Evaluatie Festival Vocallis 2015 Dit muziekfestival van

Evaluatie Festival Vocallis 2015
Dit muziekfestival van internationale allure heeft als doelstelling om vocale klassieke muziek, en in het
bijzonder liedkunst, bereikbaar te maken voor een nieuw en groter publiek. Hoogwaardige
programmering met internationaal vermaarde musici waaronder Robert Holl, Johannette Zomer,
Dietrich Henschel, Jan Petryka, Matthias Kadar en Roger Braun.
De 15 gevarieerde klassiek vocale concerten met liederen, oratorium, opera en chansons worden
verzorgd door hen én door jonge professionals en muziekstudenten. De concerten worden bovendien
ondersteund door een uitgebreid educatief programma: een openbare masterclass voor jonge
internationale musici, inhoudelijke lezingen, educatieve workshops voor amateurs en
scholenprojecten (basisschool en middelbaar scholenproject).
1. In het algemeen: doelstelling is gehaald
De doelstelling van het festival was alle vormen van klassieke zang, in het bijzonder liedkunst, aan
bod te laten komen. Dat is uitstekend gelukt met de vele concerten waarin lied, opera, oratorium
en chansons waren vertegenwoordigd. De vele internationale kunstenaars die hebben
meegewerkt stonden garant voor het hoge niveau van het festival. Tevens was de opzet van dit
festival om jonge professionals zich te laten bekwamen in zang o.l.v. professionals wat in de
masterclass en verschillende concerten tot uitdrukking is gekomen en tot slot maar niet minder
belangrijk: scholieren én muziekamateurs, jong en oud, te laten participeren in zangprojecten o.l.v.
professionals. De doelstelling om in de 4e editie 1500 toehoorders te trekken is niet gelukt. Wél
hebben we t.o.v. 2014 een stabiliteit kunnen realiseren.
Het Zing & Beleef project blijkt een groot succes (zie 10)
De scholenprojecten worden deels in 2016 afgerond (zie 11).
2. De programmering:
Festival Vocallis 2015 was een festival met veel hoogtepunten. Vers in het geheugen liggen de
indrukwekkende vertolking van ´die schöne Magelone´ van Brahms tijdens het openingsconcert
door de wereldvermaarde bariton Dietrich Henschel, artistiek leider en pianist Roger Braun en
verteller Frank Groothof, die zich met deze speciale Nederlandse versie groot pleitbezorger
tonen van dit magistrale werk dat onterecht weinig op de podia in Nederland te horen is.
Omroep Max maakte een registratie van dit concert voor uitzending via NPO Radio4.
Hilarisch, humoristisch en tegelijkertijd begeleid door groot vakmanschap was de
familievoorstelling ´Nozze per due´, een verkorte versie van Mozarts opera ´de bruiloft van
Figaro´. Zangers Johannette Zomer, Frans Fiselier, verteller Peter Lusse, ook schitterend begeleid
door een klein kamermuziekensemble, lieten horen en zien waarom opera nog steeds
springlevend is en op deze manier gebracht zelfs de allerkleinsten tot het laatst weet te boeien.
Tijdens Festival Vocallis was ook te gast het gerenommeerde rietensemble Calefax dat haar 30e
verjaardag vierde met bijzondere solisten waaronder de violiste Liza Ferschtman en de begaafde
zangeres Nora Fischer.
Het Laureatenconcert door prijswinnaars van internationale muziekconcoursen zoals het
Internationale Vocalisten Concours ´s-Hertogenbosch 2014 en Wigmore Hall International Song
Competition London 2015 was een typisch voorbeeld hoe Vocallis inzet op talentontwikkeling op
het hoogst denkbare niveau.
Daaarbij sluit naadloos aan het hoge niveau van de internationale Masterclass, dit jaar geleid
door de beroemde bas Robert Holl en pianist Roger Braun. De talenten zang en piano kwamen
dit jaar uit maar liefst 12 landen. De Vocallis Liedprijs, waaraan verbonden is een optreden in de
festival- editie van 2016 ging dit jaar naar 2 veelbelovende duo´s zang en piano.
Ook een belangrijk onderdeel van Vocallis is muziekeducatie. Zingen moet weer terug op de
scholen. Vocallis wil daar een bijdrage aan leveren. Juist op het meest fundamentele niveau,
namelijk op basisscholen, zijn verschillende workshops gehouden rondom zingen en dichtkunst..
