Hogeschool is onafhankelijk verbinder van partijen

UIT DE PRAKTIJK Aeres Hogeschool, Almere
Hogeschool is
onafhankelijk verbinder
van partijen
De lectoraten van hogescholen ontwikkelen volop nieuwe, praktijkgerichte
kennis. Overheden, bedrijven en instellingen die willen innoveren kunnen
daar hun voordeel mee doen. ‘Praktijkprof’ Dinand Ekkel, lector Groene en
Vitale Stad van Aeres Hogeschool in Almere, legt graag de verbinding, zoals
in verschillende netwerken over voedsel in het kader van Duurzaam Door.
elkaar steeds beter te vinden.” Wat echt bepalend is
goed opgepakt wordt en niet stopt als het geld van
om een beweging op gang te brengen, vindt hij las-
Duurzaam Door op is.”
tiger te zeggen. “Het gaat in elk geval om de menHogescholen, die zijn er toch vooral om studenten
kunnen daarmee een belangrijke partner zijn bij de
sen die betrokken zijn: hebben die wel of geen klik?
kennis bij te brengen? Dinand Ekkel komt dit idee
ontwikkeling van innovaties in de groene sector, of
En belangrijk is of het lukt om vanuit het Duurzaam
nog vaak tegen bij overheden of bedrijven. “Geheel
in de zorg. Gemeenten, waterschappen of bedrijven
Door-project kansen of nieuwe financieringsbron-
onterecht”, zegt hij stellig. “De overheid en het
die eenmaal samen met ons een project hebben
nen van buiten te vinden. Als dat lukt vindt het zijn
bedrijfsleven zien ons nog te weinig als ontwik-
gedaan, zeggen na afloop vaak: ‘Hé, samenwerken
weg wel.”
kelaar van kennis, terwijl we dat volop doen. In de
met dit lectoraat en deze studenten, dat is leuk en
lectoraten die we sinds twaalf jaar hebben, zijn we
interessant!’ Ze ervaren dan in de praktijk dat de
Enthousiast geworden – en dan?
dagelijks bezig met praktijkgericht onderzoek. We
hogeschool meer is dan een plek waar ze af en toe
Initiëren en stimuleren, dat is een rol die de hoge-
studenten kunnen inschakelen voor een onderzoek-
school kan spelen. Ekkel ziet wel dat er nog wat
je voor niet al te veel geld.”
voor nodig is, willen bedrijven of instellingen echt
Dinand Ekkel: “Als lectoraat van de hogeschool hebben we geen concurrenten.
Wel hebben we goede projectleiders in huis.”
stappen zetten naar meer duurzaamheid. Zeker als
Rol als objectieve verbinder
Beweging op gang
het Duurzaam Door-project ophoudt. Als trekker
De lectoren kunnen in het veld van spelers ook goed
Ekkel ziet dat door het programma Duurzaam Door
is hij daar heel scherp op: “Anders is het zonde van
een verbindende rol op zich nemen. Ekkel doet dat
de netwerken rond groene en gezonde thema’s in
het overheidsgeld. Uiteindelijk is het doel dat par-
zelf ook in diverse verbanden, zoals in het project
Flevoland beter van de grond komen of functione-
tijen er zelf mee aan de slag gaan. Je hoopt dat het
Sociale innovaties in het voedsellandschap. “Wij
ren. “Niet alles is succesvol, ik zie ook wel dingen die
mislukken, maar door geld uit Duurzaam Door in
een netwerk te steken, komt er echt een beweging
40
Praktijkprof
op gang. Dat zie ik bijvoorbeeld bij het netwerk rond
Dinand Ekkel noemt zichzelf en andere lectoren van de Hogeschool ook wel 'praktijkprofs':
duurzaam voedsel. Door onder meer de website
sterk op de praktijk gerichte wetenschappers. Ekkel is sinds in 2011 lector Groene en Vitale
over lokaal voedsel die is opgezet weten partijen
stad en leidt het onderzoeksprogramma waarin nieuwe kennis wordt ontwikkeld over de
betekenis van groen en gezondheid voor stadsbewoners
- via opdrachten, praktijkgericht onderzoek, experimenten en discussies.
41
worden gezien als een objectieve speler. Vanuit die
Eigenaarschap delen
onafhankelijke positie zijn we in staat om partijen
In de intervisiebijeenkomst van het leernetwerk
om één tafel krijgen die anders wellicht minder
bracht Ekkel een persoonlijke vraag in: ‘Hoe kan ik
snel zouden samenwerken. Bijvoorbeeld omdat ze
de betekenis van de hogeschool als kennisontwikke-
min of meer elkaars concurrenten zijn, of omdat
laar beter laten zien?’ In eerste instantie reageerden
UIT DE PRAKTIJK Pioniers van de Toekomst
andere deelnemers verbaasd. Zijn naam als lector
“Je moet erop letten dat je het
eigenaarschap blijft delen, dat je als
hogeschool de vraag niet overneemt.”
is inmiddels bekend in het Flevolandse netwerk van
groene stad en voedsel. Toch ervaart hij dat zelf niet
altijd zo. “Ik worstel er wel mee om die rol van kennisinstituut in het hele veld van spelers en actoren
voor het voetlicht te brengen. Het was nuttig om
daar eens met anderen op te reflecteren.” Een van
het eerder onderling niet erg boterde. Als lectoraat
de adviezen die hij meenam was om er steeds alert
van de hogeschool hebben we geen concurrenten.
