DuPont UpDate DUPONT™ VERTISAN® EN DUPONT™ TREORIS® VOOR EEN VITAAL EN GEZOND GRAANGEWAS • Nieuwe werkzame stof penthiopyrad aanwinst voor bescherming granen • Brede werking en robuuste bescherming • Een vitaal gewas door stimulering bladgroen- en wortelontwikkeling TREORIS® EN VERTISAN®: DE BASIS VOOR EEN BETROUWBARE HOGE OPBRENGST SCHIMMELZIEKTEN TARWE Septoria (Septoria tritici), bruine roest (Puccinia triticina), gele roest (Puccinia striiformis), kafjesbruin (Septoria nodorum) GERST Netvlekken (Pyrenophora teres), bladvlekken (Rhynchosporium secalis) en Ramularia (Ramularia collo-cygni), dwergroest (Puccinia hordei) opbrengstverhoging. Fungiciden nodig voor rendabele graanteelt. Beschermen en voorkomen aantasting. Resistentiemanagement Forse belangrijk voor de toekomst. OMSCHRIJVING SCHIMMELS BELANGRIJKE BEDREIGING GRAANOPBRENGST Schimmels bedreigen een rendabele graanteelt. Ondanks de opkomst van resistente rassen blijft de inzet van fungiciden nodig om opbrengstdervingen te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat zonder de inzet van fungiciden wereldwijd 10 procent meer areaal nodig is om dezelfde graanopbrengst te halen. In Nederland en België ligt dat fors hoger. Een flinke schimmelaantasting kan tot opbrengstverliezen van meer dan 50 procent leiden. Een overzicht van de belangrijkste schimmelziektes voor tarwe en gerst vindt u in het onderstaande overzicht. TARWE GERST Septoria (Septoria tritici) Netvlekkenziekte (Pyrenophora teres) Septoria is in Noordwest-Europa veruit de belangrijkste ziekte in granen. De bladvlekkenziekte wordt veroorzaakt door Septoria tritici. De infectie van de wintertarwe vindt plaats in het najaar door opspattend regenwater besmet met schimmelsporen. Deze sporen groeien uit en nestelen zich via de huidmondjes in het blad. De schimmel geeft een toxine af om voedingsstoffen vrij te maken. De aangetaste bladdelen sterven af, wat te zien is aan de gele en later bruine vlekken op het blad. Ook ontstaan er zwarte puntjes, de pycnidiën, waarin nieuwe sporen worden gevormd. Onder gunstige omstandigheden (voldoende lange natbladperiode) komen die sporen vrij en verspreiden zich met de wind of regendruppels in het gewas. Zo’n hele cyclus (de incubatietijd) duurt ongeveer drie weken. Hoewel de schimmel zich al bij 4°C kan vermeerderen is de optimale temperatuur tussen 20 en 25°C. Een aantasting van netvlekkenziekte is herkenbaar aan de zwartbruine puntjes op het blad die uitgroeien tot vlekken met een streep- en netvormige structuur. Later kunnen deze vlekken samenvloeien waardoor er langere strepen in de lengterichting van het blad ontstaan. De schimmel verspreidt zich via het zaaizaad of via sporen die ontstaan op stoppelresten en opslag­ planten. De ziekte treedt op als het nat en koel is en via aangetaste planten vindt de verspreiding door het gewas plaats. Onder optimale omstandigheden voor de schimmel kan een gerstgewas in korte tijd geheel zijn aangetast. Bruine roest (Puccinia triticina) Bruine roest is herkenbaar aan de bruine sporenhoopjes op het blad. In deze sporenhoopjes worden sporen gevormd die voor verdere infectie zorgen. Onder gunstige omstandigheden, bruine roest gedijt het best bij een temperatuur tussen 20 en 25°C, kan een aantasting zich zeer snel verspreiden. De vatbaar­heid voor bruine roest verschilt per tarweras. Door het ontstaan van nieuwe fysio’s kunnen rassen die vroeger resistent waren toch aangetast worden. Gele roest (Puccinia striiformis) De gele roest dankt zijn naam aan de geeloranje sporen die de schimmel vormt. De sporen worden door de wind en door water verspreid en kunnen ontkiemen vanaf een temperatuur van 0°C als er voldoende water aanwezig is. De optimale omstandigheden voor infectie zijn tussen 10 en 15°C. De afgelopen jaren steekt het nieuwe agressieve roest-type Warrior de kop op. In zachte winters wordt de ziekte, die sluimerend aanwezig is, onvoldoende onderdrukt waardoor de sporen zich in het vroege voorjaar kunnen verspreiden. Het Warrior-type maakt veel sporen, infecteert makkelijk en is bovendien weinig gevoelig voor de resistentiegenen in de verschillende rassen. Kafjesbruin (Septoria nodorum) Bij kafjesbruin kunnen zowel de bladeren als de aren worden aangetast. Op het blad is de aantasting herkenbaar aan donkerbruine puntjes die tot vlekken uitgroeien met een bleek geelbruin centrum. De vlekken vloeien samen waardoor het blad afsterft. Kafjesbruin kan ook