Introductie van endonasale traanwegoperaties

OFTALMOLOGIE
Het tranende oog
Introductie van endonasale traanwegoperaties
in het Jessa ziekenhuis
Tranende ogen zijn een frequent voorkomende klacht die soms heel wat invloed kan hebben op
de levenskwaliteit. Patiënten die last hebben van tranende ogen zien minder goed doorheen de
tranenstase, krijgen een rode en geïrriteerde huid door constant deppen en vinden het vervelend
om met ‘geëmotioneerde’ ogen rond te lopen (“iedereen denkt dat ik constant aan het huilen
ben”), zeker als de klachten zich ook binnenshuis voordoen. Een echte verstopping van de traanwegen kan aanleiding geven tot chronische infecties. Tegelijk zijn tranen absoluut noodzakelijk
voor het goed functioneren van het oog.
Tranende ogen zijn vaak een moeilijk behan-
korrelgevoel). Door het hoornvlies frequent te
delbare klacht, ook door de vele oorzaken
bevochtigen met kunsttranen herstelt de cor-
van tranende ogen. Tranende ogen hebben 3
nea en verminderen ook de reactieve tranen.
verschillende oorzaken. Ze kunnen het gevolg
Dit betekent wel dat men meestal over een
zijn van hypersecretie vanuit de traanklier,
lange periode zal moeten blijven druppelen.
een slechte pompfunctie of een verminderde
traanafvoer.
Een verstopping van het traanafvoersysteem
dr. Guy Missotten, oogarts
De traan van productie tot afvoer
Indien er ergens in het afvoersysteem naar
Tranen worden geproduceerd in kliertjes in de
de neus een verstopping zit, kunnen de tra-
oogleden. Om een goede traanfilm te vormen
nen – bij een normale traanproductie – over de
worden er nog vetten en eiwitten aan toege-
ooglidrand en de wang lopen. De behandeling
voegd door talg- en mucuskliertjes. Reflextra-
hangt af van de plaats van de verstopping.
nen (bv. bij wenen) worden geproduceerd door
een grote traanklier die net onder de wenkbrauw ligt. De tranen worden door het knippe-
Verstopping aan de traanpunt
ren van de oogleden over het hoornvlies naar
Soms is er een verstopping aan het traan-
het traankanaal weggepompt. De traanafvoer
puntje of aan de canaliculi. De meest frequen-
begint aan de traanpuntjes in de oogleden en
te oorzaken zijn infecties (o.a. herpes) en me-
loopt via kleine kanaaltjes (=canaliculi) naar
dicamenteus geïnduceerde stenoses. Als er
de traanzak. De traanzak komt dan uiteinde-
een ontstekingsreactie is ter hoogte van het
lijk onderaan in de neus uit. (figuur1)
slijmvlies in de canaliculi, kan er door zwelling
van het slijmvlies een verkleving van de slijmvlieswanden ontstaan waardoor de canaliculi
dr. Tony Cox, NKO-arts
26 JESSALINEA
Te veel traanproductie / reactieve tranen
gaan dichtzitten. Door vroegtijdig plaatsen
Te veel traanproductie ontstaat als reflex
mechanisch opengehouden waardoor een
op een beschadigd hoornvlies. De meest
volledige verstopping kan voorkomen wor-
frequente oorzaak is ‘droge ogen’ waarbij er
den. Indien enkel het traanpunt vernauwd is,
multipele corneale wondjes ontstaan. Droge
wordt een traanpuntplug geplaatst om het
ogen ontstaan meestal omdat het traanvocht
traanpunt te dilateren of worden de traan-
te waterig is en niet voldoende vetten en ei-
puntjes vergroot.
