eten dieren graag planten die
water bewaren.
3
Cactussen staan bekend om hun gemene stekels. Het is je
misschien wel eens opgevallen dat die stekels verschillende
vormen kunnen hebben. Sommige stekels zijn heel groot en
andere heel klein en anders van kleur. Sommige stekels zijn
gemener en prikken harder dan anderen. De cactussen met meer
stekels of langere stekels worden minder snel gegeten door de
dorstige dieren. Deze cactussen overleven makkelijker dan
cactussen die weinig stekels hebben. Als er meer cactussen met
een lange stekel overleven en voor veel nakomeling cactussen
zorgen met lange stekels, dan hebben uiteindelijk in dat gebied
de cactussen lange stekels.
Je kunt je misschien wel voorstellen dat een cactus zonder
stekels niet lang in leven blijft. Deze cactussen zouden meteen
worden opgegeten voor al het water dat ze opgeslagen hebben.
Stekels kennen we ook van de
dieren wereld. De egel is een goed
voorbeeld.
4
Antwoordenblad leerling expertspel
De Cactus
Vraag 1: Wat voor plant is dit? Hebben jullie er thuis ook een?
Vraag 2: Weten jullie waar de cactus normaal gesproken groeit?
Vraag 3: Kan hij daar veel water uit de grond halen?
Vraag 4: Hoe nemen planten water op?
Vraag 5: Als jullie in de pauze dorst hebben, wat doen jullie
dan.
Vraag 6: Jullie drinken vast wel een pakje sap of een beker melk
in de pauze, hoe hebben jullie dat drinken op school gekregen?
Hoe bewaart een cactus drinken?
Vraag 7: Waarom overleefd een cactus met stekels wel en eentje
zonder niet in de woestijn?
5
De antwoorden
1. De cactus
2. In de woestijn, dus in droge warme gebieden
3. Nee, het is er erg droog, dus er zit niet veel water in de grond
4. Via de wortels wordt water uit de grond gehaald
5. Drinken
6. Nee, van thuis mee gekregen/genomen, een cactus slaat het op in zijn stam
7. Zonder stekels wordt de cactus opgegeten door dieren
6
Werkblad leerlingen expertspel roos
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 7 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
De Roos
Als je verliefd bent op iemand dan kun je diegene
een romantisch kadootje geven, zoals een hartje of
een roos.
Een roos staat bekend om haar mooie kleur, vorm en
lekkere geur. Daarom is een roos een goede bloem
om aan degene waar je verliefd op bent te geven.
Rozen lokken insecten die stuifmeel van de ene bloem
overdragen naar een andere bloem, dat heet bestuiven. Dat is
belangrijk voor de voortplanting van de roos.
Rozen hebben verschillende kleuren en geuren. Rozen die
aantrekkelijker kleuren en geuren hebben trekken meer insecten
aan. Deze aantrekkelijke rozen hebben dus meer kans dat een
insect hun stuifmeel overdraagt en ook dat ze stuifmeel brengen
van een andere bloem. Het overdragen van stuifmeel is heel
belangrijk voor het krijgen van nakomelingen. De rozen hebben
meer nakomelingen als ze aantrekkelijker zijn voor insecten, dus
mooiere kleuren en geuren blijven bestaan om insecten aan te
trekken.
Rozen die in het wild groeien, groeien vaak op ruigere terreinen
omdat ze tegen slechter weer kunnen. Daarom zijn
rozenstruiken heel handig om in het park of in de tuin te hebben.
7
Een roos kennen jullie vast ook wel van de
bekende film Doornroosje. In de film valt
Doornroosje in een diepe slaap omdat ze
zich aan het spinnenwiel prikt dat betoverd
was.
Doornroosje heet niet voor niets Doornroosje. Natuurlijk hebben
de ouders van Doornroosje haar zo genoemd. Maar er is altijd
iets bijzonders met namen in sprookjes, ze
voorspellen vaak iets. Een roos heeft
doornen, en een doorn kan lelijk prikken.
Het prikken aan de spinnewiel lijkt op de
prik van een rozendoorn.
Omdat rozen doornen hebben, is het lastig om de
rozen te plukken in het wild.Want die doornen
prikken erg. Wanneer iemand de roos wilt plukken,
is dat niet zo gemakkelijk.
