Het ABC van de RET (Rationeel-Emotionele Therapie)

Het ABC van de RET (Rationeel-Emotionele Therapie)
Het zijn niet de problemen zelf die het ons zo moeilijk maken, maar de manier waarop we
tegen deze problemen aankijken (naar de Griekse wijsgeer Epictetus). Volgens Ellis ontstaan
problemen vooral door de manier waarop we aankijken tegen de gebeurtenissen die ons
overkomen.
Bij de theorie van RET wordt gebruikgemaakt van de letters ABC. A staat voor aanleiding
(oorzaak, activating event) De B staat voor de bril waardoor je kijkt (belief, overtuiging). De
C staat voor consequentie (het gevolg, consequence). De kern van de RET komt erop neer dat
niet A de oorzaak is van C, maar B.
In het Nederlands: het zijn niet de gebeurtenissen (A) in je leven die bepalen hoe je je voelt
(C) maar de manier waarop je tegen die gebeurtenissen aankijkt (of: de manier waarop je
jezelf van het belang van die gebeurtenissen overtuigt) (B).
Door oefening kunnen de overtuigingen (B) worden veranderd, kun je een andere bril
beginnen opzetten. Dit kan op zo'n manier dat ze beter (realistischer, van minder tot niet
irrationeel) bij de situatie (A) aansluiten. Een gevolg is dat het gevoel (C) dat hierbij hoort
beter aansluit, positiever is: gevoelens van ontreddering, angst, woede, schaamte,
minderwaardigheid e.a. worden minder frequent en kunnen vaker vermeden worden.
Sommigen hebben de indruk dat het rationele aspect van deze therapie erop is gericht om het
gevoel (de emotie) uit te schakelen of te verzwakken. Niets is minder waar, emoties die
passen moeten aangemoedigd worden. Het gaat erom dat er in nieuwe situaties, en in de
verwerking van oude situaties, een reëel beeld wordt gevormd van de werkelijkheid. Een
voorbeeld: een diep bedroefd gevoel na het overlijden van een naaste is een passende emotie.
Maar een uitzinnige reactie bij het krijgen van een verkeersboete is meestal overdreven.
Recentelijk heeft de grondlegger van de RET, Albert Ellis, de naam van RET veranderd in
REBT. De nieuwe afkorting staat voor "Rational Emotive Behavioral Therapy". De reden
voor de naamswijziging is dat Ellis tot uitdrukking heeft willen laten komen, dat het bij RET
niet alleen gaat om een cognitieve (= kennis-) therapie , maar dat het gedrag in de therapie
moet "volgen". Hiermee heeft Ellis het belang van huiswerkoefeningen en praktijkoefeningen
beklemtoond: "cognitieve gedragstherapie.
In Nederland en Vlaanderen is in het bijzonder René Diekstra verdienstelijk geweest in het
propageren van deze therapievorm.
Hoe rationeel zijn deze gedachten?
Stel jezelf vragen om na te gaan of je gedachte waar is. Bijvoorbeeld:
Ik ben dom → Ben ik dom of heb ik iets doms gedaan?
Dit zal ook wel weer mislukken → Hoe weet ik dat zo zeker? Ging het ook wel eens goed?
Welke feiten wijzen op een mislukking?
Ik mag geen fouten maken → Waar staat dat? Wie zegt dat?
Als ik de opdracht niet afkrijg, denkt hij vast dat ik lui ben → Hoe weet ik dat hij dat denkt?
Als ik nee zeg, vindt hij mij niet aardig → Hoe weet ik zo zeker dat dit zo is? Waarom moet
hij mij aardig vinden?
Formuleer assertieve, rationele gedachten
Formuleer gedachten die beter kloppen met de werkelijkheid. Ze helpen je verder.
Ik ben dom → Ik ben goed in ...
Dit zal ook wel weer mislukken → Als ik niets probeer, kan ik ook niets leren
Ik mag geen fouten maken → Fouten maken is menselijk. Van fouten kan ik leren.
Als ik nee zeg, vindt hij mij niet aardig → Het is onmogelijk het iedereen naar de zin te
maken. Ik blijf dezelfde (aardige) persoon, of ik nu ja of nee zeg.
Kritiek en integratie
Vanuit onderzoekers en therapeuten van de derde generatie gedragstherapie is theoretische
kritiek geuit op de theoretische onderbouwing van RET. Zo wordt betwijfeld of cognities wel
irrationeel kunnen zijn, en wordt gesteld dat elke cognitie functioneel is binnen de historische
of situationele context van de cliënt. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van therapieën als
mindfulness based cognitive therapy(MBCT, aandachtgerichte cognitieve therapie of ook wel
mindfulness genoemd) en Acceptance and commitment therapy(ACT)[1]. Dit zijn
gedragstherapieën waarin niet zozeer geprobeerd wordt de inhoud van cognities te veranderen
als wel de functie die cognities hebben voor de cliënt. In zijn latere werk heeft Albert Ellis
veel aandacht besteed aan mogelijkheden om de RET te combineren met ACT.
Andere vertaling van RET
Sommige psychologen en trainers vertalen de afkorting RET als "Rationele Effectiviteits
Training" of ook "Rationeel-Emotionele Therapie". Voor Ellis staat 'RET' voor Rational
Emotive Therapy. "Rationeel-Emotieve[2] Therapie" is een letterlijke en goede vertaling (met
koppelteken!) van de door Albert Ellis beschreven therapie. Ellis zelf gebruikte in zijn latere
werk de term REBT (Rational Emotive Behavior Therapy), om de gedragsmatige component
van de behandeling te benadrukken.