Sociaal Werk - AP Hogeschool Antwerpen

OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
PROFESSIONELE BACHELOR SOCIAAL WERK
MODELTRAJECT – Jaar 1
Inleiding sociale agogiek
In dit opleidingsonderdeel staat verandering centraal. We belichten niet enkel de beïnvloeding van
gedrag en het welzijn van anderen, je krijgt ook een brede en veelzijdige inleiding op de theorie van
en de thema’s uit de agogiek. Je bestudeert de begeleiding van veranderprocessen van individuen,
groepen, organisaties en samenlevingsverbanden. De praktijk van de sociaal werker staat steeds
centraal. Je behandelt de theorie aan de hand van concrete voorbeelden en leidt er de consequenties
voor het agogisch handelen uit af.
Inleiding sociologie
Je bestudeert het sociaal handelen en het samenleven. De basisbegrippen uit de sociologie geven je
een kader om de sociale realiteit te bestuderen en te begrijpen. Door meer inzicht te verwerven in het
belang van cultuur, sociale lagen en sociale ongelijkheid, zal je de invloed op het eigen gedrag en op
dat van anderen beter kunnen plaatsen.
Inleiding psychologie
In dit opleidingsonderdeel bestudeer je enkele inleidende kaders die relevant zijn voor de sociaal werker. We belichten accenten binnen de psychologie en de verschillende toepassingen van de psychologie in het werkveld. Centraal staan levenslooppsychologie en sociale psychologie. In het laatste
gedeelte ga je dieper in op het verband tussen gedrag en gezondheid.
Ethisch handelen
Sociaal werk is een normatief beroep dat richting krijgt vanuit een (internationaal) beroepsethisch kader. We verkennen de theoretische grondslagen en de basiselementen van de beroepsethiek. Daarnaast krijg je een inleiding in het legitimatiekader waarbinnen het sociaal werk opereert. In dit opleidingsonderdeel bieden we je denkkaders en een houvast aan voor de sociaal agogische praxis. Je
krijgt ook bouwstenen aangereikt voor verdiepende deontologische en professionele reflectie. Hoorcolleges bieden je kaders en inzichten, werkcolleges stellen je in staat om te oefenen en uit te wisselen.
Inleiding recht
Je bestudeert de aspecten van het Belgisch rechtssysteem die je als maatschappelijk assistent nodig
hebt. Zo ga je o.a. dieper in op bronnen en beginselen van het recht, conflictenregeling, gerechtelijke
organisatie, personen- en familierecht en enkele inleidende aspecten uit het verbintenissenrecht.
Recht voor sociaal werk 1
Naast grondwettelijk recht en staatsrecht bekijk je ook kort de werking van de arbeidsmarkt aan de
hand van het individueel arbeidsrecht. De kennis van deze aspecten van het Belgisch rechtssysteem
komen je van pas als maatschappelijk assistent.
Sociale agogiek
In het opleidingsonderdeel ‘sociale agogiek’ staat het professioneel werken aan verandering centraal.
We diepen het agogisch proces verder uit en bespreken stijlen van hulpverlening en begeleiding. Centraal staan thema’s als visie en persoonlijkheid van de agoog, betrokkenheid of professionele afstand.
Je verwerft inzicht in de verschillende theoretische invalshoeken voor individuele verandering en bespreekt strategische wegen naar verandering. Tot slot komen dilemma’s aan bod zoals stigmatisering
en de vrijwilligheid van hulpverlening.
Sociaal-economische kaders
Je bestudeert de (sociale) economie. Je besteedt veel aandacht aan het marktmechanisme, prijsvorming, rol van de sturende overheid, inkomensverdeling, werkloosheid en inflatie … Je bekijkt basisbegrippen uit de algemene economie en brengt deze voortdurend in verband met de sector van de sociale economie.
Historische en actuele perspectieven
Wie kennis heeft van het verleden is beter in staat om het heden te begrijpen en kan ook verder in de
toekomst zien. De centrale vraagstelling in dit opleidingsonderdeel luidt: hoe is onze samenleving
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
zoals we ze vandaag kennen ontstaan? Wat zijn de typerende kenmerken ervan? Welke uitdagingen
stellen zij aan de sociale werker van nu.
In het deel ‘historische perspectieven’ ontleed je de hedendaagse maatschappij eerst in een drietal
tijdvakken. Een dergelijke basis is noodzakelijk om in een tweede deel ‘actuele perspectieven’ enkele
relevante maatschappelijke vraagstukken voor de sociaal werker van vandaag verder uit te diepen
(vb. migratie, armoede, stedelijkheid …). Dit doe je onder meer via project- en themadagen.
Vaardigheden voor de maatschappelijk assistent 1
Je traint basisvaardigheden om op een professionele wijze te communiceren. We wisselen theoretische sessies af met effectieve trainingsmomenten zodat je de basis snel onder de knie krijgt.