Omdat rozen een lekker hapje voor veel dieren zijn,
hebben ze die doorns. Dieren eten graag rozen net
zoals wij graag een kropje sla eten.
Een dier eet minder graag de roos wanneer ze vol zit met doorns
omdat deze lelijk prikken in de mond van het dier. Er zijn veel
verschillende rozen en die verschillen ook in hun doornen.
Sommige hebben hele lange en een paar doornen op de stengels
en anderen hebben een heleboel kleinere doornen. Een roos
zonder doornen zou eerder worden opgegeten dan een roos met
8
doornen. De rozen met genoeg doornen blijven langer in leven
of worden niet opgegeten en kunnen voor nakomelingen zorgen.
Er zijn meer planten die zo lelijk prikken, voorbeelden
zijn een cactus of een brandnetel.
Stekels kennen we ook van de
dieren wereld. De egel is een
goed voorbeeld.
Omdat de stekels van de roos meestal groot zijn een stukje uit
elkaar zitten, kunnen kleine dieren of insecten
zoals mieren er nog gewoon overheen lopen. De
stekels zijn wel gevaarlijk voor grote dieren, die
in een keer heel de plant op zouden willen eten.
Bijvoorbeeld een koe in de wei eet wel het gras,
maar niet de distels die er tussen staan, omdat distels ook stekels
hebben.
9
Antwoordenblad leerling expertspel
De Roos
Vraag 1: Welke bloem wordt gebruikt om aan degene te geven
waar je verliefd op bent?
Vraag 2: Hoe trekt een bloem (een roos) insecten aan?
Vraag 3: Waarom zou Doornroosje de naam Doornroosje
hebben?
Vraag 4: Waarom heeft een roos met doornen op de stengels
meer kans te overleven dan een roos zonder doornen?
Vraag 5: Kan je nog een plant noemen die prikt?
Vraag 6: Welk dier beschermd zich tegen roofdieren dor
stekels?
Vraag 7: Beschermen de doorns de plant ook tegen hele kleine
dieren, zoals insecten?
10
De antwoorden
1. De roos
2. Door de geur en de kleur
3. Ze prikt zich (aan een spinnenwiel) aan de doorns van een roos kun je je ook
prikken
4. Een roos met doornen wordt minder makkelijk opgegeten, dieren prikken zich
eraan
5. Een cactus
6. Een egel
7. Nee, die kunnen er gewoon langslopen
11
Werkblad leerlingen expertspel vleesetende plant
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 6 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
Vleesetende plant
Bij jou ligt ’s avonds vast wel eens een
hamburger of een kippenpootje op je bord.
Tenzij je dat niet lust natuurlijk. Weet je
dat die hamburger eigenlijk een stuk koe
is?
Mensen eten dieren. En dieren eten andere
dieren of planten. Planten le ven van de
voedingsstoffen uit de grond en de energie
die zij uit de zon halen. Maar zou een plant ook vlees kunnen
eten?
Dat kan! Een vleesetende plant haalt niet al het voedsel uit de
grond dat hij nodig heeft om in leven te blijven. Zoals de naam
al zegt, ze eten ook dieren. Meestal zijn dat kleine insecten en
spinnen. Deze hebben ze nodig om genoeg voedingsstoffen te
krijgen om te overleven.
Ze maken gebruik van verschillende vallen, twee daarvan zijn
de klapval en de bekerval.
Aan de vorm van de plant zie je hoe ze
dieren kunnen vangen. De plant die jullie
hebben is een voorbeeld van een klapval.
De bladeren bestaan uit twee helften.
Tussen die twee helften zitten kleine
haartjes op het blad. Wanneer er een dier
tussen de twee helften komt, zal hij tegen
deze haartjes lopen en daardoor bewegen
ze. Doordat ze er even tussen blijven
12
zitten zullen de haartjes in korte tijd meerdere keren bewegen.
Dan klappen de twee helften tegen elkaar aan, en zit het dier
gevangen. De plant zal hem daarna verteren, als dat klaar is gaat
de val weer open staan. Dit duurt ongeveer 10 dagen.
Windvlagen en regendruppels zorgen meestal niet voor het
dichtklappen van de bladeren. Deze zorgen niet voor het
meerdere keren laten bewegen van de haren in korte tijd.
Vlees etende planten ruiken erg lekker voor insecten en op die
manier worden ze naar de plant gelokt.