Een door Vocallis opgericht kinderkoor trad op, deels met door kinderen zelf geschreven liedjes.
Er waren meerdere concerten te horen door jonge talenten van de conservatoria van Maastricht
en Aken, o.a in verschillende zorgcentra voor ouderen in de regio. Deze concerten zijn speciaal
bedoeld om muziek te brengen dichtbij mensen die niet in de gelegenheid zijn om daarvoor naar
buiten te gaan.
Het passende sluitstuk van de 4e editie van Festival Vocallis was een hoogstaande Schubertiade
in Theater Heerlen, een concert dat geheel in het teken stond van één van de grote meesters
aller tijden in de liedkunst: Franz Schubert. Het publiek kon genieten van een zeer gevarieerd
programma met Nederlands grootste zanger van na de oorlog en één van de bekendste
Schubertvertolkers, Robert Holl. Hij trad op samen met o.a. de Nederlandse ster van de toekomst
Henk Neven. De avond, voorzien van een live- registratie door Omroep L1, en interviews met
artiesten en publiek eindigde met een serie charmante drinkliederen en eenstemmig gebracht
´Zur guten Nacht´ waarna het publiek met een tevreden gevoel huiswaarts kon keren.
3. De locaties:
Dit jaar is gekozen voor concertlocaties in de Limburgse gemeenten Vaals, Maastricht, Heerlen en
Gulpen-Wittem. Veel van deze locaties bleken uitstekend geschikt voor de verschillende
programma onderdelen. Het Slotconcert met o.a. Robert Holl vond plaats in de Limburgzaal van
Parkstadlimburgtheaters te Heerlen. De masterclass en hun afsluitende concerten met
prijsuitreiking Vocallis Liedprijs werden georganiseerd in de intimiteit en gezelligheid van de
Kopermolen in Vaals (een absolute blijver in het festival), en het goed bezochte openingsconcert
met Dietrich Henschel en Frank Groothof werd geprogrammeerd in de sfeervolle, ruime en
akoestisch perfecte St. Janskerk Maastricht. Het familie- operaconcert vond plaats in de sfeervolle
Kloosterbibliotheek te Wittem.
In 2015 hebben we wederom bewust gekozen om ook de Limburgse ´metropolen´ Maastricht en
Heerlen te betrekken bij het festival.
4. Aantal bezoekers:
Het festival is in 2015 bezocht door ongeveer 1.000 bezoekers.
5. Tevredenheid:
Uit de enquêtes die door onze bezoekers zijn ingevuld, maar ook uit de mondelinge reacties na
afloop blijkt dat het publiek erg onder de indruk was van de kwaliteit en inhoud van de
verschillende programma onderdelen in het festival. De meeste bezoekers kwamen doelgericht
naar een specifiek concert, al vonden deze editie bezoekers vooral hun weg naar de 3
topconcerten. ‘Festival shoppen’ was er in deze editie ook voor de meesten (nog) niet bij. Er ligt
de wens dat ook de kleinere concerten in de toekomst beter bezocht worden. Men vond het
programmaboek wederom een prachtig en waardig aandenken.
Programmering
 Openingsconcert
 Familie-operaconcert
 Concert Calefax
 Slotconcert
Aantal
112
96
135
104
Financiën
€ 25,00
€ 18,00
€ 22,50
€ 22,50
Tevredenheid
+
++
+



Masterclass concert
Laureatenconcert
5-uur concerten
62
43
40
€ 10,00
€ 16,00
+
+
-





Participatieproject
Masterclassbezoekers
Zorgconcerten
Basisschoolpresentatie
Workshop middelbare
scholieren
107
60
140
€ 160,00
€ 5,00
gratis
+++
48
gratis
+++
Verbeterpunt
Meer bezoekers gewenst
Prijsstelling+meer publiek
Meer
aandacht
bezoekers
Meer bezoekers
Meer bezoekers
Meer toehoorders
en
+
+++
Af te ronden in 2016. Deels
loskoppelen van festival

+++ = hoog
++ = goed
+ = tevreden
- = niet zo tevreden
-- = ontevreden
6. Beleving.
De verzorging, de aankleding van podium en andere te gebruiken ruimten moet qua uitstraling en
beleving beter worden aangepakt. Per individuele activiteit moet hieraan in een productieplan
aandacht worden besteed. De publieksbeleving kan daardoor gestimuleerd worden en de
professionaliteit moet duidelijk kenbaar en voelbaar zijn voor het publiek.