Vaardigheden voor de maatschappelijk assistent 2
Je bouwt verder op je basisvaardigheden. Op basis van de theoretische sessie train je om professioneel te communiceren en te functioneren in groep. De opbouw van een gesprek of de fasen en niveaus van een groep hebben nadien geen geheimen meer voor je.
Planmatig en wetenschappelijk handelen
Planmatig en wetenschappelijk kunnen handelen behoort tot de professionele competentie van de
sociale werker. De klemtoon ligt op enerzijds op "evidence based practice" via informatieverwerking
(bronnen zoeken, selecteren en ernaar verwijzen, ...), anderzijds op de plancyclus in het sociaal werk
(met focus op uitwerken van en projectvoorstel). Via een creatief aanbod van theorie en praktijk wordt
binnen dit opleidingsonderdeel ook een eerste opstap naar de bachelorproef gemaakt.
Inleiding sociaal werk
We bieden je een breed perspectief op sociaal werk in drie delen. In het eerste deel leer je enkele
basisbeginselen van het sociaal werk. Wat is een sociaal probleem? Op welke verschillende manieren
kunnen we naar sociale problemen kijken en wat betekent dit voor de sociaal werker? Aansluitend leer
je de verschillende spanningsvelden eigen aan het beroep van sociaal werken. We bestuderen twee
grondvormen van het sociaal werk: uitvoerend sociaal werk en vormgevend sociaal werk.
In het tweede deel bestudeer je de beroepsgeschiedenis van het sociaal werk. Deze historische
schets leert je begrijpen waarom sociaal werk historisch bepaald is en welke evoluties het sociaal
werk beïnvloed hebben. In het laatste deel ga je internationaal. Je steekt verschillende grenzen over
en ontdekt hoe sociaal werk een internationaal gegeven is, maar ook een lokale eigenheid heeft.
Inleiding in de afstudeerrichtingen
Je krijgt een overzicht en een grondige inleiding en verkenning in allerlei aspecten van de drie afstudeerrichtingen. Deze basiskennis geeft je de mogelijkheid om op het einde van het academiejaar een
bewuste keuze te maken voor één van de afstudeerrichtingen.
De inleiding maatschappelijk werk (MW) biedt je een blik op de essentie van maatschappelijk werk.
Wat is maatschappelijk werk? Wat zijn de kerntaken van een maatschappelijk werker? Waar vind je
maatschappelijk werkers terug (organisatorisch kader en sociale kaart)? Je krijgt ook een eerste kijk
op de vier domeinen die in het tweede jaar aan bod komen.
De inleiding sociaal-cultureel werk (SCW) laat je kennis maken met de diverse sectoren in het
werkveld van een sociaal-cultureel werker. Naast een overzicht en verkenning van de verschillende
sectoren krijg je ook een basis over de doelstellingen, doelgroep en manier van werken van sociaalcultureel werk.
De inleiding personeelswerk (PW) geeft je een beeld van de verschillende kansen en uitdagingen
die zich stellen in arbeidsrelaties (mens, organisatie en samenleving). Je maakt kennis met de rol ven
functie als personeelswerker binnen de verschillende domeinen van personeelsmanagement: werving
en selectie, prestatie, beloning, ontwikkeling en beoordeling.
Leergroepen 1A
We confronteren je met jezelf als toekomstig sociaal werker. Dit opleidingsonderdeel is een laboratorium waar je in kleine groep werkt rond de identiteit van het beroep en jouw competenties als sociaal
werker. Daarnaast laten we je kennismaken met de integratie van theoretische inzichten en het concrete werk van een sociaal werker. We werken dit semester rond planmatig handelen en reflectie.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
Leergroepen 1B – Stage 1
In een kleine groep verdiep je jezelf in het beroep in relatie tot de omgeving en samenleving en jouw
competenties als sociaal werker. De focus ligt op gegevensverwerking en het gebruik van de inzichten
uit ‘Inleiding sociaal werk’ en ‘Ethisch handelen’ om opdrachten uit te werken. Hoe en waar kan ik
goede bronnen vinden om een tekst te schrijven? Op welke informatie kan ik me baseren bij het uitwerken van een project of bij het helpen van mensen? Sociaal werk is een kennisintensief beroep.
Goed kunnen omgaan met informatie (kwalitatief en kwantitatief, objectief en subjectief, uit theorie en
praktijk) is dan ook een professioneel wezenskenmerk van elke maatschappelijk assistent.