Er is ook nog een andere manier van
insecten vangen, dat zie je op het plaatje
hiernaast. Dat is een voorbeeld van de
bekerval.
Je ziet dat de bladeren heeft die de vorm
van een beker hebben. Door de geur van
de plant worden insecten in het holletje
gelokt. Doordat het erg klein is
daarbinnen en de wanden glad zijn kan
het insect er niet meer uit.
13
Antwoordenblad leerling expertspel
De Vleesetende plant
Vraag 1:Weten jullie wat voor plant dit is? Wat maakt hem
anders dan andere planten?
Vraag 2: Welke twee verschillende vallen zijn er? En waar is
jullie plant een voorbeeld van?
Vraag 3: Waarom gaat een insect naar een vleesetende plant
toe?
Vraag 4: Hoe denk je dat insecten door de vleesetende plant die
voor jullie staat gevangen worden?
Vraag 5: En hoe worden insecten gevangen door planten met de
andere val?
Vraag 6: Klappen de twee bladdelen van de vleesetende plant
ook dicht als het regent, dus als er een regendruppel op de
haartjes valt?
14
De antwoorden
1. Een vleesetende plant (venusvliegenvanger), hij is anders omdat hij dieren
vangt en verteerd
2. De dichtklappende val en de beker val, dit is een voorbeeld van een
dichtklappende val
3. Vanwege de geur
4. Wanneer er een insect tussen zit, zorgt die voor het bewegen van haartjes op
het blad van de plant en dan klappen de twee helften tegen elkaar. Het insect
zit dan opgesloten
5. Ze kruipen erin door de geur van de plant en kunnen er dan niet meer uit
doordat het een kleine ruimte is met gladde wanden
6. Nee, dan bewegen de haartjes niet vaak genoeg in korte tijd
15
Werkblad leerlingen expertspel vlinderorchidee
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 7 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
De Vlinderorchidee
Voor jullie zien jullie een Vlinderorchidee, je hebt hem
misschien al wel eerder gezien. Je kunt hem bij de bloemist en
het tuincentrum kopen. Een vlinderorchidee is een orchidee en
er zijn heel veel verschillende orchideeën. Orchideeën zijn heel
erg populair omdat ze hele mooie bloemen hebben met aparte
vormen kleuren en vaak ruiken ze nog lekker ook!
Deze Vlinderorchidee heeft witte
bloemen met blaadjes die lijken op een
vlinder. Hiernaast zien jullie een
vergroting van een bloem van de
Vlinderorchidee. Er staan nummertjes in
het plaatje die de verschillende
bloemonderdelen aangeven.
Als je goed kijkt dan zie je dat de wortels
van de Vlinderorchidee heel anders van
vorm en kleur zijn dan de meeste
plantenwortels. In plaats van heel dun met
heel veel kleine wordtel draadjes eraan, zijn
er in vergelijking veel minder wortels die
wel heel dik en groen van kleur zijn. De
wortels groeien zelfs boven het
plantenpotje uit.
16
De Vlinderorchidee is een hele bijzondere plant want hij haalt
zijn voedingsstoffen en water uit zijn eigen afval en dat van
mossen. Vaak leven ze ook samen met een schimmel waarmee
ze voedingsstoffen uitwisselen. Verder kunnen ze veel uit de
lucht halen Ja dat is vreemd, maar de wortels zijn zo gebouwd
dat de Vlinderorchidee dat kan doen.
Alle planten halen hun energie uit de zon. De groene
kleur van planten is hier voor nodig. Omdat de
wortels van de Vlinderorchidee toch niet in de
grond hoeven te staan voor voedingstoffen en
water opname, kunnen de wortels maar beter
groen van kleur zijn. Zo heeft de plant nog meer
kans om de zonnestralen te gebruiken. En kan hij
meer energie uit de zon halen.
In de natuur staan waar Vlinderorchideeën leven hele hoge
bomen. Deze hoge bomen vangen al het zonlicht weg en op de
bodem is het bijna donker. De meeste planten die op de grond
staan hebben daar last van. Zij hebben natuurlijk ook zonlicht
nodig. De vlinderorchidee hoeft zijn voedingsstoffen en water
niet uit de grond te halen, en kan daarom in bomen groeien. De
orchideeën die in de boom groeien kunnen meer licht opvangen,
ze krijgen dus meer energie en kunnen daarom meer energie
steken in voortplanting. Daardoor zullen de planten in de bomen
meer nakomelingen krijgen en beter overleven.
