Sector Techniek Breed Vak: Docent: Schooljaar: Natuur - scheikunde A. Brand 2012 / 2013 Datum: Juni 2013 Periode: 4 PTA Toets: Tijd: Leerjaar: Klas: PO1 250 min 3B Herkansing: Nee Practicum Elektriciteit Het gebruik van de volgende hulpmiddelen is toegestaan: Rekenmachine Binas-boekje Woordenboek ENG Woordenboek NL ☒ ☒ ☐ ☐ De toets bestaat uit: nvt Het cijfer komt als volgt tot stand: zie checklist Naam deelnemer 1: Naam deelnemer 2: Cijfer: PRACTICUMOPDRACHTEN HOOFDSTUK 4: Elektriciteit In het PTA NaSk 1 voor het 3e leerjaar is 1 practicumopdracht opgenomen, te weten PO1. De bedoeling van de practicumopdrachten is het zelfstandig uitvoeren van opdrachten en het leren omgaan met allerlei (meet-)apparatuur. Van het praktisch werk wordt een verslag gemaakt. Hoe een verslag gemaakt moet worden en uit welke onderdelen het verslag moet bestaan, vind je in de bijlage “het maken van een practicum verslag”. De beoordeling van het verslag telt mee als een dossiertoets (zie PTA). Bij het practicum werken we alleen of soms in tweetallen. Indien je met iemand moet samenwerken, kies dan iemand met wie je denkt waarmee dat lukt. Samenwerken doe je dus namelijk met zijn tweeën en niet dat de een al het werk doet en de ander niets uitvoert. Dit wordt ook trouwens beoordeeld. De opdrachten moeten worden uitgevoerd en de resultaten vermeld je in je schrift of in dit blad. Bij het maken van je verslag moet je deze gegevens verwerken. Elke leerling levert een eigen verslag in. De gegevens in je verslag kunnen wel dezelfde zijn als van degene met wie je hebt samengewerkt. Het verslag zelf moet anders zijn. Gegevens van anderen overnemen kan niet, deze gegevens zijn altijd anders. Bij de proeven maken we geen gebruik van batterijen, maar van een voedingsapparaat. Hoewel we werken met lage spanning, moeten we voorzichtig blijven. Laat je proefopstelling dus controleren !!!! De opdrachten maken we met behulp van oefendozen Elektrotechniek. De werking zal eerst worden uitgelegd en geoefend. 1e oefening: Maak een stroomkring van een lampje, een schakelaar en het voedingsapparaat. LAAT CONTROLEREN, voordat je het voedingsapparaat aanzet. 2e oefening: Meet de spanning over het lampje en het voedingsapparaat en de Stroomsterkte in de stroomkring. LAAT CONTROLEREN, voordat je gaat meten Opdracht 1 Onderzoeksvraag: “Welke materialen geleiden stroom ?” Wat heb je nodig ? - Voedingsapparaat Krokodillenklemmen Lampje in houder van de oefendoos Verschillende materialen, zoals: papier, kurk, lood, glas, plastic, hout, enz. Wat moet je doen ? - Maak een proefopstelling, zoals hieronder. - LAAT CONTROLEREN !!! Bevestig een stuk papier, enz. tussen de twee krokodillenklemmen. Brandt het lampje ? Ja/Nee Bevestig nog minimaal 4 andere materialen tussen de klemmen. Maak de tabel af Antwoord op de onderzoeksvraag: De volgende stoffen geleiden elektrische stroom: Materiaal 1. __________________ 2. __________________ 3. __________________ 4. __________________ 5. __________________ 6. __________________ Lampje brandt WEL/NIET __________ __________ __________ __________ __________ __________ Geleidt stroom JA/NEE ________ ________ ________ ________ ________ ________ Opdracht 2 Onderzoeksvraag “Geleidt water elektrische stroom ?” Wat heb je nodig ? - Voedingsapparaat Lampje in houder van de oefendoos Bekerglas met gedestilleerd water Wat moet je doen ? - Maak dezelfde opstelling als bij opdracht 1 LAAT CONTROLEREN !! Houdt de twee klemmetjes tegen elkaar Brandt het lampje ? Ja/Nee Hang nu de klemmetjes in het gedestilleerde