touwtelefoon en andere proefjes

Hoi Marjon,
Bijgaand de data waarop ik kan.
Ook heb ik nagedacht over proefjes. Nou ja, nagedacht... gekeken bij Dr.
Zeepaard van NRC.
Een proefje lijkt me erg leuk:
http://weblogs.nrc.nl/kleine_wetenschap/2009/03/14/touwtelefoon/#more-474
Hierbij laat je zien hoe geluid werkt. Dit proefje lijkt me aardig omdat het
en voor lagere klassen en voor hogere klassen boeiend te maken is. Bij
hogere klassen kun je misschien al iets dieper ingaan op geluidsgolven en de
parallel met de 'gewone' telefoon.
Een ander proefje laat in het klein zien hoe wolken ontstaan:
http://weblogs.nrc.nl/kleine_wetenschap/2010/02/06/dr-zeepaard-maakt-wolken/
#more-1108
Nadeel hierbij is wel dat het misschien te moeilijk is om uit te leggen?
Zeker voor de lagere klassen?
Verder zijn op genoemde site nog veel meer proefjes te vinden, maar vaak
zijn ze m.i. geschikt voor kinderen vanaf een jaar of tien (qua begrip),
maar goed ik ben geen docent, misschien zijn alle proefjes ook voor kleinere
kinderen inzichtelijk of leuk te maken.
Groet, Annette
Touwtelefoon
Bellen kun je doen met een mobieltje. Maar met touw en twee yoghurtbekertjes gaat het ook.
Wat heb je nodig?
Een spijker, twee lege yoghurtbakjes, een stuk touw van vijf meter, twee paperclips, een vriend of
vriendin om mee te bellen.
Wat moet je doen?
- Maak met de spijker een gaatje in de bodem van de yoghurtbekers
- Steek het uiteinde van het touw door het gaatje in de bodem van de ene beker. Het lange eind
van het touw moet er aan de onderkant uit komen.
- Knoop het korte uiteinde van het touw (aan de binnenkant van de beker) aan een paperclip vast.
- Doe hetzelfde met de andere beker.
- Hou nu allebei een yoghurtbeker bij je oor en loop zover van elkaar dat het touw vrij strak komt
te staan.
- Pluk om beurten aan het touw en luister.
- Hou nu om beurten de yoghurtbeker voor je mond en praat er zachtjes in. Kun je elkaar horen?
Hoe kan dat?
Als je aan het touw plukt, gaat dat trillen. Net zoals een gitaarsnaar wanneer je daarop tokkelt.
Wanneer het touw trilt, gaat de bodem van de yoghurtbeker mee trillen. Die trillende bodem zet
dan de lucht in de beker in beweging. Maar wat zijn trillingen in de lucht? Voor je oor is dat: geluid.
En als je in de beker praat? Dan zet je stem de lucht in de beker in beweging. De trillingen in de
lucht laten de bodem van de beker trillen. De trillende bodem zet het touw in beweging. Het
trillende touw laat de beker aan de andere kant trillen; en de lucht daarin doet mee. Zo reist je
stemgeluid naar de overkant!
http://www.techwijs.nl/publicaties/1212
Doekaart Geluidsgolven
Lesideeën en doe-opdrachten
De doekaart rond geluidsgolven doen de kinderen samen. Door middel van verschillende proefjes zien de
kinderen hoe geluid zich voortzet aan de hand van trillingen. Bij deze leskist is een duidelijk antwoordmodel
gevoegd.De trillingen van geluid wordt ook duidelijk door het filmpje van schooltv beeldbank. Via de site van
Heutink kunt u ook een leskist geluid bestellen.
Met dank aan © VTB Achterhoek 2008 | Doetinchem
Benodigdheden
Geluiden zijn trillingen. Geluid kun je horen doordat de lucht gaat trillen, waardoor je trommelvlies gaat trillen, dat weer
een signaal naar je hersenen stuurt waardoor je hoort.
Ongekookte rijst
Schaal
CD speler
Cd met verschillende muzieksoorten
5 wijnglazen
Water
Lepel
Touw
2 halve lucifers
Plastic bekers
Plasticfolie
Schaar
Bekijk lesidee of doe-opdracht
bekertjestelefoon
Tegenwoordig bestaan er hele ingewikkelde telefoons met heel veel
functies, zoals bijvoorbeeld spelletjes. Maar de belangrijkste functie
van een telefoon is toch dat je met iemand op afstand kunt
spreken. Wist je dat je daar helemaal geen ingewikkelde apparatuur
voor nodig hebt? Kun jij iemand die ver weg staat horen fluitsteren?
nodig
stuk touw van minstens 3 meter lang
schaar
2 halve lucifers of paperclips
2 plastic bekertjes
vriend
volwassene
10 minuten
stappen
1. vraag een volwassene om met de schaar een gaatje in de onderkant
van allebei de bekertjes te prikken
2. steek een uiteinde van het touw van onderaf door het gaatje het
bekertje in
3. doe hetzelfde met de andere kant van het touw en het andere
bekertje
4. bind een halve lucifer aan het uiteinde van het touw
5. doe hetzelfde aan de andere kant van het touw
6. neem allebei een bekertje en ga een eindje uit elkaar staan
vraag 1: Kunnen jullie elkaar fluisterend verstaan zonder de bekertjes
te gebruiken?