7. Financiën.
De begroting is beter in balans dan in 2014, en sluit af waarschijnlijk net af met een dekking van de
oorspronkelijk geraamde kosten in de begroting 2015. Punt van aandacht is de betere organisatie van
flexibele kostensoorten, met name ten aanzien van catering en reiskostenvergoedingen. Een duidelijk
en nieuw systeem zal hierin voor 2016 en volgende jaren kunnen voorzien. Door een andere
strategische aanpak van de marketing betreffende de concerten moeten ook de recettes de komende
jaren op dit terrein duidelijk kunnen stijgen. Hieraan zal middels het inhuren van een professioneel
communicatiebedrijf worden gewerkt middels een strategisch marketingplan.
8. PR en marketing.
1. Persberichten en advertenties. Er zijn ca. 420 persberichten uitgegaan, deels in samenwerking
met de Charlzz.Com. In de grotere magazines, zoals Bad Aachen, alsmede de kleinere
weekkranten zijn advertenties geplaatst. In verschillende nationale en internationale dag- en
weekkranten zijn publicaties geplaatst. Limburgs dagblad/De Limburger plaatste een
concertvoorbeschouwing. Toch moet de aandacht via de schrijvende media beter.
2. Radio en TV. Omroep Max is de nieuwe vaste mediapartner geworden van Festival Vocallis.
I.s.m. Omroep L1 zijn radio-opnames gemaakt van het Openingsconcert met Dietrich Henschel,
die uitgezonden zijn op NPO radio 4. De mediabelangstelling was deze editie aanmerkelijk
beter. Het slotconcert werd live uitgezonden door L1. Hieraan dienen in de toekomst wel
betere kwalitatieve eisen gesteld kunnen worden. Verder waren er televisieoptredens en
radiooptredens van de artistieke leiding via Omroep L1 en op NPO radio 4 van diverse
nationale omroeporganisaties zoals AVROTROS en NTR.
3. Drukwerk. In binnen- en buitenland zijn 10.000 flyers verspreid op de meest uiteenlopende
locaties. Programmaboek. Er is een luxe programmaboek verschenen over het festival in een
oplage van 500 exemplaren. (zie bijlage)
Toch kan worden geconstateerd dat op mediagebied nog betere afspraken te maken zijn in de
komende jaren. Met name wat inhoud, frequentie en kwaliteit betreft. Er moet onderhandeld
worden met de diverse mediapartners over gezamenlijk uit te dragen kwaliteitseisen.
9. Samenwerkingspartners:
Bij de programmering voor Festival Vocallis 2015 heeft er samenwerking plaats gevonden met de
volgende muziekinstanties:
- Conservatorium Maastricht
- Musikhochschule für Tanz und Musik Köln, standort Aachen
- Stichting Vrienden van het Lied
- Stichting Muziek Jong voor Oud
- Het Concertgebouw Amsterdam, afdeling educatie / Hans Veldhuizen
- Parkstad Limburg Theaters Heerlen
- Theater aan het Vrijthof Maastricht
- CC de Kopermolen Vaals
10. Participatiecursus Zing en Beleef Mozart
Naar aanleiding van de geslaagde pilot in 2013 van de ‘Zing en Beleef’ cursus van Het Koninklijk
Concertgebouw en de geslaagde editie in 2014 is voor de editie van 2015-2016 gekozen voor een
volledige cursus ‘Zing en Beleef Bach.
Gedurende 8 zondagmiddagen, eens per maand, in de periode augustus 2015 – april 2016 neemt
dirigent Hans Veldhuizen de deelnemers mee op ontdekkingsreis door de wereld van Mozart op twee
verschillende en elkaar afwisselende locaties, te weten Heerlen en Maastricht. Doelstelling voor het
aanbieden van deze hoogwaardige cursus is om zangliefhebbers het genot van samenzingen te laten
ervaren de hen de mogelijkheid te bieden om koorervaring op te doen zonder zich vast te verbinden
aan een koor. Daarnaast hoopt Stichting Muzette deze groep (nieuwe) zangliefhebbers in aanraking
te brengen met het Festival en de verschillende concert- en masterclass mogelijkheden dichter bij
hen te brengen. Een aantal cursisten hebben wij dit jaar inderdaad ook bij meerdere gelegenheden
tijdens het Festival als publiek kunnen begroeten.
