Het zintuig “Zicht” - Wenonah hondenschool en gedragsbegeleiding.
advertisement
Hetzintuig“Zicht” Hondenwordenblindgeboren Deeerste10-14dagennadegeboorteiseenpupblindendoof.Nadezeperiode,ookwelde neonatalefasegenoemd,gaandeoogjesopenenopenenookdegeslotengehoorgangenzich. Eenwereldgaatopen! Zijnhondenkleurenblind? Vroegerdachtmendathondenalleenzwart-witkondenzienmaareenhondkanwelkleurenzien.Ze zienanderekleurendandemens.Dehondzietnietbeterofslechterdandemensmaaranders.In hetnetvlies(retina)vanzowelmensenalshondenzittenkegeltjesenstaafjes.Ditnetvliesishetdeel vanhetoogdathet“zien”-werkvoorzijnrekeningneemt.Hijlijntdeachterkantuitachteraande oogbolendetecteerthetlichtdatbinnenkomtdoordelens,welkezichbevindtaandevoorkantvan hetoog.Deirisisopgebouwduittweetypesvanlichtgevoeligecellen:kegeltjesenstaafjes.Mensen hebben3soortenkegeltjeswaarvanelkkegeltjegevoeligisvooreenanderekleur:rood,groenen blauw.Metdezedriekegelszijnwijinstaatomalles“fullcolour”tezien.Hondenhebbenslechts2 soortenkegeltjesenzehebbenerooknogeensminderdanwij.Ompreciestezijnslechts1/10van hetmenselijkaantalcellenvankegeltjes.Daaromzienzijminderkleurenendekleurendiezijzien, zijnminderintens.Staafjesdetecterenbewegingenzijngevoeligvoorheelveelkleinehoeveelheden licht.Ditismetnamebelangrijkvoorzoekeninhetdonker.Kegeltjeszienkleurenendetecteren gedetailleerdlicht.Omdathetnetvliesvaneenhondhogeconcentratiesvanstaafjesbevat,zien hondenbeterinhetdonkerenkunnenzijbewegingenbeterdetecteren.Overdagzietdehondwat mindergoed,vooralbijstilstaandebeeldend.Bewegendebeeldenzietdehondjuistheelgoed.Een andereredenwaaromhondenbeterinhetdonkerdaninhetlichtzien,isdelicht-weerkaatsende pigmentlaag(tapetumlucidum)diezichtussenhetnetvliesenvaatvliesbevindt.Jezietookdatde ogenvaneenhondoplichtenalshetdonkeris. Wetenschappelijkonderzoek: OpdeuniversiteitvanCaliforniëheeftJayNeitz onderzoekgedaannaarkleurenblindheidbijhonden.Hij liethondensteedsdrielichtpanelenopeenrijzien, waarvanertweedezelfdekleurhadden.Dehonden moestenvervolgensdeafwijkendekleuraanwijzen.Bij eengoedantwoordwerddehondbeloond.Deresultaten vanditonderzoektonenaandathondenmetnamede kleurengeelenblauwgoedkunnenonderscheiden.Zij kunnenonmogelijkhetonderscheidzientussenrooden groen.Violetenblauwversmeltenalshetwaretoteen dezelfdeblauwetint Samengevatkanduswordengestelddaterdrieredenenzijnwaaromhondenbeterinhet donkerziendanmensen: Meerstaafjes Destaafjeszijnerglichtgevoeligenzorgenervoordatwezelfsbijweiniglichttochkunnenzien.Honden hebbenaanzienlijkmeerstaafjesdanmensen. Meerlichtinval Naastdestaafjeszijnernogtweeonderdelenvanhetoogdievanbelangzijnvoordehoeveelheidlicht dathetoogbinnenkomt:hethoornvliesendelens.Hethoornvlies(cornea)ishettransparantedeel aandebuitenkantvanhetoogwaarhetlichtdoornaarbinnenvalt.Delensbevindtzichachterde pupil.Hondenhebbeneengroterhoornvliesdanmensenwaardoorzemeerlichtkunnenopvangen. Tapetumlucidum Wekennenhetallemaal.Hetoplichtenvandeogenvaneenhondofkatinhetdonkerofwanneerer eenfotometflitsgemaaktis.Achterhetnetvliesbevindtzicheensoortspiegeltjes(hettapetum lucidum).Hetheefteenglimmendoppervlakenweerspiegeltbinnenkomendlicht.Opdezemanierkan binnenkomendlichtextrabenutworden.Hondenhebbenookeentapedumlucidumenziendaardoor beterinhetdonkerdanwij. Hetgezichtsvermogen Bijhetbeoordelenvanhetgezichtsvermogenvandehondmoetenwedriebelangrijkegegevensniet vergeten: 1. Deooghoogtevandehond Doorhetsimpelefeitdatwijmenseneenveelgrotereooghoogtehebbendanwelkehonddanook, overzienwijeenveelgrotervlakdanonzehond. 2. Degezichtshoek Bijdemensbedraagtdehoektussendeoogassenbijna0°(nagenoegparallel);bijdehondbedraagt dezehoekongeveer40°.Hetgezichtsveldvanéénoogvormteenhoekvanca.150°enwelongeveer 60°t.o.v.deoogasaandebuitenzijde.Dehondheeftdientengevolgeeenveelgrotertotaal gezichtsvelddandemens,maarhetgemeenschappelijkegezichtsveld(ditishetgebiedwaarde gezichtsveldenvanbeideogenelkaaroverlappen)iskleinerdandatvandemens.Tussenbeideogen ligteenblindveld,eengebieddatgeenvanbeideogenondernormaleomstandighedenkanoverzien. Hetblindeveldisbijdehond(naarverhouding)groterdanbijdemens.Demenskanookopgeringere afstandvandeogenietswaarnemendandehond. Degevolgtrekkinguiteenwaarneming Demensdoeteenberedeneerdegevolgtrekkinguiteenwaarneming”:ikzieditendat,dusdaaruittrek ikdeconclusie…”.Dehonddoeteengevolgtrekkinguitinstinctofervaring. 3. Wetenschappelijkonderzoek:Hondenkunnen hoogstwaarschijnlijkultravioletlichtzien Eenaantaldiersoortenkanultravioletlichtzien.Bijbijen envlindersisditalwetenschappelijkaangetoondmaar bijzoogdierenisminderbekend.Wijmensenkunnenhet overigensnietwaarnemen.OnderzoekersR.H.Douglas enG.Jefferyhebbenaangetoonddatdelenzenvan hondeniniedergevalietsvanultravioletlichtdoorlaten watbetekentdathondeninstaatzijnomultravioletlicht tezien. MyriamDeckers2014 NaturalDogtrainer–gedragsdeskundige Wenonah–Hondenschoolen gedragsbegeleiding© Bronvermelding: Beute-Faber,RoelenPiet(2005)“anatomievandehond (terminologie–anatomie-bewegingsleer)”(Bloemendal uitgevers) NDTE(www.calmingsigns.nl) diversewebartikelen Kvam,AnneLill(2005)“TheCanineKingdomofScent”
