Beroerte (CVA) | Gelre ziekenhuizen

 Apeldoorn
Zutphen
Professionals
Leren
Over Gelre
Werken bij Gelre
Zoeken
Apeldoorn
Home / Apeldoorn / Zorgaanbod / Aandoeningen / Beroerte (CVA)
Beroerte (CVA)
Een beroerte is een afsluiting van een slagader in het hoofd, waardoor een deel van de hersenen geen zuurstof krijgt en
afsterft. De directe gevolgen zijn ernstig (verlamming, blindheid, spraakproblemen) maar in de meeste gevallen herstellen de
hersenen zich en nemen de problemen en ongemakken na verloop van tijd af.
Slagaderziekte verzwakt de binnenwand van de slagaders zonder dat je er veel van merkt, totdat een bloedpropje het laatste duwtje geeft en voor
een afsluiting zorgt. Een beroerte heet ook wel een herseninfarct – van het Latijnse werkwoord infarcire dat volstoppen betekent, want dat is wat
het bloedpropje doet in de slagaders van hersenen en hart. Het bloedpropje kan op de plaats van de afsluiting zelf ontstaan (trombose) of elders in
het lichaam (embolie).
Een afsluiting van een slagader is niet de enige manier waarop het in de hersenen mis kan gaan. De slagaderwand kan ook scheuren, waarna het
bloed in het hersenweefsel wordt geperst en grote schade aanricht. Dat is een hersenbloeding. Een beroerte en een hersenbloeding hebben min
of meer dezelfde gevolgen en vallen samen onder de noemer CVA, een afkorting van CerebroVasculair Accident (cerebro = de hersenen
betreffend, vasculair = de bloedvaten betreffend). De gevolgen van een hersenbloeding zijn over het algemeen ernstiger, maar een beroerte komt
vaker voor. Van iedere vijf CVA’s is er gemiddeld één een hersenbloeding. Naast leeftijd is ook hoge bloeddruk een belangrijke risicofactor voor een
hersenbloeding.
Herseninfarct en hersenbloeding
A. CT-scan van een herseninfarct. Door een afsluiting van een slagader valt een deel van de hersenen uit door gebrek aan zuurstofrijk bloed. Het
bloedarme gedeelte tekent zich donkergrijs af. B. CT-scan van een hersenbloeding. Door een scheur in de slagaderwand is bloed in het hersenweefsel terecht gekomen. Het bloed in het
hersenweefsel tekent zich lichtgrijs af.
Hersenbloeding
Een hersenbloeding doet zich plotseling voor, meestal in de kleine slagaders in het hoofd. Er ontstaat een bloedbel in de hersenen die groter
wordt totdat het omringende weefsel voldoende tegendruk biedt. De schade die een hersenbloeding aanricht kan groot zijn, in de meeste gevallen
groter dan de schade door een beroerte.
Bij een hersenbloeding kan een aangeboren zwakke plek in de slagaderwand de oorzaak zijn. Maar de belangrijkste risicofactor voor een
hersenbloeding is hoge bloeddruk, waardoor er langdurig extra druk op de slagaderwand wordt uitgeoefend.
FAST – herkennen van een beroerte
Voor een beroerte geldt hetzelfde als voor een hartinfarct, hoe sneller in het ziekenhuis hoe beter. Door krachtige stollingwerende medicijnen kan
de afsluiting van de slagader in de hersenen in bepaalde gevallen worden opgelost, waardoor de schade beperkt blijft. Voor omstanders is het
belangrijk een beroerte snel te herkennen en 112 te bellen. Hoe herken je een beroerte? Daarvoor bestaat een simpele procedure die bekend is onder de naam FAST (Face, Arm, Speech, Time). Je hoeft
geen dokter te zijn om met FAST de uiterlijke kenmerken van een beroerte vast te kunnen stellen.
Face heeft betrekking op een abnormale houding van de mond. Vraag om te lachen en de tanden te laten zien. Hangt de mond scheef, dat wil
zeggen met een mondhoek duidelijk naar beneden?
Arm heeft betrekking op een abnormale houding van de arm. Vraag om de ogen dicht te doen en beide armen recht vooruit te strekken, handpalm
naar boven en dat dertig seconden volhouden. Bij een beroerte zal een van beide armen naar beneden zakken of rond gaan zwalken. Om
verwarrend corrigeren tegen te gaan is het belangrijk de ogen gesloten te houden.
Speech heeft betrekking op het spraakvermogen. Stel een simpele vraag. Welke dag van de week is het vandaag? Waar zijn we nu? Let op
onduidelijk en verward spreken.
Time heeft betrekking op het tijdstip van de beroerte. In het ziekenhuis willen ze dat graag weten, omdat de behandeling van een beroerte die zich
kort geleden voor heeft gedaan anders is dan van een oudere beroerte. Noteer daarom het tijdstip dat je de beroerte constateert.
Trombose en embolie
De bloedprop die een beroerte veroorzaakt, kan op twee manieren ontstaan. Wordt de bloedprop op de plaats van de beroerte zelf gevormd, dan
noem je het trombose. Gebeurt dat elders in het lichaam, dan is het een embolie. Het onderscheid is belangrijk voor de gevolgen en de
behandeling van de beroerte.