Cursisten aantallen
Zing en Beleef Händel 2013: 23 deelnemers - € 80,00/4 dagdelen
Zing en Beleef Mozart 2014: 86 deelnemers - € 160,00/8 dagdelen
Zing en Beleef Bach 2015: 107 deelnemers – 160,00 Euro/8 dagdelen
11. Middelbare scholen project ‘Liedkunst en Literatuur’
Vanaf april 2014 zijn 8 nieuwe middelbare scholen per e-mail benaderd, 4 muziekscholen en de
Vooropleiding van het Conservatorium (VoCo) om mee te doen aan dit bijzondere muziek/literatuur
project. De meeste docenten reageerden niet op de uitnodiging, ook niet bij herhaling. Het is tevens
lastig gebleken om telefonisch in contact te komen met de docenten. Het wervingsproces van
scholen voor de workshop die gepland stond voor 1 november 2014 verliep dus erg moeizaam.
Om een grotere (en minder persoonlijke) betrokkenheid te ontplooien, was het dit jaar een bewuste
keuze om die scholen te benaderen die in de geslaagde editie van 2013 nog niet hadden meegedaan.
Er blijkt echter zowel bij de docenten zelf (zowel ckv, muziek als literatuur) nauwelijks belangstelling
voor én/of hun inschatting is dat er bij de leerlingen geen belangstelling voor zal zijn.
Met 3 scholen is er geëvalueerd waarom er geen interesse voor bestaat en hoe het eventueel anders
(en meer passend bij hun eigen curriculum) aangeboden kan worden.
Feedback van docenten:
 Collega’s (ook intern) zijn moeilijk benaderbaar
 De muziekdocenten hebben geen tijd in de hoeveelheid andere dingen die zij al moeten
komend schooljaar
 Men vind het een minder geschikt project voor de hele klas; teveel gericht op de duo’s
 Geen geschikte kandidaten hadden als deelnemende jonge musici
 Project sluit niet aan op de muziekbeleving van de leerlingen
 Workshop in weekend organiseren is te belastend voor grote aantallen ll en/of docenten;
liever onder schooltijd
Dit heeft in september 2014 geleid tot een nieuw voorstel aan de benaderde scholen waarin de
voorgestelde workshop van 1 november werd uitgesteld. Aan de scholen is tevens voorgesteld om
het Festival concert Vers2 van 5 november 2014 met Maarten Koningsberger en Roger Braun als
opmaat te gebruiken voor het organiseren van een workshop in de eigen school in de loop van het
schooljaar. Hier hebben 9 leerlingen gebruik van gemaakt en zij waren ook bij het concert aanwezig!
De scholen werden eveneens uitgenodigd om SAMEN met Stichting Muzette te zoeken naar een
passender formule in het schoolcurriculum. Dit heeft geleid tot een zeer recent gezamenlijk overleg
tussen VoCo en enkele muziekdocenten uit Zuid Limburg, in aanwezigheid van Roger Braun. Zij
stelden nu voor om de workshop in te plannen voor april 2016 en zullen ZELF het initiatief tot
werving van andere scholen nemen.
12. Verdere professionalisering eigen organisatie:
Gedurende het afgelopen jaar heeft de organisatie ook veel tijd gestoken in het verder
professionaliseren van de eigen organisatie door toe te werken naar een meerjaren beleidsplan en het
in gang zetten van strategische samenwerkingsverbanden met andere organisaties op het gebied van
klassieke zang, zowel landelijk als in de regio.
Ook heeft de Stichting vanaf januari 2015 een nieuwe stichtingsvorm bij de notaris laten vastleggen
volgens de regels van ´good cultural governance´. Tevens vormen de heren Klompenhouwer, Geluk en
Imkamp per 2015 het nieuwe bestuur van de organisatie. Roger Braun (artistieke leiding) en Jo Zinken
(zakelijke leiding) vormen de directie.
Voor de audiovisuele registratie is een parttime medewerker aangetrokken, zodat de organisatie kan
beschikken over noodzakelijk geachte audiovisueel materiaal van elk festival.
Vanaf 2016 zal met een professioneel communicatiebedrijf een marketingstrategie worden
uitgestippeld en uitgevoerd. Deze campagne moet leiden tot een nog hogere naamsbekendheid en de
verbetering van de recettes voor diverse concerten.
Tenslotte zal voor de productiewerkzaamheden een bestand van vrijwilligers moeten worden
opgebouwd voor taakontlasting voor de directie.