Practicum virtuele elektronenmicroscopie

Practicum virtuele elektronenmicroscopie
8 maart 2014
Elektronenmicroscopie: kijken met veel detail
De transmissie elektronenmicroscoop (TEM) is een microscoop die gebruikmaakt van een
bundel elektronen om de inhoud van objecten af te beelden. Doordat versnelde elektronen
een veel kleinere golflengte hebben dan fotonen kan de resolutie van een
elektronenmicroscoop veel hoger zijn (beter dan 0,1 nm) dan die van een lichtmicroscoop
(ongeveer 200 nm). Een voordeel van elektronenmicroscopie is dat je veel van de
celcomponenten met veel detail kan bekijken in de context van de cel. Dat heeft prachtige
informatie opgeleverd. Hoe zouden we anders kunnen weten hoe een mitochondrion of een
Golgi apparaat eruit ziet?
‘Google Earth’ van een organisme
Het was lange tijd moeilijk om de cellulaire informatie in de context van een heel organisme te
plaatsen. Nu we met de elektronenmicroscoop nog grotere vergrotingen kunnen laten zien is
het soms zelfs moeilijk om de structuren in de context van een cel te plaatsen. Vergelijk dit
eens met een “ Google Earth” situatie waarbij je bent ingezoomd op het LUMC. Alleen als je
ook kunt uitzoomen weet je dat het LUMC vlak bij het station ligt aan de rand van Leiden en
dat Leiden niet ver van het stand ligt etc. etc. Aan een vergelijkbare beperking van de
elektronenmicroscopie is nu een einde gekomen. Met moderne beeldverwerkingstechnieken
is het mogelijk om losse elektronenmicroscopische beelden naadloos aan elkaar te passen
(stitchen) waardoor je een hele grote afbeelding kan maken waarmee je virtuele microscopie
kan bedrijven. De afdeling elektronenmicroscopie van het LUMC heeft op die manier een
enorme afbeelding van een zebravis embryo gemaakt.
Het practicum
Tijdens het practicum wordt de gelegenheid geboden om die afbeelding te bekijken en de
verschillende cellen en celcomponenten in de context van het organisme plaatsen. Er wordt
aandacht besteed aan het weefsel epitheel en aan verschillende organellen waaronder de
mitochondriën.
Leerdoelen
 Je leert organellen en celstructuren in de cel herkennen
 Je krijgt inzicht in de dimensies van de verschillende cellen en celstructuren
Instructies en informatie
 Lees de blz. 7 en 8 van de PDF (Abraham & Kierszenbaum)
 Lees blz. 815 (vanaf The mitochondrion) tot en met blz.818 (Fig 14-8) van de PDF
(Alberts)
 Extra informatie over de elektronenmicroscoop kun je vinden op Wikipedia:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Elektronenmicroscopie
 Extra informatie over de zebravis als proefdier vind je ook op Wikipedia:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zebravis
Uit: Abraham L. Kierszenbaum, Laura Tres
Histology and Cell Biology: An Introduction to Pathology
2002
Uit: Alberts et al. Molecular Biology of the Cell , 2008
p. 85-88