ISW – Internationale leerweek
De leerweken bieden boeiende, maar tegelijk veilige ervaringen om de internationale dimensie van het
sociaal werk te verkennen en intensief kennis te maken met de sociaal werk actualiteit in de gaststad
én in Antwerpen. De leerweken krijgen vorm rond een actueel thema en het programma gaat steeds
verschillende plaatsen door: in Antwerpen en in de stad van de ontvangende Nederlandse opleiding
voor de internationale leerweek met (Nederlandse) studenten, in Antwerpen of een andere Vlaamse of
Waalse stad voor internationalisering@home. Centraal staat het uitwisselen en ontmoeten rond het
gekozen thema en - breder- het sociaal werk.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
MODELTRAJECT – Jaar 2
Praktijkonderzoek
Resultaten van sociaal werk onderzoek interpreteren en het zelf uitvoeren, resulteert in betere praktijkinterventies. We gaan in op onderzoeksmethodes en wetenschappelijke inzichten voor de praktijk. Je
voert alle stappen van een leeronderzoek in kleine groep uit. Je leert de basis van kwalitatief (interviews, focusgroepen …) en kwantitatief (survey, statistiek) onderzoek.
Diversiteitskaders
Sociaal werkers zijn managers van diversiteit. We bieden je kaders en inzichten aan die je in staat
stellen om in de praktijk diversiteitsdenken vanuit een krachtenperspectief aan te wenden als sociaalagogisch instrument. Je vertrekt vanuit het intersectionele perspectief en maakt kennis met een breed
palet aan invalshoeken, actuele thema’s en met de professionele actualiteit. Via opdrachten en inleefmomenten kom je op een andere manier in contact met aspecten van diversiteit.
Recht voor sociaal werk 2
Je krijgt inzicht in de sociale zekerheid in België. Daarnaast bestudeer je het jeugdrecht en het verschil tussen de vrijwillige en de gerechtelijke bescherming. Daarnaast krijg jee inleiding in het strafrecht, met aandacht voor het strafrechtbedelingssysteem en de straftoemeting.
Sociologie voor sociaal werk
Vanuit het perspectief van verschillende sociologische theorieën of stromingen verwerf je kennis en
kan je verklaringen geven over de invloed van omgevingsfactoren op de interactiepatronen, het dagelijkse leven, de sociale problemen en het afwijkende gedrag. Je staat ook stil bij de invloed van deze
sociologische stromingen op het sociaal werk.
Psychologie voor sociaal werk
Je gaat in op de voornaamste theoretische inzichten en psychologische stromingen die relevant zijn
voor het werkveld van de sociaal werker. De theoretische inzichten koppel je aan praktijktoepassingen
binnen het sociaal werk. We belichten eveneens de grondhouding van de sociaal werker.
Theorie van het sociaal werk
Je bestudeert invalshoeken die een bijdrage leveren aan de theorievorming van het sociaal werk. Je
staat stil bij wat theorie is en waarom het belangrijk is theoretische kennis op te bouwen over een
praktijkgericht beroep. Vervolgens ga je na hoe theorie een bijdrage kan leveren tot jouw ontwikkeling
tot een professioneel beroepsbeoefenaar en hoe jij als sociaal werker ook een bijdrage kan leveren
aan theorievorming. Je leert dat verschillende discoursen inwerken op de perspectieven die sociaal
werk praktijken hanteren en vooral welke invloed dit heeft op dat handelen. Daarna overloop je de drie
grote theoretische stromingen die van tel zijn in het sociaal werk. Deze stromingen of paradigma’s
leiden tot verschillende, soms conflicterende, opvattingen over sociaal werk. Vanuit deze vaststelling
zal theorie van het sociaal werk je helpen een kritische maar gefundeerde kijk op sociaal werk te ontwikkelen.
Politiek en sociaal beleid
Sociaal werk gebeurt altijd in de context van de welvaartsstaat. In dit opleidingsonderdeel ga je o.a. in
op de ethisch-politieke fundamenten ervan (liberalisme, socialisme en conservatisme); haar actuele
uitdagingen (pensioenen, migratie, werkloosheid …); haar sociale organisatie en haar relatie tot ons
sociale zekerheidsstelsel. Tot slot sta je stil bij het sociaal beleid (huisvesting, onderwijs, armoede,
tewerkstelling, cultuur …) binnen de Antwerpse stedelijke context.
Vaardigheden voor de maatschappelijk assistent 3
Verschillende gespreksmodellen leren hanteren, het functioneren van een groep onder de loep nemen. Je traint intensief tijdens oefeningen en praktijksituaties om jouw aangeboren vaardigheden uit
‘Vaardigheden voor de MA 1 en MA 2’ uit te breiden op basis van een theoretische sessie.
Vaardigheden voor de maatschappelijk assistent 4
Op basis van theoretische sessies train je vaardigheden om op een professionele wijze gedrag te
beïnvloeden en/of te veranderen. Je leert verschillende werkvormen en methoden gebruiken die je
basisvaardigheden versterken en verdiepen en zo je sociaal-agogisch handelen vorm geven.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
Organisatiekunde
Voor en tijdens je stage krijg je de gelegenheid om je te verdiepen in waar je organisatie voor staat.
Dit doe je aan de hand van deelopdrachten die ieder een bepaald aspect van de organisatie onder de
loep nemen. Samen met de nodige theoretische inzichten in fundamentele aspecten van de organisatie krijg je inzichten in de werking van de organisatie. Hierdoor kun je jouw stage op organisatorisch
vlak kritisch on de loep nemen. We werken met activerende hoorcolleges.
