Foto’s: Typhoon Nina Sisang (november 1987) Super Typhoon Maysak / Chedeng (maart 2015) Super Typhoon Odette / Usagi (september 2013) 1 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Paul Pieters 19 juli 1957 Gehuwd 1998 Dochter 2001 Maastricht Joint Meteorologische Groep Meteorologische Trainingen & Opleidingen Senior Docent Meteorologie www.meteo-ahoy.nl www.nedlloyd-ahoy.nl 2 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Hogere Zeevaartschool Vlissingen (1974-1976) - Opleiding tot Stuurman G.H.V. Koninklijke Nedlloyd (1976–1982) - Leerling Stuurman - 4de Stuurman - 3de Stuurman Koninklijke Marine Mijnendienst (1981 – 1984) Jongste Officier - Hr. Ms. Sittard - Hr. Ms. Abcoude Mijnenjacht Officier - Hr. Ms. Veere Oudste Officier - Hr. Ms. Scheveningen 3 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Koninklijke Marine Meteo (1984-1990) LMS Officier Meteorologie 1984-1 MVK Valkenburg MVK De Kooy LVMG Liaison Officier Koninklijke Luchtmacht (1990-heden) 1990-1992 1992 1992-1994 1994-1995 LVMG continu meteoroloog JOC Allied Meteo Office LMG continu meteoroloog Hoofd Meteo Vlb. Eindhoven 1996-1997 LMG Wachtmeteoroloog 1998-2001 1(GE/NL)Corps - Münster 2001-2006 LMG Wachtmeteoroloog / GM 2006-04-01 LMG HOT ALMO 2008-07-01 LMG HALMO / JMG H-MTO 2014-08-01 JMG MTO Senior Docent 4 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Uitzending 1995-12-18 - 1996-06-12 IFOR 01 HQ CZF MMU Split 2003-11-18 - 2004-02-24 SFOR 15 HQ SFOR CJ3 Sarajevo 5 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Meteorologische Opleidingen 1984-08-13 t/m 1985-02-08 Officier Meteoroloog (Luchtmacht Meteorologisch Squadron) 1985-02-11 t/m 1985-02-22 Maritieme Meteorologie / Scheepsroutering KNMI De Bilt (twee weken) 1985-06 Oceanography Course at The Royal Naval School of Meteorology & Oceanography (Helston) (drie weken) 1992-01 t/m 1992-06 Voorbereidende Wiskunde en Natuurkunde 1992-09 t/m 1993-12 Voortgezette Opleiding Meteorologie aan de Landbouw Universiteit Wageningen Meteoroloog WMO Class II 2001-01-26 t/m 2001-01-29 Werkshop Kansverwachtingen K.N.M.I. De Bilt (twee dagen) 2005-06-06 t/m 2005-06-10 ECMWF Met-OP-II (Use & Interpretation of ECMWF Products) 2008-09-01 t/m 2008-09-04 ECMWF Seminar 2011-11-29 Aerospace Physiology Course 6 Parametrization of Subgrid Physical Processes Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Meteorologie Know Your Enemy and Know Yourself – Your Victory will be Painless Know the Weather and the Field – Your Victory will be Complete Joint Meteorologische Groep Meteorologische Trainingen & Opleidingen Paul Pieters Senoir Docent Meteorologie Onderwerpen Introductie (film) Meteorologische Dienst bij Defensie Impact van weer op operaties (film) Wereldwijde luchtstromen Zeestromen en klimaatgebieden 8 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Defensie Meteorologische Organisatie Joint Meteorologische Groep te Woensdrecht Lokale Meteo op de vliegvelden Meevarend personeel Out of Area Joint Meteorologische Groep te Woensdrecht - Weerdienst - Opleidingen - Automatisering 9 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Weerdienst 10 Onze klanten Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Weerdienst Onze producten Wed 18 Thu 19 Fri 20 26% 14% 11 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Weerdienst 12 Onze klanten Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Weerdienst Wed 18 Onze klanten Thu 19 Fri 20 26% Scenario 500 hPa Clustering ROW > Time COLUMN > Scenario, 18% High pressure > warm colors Low pressure > cold colors 14% 13 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Operational impact forecast Sun spot number forecast 21 10cm Flux forecast 125 Solar flares (HF: radio blackout. SATCOM/GPS: interference.) D-24hr D+0 Geomagnetic (GPS: error/loss-of-lock. SATCOM/HF: disruption.) D-24hr D+0 storms Scintillation (SATCOM: attenuation.) D-1 19 21 22 23 D+2 D+1 D+2 Observed Forecasted D+0 20 D+1 00 01 D+0 02 03 04 05 D+1 19 20 21 22 23 00 01 02 03 04 05 200-400MHz Iridium Nil Light Medium Severe Space Weather 05-03-2015 14 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Opleidingen Onze klanten & Producten Meteorologische Personeel: Basis Opleiding (intern) WMO Opleiding (met KNMI) Wageningen Universiteit → Luitenant → Kapitein → Majoor Niet Meteorologische Personeel: Koninklijke Luchtmacht Vliegers Verkeersleiding Koninklijke Landmacht Korps Commando Troepen Unmanned Aerial Vehicle Koninklijke Marine Mariniers Koninklijke Marechaussee Unmanned Aerial Vehicle 15 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 16 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Druksystemen Laag Hoog Trog Rug Zadelgebied 17 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Luchtdrukgradiënt Lucht stroomt van hoge druk naar lage druk. 18 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Corioliseffect T.g.v. het draaien van de aarde. Vernoemt naar de Franse wis- en natuurkundige Gaspard Gustave de Coriolis (1792 - 1843). 