Trombose = geleidelijke afsluiting
Een trombose is het gevolg van slagaderziekte in de slagaders van de hersenen. Onder invloed van risicofactoren vormt zich in de binnenwand
van de slagader een verdikking: plaque. De verdikking groeit in de loop der tijd, waardoor de doorgang geleidelijk aan nauwer wordt. Het
hersenweefsel in het stroomgebied krijgt minder zuurstof en is minder goed in staat om zijn werk te doen. Voorts kan de verzwakte binnenwand
van de slagader onder bepaalde, nog niet geheel opgehelderde omstandigheden plotseling gaan scheuren, waarna het bloed gaat stollen om de
wond te dichten. Cellen uit het bloed gaan klonteren om een bloedkorstje te vormen, met als ongewenst resultaat een verdere afsluiting van de
slagader. Als je op tijd in het ziekenhuis bent, kunnen stollingwerende medicijnen veel schade voorkomen.
Embolie: propje in het bloed
Een embolie is een propje in het bloed dat niet op de plaats van de afsluiting is ontstaan. Het propje reist mee in de krachtige bloedstroom van de
grote slagaders totdat het in een kleine slagader komt en niet verder kan. Als een kurk sluit het propje de slagader van het ene op het andere
moment af. De symptomen van de beroerte ontstaan daarom plotseling en zijn direct maximaal ernstig. Een embolie kan op veel manieren
ontstaan. De belangrijkste oorzaken zijn slagaderziekte van de halsslagader, boezemfibrilleren en een gaatje in de tussenwand van het hart.
1. Slagaderziekte van de grote slagader in de hals komt vrij veel voor. Een bloedstolsel vormt zich op een wondje in de slagaderwand en
schiet los, maar is te klein om de halsslagader zelf af te sluiten. Dat gebeurt pas in een kleine slagader, stroomafwaarts in de hersenen. De
behandeling zal zich richten op de bron van de embolie, dat wil zeggen de slagaderziekte in de halsslagader.
2. Voor de behandeling is het belangrijk te weten of een embolie ‘uit het hart’ komt. Dat kan bijvoorbeeld bij een veelvoorkomende
hartritmestoornis als boezemfibrilleren. Door chaotisch trillen van de hartspier valt de pompkracht van de boezems weg en kan de
bloedstroom in een kleine holte korte tijd tot stilstand komen, met als gevolg de vorming van kleine bloedstolsels. Deze bloedstolsels
kunnen vervolgens de bloedsomloop in schieten en een beroerte veroorzaken. Bij boezemfibrilleren zal de behandeling naast
stollingwerende medicijnen ook vaak bestaan uit antiaritmica.
3. Een embolie kan ten slotte ook ontstaan in de aders van het onderlichaam. Als de bloedstroom in de aders tot stilstand komt, bijvoorbeeld
doordat het hart onvoldoende pompkracht heeft, kunnen zich bloedstolsels vormen die meereizen naar het hart. Om van de aders in het
onderlichaam naar de slagaders in de hersenen te komen moet de embolie in het hart oversteken van de zuurstofarme rechterhelft naar de
zuurstofrijke linkerhelft. Dat kan alleen als er een gaatje in de tussenwand zit. Zo’n gaatje valt meestal onder de noemer aangeboren
hartziekten. Een gaatje in de tussenwand van de boezems is een Atrium- SeptumDefect (ASD). Zit het in de tussenwand van de kamers
dan heet het een Ventrikel- SeptumDefect (VSD).
Verschillende oorzaken, verschillende onderzoeken
Na een beroerte volgen er in het ziekenhuis verschillende onderzoeken. De onderzoeken zijn er vooral op gericht om een (volgende) beroerte te
voorkomen. Om dat risico kleiner te maken, moet een dokter de ziekte goed begrijpen. Slagaderziekte wordt anders behandeld dan
boezemfibrilleren en boezemfibrilleren weer anders dan een gaatje in de tussenwand van het hart. Een hartfilmpje of ECG dient om te beoordelen
of boezemfibrilleren een rol speelt. Een echografie van de halsslagader maakt duidelijk of het risico op een embolie, door slagaderziekte,
verhoogd is. Eventuele schade aan de hersenen wordt in beeld gebracht door een CT-scan of een MRI-scan van de hersenen.
Onderzoeken
Behandelingen
Wilt u meer informatie over de onderzoeken
Specialismen
Hartfilmpje (ECG)
die te maken hebben met de informatie op
deze pagina? Klik dan hiernaast op de naam
CT-scan
van het onderzoek en lees verder.
Echo van het hart
MRI-scan Cardiologie
Gelre ziekenhuizen
Bezoekadres
Disclaimer | Privacy statement | Cookies
Apeldoorn
Gelre Apeldoorn
Zutphen
Albert Schweitzerlaan 31
7334 DZ Apeldoorn
Professionals
Plan uw route
Leren
T: (055) 581 81 81
Werken bij Gelre
F: (055) 581 89 99
Deze site gebruikt cookies om ervoor te zorgen dat we u de best mogelijke ervaring geven. Meer weten... Accepteer