Beroepspraktijk 2 - Stage & Supervisie 2
Gedurende negen weken draai je mee in een organisatie binnen het ruime werkveld. Deze stage heeft
voornamelijk een oriënterend en explorerend karakter en is gericht op een eerste grondige kennismaking met de praktijk in alle facetten. Je kiest en zoekt zelf een stage, maar je krijgt de nodige begeleiding. Vier dagen stage worden afgewisseld met een wekelijkse terugkomdag op de hogeschool. Naast
lessen heb je ook supervisie tijdens deze terugkomdag. De essentie van supervisie is leren reflecteren
op het eigen/ persoonlijk beroepsmatig handelen. Je staat stil bij het waarom en hoe van het professioneel handelen.
AFSTUDEERRICHTING – maatschappelijk werk (MW)
Migratie en integratie MW
We nemen je mee in een boeiend verhaal over sociaal werk in een globaliserende samenleving. Vertrekpunt is Antwerpen als superdiverse stad. Je wordt uitgedaagd om in de stad actief inzichten te
toetsen en via een groepsopdracht kennis te maken met de concrete realiteit van samenleven in diversiteit. Daarnaast maak je kennis met de concrete op de actualiteit gebaseerde realiteit van samenleven in diversiteit en met de beleidsmatige aspecten van migratie en integratie. Je krijgt sociaalagogische handelingsperspectieven aangereikt die jou als beginnende professional in staat stellen om
vanuit een krachtgericht perspectief de uitdaging van trans-/intercultureel werken aan te gaan.
Methodiek maatschappelijk werk
Professioneel handelen doe je niet vanuit de buik of via een proces van trial and error. Methodisch
handelen is integendeel doordacht, systematisch en weloverwogen. Kenmerkend voor de methodische handelingspraktijk van de maatschappelijk werker is ook dat deze berust op meerdere visies en
stromingen (eclecticisme). In het maatschappelijk werk kan je 20 verschillende methoden onderscheiden en inzetten. Iedere methode heeft een eigen manier om naar mensen, hulpverlening, noodsituaties en/of (probleem)gedrag te kijken.
Werkdomeinen maatschappelijk werk
Je krijgt een overzicht van de verschillende domeinen waar je als maatschappelijk assistent kan werken. Hierdoor kun je ontdekken tot welk specifiek werkterrein je in je toekomstig beroep aangetrokken
voelt. In het vijfde semester maak je een keuze voor één domein.
Algemene dienstverlening en tewerkstelling
In dit domein verken je verschillende diensten waar je als burger een eerste aanspreekpunt vindt,
zoals onder meer het OCMW, CAW en VDAB. Deze diensten informeren en ondersteunen cliënten
bij de meeste hulpvragen die de basisnoden betreffen. Indien nodig helpen zij mensen om hun weg
te vinden naar gespecialiseerde hulpverlening.
Jeugd en gezin
In het domein Jeugd & Gezin verken je het vernieuwde jeugdhulpverleningslandschap. Je maakt
kennis met het jeugdhulpaanbod en met de diverse hulpverleningsvormen voor de doelgroep kinderen en jongeren. Je staat stil bij de positie en de rechten van minderjarigen in de jeugdhulp.
Justitieel werk
Het domein Justitieel werk loodst je doorheen de boeiende wereld justitiële zorg en hulpverlening.
In een eerste luik focus je op straf- en maatregelenrecht en komen de belangrijkste organisaties en
het beleid voor daders, slachtoffers en burgers aan bod. In een tweede luik sta je stil bij het spanningsveld tussen helpen en straffen. Je bekijkt o.a. wat het statuut is van de geesteszieke inzake
gedwongen opname is en hoe de interneringsprocedure verloopt. Ten slotte wordt gestreefd naar
een sociaal beleid dat zoveel mogelijk uitsluiting voorkomt en dit alles wordt gekoppeld aan een
portie actualiteit.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
Zorg en gezondheid
Je krijgt zicht op het algemeen en geestelijk gezondheidsbeleid op Vlaams en federaal niveau. Je
bestudeert de impact van gezondheid en ziekte op verschillende levensdomeinen en hebt aandacht voor specifieke doelgroepen binnen de gezondheidszorg. Je maakt kennis met de verschillende tendensen binnen de gezondheidszorg zoals vermaatschappelijking van de zorg, rechten
van de patiënt …
AFSTUDEERRICHTING – personeelswerk
Kwaliteit van de arbeid
Levenskwaliteit is verbonden met arbeidskwaliteit en met een bepaald sociaal model. Je verkent wat
kwaliteit van de arbeid in de praktijk betekent, je gaat aan de slag met beschikbare gegevens en verkent theorieën en instrumenten die duidelijk aangeven wat onder de kwaliteit van de arbeid moet worden verstaan.