op te blijven dat een onderzoeksvraag een gedeeld
Wel hebben we goede projectleiders in huis - op
eigenaarschap houdt. “In projecten waarin we met
de hogeschool werken allang niet meer uitsluitend
veel partijen aan hetzelfde doel werken, moet ook
docenten - die weten hoe je een netwerk moet
iedere partij zich verantwoordelijk voelen voor het
runnen en die veel expertise meenemen vanuit de
probleem of de vraagstelling. Het gebeurt nogal
verschillende opleidingen binnen Aeres. Binnenkort
eens dat de hogeschool de vraag overneemt, zeker
start bijvoorbeeld een lector Voedsel en drie promo-
als de vragende partij een wat kleinere speler is,
vendi op dit gebied. Alle kennis die we zo ontwik-
zoals een ambtenaar van een kleine gemeente of
kelen, brengen we heel graag in via Duurzaam
een accountmanager van een agrarisch bedrijf. Het
Door-projecten.”
is goed om daarop te letten, om met elkaar een doel
Dóórpionieren
in de
Noordoostpolder
“Hier in de Noordoostpolder hebben we een prachtige basisbeweging:
Pioniers van de Toekomst. Helemaal bottom-up, door een club razend
actieve burgers”, zo vertelt Henk Tiesinga enthousiast, als voorzitter en
gangmaker van de Pioniers van de Toekomst.
te halen moet je het eigenaarschap delen.”
Streekvoedsel in de zorg
42
Voor een burger is een afgebakend gebied als de
inzakt. “Daar hebben we niet over te klagen, maar
Noordoostpolder de juiste schaalgrootte om actief
het gaat ook niet vanzelf”, meent Tiesinga. “Er is een
te zijn, meent Tiesinga. De naam is daarom een
redelijk constante vrijwilligersgroep, maar natuur-
knipoog naar het pioniersverleden van de polder
lijk zijn er soms nieuwe mensen nodig. We werven
met de blik naar de toekomst, en zorgt ervoor dat
dan heel gericht, onder mensen die we vanuit ons
omvangrijke netwerk kennen. En het belangrijkste
Voor het netwerk ‘Streekvoedsel in de zorg’, dat
manager te vragen: formuleer nou eens helder wat
mensen zich herkennen omdat ze een gemeen-
Flevolandse zorginstellingen wil stimuleren om
je nodig hebt om verder te komen. Een oplossing
schappelijke cultuur ervaren. “Tegelijkertijd zijn
meer lokaal geproduceerd voedsel te serveren, orga-
voor een logistiek probleem? Of meer steun vanuit
mensen bang voor de globalisering en hebben de
niseerde Dinand Ekkel een excursie naar een zorgin-
het management? Mijn ervaring is dat er wel drie
neiging om dan maar alles af te wijzen. Maar wij
stelling in Naarden die daar al ver mee is. “Letterlijk
of vier mails nodig zijn voor die vraag scherp is. En
doen aan ‘glokalisering’, we willen het verduurza-
een kijkje in de keuken hoe dat eruit ziet in de prak-
dan kunnen we vanuit het netwerk een bijeenkomst
men van ons gebied verankeren.”
tijk. Ik heb uitdrukkelijk gevraagd wat er nodig is om
organiseren en personen invliegen die precies op dit
zo’n intentie echt verder te brengen, want daar gaat
punt kennis hebben. In dit concrete geval ging het
Actief benaderen
vinden we dan dat mensen een persoonlijk drive
het om.
om de vraag hoe de zes lokale aanbieders van verse
Binnen Pioniers van de Toekomst is een redelijk con-
hebben op een bepaald thema. Het is fijn als ze dan
Na afloop waren alle deelnemers heel enthousiast.
groenten hun waren goed kunnen aanleveren: laat
stante groep van zo’n vijftig vrijwilligers actief bin-
hun netwerk meebrengen, maar ze moeten het niet
Ik adviseer dan: organiseer het netwerk dat con-
je hen hun spullen bij de deur van de keuken afleve-
nen acht thema’s (zie kader op pagina 45). “Ik merk
alleen voor hun netwerk doen. Dat werkt niet. Die
creet nodig is. De realiteit is dat dit lang niet altijd
ren, of ga je het bij ze ophalen? Beide opties zijn niet
dat de ambitie per thema wel verschilt, maar omdat
drive is essentieel wat ons betreft.”
gebeurt; het plan sneeuwt onder in de waan van
wenselijk. We gaan nu kijken: wat zijn mogelijke
we regelmatig bij elkaar komen, leren de thema’s
de dag of iemand weet niet welke concrete stappen
oplossingen, waar is het al wel gelukt, hoe zou dat
ook weer van elkaar en trekken ze zich aan elkaar
Waardering overheid?
hij moet zetten. Wij proberen dat te ondersteu-
ook hier kunnen? In dit soort onderzoeken doen
op.” De Pioniers van de Toekomst willen natuurlijk
In het leernetwerk in het kader van Duurzaam Door
nen, in dit geval heel concreet door een facilitair
onze studenten ook mee.”
dat het enthousiasme binnen de organisatie niet
stelde Tiesinga als vraag: waardeert de overheid ons
“Overheid, hier is een brede
maatschappelijke beweging. Gebruik ons!”
43