Schouder instabiliteit

Schouder instabiliteit
Anatomie
Beschrijving
Oorzaken
Symptomen
Onderzoek
Behandeling
Herstel
Uw schouder is het meest beweeglijke gewricht van uw lichaam. Dankzij uw
schouder kunt u de arm optillen, draaien en boven het hoofd reiken. In feite kan de
schouder alle kanten op bewegen. Deze grote beweeglijkheid zorgt er echter wel
voor dat het gewricht relatief snel instabiel wordt (eenmalig of zelfs meermaals uit de
kom gaat). Zie ook “schouder uit de kom”.
Schouder instabiliteit treedt op wanneer de kop van het bovenarm bot uit de kom van
het schouderblad schiet. Dit kan plotseling gebeuren door een inwerkend geweld,
maar ook door chronische verkeerde belasting van het schoudergewricht.
Wanneer een schouder eenmaal uit de kom is geweest, dan is er een grote kans dat
dit in de toekomst vaker geschiedt, met name bij jonge mensen. We spreken dan van
schouder instabiliteit.
Anatomie
De anatomie van het schouder gewricht
Uw schoudergewricht wordt gevormd door drie botten: het bovenarm bot (humerus),
het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen (clavicula).
De kop van het bovenarm bot is een kogel die precies in de kom van het
schouderblad past. Het kapsel van het schoudergewricht verbindt de bovenarm met
het schouderblad en houdt de kop goed in het midden van de kom.
Daarnaast helpen spieren en pezen de schouder stabiel te houden.
Beschrijving
Het uit de kom gaan van de schouder kan gedeeltelijk gebeuren (partieel) waarbij de
kop op het randje van de kom komt te staan. Wij noemen dit subluxatie. Wanneer de
kop volledig over de rand schiet dan spreken wij van een luxatie.
Links: Schouder in de kom Rechts: Instabiele schouder waarbij de kop naar voren uit de kom gegleden is
Wanneer het kapsel, de banden, pezen en spieren rondom de schouder uitgerekt zijn
kan het gewricht relatief gemakkelijk opnieuw uit de kom gaan. Het zijn juist deze
anatomische structuren die de kop niet meer goed gecentreerd kunnen houden in de
kom.
Oorzaken
Er zijn drie veel voorkomende oorzaken waardoor een schouder instabiel wordt:
Eenmalig uit de kom gaan van de schouder
Vaak is een specifiek ongeval de oorzaak van de eerste keer dat een schouder uit de
kom gaat. Denk aan een ongelukkige val op straat of een vreemde beweging van de
arm bij sporten. Bij het uit de kom gaan beschadigen vaak de banden en pezen
rondom de schouder (labrum) die het gewricht eigenlijk op zijn plaats moeten
houden. Zo’n peesletsel wordt ook wel Bankart laesie genoemd. Wanneer de
gescheurde pees niet uit zichzelf geneest ontwikkelt zich een instabiele schouder,
waarbij het gewricht ook bij een kleine kracht of beweging zo maar uit de kom floept.
Overbelasting
Er zijn mensen die nooit hun schouder een eerste keer met geweld uit de kom gehad
hebben maar toch een instabiele schouder voelen. Vaak is er sprake van het slap
worden van banden en pezen door het herhaaldelijk uitrekken van deze structuren
door talloze keren bewegen van de arm boven het hoofd.
Denk hierbij aan sporten als tennis, zwemmen en volleybal. Maar ook bepaalde
werkzaamheden kunnen hetzelfde gevolg hebben.
Slappe banden en pezen bemoeilijken de schouder stabiel in de kom te houden.
Deze instabiliteit kan niet alleen een onzeker gevoel in de schouder geven maar ook
pijn.
Instabiliteit in alle richtingen
Een kleine groep mensen wordt instabiel zonder ongeval of herhaalde bewegingen.