Methodiek personeelsmanagement 1
Je verwerft inzicht in de kern van het HRM-vak, namelijk de activiteiten gericht op het plannen en sturen van personeelsstromen, het motiveren en richting geven en ontwikkeling van medewerkers en
organisatie. Een geheel van complexe opvattingen, instrumenten en methoden gericht op het vormgeven van de relatie tussen werkgever en werknemer.
AFSTUDEERRICHTING – sociaal-cultureel werk (SCW)
Sociaal culturele methodiek en praktijk
Je leert het werkterrein van de sociaal cultureel werker ten gronde kennen. Je werkt rond vier domeinen: leren en vormen, ontmoeting en recreatie, activering en burgerschap en kunst en cultuur. Binnen
deze domeinen focus je op relevante denkkaders die inzicht bieden in globale termen, begrippen,
methodiek. Je koppelt deze inzichten aan de concrete praktijk door de inbreng van sociaal cultureel
werkers zelf, via interactieve workshops.
ISW – International Dialogue on Social Cultural Work
Tijdens het tweede semester heb je de kans om mee te werken aan een internationale thematische
leerweek met studenten uit verschillende buitenlandse opleidingen sociaal werk. De leerweken krijgen
vorm rond een actueel thema (Diversiteit, jeugdwerk, kunsteducatie, sociaal artistiek werk…). Centraal
staat het uitwisselen en ontmoeten rond het gekozen thema in de verschillende partner landen.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
MODELTRAJECT - Jaar 3
Capita selecta
In capita selecta leer je naar passende positioneringen als sociaal werker binnen een zelfgekozen
maatschappelijk debat zoeken. Je werkt aan een portfolio waarin je een maatschappelijk debat in
kaart brengt, argumenten van belangrijke actoren in dat debat op lijst en bespreekt en vervolgens je
zelf als toekomstig sociaal werk positioneert in dat debat. Aan de hand van drie prikkelende lezingen
van figuren uit het Vlaamse en/of internationale sociaal werk krijg je alvast een voorproefje wat het
betekent om positie in te nemen.
Bachelorproef
Met de bachelorproef bewijs je dat je, op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, de kennis en competenties hebt verworven eigen aan het beroepsmatig functioneren van de sociaal werker.
De bachelorproef bestaat uit de onderstaande opleidingsonderdelen:
Ontwikkeling professionele competenties
Je staat stil bij de basiscompetenties van een sociaal werker. In kleine mentorgroepen werk je aan
de voorbereiding van je bachelorproef (stage en eindwerk). Je verkent daarbij je stagecontext en
het werkveld, reflecteert over de basiscompetenties van de sociaal werker en je persoonlijk leertraject. Je leert een thema theoretisch uitdiepen en illustreren met cases.
Beroepspraktijk 3 – Stage en supervisie 3
Deze verdiepende stage maakt deel uit van de bachelorproef. Als sluitstuk van je opleiding maak je
gedurende 13 weken stage deel uit van en functioneer je in een professionele organisatie. Binnen
een gestructureerde en begeleide leersituatie, waarbij de eindresultaten zichtbaar en aanwijsbaar
dienen te zijn, verwerf je zicht op je eigen functioneren. Als stagiair leer je de functie van maatschappelijk assistent (maatschappelijk werk, sociaal-cultureel werk, personeelswerk) in zijn verschillende aspecten uit te voeren. Ook deze stage kies en zoek je zelfstandig met de nodige ondersteuning. Tijdens de supervisiemomenten ga je verder aan de slag om verdiepend te werken
aan je eigen/persoonlijk beroepsmatig handelen. Een internationale stage behoort tot de mogelijkheden.
Eindwerk
Het eindwerk is een schriftelijk werkstuk, waarin je vertrekt vanuit een probleemstelling die relevant
is voor het werkveld. Deze probleemstelling kader je in de sociale en maatschappelijke context
door middel van literatuur. Je verdiept jezelf in het thema, het project of het (actie-)onderzoek en
bouwt expertise op in dit domein.
AFSTUDEERRICHTING – maatschappelijk werk (MW)
Hulpverlening en samenleving
De focus ligt op de specifieke positie van de sociaal werker als actor tussen mens en samenleving. Je
vertrekt vanuit de (internationale) actualiteit en legt structurele verbanden en veranderingsprocessen
bloot die de identiteit van het beroep sturen. Centraal staan de professionele identiteit, de maatschappelijke positie en de legitimatie van het sociaal werk. Het eerste luik in Hulpverlening en samenleving
integreert professionele en sociaalwetenschappelijke kaders en bevat een actieve component waarin
je zelf onderzoekt, reflecteert en schrijft. Het tweede luik is opgebouwd rond practica waarin je leert
om aan de slag te gaan met beroepsethische dilemma’s aan de hand van casuïstiek.