water van het bekerglas Zie tekening - Brandt het lampje ? Ja/Nee Neem een bekerglas met “gewoon” water. Brandt het lampje ? Ja/Nee Voeg nu wat zout toe aan het water. Brandt het lampje nu ??? Nee ? Voeg nog wat zout toe. Geef je conclusie/antwoord op de onderzoeksvraag: “ Geleidt water elektrische stroom ?” Opdracht 3 Onderzoeksvraag: “ Wat gebeurt er bij kortsluiting in een zekering ?” Wat heb je nodig ? - Voedingsapparaat Constantaandraad in houder. Wat moet je doen ? - Maak de proefopstelling zoals hieronder. LAAT CONTROLEREN !!!! Verbind het dunne draadje met de 2 snoeren. Antwoord op de onderzoeksvraag: Bij kortsluiting wordt de stroomsterkte te groot/klein en daardoor Opdracht 4 Onderzoeksvraag: “ Onderzoek de kenmerken van een serieschakeling “ Wat heb je nodig ? - Voedingsapparaat Oefendoos 2 lampjes 1 schakelaar Multimeter Wat moet je doen ? - Maak een serieschakeling volgens onderstaande tekening - LAAT CONTROLEREN !!! Meet en noteer de stroomsterkte I in de stroomkring. N.B. Laat controleren o Lampje moet branden o Multimeter op A = zetten Meet en noteer de spanning U over: o Het voedingsapparaat o Lampje 1 (L1) Zonder iets te veranderen aan de spanning (voedingsapparaat), zet je vervolgens een tweede lampje in de stroomkring. Gaan de lampjes feller branden of niet ? Meet vervolgens weer de spanning over lampje 1 en 2 Meet ook de stroomsterkte. N.B. Zorg er voor dat de lampjes branden Meet de weerstand van L1 en L2 (vraag uitleg hoe je dat moet meten) Beantwoord de onderzoeksvraag: - - De kenmerken/eigenschappen van een serieschakeling: 1. het lampje brandt als _________ 2. U over het voedingsapparaat is _____ 3. Bij 1 ingeschakeld lampje U over het lampje is _________ 4. Bij 1 aangesloten lampje is de stroomsterkte _________ Bij twee aangesloten lampjes: 5. U over het voedingsapparaat is _________ 6. U1 over lampje 1 is ________ 7. U2 over lampje 2 is ________ 8. De stroomsterkte is nu _________ - Bereken Rv. Opdracht 5 Onderzoeksvraag: “Onderzoek de kenmerken/eigenschappen van een parallelschakeling” Wat heb je nodig ? - Voedingsapparaat 15V Oefendoos elektrotechniek 2 lampjes 2 schakelaars multimeter Wat moet je doen ? - Maak een parallelschakeling volgens tekening A. LAAT CONTROLEREN !!! Laat het lampje branden en meet de spanning en de stroomsterkte in de stroomkring. Maak nu een tweede stroomkring zoals in tekening B. A. - B. Laat lampje 1 branden Laat lampje 2 branden Laat beide lampjes branden Meet en noteer U over de spanningsbron Meet en noteer U over lampje 1 En over lampje 2 Meet en noteer I tussen S1 en L1 Meet en noteer I tussen S2 en L2 Meet en noteer I tussen het voedingsapparaat en S1. Beantwoord de onderzoeksvraag: “de kenmerken/eigenschappen van een parallelschakeling zijn”: 1. Wanneer branden de lampjes 1 en 2 ? 2. U over het voedingsapparaat is _______ 3. U1 over L1 is ______ 4. U2 over L2 is ______ 5. Conclusie: _____________ 6. I tussen S1 en L1 is _______ 7. I tussen S2 en L2 is _________ 8. I tussen het voedingsapparaat en S1(= hoofdstroom) is ______ 9. Conclusie: ______________ 10. Bereken Rv Opdracht 6 Onderzoeksvraag: “Welke spanning levert de dynamo ?” Wat heb je nodig ? - een dynamo een multimeter aansluitsnoeren Wat moet je doen ? - Maak een opstelling waarin de dynamo, de voltmeter en een LED is opgenomen (serie). Draai aan het wieltje van de dynamo. Probeer het lampje te laten branden. Meet en noteer de spanning U over het lampje. Meet en noteer vervolgens de stroomsterkte. Antwoord op de onderzoeksvraag: De dynamo levert …..V en ….. A.