Bij deze mensen is het gevoel van instabiliteit in alle richtingen en kan de schouder
ook daadwerkelijk in verschillende richtingen uit de kom gaan: naar voren, naar
achteren en zelfs naar onder. Dit noemen we multidirectionele instabiliteit. In de
praktijk komt dit alleen voor bij mensen die van zichzelf door het hele lichaam heen
slappe banden en pezen hebben. Zij zijn wat wij noemen: hypermobiel.
Symptomen
De karakteristieke symptomen van schouder instabiliteit zijn:




Pijn
Herhaaldelijk uit de kom gaan
Het gevoel alsof de schouder bijna uit de kom gaat
Onzekerheid bij het gebruik van de schouder
Onderzoek
Lichamelijk onderzoek en ziektegeschiedenis
Nadat u uw arts uw klachten en ziektegeschiedenis hebt verteld, zal hij/zij u
onderzoeken. Met specifieke testen kan de stabiliteit of juist instabiliteit van de
schouder vastgesteld worden. Ook wordt gekeken naar hypermobiliteit.
Aanvullend onderzoek
Diverse vormen van beeldvormend onderzoek kunnen behulpzaam zijn bij het
vaststellen van de beschadiging in uw schoudergewricht.
Röntgen foto’s. Deze beelden tonen eventuele beschadigingen aan de botten van
ofwel de kop van de bovenarm, ofwel de kom van het schouderblad.
CT-scan. Hiermee kan nog nauwkeuriger dan met een röntgenfoto schade aan
botten worden vastgesteld.
Magnetic resonance imaging (MRI). Dit onderzoek kan juist de wekedelen (banden
en pezen) beter afbeelden en de eventuele beschadiging hiervan.
Behandeling
Schouder instabiliteit wordt allereerst zonder operatie behandeld. Pas wanneer dit
geen blijvend resultaat oplevert kan een operatie worden overwogen.
Niet-operatieve behandeling
Op voorschrift van uw arts word teen oefenprogramma opgesteld, vaak onder leiding
van een fysiotherapeut. Het duurt vaak vele maanden voordat dit succes oplevert.
Denk hierbij aan:
Aanpassen van activiteiten/sport. Verandering van leefstijl en het vermijden van
bepaalde activiteiten in het dagelijks leven waardoor de schouder de kans krijgt
stabiel te worden.
Medicijnen. Tabletten zoals Paracetamol en ibuprofen kunnen pijn en zwelling
verminderen.
Fysiotherapie. Het versterken van de schouderspieren zal het gevoel van controle
over uw schouder weer herstellen. Met het oefenprogramma van de fysiotherapeut
krijgt u ook weer vertrouwen in uw lichaam.
Operatieve Behandeling
Het doel van de operatie is vaak het strakker maken van uitgerekte pezen of het
vastzetten van losgerukte banden.
Losliggende pezen (Bankart laesie) kunnen operatief met ankers en hechtingen weer vastgezet worden aan het bot.
Kijkoperatie (Artroscopie). Door kleine steekopeningen kunnen vernuftige
instrumenten in het schoudergewricht gebracht worden om pezen en banden vast te
zetten. Hierdoor is het mogelijk deze operatie vaak in dagbehandeling te doen. Wij
noemen dit minimal invasieve chirurgie. Dit in tegenstelling tot:
Open chirurgie. Soms lukt het niet om met een kijkoperatie de schouder stabiel te
krijgen. Meestal is dit het gevolg van de ernst van de schade in het gewricht. In
tegenstelling tot de kleine steekwondjes wordt nu een groter litteken gemaakt.
Herstel
Na iedere operatie volgt een periode van rust waarbij de geopereerde arm in een
verband tegen het lichaam (een soort mitella) gehouden wordt.
Na deze rustperiode volgt een programma van oefeningen, meestal onder leiding
van een fysiotherapeut. Wees u bewust dat dit veel tijd vergt. Denk hierbij eerder in
maanden dan in weken.
Laatste revisie december 2012