Psychopathologie voor maatschappelijk werk (MW)
In psychopathologie ga je dieper in op de psychische stoornissen. Achtergronden, belevingen en gedragingen van psychisch gestoorde mensen worden belicht. Concrete situaties (eventueel uit stageervaringen) vormen steeds het uitgangspunt. Centraal staat de vraag hoe je als hulpverlener met bepaald gedrag kan omgaan. Na een algemene inleiding verdiep je jezelf in de specifieke psychopathologische problematieken van het gekozen domein.
Recht voor maatschappelijk werk (MW)
We confronteren je met bijzondere vraagstukken uit het recht. Topics uit het strafrecht en het burgerlijk recht worden uitgediept (bijvoorbeeld: internering, schuldbemiddeling). Daar bestudeer je het
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
vreemdelingenrecht. De arbeidstijd en het welzijn van de werknemer worden behandeld in de arbeidsreglementering. Tevens wordt beroepsethiek wordt juridisch gekaderd.
Labo maatschappelijk werk
In het vijfde semester heb je een inleiding gekregen in de vier domeinen van maatschappelijk werk. Je
kiest nu om je te verdiepen in één van de vier werkdomeinen: algemene dienstverlening en tewerkstelling, zorg en gezondheid, justitieel werk en jeugd en gezin domein, gelinkt aan je stage in het 6e
semester.
In het gekozen domein krijg je de mogelijkheid om je intensief te verdiepen in de specificiteit van de
doelgroepen, de gehanteerde methoden en technieken. We werken met actieve hoorcolleges, inoefenen van de methoden en technieken door analyse en toepassing van gevalsstudies. Er is ook ruimte
voor eigen onderzoek en specialisatie als grondige voorbereiding voor de stage.
Werkplekleren: Krachtgericht en ondersteunend werken
In verschillende praktische leertrajecten op de werkvloer leer je hoe je krachtgericht en ondersteunend
kan werken als maatschappelijk werker. Enkele voorbeelden
Traject A: Je leert wat onderwijsopbouwwerk is en hoe je kan werken met kwetsbare gezinnen waar
het onderwijsondersteunend klimaat ontoereikend is. Via het project ‘De Leertrein’ van de Schoolbrug
werk je met gezinnen met kinderen in de lagere school. Je biedt leerondersteuning aan door wekelijkse huisbezoeken. Je treedt op als modelfiguur en tracht de ouder te versterken in haar onderwijsondersteunende rol t.a.v. haar kind. Door tips te geven, samen in te oefenen en de communicatie met de
school te begeleiden, zal de ouder hier na de ondersteuning verder mee aan de slag kunnen. Je wordt
hierbij goed ondersteund door de onderwijsopbouwwerker via uitgebreide verslaggeving, feedback en
gezamenlijke intervisiemomenten.
Traject B: Recht Op is een vereniging die heel sterk uitgaat van de krachtenbenadering, d.w.z. dat je
via deze werking inzicht krijgt op welke manier je krachtgericht kunt werken met deze doelgroep. Het
is de bedoeling om vooral goed te observeren en heel alert te zijn voor hoe los van de methodieken
van het ‘traditionele’ MW oog er heel krachtgericht kan gewerkt worden met alternatieve/creatieve
aanpak (bv de kracht van vertrouwen, de kracht van cultuur) en te bekijken hoe je dit in je latere stage
of klassieke werkomgeving kunt blijven meenemen
Ieder werking heeft zijn eigen specificiteit, de student kan een keuze maken met welke doelgroep en
welk thema hij/zij aan de slag wil gaan. Er wordt ondersteuning voorzien door de werkers en door een
aantal ervaringsdeskundigen
Interprofessioneel werken in de gezondheidszorg (IPSIG)
IPSIG staat voor interprofessionele samenwerking in de gezondheidszorg. Het is een interdisciplinair
project waar elk jaar meer dan 450 studenten uit alle hogescholen van Antwerpen en de UA aan deelnemen. Vijf dagen lang word je in kleine groepen ondergedompeld in een prikkelend gezondheidsbad.
Je leert er samen een zorgplan opmaken, ethische casussen uitspitten, je eigen competenties ontdekken en verder ontwikkelen, filmfragmenten ontleden en bespreken en bovenal hoe je in de toekomst
optimaal kan samenwerken met o.a. artsen, kinesitherapeuten, verpleegkundigen, ergotherapeuten,
orthopedagogen, vroedvrouwen, apothekers, toegepaste psychologen, logopedisten, voeding en dietisten.
Bemiddeling
Je leert hoe je via bemiddeling cliënten terug de kracht en tools kan aanreiken om constructief met
conflicten te leren omgaan. Je krijgt naast een theoretisch kader waarin de maatschappelijke en rechterlijke evoluties van bemiddeling in een supranationale context worden geduid, ook een methodisch
kader aangereikt. Dit laatste bestaat uit een kritische bespreking van enkele basisvoorwaarden om als
bemiddelaar aan de slag te gaan, de toetsing van enkele modellen aan casuïstiek, en de verfijning
van het ‘common learning’ concept door middel van o.a. rollenspelen en een discussieforum. Je gaat
in groep aan de slag met een thema uit het werkveld van bemiddeling en leert op deze wijze kennis en
praktijk integreren en hier kritisch op reflecteren.
