Twee keer coënzym Q10

auteur Ivanka Kaus
Twee keer coënzym Q10
energieleverancier én antioxidant
Wat maakt coënzym Q10 zo bijzonder? Deze vetoplosbare, vitamineachtige stof
vervult twee belangrijke functies: in de energiestofwisseling en als antioxidant. Zo
blijkt uit een recent verschenen en volledig up-to-date wetenschappelijk overzicht.1
De eerste functie van coënzym Q10 die ontdekt werd,
is de rol bij de productie van ATP in de mitochondriën.
Deze mitochondriën zijn de energiecentrales van de
lichaamscellen. Hierin worden glucose, vetten en
aminozuren verbrand, waarbij water, koolstofdioxide en
energie (in de vorm van ATP) vrijkomen. ATP is de
chemische opslagvorm van energie en de afkorting van
Adenosine Tri Fosfaat (phosphate). Zonder coënzym Q10
kunnen de mitochondriën geen energie produceren.
De hoogste concentraties
worden gevonden in het
hart, gevolgd door de nieren,
de lever en de spieren
De snelheid van de energieproductie blijkt afhankelijk
van de Q10-concentratie. Deze concentratie varieert per
weefseltype, afhankelijk van het aantal mitochondriën in
het weefsel. De hoogste concentraties worden gevonden
in het hart, gevolgd door de nieren, de lever en de
spieren. Ook is de Q10-spiegel leeftijdsgebonden,
waarbij de concentratie afneemt met het ouder worden.
In diverse onderzoeken zijn positieve effecten van Q10
gevonden tijdens inspanning. Suppletie leidt tot een
significante toename van dit coënzym in de spieren.
De prestatie, maximale zuurstofopnamecapaciteit en
de tijd tot uitputting verbeteren onder invloed van
Q10-suppletie.
Antioxidantfunctie
Coënzym Q10 komt van nature voor in het menselijk
lichaam in twee vormen. Het is aanwezig in de geoxideerde vorm (ubiquinon) en in de ‘gereduceerde’,
actieve vorm (ubiquinol). Q10 heeft in zijn gereduceerde vorm een functie als antioxidant. Het behoort tot de
zogenaamde ‘chain breaking antioxidants’. Het kan dus
de kettingreactie van vrije radicalenschade breken.
Doordat Q10 in staat is om een waterstof-ion aan een
vrij radicaal af te geven, kan deze vrije radicaal vervolgens geen elektron meer binden. Daardoor wordt
de vrijeradicalenreactie tot staan gebracht.
Zoals bekend worden vrije radicalen gevormd als
gevolg van overmatige belasting, zoals door blootstelling aan giftige stoffen (sigarettenrook), straling
Veelzijdige toepassingen
Coënzym Q10 is als een tweesnijdend zwaard: energieleverancier én antioxidant. Hierdoor kan het allerlei lichaamsprocessen ondersteunen en beschermen. Zo verbetert coënzym Q10 bijvoorbeeld de beweeglijkheid van spermacellen, een effect dat verklaard kan
worden door zowel zijn antioxidatieve functie als zijn functie in de energieproductie. Ook bij migraine en neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson zijn positieve effecten met Q10 bereikt. Q10 kan eveneens in de huidlagen doordringen en
zijn antioxidatieve werking beschermt de huid zodoende tegen UV-straling. Hiermee kan weer rimpelvorming worden tegengegaan.
De Digitale ORTHO-bibliotheek geeft een goede indruk van de veelzijdige toepassingen van coënzym Q10 (www.ortho.nl/orthomoleculaire-bibliotheek). Deze databank bevat momenteel ruim zevenduizend samenvattingen van wetenschappelijke onderzoeken,
meer dan duizend artikelen uit ORTHO-magazine en meer dan vierhonderd artikelen uit Fit met Voeding. Het trefwoord ‘coënzym’ levert
in de ORTHO-bibliotheek niet minder dan 138 hits op, over uiteenlopende toepassingen van coënzym Q10.