De vlinderorchidee is een epifyt.
Epifyten zijn planten die op de
takken van bomen groeien.
17
Antwoordenblad leerling expertspel
De Vilderorchis
Vraag 1: Hebben jullie al wel eens eerder een orchidee gezien?
Vraag 2: Welke kleur en vorm bloem heeft jullie
Vlinderorchidee?
Vraag 3: Wat valt jullie op aan de wortels van de
Vlinderorchidee?
Vraag 4: Waar verschillen deze wortels in met wortels van
andere planten?
Vraag 5: Waarom zijn de wortels van de Vlinderorchidee groen
van kleur en de wortels van andere planten meestal niet?
Vraag 6: Wat is een epifyt?
Vraag 7: Waarom groeit een Vlinderorchidee hoog in de
bomen? Waardoor kan dat?
18
De antwoorden
1. …
2. Wit
3. Ze komen omhoog en zijn dik en groen
4. Ze zijn dikker, minder vertakt en groen
5. De wortels vangen ook zonlicht op, omdat ze niet in de grond zitten. Daar is
de groene kleur voor nodig
6. Een plant die op een boom kan groeien
7. Zodat hij meer licht op kan vangen, hij hoeft niet in de grond te groeien,
omdat hij zijn voedingsstoffen en water ergens anders vandaan haalt
19
Werkblad leerlingen expertspel Vriesea
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 6 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
De Vriesea
Je eet natuurlijk af en toe fruit. Sommige fruitsoorten smaken
zoeter dan anderen. Vaak zijn tropische
fruitsoorten zoeter. Een bekend tropisch
stuk fruit is ananas.
De ananas groeit aan een plant, en die
plant noemen we een Bromelia. Er zijn
wel 2000 verschillende soorten
Bromelia’s.
De plant die jullie voor je hebben staan is
een Vriesea. Een Vriesea is net zoals de
ananas ook een Bromelia. Bromelia’s zijn
vaak epifytische planten. Dat betekend dat
ze bovenop andere planten of bomen
groeien.
Bomelia’s hebben mooie bloemen en
worden daarom ook wel als kamerplant
gebruikt. De Vriesea heeft een hele mooie
rode bloem, zoals je kunt zien.
Bromelia's horen thuis in tropische gebieden maar komen ook
heel veel voor in minder tropische gebieden. Veel bromelia’s
slaan water op in een soort vijvertje midden in hun rozet, tussen
de bladeren die omhoog staan. Dit kun je ook zien in de plant
die voor jullie staat. Als je zo’n plant water moet geven, moet je
dat ook tussen de bladeren gieten.Ze vormen dus bladrozetten,
20
en slaan water en compost (dat is poepachtig materiaal) op in
dat vijvertje.
De Vriesea heeft niet veel wortels in de
grond. De Vriesea kan al veel
voedingsstoffen opnemen vanuit die
watervijvertjes in hun rozet. De Vriesea
heeft niet zoveel wortels nodig, omdat die
ook dienen voor het opnemen van
voedingsstoffen.
Het water dat in de rozet blijft staan heet niet voor niets een
watervijvertje. Je hebt misschien wel een vijver thuis, en heb je
al eens een vijver in het bos gezien? Veel dieren komen naar
zo’n vijver toe om te
drinken. Water is heel
erg belangrijk voor alle
levende dieren en
planten. Het
watervijvertje dat
ontstaan in de rozet van
de Vriesea is, van groot
belang voor het
dierenleven in de
bossen.
Zo leggen bijvoorbeeld
kikkers er hun eieren in,
muggen ook, en allerlei
andere dieren komen er drinken. Dankzij deze Bromelia’s
kunnen bepaalde dieren beter overleven of zich voortplanten.
21
Antwoordenblad leerling expertspel
De Vriesea
Vraag 1: Heb je deze plant al eerder gezien?
Vraag 2: Deze plant is hoort bij de groep van de Bromelia. Wat
is een tropisch stuk fruit wat van een Bromelia afkomt?
Vraag 3: Wat is een epifyt?
Vraag 4: dit is en DOE opdracht. Geef de Vriesea maar wat
water. Schrijf op waar het water naar toe gaat, wat er ontstaat?