7. zorg dat het touw strak staat
8. laat één iemand in zijn bekertje fluisteren en de ander in zijn bekertje
luisteren
vraag 2: Kunnen jullie elkaar verstaan?
vraag 3: Hoe denk je dat dat komt?
ga naar:
uitleg
print:
werkblad
werkblad met grote letters
antwoordblad
doe meer proefjes over:
natuurkunde
geluid, trillingen
uitleg bekertjestelefoon
bij vraag 1
Zonder de 'bekertjestelefoon' is het moeilijk elkaar te verstaan als
je fluistert, omdat je vrij ver uit elkaar staat.
bij vraag 2
Ondanks dat je ver uit elkaar staat kan je elkaar verstaan, zelfs als je
fluistert.
bij vraag 3
Geluiden zijn trillingen van de lucht. Dingen die geluid maken, zoals
onze stembanden, trillen waardoor de lucht eromheen mee trilt.
De trillende lucht kan er dan weer voor zorgen dat andere dingen
mee gaan trillen, zoals de onderkant van het bekertje. En die zorgt
er dan weer voor dat het touwtje tussen de twee bekertjes gaat
trillen, waardoor de onderkant van het andere bekertje weer gaat
trillen en de andere persoon het geluid kan horen. Het geluid gaat
makkelijker door het strakgespannen touwtje dan door de lucht,
waardoor je elkaar gewoon niet kan horen fluisteren, maar wel
door de bekertjes.
extra uitleg
Geluidstrillingen verplaatsen zich gemakkelijker door het strakke
touw dan door de lucht, waardoor het gemakkelijker is elkaar te
horen met de 'bekertjestelefoon' dan zonder.
ga naar:
proefje
print:
werkblad
werkblad met grote letters
antwoordblad
doe meer proefjes over:
natuurkunde
geluid, trillingen
werkblad bekertjestelefoon 10 minuten
nodig
stuk touw van minstens 3 meter lang
schaar
2 halve lucifers
2 plastic bekertjes
vriend
stappen
1. vraag een volwassene om met de schaar een gaatje in
de onderkant van allebei de bekertjes te prikken
2. steek een uiteinde van het touw van onderaf door het
gaatje het bekertje in
3. doe hetzelfde met de andere kant van het touw en het
andere bekertje
4. bind een halve lucifer aan het uiteinde van het touw
4
5. doe hetzelfde aan de andere kant van het touw
6. neem allebei een bekertje en ga een eindje uit elkaar
staan
vraag 1: Kunnen jullie elkaar fluisterend verstaan zonder de
bekertjes te gebruiken?
6
7. zorg dat het touw strak staat
8. laat één iemand in zijn bekertje fluisteren en de ander
in zijn bekertje luisteren
vraag 2: Kunnen jullie elkaar verstaan?
8
vraag 3: Hoe denk je dat dat komt?
antwoordblad bekertjestelefoon
uitleg
bij vraag 1
Zonder de 'bekertjestelefoon' is het moeilijk elkaar te verstaan
als je fluistert, omdat je vrij ver uit elkaar staat.
bij vraag 2
Ondanks dat je ver uit elkaar staat kan je elkaar verstaan, zelfs
als je fluistert.
bij vraag 3
Geluiden zijn trillingen van de lucht. Dingen die geluid
maken, zoals onze stembanden, trillen waardoor de lucht
eromheen mee trilt. De trillende lucht kan er dan weer voor
zorgen dat andere dingen mee gaan trillen, zoals de onderkant
van het bekertje. En die zorgt er dan weer voor dat het touwtje
tussen de twee bekertjes gaat trillen, waardoor de onderkant
van het andere bekertje weer gaat trillen en de andere persoon
het geluid kan horen. Het geluid gaat makkelijker door het
strakgespannen touwtje dan door de lucht, waardoor je elkaar
gewoon niet kan horen fluisteren, maar wel door de bekertjes.
extra uitleg
Geluidstrillingen verplaatsen zich gemakkelijker door het
strakke touw dan door de lucht, waardoor het gemakkelijker is
elkaar te horen met de 'bekertjestelefoon' dan zonder.