BLOEDVATVERSTOPPING IN HET NETVLIES

Bloedvatverstopping in het netvlies
door Truus Rütter
“Schrijf eens iets over oogtrombose”, zei iemand. “Dat komt nogal
eens voor.” Een goed idee, dacht ik en ik klikte het internet aan om
iets over deze aandoening te lezen. Al snel wordt me duidelijk dat er
over oogtrombose veel onbegrip en nog veel meer vragen zijn. Op
diverse fora vertellen mensen elkaar over wat hen, of bijvoorbeeld hun
opa, overkomen is. Dat de ene oogarts de andere tegenspreekt, dat de
buurvrouw er helemaal van genezen is. Een ander meent dat dat
onmogelijk is. Kortom, veel onduidelijkheid. Daarom een verhelderend
gesprek met professor Fred Hendrikse, hoogleraar Oogheelkunde en
hoofd van de Universiteitskliniek voor oogheelkunde van het
Academisch Ziekenhuis in Maastricht.
“Om te beginnen”, zo zegt de professor, “gebruiken wij het woord
‘oogtrombose’ niet. Het suggereert dat het over een stollingsprobleem gaat en
dat is lang niet altijd het geval. De term: ‘bloedvatverstopping’ is beter.”
Wat is het precies?
Om het oog goed te laten werken moet er genoeg zuurstof doorheen stromen.
In het oog lopen talloze kleine adertjes en slagadertjes die zuurstof aan- en
afvoeren. Het netvlies, aan de achterkant van het oog, vangt het licht op dat
het oog binnenkomt zodat je kunt zien. Door allerlei oorzaken kunnen de aders
en slagaders wat taaier worden of dichtslibben waardoor er een verstopping
kan ontstaan. Het netvlies krijgt dan te weinig bloed en zuurstof en dan heb je
een probleem. Het maakt verschil of het over een adertje of slagadertje gaat of
om een bloedvatafsluiting in de oogzenuw.
Merk je er iets van?
Jazeker. De meeste mensen die het overkomt ontdekken, bijvoorbeeld bij het
wakker worden, dat ze wazig zien. Als ze hun ogen uitwrijven, wordt het niet
beter. Soms zien ze ook een vlek die niet verdwijnt. Als het gaat om een
centrale verstopping op de plek waar de oogzenuw het oog binnenkomt, dan
geeft dat problemen over het hele netvlies en zul je dus niet meer scherp
kunnen zien.
Is het belangrijk om er snel mee naar een oogarts te gaan?
Ja, wanneer het beeld niet meer scherp wordt, moet er gekeken worden wat er
aan de hand is. De diagnose is niet moeilijk te stellen. Een oogarts ziet meteen
wat er aan de hand is.
Gaat het meestal om beide ogen tegelijk?
Nee, dat is bijna nooit het geval maar, afhankelijk van de oorzaak, zie je na
verloop van tijd wel dat ook het andere oog problemen kan krijgen. Je moet
snel proberen te achterhalen te gaan wat er aan de hand is en daarna
preventief behandelen.
Wat is de oorzaak?
Meestal is bloedvatverstopping het gevolg van een andere aandoening in het
lichaam die effect heeft op de bloedvaten. Bijvoorbeeld hoge bloeddruk,
aderverkalking of suikerziekte. Ook hebben mensen met een verhoogde
oogdruk een groter risico. Soms weten patiënten niet eens dat ze een te hoge
bloeddruk of suikerziekte of iets anders hebben waardoor de vaten kwetsbaar
kunnen worden. Deze mensen sturen we door naar de internist of naar de
hematoloog want er zijn bepaalde bloedziekten die dit soort verstoppingen
kunnen veroorzaken.
Komt het op alle leeftijden voor?
Je ziet het weleens bij jonge mensen maar over het algemeen overkomt het
ouderen. Mensen boven de 55 jaar.
Is er een behandeling mogelijk?
Dat is erg afhankelijk van de soort verstopping. Als er sprake is van een
afsluiting van een kleine ader dan blijkt de helft van de gevallen zich binnen
drie maanden spontaan te herstellen. Patiënten vinden het soms niet
gemakkelijk om zonder verdere behandeling maar te moeten afwachten, maar
de verstopping zelf kunnen we niet ongedaan maken. Het is echt een kwestie
van tijd voor we het verloop kennen.
In het geval van verstopping van de hoofdader van het netvlies is de schade
meteen veel groter en ook niet meer volledig te herstellen. Als een deel van
het netvlies te weinig zuurstof krijgt, probeert het lichaam nieuwe bloedvaatjes
aan te maken. Maar deze zijn van slechte kwaliteit, ze gaan lekken waardoor
gemakkelijk bloedingen in het netvlies ontstaan. Die vaatjes proberen we dan
met laser weg te krijgen. Als een heel groot deel van het netvlies afgesloten is,
proberen we het met een uitgebreide laserbehandeling. Dan brengen we over
de hele oppervlakte van het netvlies zo’n drieduizend laserpuntjes aan om te
voorkomen dat er vaatwoekeringen ontstaan. Ook geven we wel injecties in
het oog.
Ai! Wat akelig!
Er zijn weinig mensen die dat géén afgrijselijk idee vinden maar het valt
meestal erg mee. Je voelt er nauwelijks iets van want het oog wordt verdoofd
en we gebruiken een naaldje zo dun als een haar. Vervelend is wel dat we het
niet in één keer kunnen doen. Je moet er een paar keer voor terugkomen.
Moet je voor die behandelingen opgenomen worden?
Nee hoor. Dat doen we poliklinisch. Na de behandeling kun je weer naar huis.
Kan zo’n aderverstopping na een behandeling terugkomen?
Ja, dat kan en daarom is het ook zo belangrijk dat we weten wat de oorzaak is.
Zoals patiënten na een hart- of herseninfarct alert moeten zijn op hun
levenswijze en hun medicijnen op tijd moeten nemen, zo moeten ook deze
patiënten proberen om een nieuwe vaatverstopping ter voorkomen. Dat wil
niet zeggen dat je er zelf altijd schuldig aan bent als het je overkomt. Er zijn
mensen die er alleen maar verstandige leefgewoonten op nahouden en die het
toch treft.
Tenslotte, kun je er blind van worden?
Volledige blindheid van een oog bij afsluiting van een klein adertje komt niet zo
vaak voor; wel kunnen grote delen van het gezichtsveld wegvallen waardoor je
toch behoorlijk beperkt bent. Kortom, een aderverstopping in het netvlies kán
ernstig uitpakken. Laat er, bij twijfel, altijd een oogarts naar kijken.