Vraag 5: De Vriesea heeft niet veel wortels in de grond.
Waarom heeft de Vriesea die niet nodig?
Vraag 6: Waar is het watervijvertje nog meer handig voor?
22
De antwoorden
1. …
2. Ananas
3. Een plant die op een boom kan groeien
4. Er ontstaat een vijvertje in de plant
5. Hij haalt alles wat een plant normaal gesproken uit de grond haalt uit het
vijvertje
6. Voor andere dieren, om te drinken of eitjes in te leggen
23
Werkblad leerlingen expertspel waterplant
Voordat we gaan knutselen is het belangrijke dat jullie 7 vragen
aan de hand van deze tekst beantwoorden.
Straks is het de bedoeling dat je je eigen nagemaakte plant
gebruikt om over deze plant te vertellen. Daar mag je je
antwoorden blad bij gebruiken.
De waterplant
Wij leven net als veel planten op het land. Maar er zijn ook
dieren en planten die in het water
leven. Misschien heeft iemand
thuis wel een vis?
Als wij onder water duiken,
kunnen we daar niet lang blijven.
We hebben zuurstof uit de lucht
nodig. In water zit ook zuurstof,
maar veel minder dan in de lucht.
Wij gebruiken onze longen om te ademen, en die kunnen geen
zuurstof uit water halen.
Vissen kunnen wel zuurstof uit het water halen, zij ademen niet
met longen, maar met kieuwen.
Er zijn veel verschillende
soorten planten die in het
water leven. Degene die voor
jullie staat is een voorbeeld.
Je ziet dat hij helemaal onder
water staat.
Waterplanten kunnen net als
vissen zuurstof uit het water
halen. Dit kun je aan ze zien.
Ze hebben heel veel dunne
vertakkingen. Deze zorgen ervoor dat ze veel contact hebben
met het water. Door dat contact kunnen ze zuurstof uit het water
halen.
24
Waterplanten halen alles wat ze nodig hebben uit het water, dus
ook de voedingsstoffen. Ze hebben geen echte wortels zoals
landplanten.
Ze hebben wel kleine wortels, maar die zijn
er alleen voor om de plant op z’n plaats te
houden.
Een ander verschil dat een waterplant heeft
met een landplant is dat hij veel slapper is.
De meeste landplanten staan rechtop en
blijven zo staan. Wanneer je de waterplant uit het water haalt zie
je dat hij niet rechtop blijft, maar helemaal naar beneden gaat
hangen. In het water hangt hij niet naar beneden omdat het water
ervoor zorgt dat hij rechtop blijft. De plant krijgt zijn stevigheid
van het water. Het kost veel energie om een stevige stengel te
maken. In het water is dat niet nodig. Daarom zullen in het
water de planten zonder stevige stengel meer nakomelingen
kunnen krijgen. Ze besteden namelijk minder energie aan het
maken van een stevige stengel en houden dan meer energie over
voor de voortplanting.
Een groene waterplant kan nooit in diep water groeien. Ze
hebben namelijk net als landplanten zonlicht nodig voor energie.
In diep water is geen zonlicht.
25
Antwoordenblad leerling expertspel
De waterplant
Vraag 1: Wat voor plant is dit? Wat maakt hem anders dan
andere planten?
Vraag 2: Wat is er anders aan de omstandigheden onderwater
dan op het land?
Vraag 3: Waaraan kun je zien dat waterplanten zuurstof en
voedingsstoffen uit het water haalt?
Vraag 4: Waarvoor zijn de wortels van een waterplant?
Vraag 5: Waar haalt een waterplant zijn stevigheid vandaan?
Vraag 6: Waarom krijgt een waterplant die slapper is meer
nakomelingen?
Vraag 7: Kunnen groene waterplanten ook in heel diep water
groeien? Waarom wel/niet?
26
De antwoorden
1. Een waterplant, hij staat onder water
2. Er zit minder zuurstof in het water dan in de lucht
3. Veel vertakkingen, dunne stengel en vertakkingen
4. Om hem op zijn plek te houden
5. Uit het water, hij drijft als het ware in het water waardoor hij rechtop blijft
6. Hij hoeft geen energie te steken in het maken van een stevige stengel en houdt
dan meer energie over voor het maken van nakomelingen
7. Nee, daar is geen licht en dat hebben ze wel nodig
27