20
Fit met Voeding
ging free radicals. Through its
, CoQ10 has been shown to
ainst the destructive effects of
through the neutralizing effect of CoQ10 on cell damaging free radicals.
CoQ10-concentration in the heart as an example of a 40-year-old
is approximately 30 per cent lower than in that of a 20-year-old.
In the case of an
(ultraviolet, radioactief, zonnestraling) en zware
80-year-old
lichamelijke
inspanning.
zij bij aan the
bilizes cell walls
and ensures
their Daarom dragen
algehele veroudering en aan degeneratieziekten
zoals
CoQ10
content
assage of vital
substances.
reuma,
staar en kanker. Antioxidanten zoals
Q10 maken
has, on the averdeze radicalen onschadelijk.
Q10 wordt in het bloedplasma voornamelijk
age, evenvervoerd
fallen by
an indispensable
energy
promet behulp
van LDL-cholesterol
waar het – samen met
morevervuld.
than 60
per
vitamine
E – eenfuncantioxidatieve functie
Hoean important
protective
wel Q10 in een kleine concentratiecent,
voorkomt,
het
whichismeans
body.
een zeer actieve antioxidant. Daarnaast kan met
a marked
decrease
ubiquinol de actieve vorm van vitamine
E (alfatocoferol) worden geregenereerd, zeg maar:
opnieuw
levenin
in this
substance
worden ingeblazen. Het ‘vitamine E/ubiquinol-duo’ is
progress of time.
hiermee het belangrijkste antioxidatieve koppel voor
LDL-cholesterol. In een laboratoriumstudie is aangetoond dat LDL minder snel oxideert wanneer het aan
Q10 is gebonden. Niet het cholesterol zelf, maar het
geoxideerde cholesterol blijkt een risicofactor voor het
ontstaan van atherosclerose ofwel aderverkalking. Ook
heeft coënzym Q10 een direct beschermend effect als
het gaat om aderverkalking. Om deze reden kan de verhouding (‘ratio’) tussen Q10 en het ‘totaal cholesterol’
een belangrijke voorspeller zijn voor hart- en vaatziekten.
Protection of the cell
against free radicals
Voor mensen vanaf 55 jaar
verdient daarom ubiquinol
de voorkeur
Eigen aanmaak
Coënzym Q10 wordt door het lichaam gemaakt uit de
aminozuren fenylalanine en tyrosine. Dit is echter een
ingewikkeld proces, waarbij diverse vitaminen en
spoorelementen betrokken zijn (vitamine B2, B3, B5,
Lever
83,0%
Longen
65,3%
Nieren
41,7%
Hart
20 jaar
40 jaar
42,9%
80 jaar
B6, foliumzuur, B12 en C). De productie daalt na het
twintigste levensjaar en neemt ook af bij spierziekten
en cardiomyopathie (hartspierziekte).
Q10 is ook aanwezig in voedsel en kan worden opgenomen als een voedingssupplement. De belangrijkste
bron van coënzym Q10 als supplement is gistfermentatie. Dit proces resulteert in een vorm van Q10 die
identiek is aan het natuurlijk voorkomende molecuul.
Ook de actieve ubiquinolvorm is in supplementvorm
beschikbaar.
Omdat coënzym Q10 behoort tot de lichaamsstoffen
die bij het ouder worden in mindere mate worden
aangemaakt, ligt suppletie voor de hand. Mensen van
middelbare leeftijd zijn echter vaak onvoldoende in
staat om ubiquinon om te zetten in de actieve vorm
ubiquinol. Voor mensen vanaf 55 jaar verdient daarom
ubiquinol de voorkeur.
1. OCL 2011; 18(2):76-82
Hoeveelheden coënzym Q10 in voedsel
8 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
7 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
6 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
5 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
4 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
1 . ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
0 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
sardines
varkensvlees
rundvlees
olijfolie
gevogelte
broccoli
boter
zonnebloemolie
kaas
Fit met Voeding
21