Fotodynamische Therapie bij de Behandeling van

Cabuy E. Reliable Cancer Therapies. Energy-based therapies. 2012;3(1):1-3.
Fotodynamische Therapie bij de Behandeling van Kanker
RCT samenvatting voor patiënten
Samenvatting
De fotodynamische therapie (FDT) is een medische behandeling die gebruik maakt van een
lichtgevoelige stof en zichtbaar licht (gewoonlijk infrarood licht). Het licht activeert de
lichtgevoelige stof die vervolgens de kankercellen doodt. In principe bestaat de procedure
uit het toedienen van een lichtgevoelig geneesmiddel dat selectief wordt opgenomen door
het kankerweefsel en vervolgens bestraald wordt met licht. Hierdoor ontstaan bepaalde
fotochemische reacties in het kankerweefsel die de tumorcellen vernietigen en lokale
ontstekingsreacties veroorzaken. De doeltreffendheid van FDT wordt al enkele decennia
onderzocht. Vandaag biedt de therapie diverse behandelingsmogelijkheden voor kanker,
zowel als primaire behandeling als bijkomende behandeling naast chirurgie of
chemotherapie. De fotodynamische therapie werd onderzocht in klinische studies voor de
behandeling van kanker van voornamelijk huid, hoofd en nek, slokdarm, long, maag,
voortplantingsorganen, urineblaas, prostaat en hersenen. Uit recente wetenschappelijke
analyses blijkt dat FDT in aanmerking komt voor de behandeling van kwaadaardige
huidkankers en voorloperstadia van huidkanker, uitgezonderd melanomen. FDT is eveneens
geschikt voor het behandelen van Barrett-slokdarm en van een inoperabele galbuiskanker.
De voornaamste voordelen van FDT zijn: het wordt goed verdragen, de organen behouden
hun functionaliteit, vanuit cosmetisch oogpunt is het resultaat beter en de techniek is
eenvoudig.
Wat is het?
FDT is een behandeling waarbij een lichtgevoelige chemische stof via de bloedbaan of direct
in het tumorweefsel wordt toegediend. Na een bepaalde tijd, die kan variëren van minuten
tot enkele dagen, is het geneesmiddel voldoende opgenomen in het kankerweefsel. De
lichtgevoelige moleculen worden vervolgens geactiveerd door niet-thermisch,
monochromatisch licht. In de aanwezigheid van zuurstof ontstaan bepaalde fotochemische
reacties die de kankercellen vernietigen. De behandeling kan ook schade berokkenen aan de
bloedvaten in de tumor waardoor de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof verhinderd
wordt. Het behandelde gebied zwelt op en het afgestorven weefsel hoopt zich op. Dit
weefsel komt uiteindelijk los of wordt geresorbeerd waarna een normaal genezingsproces
volgt. De voornaamste voordelen van FDT in vergelijking met andere conventionele
kankerbehandelingen (zoals chemotherapie en radiotherapie) zijn de minimale bijwerkingen:
een goede tolerantie, de afwezigheid van resistentie voor geneesmiddelen en toekomstige
behandelingen voor patiënten met een blijvende of terugkerende ziekte worden niet
gehypothekeerd. Bovendien geeft een behandeling zoals FDT de mogelijkheid om zowel de
anatomische als de functionele integriteit van organen zoals huid, tong, blaas of
strottenhoofd te behouden. Ook patiënten die niet meer in aanmerking komen voor
chirurgie of waar andere behandelingen onvoldoende soelaas brachten, kunnen hun
levenskwaliteit verhogen met FDT. De techniek kan gecombineerd worden met andere
behandelingsvormen zoals chirurgie, chemotherapie, radiotherapie of immuuntherapie. FDT
Dit document werd opgesteld door Reliable Cancer Therapies (RCT) en vervangt geen medische consultatie. Deze informatie mag niet
worden gereproduceerd zonder expliciete toestemming via [email protected]
Page 1 of 3
Cabuy E. Reliable Cancer Therapies. Energy-based therapies. 2012;3(1):1-3.
kan soms worden uitgevoerd in een daghospitalisatie. Dat beperkt niet alleen de kosten,
maar is tevens patiëntvriendelijker. FDT heeft echter ook nadelen. De meest courante
lichtgevoelige stoffen zijn onvoldoende specifiek voor tumorweefsel en kunnen zich ook in
gezond weefsel ophopen, zij het in veel lagere concentraties. Een tweede nadeel is dat het
licht met de huidige laser en LED technologie maar 1 tot 2 cm in het weefsel kan
doordringen. Daardoor kunnen alleen tumoren ter hoogte van de huid of aan de binnenkant
van organen en holten behandeld worden.
