Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling

Ontwikkelingsgerichte
zelfbeoordeling
LEONTINE BROEKHUIZEN
Wat ga ik vertellen
 Beoordelen in kunsten is complex
 Oplossingen: schools en authentiek(er)
 Onderzoek 1
 Onderzoek 2
 Conclusies
Kunstonderwijs
Kunst is een unieke en waardevolle manier om
gedachten en gevoelens vorm te geven en om kennis
te nemen van de visie van anderen op zichzelf en de
wereld.
Het leren hanteren en begrijpen van verschillende
kunsttalen is een op zich waardevol onderwijs
gebied.
(Haanstra, F. & Schönau,D.W. (2007). Ontwikkelingen in evaluatieonderzoek, In Effecten van
Kunsteducatie in Internationaal Perspectief, Cultuur + Educatie 18 (p.8-28). Utrecht: Cultuurnetwerk
Nederland.
Mozaïek hier
Opdracht:
Bedenk wat voor jou symbool staat voor de wereldvrede en maak
daar een tekening van, die je makkelijk tot eenvoudige, in mozaïek
uit te voeren vormen kunt stileren …
Doelen en Criteria:
-De leerlingen kunnen een tekening maken met hun symbool voor
wereld vrede en dat stileren als basis voor een mozaïek op een
afmeting van 20x20 cm. Is de tekening voor uitvoering in een
mozaïek geschikt gebleven?
-De leerlingen kunnen met verschillende kleuren gebroken
tegelstukjes en wit op een plaatje multiplex hun mozaïek uitleggen
en vastlijmen. Is er goed gelet op enigszins aansluitende
vormen van de stukjes tegel?
- De leerlingen kunnen de losse delen tot een mooi geheel
samenvoegen en daarna inwassen met voegsel. Is dat netjes
gedaan?
Zoeken naar manieren om passend bij actueel
beeldend onderwijs te beoordelen
Authentieke kunsteducatie (Haanstra, 2001):
 inhoudelijke oriëntatie op de buitenschoolse
kunstzinnige activiteiten en beleving van leerlingen;
 het belang dat gehecht wordt aan het leren buiten de
school (relatie met de ontwikkelingen in de kunsten);
 leren dat plaatsvindt door complexe en complete
taaksituaties;
 onderlinge communicatie en samenwerking tussen
leerlingen.
 Schoolkunst
De kinderen zijn ook bezig geweest met het knutselen van tulpen. Zijn ze niet prachtig geworden? De klas ziet er
.
kleurig uit met al die bloemen
Een mogelijke benadering
Ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling (Schönau 2012
en 2013).
 Leerlingen bepalen zelf doelen en inhouden
 Werken, leren, beoordelen als een voortdurend
proces
 Zelf opgave stellen, criteria formuleren, uitvoeren,
beoordelen, volgende stap
 Docent is coach
 Medeleerlingen kunnen grote rol spelen
Het onderzoek
 Hoofdvraag: Wat zijn de mogelijkheden en de
effecten van het werken met ontwikkelingsgerichte
zelfbeoordeling in de beeldende vakken?
 Kwalitatief survey
 Kwalitatief veldexperiment
Kwalitatief survey, resultaten
Uit de twaalf interviews blijkt dat leerlingen:
 beschikken over een groot reflectief vermogen;
 zicht hebben op de houding die een beeldend proces van




hen vraagt;
mogelijkheden zien om hun eigen werk te verbeteren;
erg betrokken zijn bij het werk dat ze maken
veel belang hechten aan het oordeel van (bepaalde)
anderen over hun beelden werk;
samenwerking soms prettig vinden, soms lastig, maar
lijkt ‘erbij’ te horen.
Kwalitatief survey, resultaten
De criteria die de leerlingen het meeste noemen zijn:
 het lijken op, realisme
 de afwerking (netheid),
 kleurrijk,
 levendige compositie,
 originaliteit.
Kwalitatief veldexperiment
 Twee tweede klassen vmbo-t, havo, vwo
 Vier lesmomenten van elk 2,5 uur
 Thema Eten
 Controlegroep
 Experimentgroep
Kwalitatief veldexperiment
 Verbeeld je lievelingseten zó dat je het gevoel dat je
ervaart rond dat eten overbrengt in een beeldend
werk
Kwalitatief veldexperiment
Dataverzameling:
 Interviews leerlingen
 Interviews docenten
 Vragenlijsten met likertscale- vragen en
learnerreport-vraag
 Notities
Kwalitatief veldexperiment
 Likertscale vragen en notities: geen significante
verschillen in plezier, betrokkenheid en mate van
samenwerking
 Interviews en learnerreport-vraag leveren zicht op
enige verschillen
Kwalitatief veldexperiment
Verschillen tussen controle en experimentgroep, wat
lijkt te werken:
 Leerlingen lijken meer na te denken over het werk
dat ze maken -> zoeken naar effectieve
communicatie van ideeën door middel van de
beeldende symbolentaal
 Leerlingen lijken zich meer eigenaar te voelen van
hun werk -> verantwoordelijkheid wordt versterkt
door middel van het formuleren van intenties en
criteria
Kwalitatief veldexepriment
Verschillen tussen controle en experimentgroep, wat
lijkt niet te werken:
 Interactie tussen leerlingen lijkt niet vanzelf plaats te
vinden bij ontwikkelingsgerichte zelfbeoordeling ->
essentiële rol van de peers niet vanzelfsprekend
 Voorkomen van illustratie van een idee niet zo
zichtbaar
Kwalitatief veldexperiment
Voorwaarden:
 Oefenen
 Formatief beoordelen
Aanbevelingen voor volgend onderzoek
Rol docent:
 Didactisch
 Pedagogisch
 Notie van verschillende perspectieven van
beoordelen kunst
 Notie van kunstenaarschap “what authentic acts of
artmaking entail.” (Hafeli, 2009)