voorkomen op de stengel en is dan herkenbaar aan langgerekte bruine vlekken. Bij een zware aantasting tast het de knopen en halmen aan die dan kunnen breken. Uiteindelijk kan de aantasting enkele weken voor het afrijpen overgaan op de aar. Dit is te herkennen aan bruine strepen op de bovenste kafjes die overgaan in bruine en soms paarsachtige vlekken. Kafjesbruin kan een nadelig effect hebben op de korrelvulling. De schimmel overwintert op stroresten en kan met het zaad worden doorgegeven. Kafjesbruin steekt in het voorjaar de kop op bij nat en koel weer. Bladvlekkenziekte (Rhynchosporium secalis) Bij bladvlekkenziekte vormen zich grillig gevormde vlekken vooral op de overgang van de bladschijf naar de bladschede. De vlekken worden tot 2 cm groot en zijn spoelvormig en blauwgroen van kleur. Al snel verandert de kleur in grijs/grauwwit waarna het blad vergeelt en uiteindelijk afsterft. De schimmel overwintert op graanopslag en grassen, maar ook op stro, en kan van hieruit het gewas infecteren. De sporen worden vooral verspreid met opspattend regen­water. Bij vochtig broeierig weer verspreidt de schimmel zich snel. Ramularia (Ramularia collo-cygni) Ramularia is een relatief nieuw probleem in gerst. De bladvlekkenziekte veroorzaakt vooral problemen aan het einde van de teelt. De belangrijkste infectiebronnen zijn besmet zaad en stoppelresten. De aantasting begint met kleine lichtbruine vlekken van 1 tot 2 mm. Na verloop van tijd ontstaan de typische Ramularia bladvlekken: rechthoekige donkerbruine vlekken met een duidelijke begrenzing aan de bladnerven. Het aangetaste blad sterft en vormt een voedingsbodem voor de schimmel om nieuwe sporen te ontwikkelen. Na verspreiding door de wind kan deze secundaire infectie in korte tijd leiden tot een forse aantasting. De optimale temperatuur voor de ontwikkeling van de schimmel en het kiemen van de sporen ligt tussen de 20 en 28 °C in combinatie met een hoge luchtvochtigheid. Dwergroest (Puccinia hordei) Dwergroest is te herkennen aan kleine, ronde, lichtbruine sporenhoopjes verspreid op het blad met rondom een lichtgroene tot gele rand. De aantasting blijft meestal beperkt tot de bladschijf. De zomersporen, die in grote aantallen worden gevormd, verspreiden zich met de wind en veroorzaken (her-)infecties. De schimmel kan zich in warme en vochtige zomers snel in een gewas uitbreiden. De schade door dwergroest bestaat uit een lagere opbrengst door verlies van assimilatieoppervlakte, een daling van het aandeel volgerst en een lager eiwit­ gehalte. Aan het einde van de groeiperiode ontstaan op stengels en blad de wintersporen. Met deze sporen overwintert de schimmel op stoppelresten, en ook op wintergerst en op opslagplanten. ACHTERGROND PENTHIOPYRAD: BREDE EN EFFECTIEVE WERKING TEGEN SCHIMMELS IN GRANEN De fungiciden Vertisan® en Treoris® bevatten de nieuwe werkzame stof penthiopyrad. Deze werkzame stof is afgelopen jaren uitgebreid op proefvelden in Nederland getest. Naast een zeer robuuste bescherming tegen de belangrijkste schimmelziektes in granen heeft penthiopyrad een gunstig effect op fysiologie van de plant: vitaal gewas door de stimulering van aanmaak van bladgroen en krachtige wortelontwikkeling. PREVENTIEVE EN CURATIEVE WERKING De werkzame stof penthiopyrad verspreidt zich efficiënt op en door het gewas. De moleculen op het blad voorkomen dat de schimmelsporen zich in het blad kunnen nestelen en het gewas infecteren. Na een bespuiting neemt het blad de werkzame stof heel snel op. Penthiopyrad houdt het verder groeien van het mycelium tegen, het voorkomt het sporuleren en doodt reeds aanwezige sporen. Curatieve werking penthiopyrad tegen septoria (6 dagen) LANGDURIGE BESCHERMING DOOR SYSTEMISCHE WERKING Na een bespuiting hecht penthiopyrad snel aan het blad en wordt het snel opgenomen door het blad. Door de lokaal systemische werking biedt het een lange bescherming van binnenuit wat zeker bij een snel­groeiend gewas een groot voordeel is. SNEL REGENVAST Penthiopyrad heeft een uitstekende regenvastheid. Proeven met Vertisan® tonen aan dat het middel al na 1 uur regenvast is. Zelfs een neer­slaghoeveelheid van 90 mm (30 mm/uur) heeft geen effect op de effectiviteit. HOGE KORRELOPBRENGST Dankzij de goede preventieve bescherming en de curatieve werking tegen schimmelziekten legt u met Vertisan® en Treoris® de basis voor een hoge opbrengst per ha. In proeven over meerdere jaren behoorde de opbrengst van de percelen