Transcript part 2 – Natural compounds De glycolyse en de

 Transcript part 2 – Natural compounds De glycolyse en de citroenzuurcyclus maken deel uit van 't primaire metabolisme. Zoals in de voorgaande video is besproken zijn eiwitten, lipiden en nucleïnezuren ook primaire metabolieten. Secundaire metabolieten verhogen de overlevingskansen van ’n organisme evenals het vermogen zich aan de omgeving aan te passen. Er zijn vele secundaire metabolieten en we komen er ook veel tegen in het alledaagse leven. Terpenen zijn verantwoordelijk voor de geur van planten, bijvoorbeeld. De basisbouwsteen van terpenen is isopreen en wordt gemaakt van pyruvaat. Beginnende met één isopreen‐eenheid noemen we de molecuul 'n hemiterpeen met 5 koolstofatomen. Als je twee hemiterpenen verbindt ontstaat er 'n monoterpeen van 10 koolstoffen zoals menthol en limoneen. Als men nog 'n hemiterpeen toevoegt ontstaat er 'n sesquiterpeen van 15 koolstoffen. Twee gekoppelde sesquiterpenen is de basis van steroïden zoals cholesterol en testosteron. Als je nog ’n hemiterpeen aan de sequiterpeen toevoegt wordt er een diterpeen van 20 koolstoffen gevormd. Als je twee diterpenen koppelt, krijg je de basis van carotenoïden zoals beta‐caroteen en lycopeen. Een andere groep natuurlijke stoffen die we dagelijks zien zijn de fenolen, met fenol als de basisbouwsteen. Fenol is een benzeenring waaraan 'n hydroxylgroep is toegevoegd. Als meerdere hydroxylgroepen worden toegevoegd heet dit een polyfenol zoals bijvoorbeeld galluszuur. Als je meerdere galluszuren met glucose koppelt, vormen er structuren die we tanninen noemen, looizuur is een voorbeeld hiervan. Tanninen vind je in de boomschors van de Eik en 't wordt gebruikt om leer mee te looien. De flavonoïden is een andere groep bekende fenolische stoffen die veel planten hun kleur geven. Een voorbeeld is quercetin van de ui. Het wordt gebruikt om textiel mee te verven. De laatste fenolische stof die we behandelen is lignine één van de hoofdbestanddelen van de celwand. Lignine bestaat voornamelijk uit drie moleculen: Paracoumarylalcohol, coniferylalcohol en sinapylalcohol. De volgende groep bekende secundaire metabolieten zijn de alkaloïden. Alkaloïden hebben als gemeenschappelijk kenmerk de aanwezigheid van een stikstofatoom. Bovendien zijn veel alkaloïden giftig en geven planten 'n bittere smaak. Er zijn 3 groepen alkaloïden: Echte, proto‐ en pseudoalkaloïden. De echte alkaloïden bestaan uit aminozuren en bevatten een stikstofatoom in hun ringstructuur. Bekende voorbeelden hiervan zijn nicotine en morfine. Protoalkaloïden zijn opgebouwd uit aminozuren’ maar die hebben geen stikstofatoom in hun ringstructuur. Voorbeelden zijn het hallucinogene mescaline en het stimulerende adrenaline. Pseudoalkaloïden zijn alkaloïden die niet van aminozuren afkomstig zijn. Zoals cafeïne dat op nucleïnezuur is gebaseerd en het gif solanidine dat in minieme hoeveelheden in aardappels zit en afkomstig is van een steroïde. De laatste groep natuurlijke stoffen die we bespreken is de groep polyketiden. Zoals de naam zegt, kennen deze stoffen veel keton (C=O) groepen. Een van de simpelste zijn de chinons zoals benzochinon dat van benzeen wordt herleid. Naftochinon zoals Lawsone dat gebruikt wordt in henna tatoeages. Een ander voorbeeld van een chinon is anthrachinon zoals alizarine dat uit de wortel van de Meekrap wordt geïsoleerd en gebruikt als textielkleurstof. Sommige sterke soorten gif van schimmels in de groep aflatoxines zoals aflatoxine B1, zijn ook polyketiden. Veel antibiotica hebben ook polyketide structuren zoals de tetracyclines. Zoals de naam al zegt, hebben deze moleculen een 4‐ringstructuur. En tot slot de macrolide antibiotica die grote ringstructuren hebben van 14, 15 of 16 koolstofatomen, zoals erythromycine. Zoals we hebben gezien, is de wereld van de natuurlijke stoffen gigantisch. In de Biobased Economie zoeken de professionals naar mogelijkheden. om deze stoffen, secundair en primair, in te zetten als chemische bouwstenen voor consumentenproducten. Met deze video hebben we je een korte introductie gegeven over het onderwerp natuurlijke stoffen. Ik hoop dat je ervan genoten heb en we wensen je alle succes bij 't maken van de opdrachten.