witten bevat. Patiënten hebben dan constant
Eenmaal de canaliculi volledig gestenoseerd
een gevoel alsof er iets in het oog zit (zand-
zijn, is plaatsen van siliconetube niet meer
van een siliconetube worden de traanwegen
traanpuntjes en canaliculi
DCR-operatie
grote traanklier
traanzak
nieuwe traanweg
wordt gemaakt
doorheen
het neusbot
hoornvlies
verstopping van
de traanweg
traankanaal mondt uit
achter het onderste
neusschot
mogelijk en wordt overgegaan op plaatsen
Bij een externe DCR wordt een incisie gemaakt
ingreep via de neus ook bij patiënten met een
van rechtstreekse bypass (een glazen buisje
tegenaan de neusflanken wordt het traanzak-
moeilijke neusanatomie (scheve neusgangen,
of Jones buis) tussen de mediale ooghoek en
slijmvlies verbonden met het neusslijmvlies.
verschoven middenschot, etc. ), worden toe-
de neusholte.
De externe procedure is altijd de voorkeurspro-
gepast. Ook laat de endoscopische controle
cedure wanneer een traanzaktumor vermoed
in de postoperatieve fase toe om gerichte
of radiologisch bevestigd werd.
wondzorg toe te passen.
Verstopping in het traankanaal naar de
neus
Vanaf nu kan in het Jessa ziekenhuis de DCR
Als de stenose ter hoogte van de traanzak of
operatie ook door middel van een endoscoop
Verminderde pompfunctie
in het traankanaal ligt, spreekt men van een
via de neus worden uitgevoerd. Dit heeft als
Wanneer de anatomie en functie van de
distale stenose.
voordeel dat er geen litteken is in de huid.
oogleden verstoord is ten gevolge van leef-
Via de neus wordt dan endoscopisch een
tijdsgebonden laxiteit, parese of na chirurgie
Bij kinderen gaat het traankanaal soms wat
nieuwe uitgang voor de traanzak gemaakt.
kunnen de tranen niet meer goed worden
later open, en hebben ze de eerste maanden
Via de traanpunten worden siliconetubes ge-
weggepompt en ontstaan tranende ogen
‘prut-oogjes’, omdat het traanvocht niet kan
plaatst die 3 maanden ter plaatse moeten blij-
(als oogleden teveel naar binnen of buiten
wegvloeien. Vaak gaat dit traankanaal daarna
ven om de nieuwe opening open te houden
plooien). Een goede kringspier in de oogle-
toch spontaan open of met wat massage. Als
gedurende de helingsfase, daarna worden ze
den is nodig voor een goed wegpompen van
de verstopping rond het eerste levensjaar nog
op de raadpleging verwijderd.
tranen. Correctieve ooglidchirurgie is in deze
steeds bestaat, kan ze met een sondage wor-
Door de samenwerking met dr. Tony Cox,
gevallen aangewezen om de traanafvloei te
den opengemaakt.
KNO-arts met jarenlange ervaring in endosco-
verbeteren.
pische sinusoperaties, kan de endoscopische
Bij volwassenen zijn mogelijke oorzaken een
vroegere neusfractuur, traanzakcyste of tumor,… maar meestal kan echter geen oorzaak
meer gevonden worden.
De behandeling van een verstopping van het
traankanaal bij volwassenen is een dacryocysto-rhino-stomie (DCR) operatie waarbij
BESLUIT
Tranende ogen kunnen veel verschillende oorzaken hebben. Droge ogen kun-
een nieuwe opening gemaakt wordt tussen
nen medicamenteus behandeld worden, pompfunctie-afwijkingen door een
de traanzak en de neusholte. Hierbij komt de
ooglidcorrectie en een obstructie van de traanwegen door middel van stents of
nieuwe opening boven de concha media (het
(endonasale) traanweg-bypass chirurgie. Door een goede samenwerking tussen
middenste neusschot) te liggen. (figuur2)
neus- en oogarts kan een optimale zorg worden aangeboden in traanproblemen.
Deze DCR operatie wordt uitgevoerd ofwel via
externe weg ofwel via de neusholte. Beide
operaties worden uitgevoerd onder narcose.
JESSALINEA 27