AFSTUDEERRICHTING – personeelswerk
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
Arbeid en samenleving
Je verwerft inzicht in de plaats en context van arbeid in de samenleving. Arbeidsethos, kwaliteit van
de arbeid, waardig werk, analyse en synthese van de arbeidsmarkt, werkgelegenheid en werkloosheid, theorieën arbeidsmarkt, activerend arbeidsmarktbeleid … zijn de boeiende thema’s waarmee je
aan de slag gaat.
Arbeidsrecht
Je bestudeert het Belgisch arbeidsrecht op een overzichtelijke wijze. Je staat stil bij een aantal belangrijke topics zoals enkele bijzondere arbeidsovereenkomsten, de arbeidsreglementering en de
uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Concrete voorbeelden, casussen en verwijzingen naar de
rechtspraak en de actualiteit maken het geheel aanschouwelijk.
Arbeidsverhoudingen
Je krijgt zicht krijgen op het spel, de spelers, de spelregels en het speelveld van het sociaal overleg.
De werking van organisaties, voorzieningen, het collectief arbeidsrecht en de actualiteit rond arbeidsverhoudingen, arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, stakingen, sluitingen, overleg, opzetten
sociale verkiezingen, sluiten van CAO’s, eindeloopbaandebat … staan in de kijker.
Methodiek personeelsmanagement 2
Nu je al een zicht hebt op wat personeelsmanagement betekent, ga je jezelf verder verdiepen in bepaalde thema’s en instrumenten en dit aan de hand van concrete cases, wetenschappelijke artikels
en actualiteit. Op deze wijze kan je de theorie in de praktijk leren toepassen.
Praktijk sociaal recht
Oefeningen laten je toe het arbeidsrecht toe aan de hand van de rechtsbronnen, die je op deze manier ook praktisch leert te hanteren.
HR-vaardigheden
De kenmerken en de do’s en don’ts van het adviseren worden uitgediept en besproken in de context
van het vakgebied HR. Je ontdekt hoe HR-advisering in de praktijk plaatsvindt. Welke invloed de inhoud van het vakgebied HRM op het verloop van een adviesproces heeft, op welke speelvelden het
HR-adviesspel gespeeld wordt en welke specifieke spelregels er gelden voor HR-advisering. Wie er
allemaal betrokken is bij het HR-adviesspel, welke posities de verschillende spelers innemen en hoe
het samenspel verloopt? Daarnaast verdiept je kennis van veel gebruikte kantoorsoftware.
Je leert ook een training uitwerken op maat van het doelpubliek en in de context van een HR- organisatie volgens de principes van projectmatig werken (draaiboek, plan van aanpak, SWOT, ...).
AFSTUDEERRICHTING – sociaal-cultureel werk
Sociaal-cultureel werk en stad
Sociaal-cultureel werk ziet zich in een snel veranderende samenleving geconfronteerd met tal van
maatschappelijke en beleidsmatige ontwikkelingen die zowel de identiteit, positie als kracht van het
beroep uitdagen. In dit opleidingsonderdeel worden de beroepseigen kaders uit de opleiding en jouw
prille beroepservaring geïntegreerd om actuele uitdagingen te onderzoeken en beschrijven. Vanuit
een wisselend perspectief van afstand nemen en verdiepen, leer je het voortouw nemen in het beargumenteerd promoten van jouw beroep. De focus is de stedelijke context en de uitdaging om in te
zetten op duurzame transities.
Beleidsbeïnvloeding
Je krijgt zicht op beleidsvoering en beleidsbeïnvloeding. Je bekijkt de rol van de sociaal-cultureel werker op vlak van besluitvorming, beleidsprocessen, het maken en beïnvloeden van beleid. Daarnaast
verwerf je ook inzicht in de politieke besluitvoering en krijg je concrete tools aangereikt om in deze
context als sociaal-cultureel werker aan de slag te gaan.
Migratie en integratie
We nemen je mee in een boeiend verhaal over sociaal werk in een globaliserende samenleving. Vertrekpunt is Antwerpen als superdiverse stad. Je wordt uitgedaagd om in de stad actief inzichten te
toetsen en via een groepsopdracht kennis te maken met de concrete realiteit van samenleven in diversiteit. Daarnaast maak je kennis met de concrete op de actualiteit gebaseerde realiteit van samen-
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
leven in diversiteit en met de beleidsmatige aspecten van migratie en integratie. Je krijgt sociaalagogische handelingsperspectieven aangereikt die jou als beginnende professional in staat stellen om
vanuit een krachtgericht perspectief de uitdaging van trans-/intercultureel werken aan te gaan.
Methoden sociaal-cultureel werk
Je verdiept je in de verschillende functies van het sociaal cultureel werk. Je experimenteert met verschillende methoden die ingezet kunnen worden in de professionele sociaal-cultureel werkcontext.