Werkt het?
De fotodynamische therapie werd in verschillende landen goedgekeurd voor de behandeling
van vroeg-stadium kwaadaardige tumoren, het verzachten (palliatie) van symptomen en het
verminderen van obstructies bij patiënten met laat-stadium tumoren. Nationale Richtlijnen
zoals deze van NCCN en NICE vermelden dat er voldoende wetenschappelijke bewijzen
bestaan die het gebruik van FDT in de behandeling van bepaalde voorstadium en
kwaadaardige huidkankers (aktinische keratosen, ziekte van Bowen, basocellulair carcinoom)
rechtvaardigen. De richtlijnen bevestigen dat FDT een beter cosmetisch resultaat oplevert in
vergelijking met behandelingen als cryotherapie of chirurgie. Ook Barrett-slokdarm met
hooggradige dysplasie kan met FDT worden behandeld mits patiënten voldoende lang
worden opgevolgd. Verschillende studies tonen aan dat vergevorderde galbuiskanker
behandeld met FDT en stenting de levenskwaliteit van patiënten aanzienlijk verbetert en de
levensverwachting doet toenemen. Er zijn voldoende aanwijzingen die het gebruik van FDT
voor vroege en geavanceerde slokdarmkanker rechtvaardigen. FDT is bijzonder geschikt voor
de behandeling van letsels aan het hoofd, de nek en de mondholte. De therapie is ook nuttig
om vroeg-stadium longkanker te behandelen, de tumormassa te verkleinen en de
symptomen in bepaalde gevallen van gecompliceerde longkanker te verzachten. Voor de
meeste van deze behandelingen is het echter nog te vroeg om aan te geven of FDT beter,
gelijk of minder goed scoort in vergelijking met andere, meer ingrijpende therapieën.
Is het veilig?
Uiteindelijk creëert FDT een wonde die moet genezen. Voor oppervlakkige tumoren is deze
wonde meestal klein en veroorzaakt ze weinig pijn, wondgenezings- of andere cosmetische
problemen. Bij grotere tumoren of tumoren die dieper in het lichaam gelokaliseerd zijn,
kunnen zich wel specifieke complicaties voordoen. Pijn is de belangrijkste beperkende factor
voor de behandeling van huidkankers. Meestal is de pijn maximaal in het begin en tijdens
het uitvoeren van de therapie om vervolgens geleidelijk af te nemen. De lichtgevoelige
molecule is inert waardoor de behandeling goed verdragen wordt, tenzij de patiënt
allergisch is voor het geneesmiddel. Zodra het product wordt toegediend is de patiënt
vrijwel onmiddellijk lichtgevoelig en zijn voorzorgsmaatregelen belangrijk om ongewenste
reacties te voorkomen. Voor lokaal toegepaste FDT betekent dit het aanleggen van een
verband om blootstelling aan licht te voorkomen. Wanneer het geneesmiddel toegediend
werd via de bloedbaan, moet direct zonlicht voor een bepaalde tijd afhankelijk van het
gebruikte product worden vermeden.
Dit document werd opgesteld door Reliable Cancer Therapies (RCT) en vervangt geen medische consultatie. Deze informatie mag niet
worden gereproduceerd zonder expliciete toestemming via [email protected]
Page 2 of 3
Cabuy E. Reliable Cancer Therapies. Energy-based therapies. 2012;3(1):1-3.
Meer info
Professionele verenigingen/organisaties
European Society for Photodynamic Therapy in Dermatology (www.euro-FDT.com)
European Platform for Photodynamic Medicine (http://www.eppm-photomedicine.org)
International Photodynamic Association (http://sites.pcmd.ac.uk/ipa)
Dit document werd opgesteld door Reliable Cancer Therapies (RCT) en vervangt geen medische consultatie. Deze informatie mag niet
worden gereproduceerd zonder expliciete toestemming via [email protected]
Page 3 of 3