19 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 20 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Krachten Luchtdrukgradiënt Coriolis Wrijving 21 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 22 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 De Wet van Buys Ballot “Legt men zich in de richting van den wind met den rug naar de plaats vanwaar hij komt, zo heeft men de laagste druk aan den linkerhand, evenals bij de orkanen.” Met andere woorden: De wind waait van een hogedrukgebied, ook wel geschreven als de letter “H” naar een lagedrukgebied “L”, met een afwijking naar rechts als je op het noordelijk halfrond bent, door de draaiing van de aarde om zijn eigen as. 23 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 24 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Troposfeer Luchtdruk neemt af met hoogte. Temperatuur neemt af met hoogte. Lucht welke opstijgt zet uit, koelt daardoor af. 25 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Tropopauze Isotherme opbouw. Plafond van de troposfeer. Het weer speelt zich af in de atmosfeer. Opstijgende lucht stoot zijn hoofd tegen de tropopauze en gaat horizontaal stromen. 26 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 27 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 De hoogte van de dampkring is een functie van de temperatuur. 28 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Eén meridionale circulatiecel per halfrond. 29 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 30 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Atmosferische Circulatie Polaire cel - polair maximum - poolwinden - noordoost winden - subpolair minimum - IJsland laag - polaire front Ferrel cel - gematigde breedte - (zuid)west winden 31 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Atmosferische Circulatie Hadley cel - tropen - subtropisch maximum / hoog (Azoren Hoog) - noordoostpassaat - zuidoostpassaat ITCZ - equatorial minimum - Optilling - veel bewolking - veel neerslag 32 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 33 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 34 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 35 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 36 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 De Moesson Het woord moesson (monsoon) stamt af van het Arabische woord “mausem”. Betekent “het seizoen waarin iets gebeurt”. Al sinds de oudheid wordt hieronder verstaan een complete omkering van het windregime in de loop van het jaar. 37 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 38 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 De Moesson in India Isochronen voor het begin van de moesson in India. Belang van Aziatische moesson is gelegen in de regens die er mee gepaard gaan. In grote delen van Zuid en OostAzië valt de meeste regen in de zomer (JJA). Bepaalt hiermee ook de cyclus van de rijstbouw. 39 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 40 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 41 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 42 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Wind - meesleepeffect - coriolis Algemen Circulatie - passaatwinden - Equatoriale Stroom - zuidwestelijk winden - N. Atlantische Drift 43 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Zeestromen zijn een onderdeel van de oceanische circulatie. Warme zeestroom is afkomstig vanuit relatief warm gebied. Warme Golfstroom - Caraiben / Golf van Mexico - niveau verschil + 19 cm - Straat Florida / Florida Stroom - 26 miljoen m3 s-1 - 5 tot 10 km uur-1 - ijsvrije haven tot hoge breedte 44 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Oost-Australische Stroom - Grote / Stille Oceaan - Nieuw Zeeland 45 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Koude zeestroom is afkomstig vanuit relatief koud gebied. Labradorstroom - Baffinbaar - koud klimaat - dichtgevroren havens - Newfoundland 46 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Kurilenstroom - koude winters - Japan - Hokkaido 47 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen Koude zeestroom in (sub)tropen. Woestijnen Canarische Stroom bij Mauritanië. Californische Stroom bij California. Boven zee: - koud, dus weinig vocht Boven land: - warm, kan meer vocht bevatten - geen zee, geen verdamping - droge lucht, geen neerslag 48 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen en klimaatgebieden De lucht- en zeestromen zijn erg belangrijk voor de herverdeling van warmte op aarde. Antarctica - koude zeestroom, westenwinddrift - onbereikbaar voor ware zeestromen - belangrijk voor opbouw ijskap 49 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen en klimaatgebieden Antarctica IJskap - hoge weerkaatsing - Kouder op aarde dan enkele miljoenen jaren geleden - periode tussen twee ijstijden, interglaciaal 50 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Zeestromen en klimaatgebieden Atmosferische circulatie bepaalt voor een groot gedeelte het patroon van klimaten. Grote gebieden met hetzelfde klimaat, klimaatgebieden. Evenaar 30°Nb / 30°ZB 60°Nb / 60°ZB tropische klimaten droge klimaten gematigde klimaten (zee- & landklimaten ) Invloeden door: - zee zeeklimaat Nederland - gebergte Himalaya bij India - moesson - warme & koude zeestromen 51 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Klimaatindeling volgens Köppen-Geiger Klimaatclassificatie volgen Vladimir Köppen (Russisch/Duitser) Verfijnd door de Klimatoloog Rudolf Geiger (Duitser) Gebaseerd op de plantengroei: - klimaatgrenzen bepaald d.m.v. Tmin en Tmax - Neerslag - verspreidingsgebied bepaalde planten 52 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Klimaatindeling volgens Köppen-Geiger Klimaat indeling op 3 niveaus Niveau 1: - 5 Hoofdgroepen - A, B, C, D, E Niveau 2: - 9 toevoegingen - t.b.v. A, B, C, D en E-klimaten Niveau 3: - 6 toevoegingen - t.b.v. B, C en D-klimaten 53 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Niveau 1 A-klimaten: B-klimaten: C-klimaten: D-Klimaten: E-klimaten: 54 - tropische klimaten - gemiddelde temp. koudste maand > 18°C - droge klimaten - te weinig neerslag voor boomgroei - gematigd (maritieme) klimaten - gemiddelde temp. koudste maand tussen -3 en 18°C - land (continentale) klimaten - gemiddelde temp. koudste maand < -3°C - gemiddelde temp. warmste maand > 10°C - poolklimaten - gemiddelde temp. koudste maand < -3°C - gemiddelde temp. warmste maand < 10°C Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Niveau 2 Toevoeging aan A-, C- en D-Klimaten: s droge zomer (sommertrocken) w droge winter (wintertrocken) f geen droge periode (fehl) m moessonklimaat (alleen bij A-Klimaten Toevoeging B-Klimaten: S steppe W woestijn 200 tot 400 mm neerslag < 200 mm neerslag Toevoeging E-Klimaten: T Toendra F IJskap H Hooggebergte (in sommige bronnen apart klimaat) 55 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Niveau 3 Toevoeging B-Klimaten: h warm k koud gemiddelde jaar temp. > 18°C gemiddelde jaar temp. < 18°C Toevoeging aan C- en D-Klimaten: a warm gem. temp. warmste mnd > 22°C b gematigd warmste mnd < 22°C c koel minder dan 4 mnd / jr gem temp > 10°C d koud koudste wintermaand gem temp < -38°C 56 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 57 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Klimaten Mali BWh - droge klimaten - te weinig neerslag voor boomgroei - woestijn < 200 mm neerslag - gemiddelde jaar temp. > 18° BSh - droge klimaten - te weinig neerslag voor boomgroei - steppe 200 tot 400 mm neerslag - gemiddelde jaar temp. > 18° Aw - tropische klimaten - gem. temp. koudste maand > 18°C - droge winter (wintertrocken) 58 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015 Klimaten Nederland Cfb - gematigd (maritiem) klimaat - gemiddelde temp. koudste maand tussen -3 en 18°C - geen droge periode - warmste mnd < 22°C Dfb - land (continentale) klimaten - gemidd. temp. koudste maand < -3°C - gemidd. temp. warmste maand > 10°C - geen droge periode - warmste mnd < 22°C 59 Koninklijke Luchtmacht Meteorologie 8 december 2015