behandeld met Vertisan®/Treoris® steevast tot de hoogste. Relatieve opbrengst 4 proefvelden 2014 150 140 130 137 A B 141 141 T1 Treoris T2 Vertisan + triazool T1 en T2 Vertisan + triazool 120 110 100 90 Vertisan 1,25 l/ha 136 100 onbehandeld Product X 1,25 l/ha POSITIEF EFFECT OP DE PLANTFYSIOLOGIE Wortelontwikkeling 35 dagen na toepassing Een aantrekkelijk neveneffect van penthiopyrad is dat het een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van de plant. Het verschil is duidelijk te zien: een vitaal frisgroen gewas. MEER BLADGROEN KRACHTIGE BEWORTELING Penthiopyrad stimuleert de aanmaak van bladgroen. Dit bevordert de fotosynthese en dat is gunstig voor het productievermogen van het graangewas. Bovendien blijft het gewas langer frisgroen en productief. Graangewas maakt na een behandeling met penthiopyrad meer wortels aan. In proeven is na 35 dagen een duidelijk verschil te zien. Een krachtig wortelstelsel geeft meer zekerheid dat het gewas voldoende vocht en nutriënten kan opnemen onder suboptimale omstandigheden, bijvoorbeeld in een droog voorjaar. Onbehandeld Vertisan® + triazool PRODUCT EEN ROBUUST SPUITSCHEMA MET VERTISAN® EN TREORIS® Vertisan® en Treoris® zijn effectieve fungiciden voor de bestrijding van schimmels in granen. De werkzame stof penthiopyrad biedt dankzij de brede werking bescherming tegen de belangrijkste graanziekten veroorzaakt door schimmels. De middelen zijn toegelaten in tarwe, gerst, haver, rogge, triticale en spelt. NIEUWE MIDDELEN BELANGRIJK IN RESISTENTIEMANAGEMENT Rendabel graan telen is onmogelijk zonder bescherming tegen schimmels die graanziekten veroorzaken. Op dit moment is het aanbod aan fungiciden toereikend voor een effectieve bescherming. Om dit zo te houden is het belangrijk om verantwoord met de beschikbare middelen om te gaan en aandacht te besteden aan het resistentiemanagement. Een van de onderdelen daarin is het afwisselen en combineren van fungiciden uit verschillende groepen werkzame stoffen. Door de verschil­lende aangrijpingspunten hebben de schim­mels minder mogelijkheden om een behandeling te overleven en resistentie op te bouwen. Door de introductie van Vertisan® en Treoris® met de werkzame stof penthiopyrad heeft de teler producten met een nieuwe actieve stof tot zijn beschikking. Het is advies is om Vertisan® te combineren met een middel met ander werkingsmechanisme. Treoris® bevat naast pen­thio­pyrad ook de werkzame stof chloorthalonil. Deze werkzame stof komt uit een andere groep dan de veel gebruikte triazolen en SDHI. De introductie van effectieve nieuwe middelen biedt goede mogelijkheden om resistentievorming tegen fungiciden te vertragen. De pluspunten van Vertisan® en Treoris® •Brede en effectieve werking tegen belangrijkste schimmels •Stimuleert de aanmaak van bladgroen •Draagt bij aan een krachtige wortelontwikkeling •Vitaal gewas als basis voor een hoge opbrengst BREDE WERKING Vertisan® en Treoris® bieden bescherming tegen de belangrijkste schimmels in granen. Gewas Ziekte Tarwe Bladvlekken Mycosphaerella graminicola (Septoria tritici) Kafjesbruin Leptosphaeria nodorum (Septoria nodorum) Bruine Roest Puccinia triticina Gele Roest Puccinia striiformis Netvlekken Pyrenophora teres Bladvlekken Rhynchosporium secalis Dwergroest Puccinia hordei Gerst Ramularia Ramularia collo-cygni Haver Kroonroest Puccinia coronata Rogge Bruine Roest Puccinia recondita Bladvlekken Rhynchosporium secalis Bruine Roest Puccinia recondita Bladvlekken Rhynchosporium secalis Bladvlekken Mycosphaerella graminicola (Septoria tritici) Kafjesbruin Leptosphaeria nodorum (Septoria nodorum) Triticale & spelt VOOR T1 EN T2 TOEPASSING T1 T2 Treoris® Vertisan® + partner 0 11-13 25 27 30 Vertisan® + partner 32 37 39 49 51 59 61 65 69 72-90 Middel Werkzame stof Gehalte Opmerking Vertisan® penthiopyrad 200 g/l Gebruik in combinatie met middel met ander werkingsmechanisme Treoris® penthiopyrad 100 g/l chloorthalonil 250 g/l DISCLAIMER Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Copyright © 2016 Dupont. Alle rechten voorbehouden. Het Dupont Oval Logo, DupontTM, The miracles of scienceTM, Vertisan® en Treoris® zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van E.I. du Pont de Nemours and Company of de daarbij aangesloten bedrijven. Meer informatie over onze producten vindt u op onze website: www.nld.ag.dupont.com. Of neem contact op met [email protected] of met uw leverancier van gewasbeschermingsmiddelen.