Projectmatig leren en werken
In dit opleidingsonderdeel werk je in een real life situatie. Je gaat aan de slag in kleine groepen en
werkt via de methode van projectmatig werken een project uit in samenwerking met het werkveld en
een doelgroep. Er staan drie grote doelen voorop: het leren van de methode projectmatig werken,
integratie van inhouden, vaardigheden en attitudes en het vergroten van het reflectievermogen op vlak
van professionele ontwikkeling.
Labo sociaal cultureel werk: “Empowering The Future”
Binnen dit labo vertrekken we vanuit het project dat je tijdens dit semester uitvoert voor het OLOD
Projectmatig leren en werken. Vanuit actieonderzoek en het concept “Empowerment”, reflecteer je
kritisch op het proces en de resultaten van je project. Je maakt kennis met de visie achter het internationaal project “Empowering the Future” en bekijkt je eigen project vanuit dit kader. Je reflectie krijgt
vorm via een digitaal profiel (Young Change Makers), dat je in groep en individueel uitwerkt.
KEUZEVAKKEN
Als keuzevak kan je een vak uit een andere afstudeerrichting of opleiding volgen in zoverre dat je
uurrooster dit toelaat. Daarnaast worden o.a. onderstaande vakken aangeboden
Sociaal werk onderzoek: perspectieven
Je volgt dit vak aan de Master Sociaal Wek va de UA. Je leert een wetenschappelijke probleemstelling
en een onderzoeksplan met focus op wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk van de sociaal
werker uitwerken. Je verwerft inzicht in de verschillende perspectieven die worden gehanteerd in het
sociaal werk onderzoek: het positivisme, het constructivisme en het kritisch realisme. Doorheen de
cursus leer je vaardigheden zoals het schrijven van een probleemstelling, het opstellen van een onderzoeksplan en het presenteren van het onderzoek. Ten slotte wordt tijdens de lessen aandacht besteed aan het verwerken van literatuur tot een literatuurstudie, het werken met web of knowledge en
het correct refereren.
ISW – Human rights & development
Je verkent de positie van het sociaal werk in een globaliserende wereld. Aan de hand van actuele
thema’s, leesseminaries, actieve opdrachten en excursies verdiep je jezelf in het internationaal sociaal
werk en verken je de positie van het sociaal werk met betrekking tot menselijke ontwikkeling en mensenrechten. Vertrekbasis is de capability approach van Sen en Nussbaum, een boeiend krachtenperspectief dat houvast biedt in het verkennen van het mondiale Noord-Zuid perspectief. Je hebt ruimte
om eigen interesses uit te diepen en die actief te delen. Dit vak wordt (grotendeels) in het Engels aangeboden, maar opdrachten en examen kunnen in het Nederlands.
ISW – Perspectives on Europe
Perspectives on Europe focust op de internationale (infra)structuur van het sociaal werk. Je volgt de
ontwikkelingen die het sociaal werk actueel doormaakt in een voornamelijk Europese context, maar je
kijkt ook breder naar het mondiale niveau. Je stuurt zelf mee jouw leertraject: je bepaalt mee de thema’s en werkt zelf opdrachten uit, … specifieke interesses vinden zeker een plaats in dit vak. Een
verdiepend internationaal seminarie is onderdeel van dit vak. Internationale gastsprekers brengen
actualiteit binnen en themalessen zetten je op weg om greep te krijgen op de internationale (Europese) sociaal werk agenda. Je volgt dit opleidingsonderdeel verplicht bij (de voorbereiding van) een actieve internationale ervaring. Het vak wordt (grotendeels) in het Engels aangeboden, maar op een
niveau waarop je vlot kan aansluiten als je een basis hebt. Opdrachten en examen kunnen in het Nederlands.
Studium Generale
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN
2016/2017
Studium Generale is een lezingenreeks over alle studierichtingen heen. Ieder jaar wordt een specifiek
thema behandeld en komen verschillende experts aan het woord. Problematisering en kritische analyse staan hierbij voorop. De lezingenreeks (10 avondlezingen) stimuleert je tot reflectie over actuele
vragen waarmee alle vakgebieden geconfronteerd worden. Vanuit een probleemstelling binnen onze
hedendaagse samenleving zullen verbanden tussen de studiegebieden worden gesmeed die in het
gewone studiepakket afwezig blijven.
Digitale Vaardigheden voor de maatschappelijk assistent
Een kennismaking en verdiepende oefeningen op veel gebruikte kantoorsoftware voor Sociaal werkers. Voorzien zijn o.a.
Excel: gegevens in een tabel zetten, grafieken en draaitabellen maken, werken met formules en rekenbladen; ·Word: automatische inhoudsopgave en stijlen, mailmerge of afdruk samenvoegen (koppeling van een tekstdocument met een Excel gegevens tabel);
Outlook agenda: taakplanner, agenda beheer, mailbox efficiënt gebruiken.
WWW.AP.BE