Catheteriseren - Wikiwijs Maken

Beschrijven hoe een:
 urineonderzoek wordt uitgevoerd
 welke soorten catheters er bestaan
 hoe een eenmalige catheterisatie wordt uitgevoerd
 hoe een verblijfscatheter wordt ingebracht,
verwisseld en of verwijderd
 waarom blaasspoeling wordt verricht
 waarom een vasectomie wordt verricht
 klaarleggen van benodigdheden voor het inbrengen van een
verblijfscatheter man/vrouw
 klaarleggen van benodigdheden voor verwijderen van een
verblijfscatheter
 klaarleggen van benodigdheden voor het inbrengen van een
éénmalige catheterisatie man/vrouw
Het kunstmatig af laten lopen van urine uit
de urineblaas.
Hiertoe wordt een steriele catheter, door
de urinebuis( urethra) in de urineblaas
gebracht, zodat ontlediging kan plaatsvinden.
 http://www.instructivity.nl/films-
abc.php?filmpje=Urinekatheter%20inbrengen%20bij
%20een%20man&code=Urinekatheterinbrengenbijee
nman
Voorbehouden handeling!
Als doktersassistent mag je deze handeling niet
zelfstandig uitvoeren.
Een catheter is een buis (canule) met een rond
uiteinde (Nelatonpunt), om kans op beschadiging
van weefsel te verkleinen.
Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot het
niet goed functioneren van de blaas, zoals:
 multiple sclerose (m.s.)







rughernia
over rekking van de blaas na een operatie
na een operatie in het kleine bekken
een vergrote prostaat
diabetes (suikerziekte)
een neurologische afwijking
onbegrepen oorzaken, waardoor de blaas niet goed leeg komt
of helemaal niet meer functioneert
Via de plasbuis (trans)urethraal:
 eenmalig catheteriseren
 verblijfscatheter
 drieweg catheter (spoelen)
Via de buikwand
 suprapubiscatheter
 De arts of verpleegkundige die de catheter inbrengt, bepaalt




welk materiaal er gebruikt wordt. In grote lijnen, keuze
tussen:
PVC: voor eenmalig gebruik, speciale coating, glad
Latex (rubber) CAD ( catheter a demeure)–soepel en zachtvaak post operatief , zijn goedkoop, maximaal 1 week blijven
zitten
latex hydrogel gecoat – binnen en buitenkant voorzien van
gelcoating; de coating zorgt voor minder reactie van het
lichaam op het lichaamsvreemde materiaal, maximaal 30
dagen gebruik
Siliconen catheter, CAD: relatief duur, voordeel max 3
maanden blijven zitten, door minder wisseling minder kans op
infectie, gemakkelijk in te brengen vooral bij mannen
 De doorsnee van de catheter wordt aangeduid in Charrière,
(CH) 1 CH = 1/3 mm
 Gangbare maten :
- vrouwen CH 12/14
- mannen CH 12/14/16
Lengte urinebuis vrouw: 16-20 cm
Lengte urinebuis man: 38-40 cm
Kenmerken:
 wordt ingebracht om blaas te ledigen en wordt
vervolgens weer verwijderd
 doorzichtig en hebben géén ballon om te fixeren
 enkelloops catheter, heeft maar één opening ( lumen)
Indicatie, o.a.:
 urineretentie
 steriel opvangen van urine voor bacteriologisch
onderzoek
 bepalen residu
 post of préoperatief
 blijft 4-8 weken zitten
 ballon gevuld met steriel water of glycerine, ter fixatie
 2 lumen catheter: 1 voor afvoer urine en 1 om
ballon te vullen.
 overdag aangesloten aan beenzak(500-750 ml ) en ‘s
nachts aan urine nachtzak (2000 ml)
 catheterstop
Urinezak moet tijdig vernieuwd worden anders
kan er, door stuwing van de urine, een
opstijgend urineweginfectie ontstaan.
Indicatie o.a.:
 vergroot prostaat of carcinoom (belemmerd afvloeien)
 comateuze of incontinente patiënten
Nadeel: grote kans op infecties
Zak met spoelvloeistof op catheter
Aangesloten op driewegcatheter, 3 lumen catheter:
• 1 voor afvoer urine en spoelvloeistof
• 1 aanvoer van spoelvloeistof
• 1 vullen en leeg laten lopen van de ballon
Doel:
 desinfecteren van de blaas
 bij verstopte catheter
 verwijderen van stolsels
 lokale toediening medicatie
 voorkomt vorming gruis en neerslag
Complicatie: blaaskrampen
 via opening in buik, boven schaambeen in blaas
gebracht
 voorkeur silicone catheter ( kan langere tijd zitten,
minder gauw irritaties)
Indicatie o.a. :
 aandoening of operatie urinebuis
 dwarslaesie
 blijvende incontinentie
Voordelen:
 geeft minder pijnklachten
 geeft bij mannen minder kans op prostatitis
 geslachtsgemeenschap mogelijk
 kans op infectie en blaasstenen minder
 verwisselen van catheter is aangenamer
Om de 6 à 8 weken verwisselen
Insteekopening dagelijks met steriel gaasje
afdekken
 vrij eenvoudige handeling
 nagaan hoeveel vloeistof zich in ballon bevindt,
moet eerst verwijderd worden
 met soepele beweging verwijderen
 na verwijderen patiënt zelfstandig laten urineren
Sterilisatie: doorsnijden en afbinden van de
zaadleiders.
Incisie van 1-2 cm links en rechts van balzak
 definitieve keuze
 onder plaatselijke verdoving, poliklinisch
 volledige sterilisatie na 6-8 weken bereikt
 na circa 3 maanden zaadmonster inleveren ter
controle
 geringe blauwverkleuring /zwelling balzak en penis
 normaal
 na afloop strakke onderbroek aan